Γράφει ο Δρ. Μιχάλης Χουρδάκης
Βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης, εκπρόσωπους Τύπου Κινήματος Δημοκρατίας
Η Ευρώπη δεν χτίστηκε πάνω σε εμπορικές ισορροπίες, αλλά πάνω στην αδιαπραγμάτευτη πίστη στη Δημοκρατία, στο Διεθνές Δίκαιο και στα ανθρώπινα δικαιώματα. Η πρόθεση ορισμένων εταίρων μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση να συμμετάσχει η Τουρκία στο ευρωπαϊκό αμυντικό πρόγραμμα SAFE, που αφορά επενδύσεις ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, δεν είναι μια απλή τεχνική ρύθμιση· είναι μία βαθιά πολιτική δοκιμασία για τις αξίες μας.
Η αποδοχή μίας χώρας, όπως είναι η Τουρκία, που φυλακίζει δημοσιογράφους, περιορίζει ελευθερίες, παραβιάζει σύνορα και απειλεί με πόλεμο δύο κράτη-μέλη της ΕΕ, συνιστά θεσμική αντίφαση. Η Ευρώπη οφείλει να αποφασίσει αν θα λειτουργεί ως κοινότητα αξιών ή ως χρηματιστήριο συμφερόντων.
Ο κανονισμός που δημιούργησε το SAFE εγκρίθηκε με συνοπτικές διαδικασίες, παρακάμπτοντας ουσιαστικά τον ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αυτή η μεθοδολογία δεν ενίσχυσε το αίσθημα δημοκρατικής νομιμότητας, αλλά το αποδυνάμωσε. Διότι όταν οι αποφάσεις λαμβάνονται χωρίς πλήρη θεσμική διαφάνεια, ανοίγουν ρωγμές που μπορούν να μετατραπούν σε ρήγματα στην ίδια την ευρωπαϊκή συνοχή.
Η Ελλάδα έχει χρέος να αναδείξει ότι η ένταξη της Τουρκίας σε προγράμματα άμυνας της ΕΕ δεν είναι τεχνικής φύσης, αλλά βαθιά πολιτική απόφαση που επηρεάζει τη σταθερότητα ολόκληρης της Ανατολικής Μεσογείου. Δεν είναι σε καμία περίπτωση ζήτημα «ελληνοτουρκικό», αλλά πρωτίστως ευρωτουρκικό και θεσμικό. Όταν μία χώρα απειλεί κράτη-μέλη, το ζήτημα δεν αφορά μόνο τα απειλούμενα κράτη, αλλά αφορά την ίδια την αξιοπιστία της Ένωσης.
Η Αθήνα οφείλει να υψώσει το ανάστημά της απέναντι στις πιέσεις που ασκούνται από ορισμένα κράτη-μέλη με ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς με την Άγκυρα. Η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να λειτουργεί με λογική «διαχείρισης κρίσεων». Χρειάζεται σταθερές γραμμές στην εξωτερική πολιτική.
Και αυτό προϋποθέτει ένα σταθερό, θεσμοθετημένο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, ανεξάρτητο από κομματικές επιρροές, το οποίο θα συνεδριάζει τακτικά και θα διασφαλίζει κάτι που λείπει δεκαετίες: συνέχεια, συντονισμό και μεσομακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό πέρα από κυβερνητικούς κύκλους.
Ταυτόχρονα, είναι καιρός η ελληνική Βουλή να υιοθετήσει ένα Ψήφισμα «Ευρωπαϊκής Υπευθυνότητας της Τουρκίας», με το οποίο θα καθορίζονται ρητά οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες η Ελλάδα θα μπορούσε να συναινέσει σε συμμετοχή της Τουρκίας σε ευρωπαϊκά σχήματα ή προγράμματα.
Ένα τέτοιο ψήφισμα πρέπει να περιλαμβάνει συγκεκριμένα βήματα που πρέπει να κάνει η Τουρκία, μεταξύ άλλων τα εξής:
- Να επιτρέψει στην πράξη την εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου σε ολόκληρη την κυπριακή επικράτεια -με πλήρη αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων.
- Να αποσύρει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
- Να παύσει κάθε αναφορά σε «γκρίζες ζώνες».
- Να αποδείξει εμπράκτως τον σεβασμό της στο Διεθνές Δίκαιο και στο Δίκαιο της Θάλασσας.
- Να άρει άμεσα την απειλή πολέμου (casus belli) έναντι της Ελλάδας για την άσκηση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων.
Αυτές δεν είναι «ελληνικές αξιώσεις», αλλά οφείλουν να παρουσιαστούν ως ευρωπαϊκές υποχρεώσεις της Τουρκίας, που απορρέουν από τις Συνθήκες και τη λογική της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν η Τουρκία επιθυμεί να εμπλακεί σε οποιοδήποτε πρόγραμμα συνεργασίας και να θεωρηθεί εταίρος, οφείλει πρώτα να αποδείξει ότι μπορεί να συμπεριφέρεται ως τέτοιος.
Η Ελλάδα πρέπει, με συνέπεια και αποφασιστικότητα, να καταστήσει σαφές ότι δεν θα συναινέσει σε μία «ευρωπαϊκή ασφάλεια» που χτίζεται εις βάρος της δικής της και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Παράλληλα, πρέπει να απαιτήσει από τους εταίρους της να αναγνωρίσουν ότι οι ελληνοτουρκικές προκλήσεις δεν είναι διμερές ζήτημα, αλλά πρωταρχικό ευρωπαϊκό θέμα ειρήνης και σταθερότητας.
Η Ευρώπη καλείται να επιλέξει ανάμεσα στην ευκολία του συμβιβασμού και την ευθύνη των αρχών. Η Ελλάδα, με την ιστορική της εμπειρία και το γεωπολιτικό της βάρος, μπορεί και πρέπει να είναι η φωνή της λογικής και της νομιμότητας. Στο Κίνημα Δημοκρατίας είμαστε πεπεισμένοι πως η πραγματική ασφάλεια δεν επιτυγχάνεται με σιωπές και παραχωρήσεις, αλλά με σταθερές αξίες, καθαρές θέσεις και πολιτικό θάρρος.
