Το δικαίωμα πρόσβασης στην πληροφόρηση υποτίθεται ότι επιτρέπει σε όλους να συμμετέχουν σε διαφορετικούς τομείς της ζωής, συμπεριλαμβανομένων των επαγγελματικών, κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών. Ένα υγιές οικοσύστημα ειδήσεων πρέπει να είναι διαφανές, αξιόπιστο, χωρίς αποκλεισμούς και, μεταξύ άλλων χαρακτηριστικών, να απαιτεί την υποστήριξη φορέων του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, καθώς και τη συμμετοχή καλά ενημερωμένων χρηστών.
Ο ρόλος των επαγγελματιών δημοσιογράφων στην παροχή αξιόπιστων πληροφοριών στο κοινό δεν ήταν ποτέ πιο σημαντικός. Ωστόσο, οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί αντιμετωπίζουν παγκόσμια αυξανόμενες προκλήσεις καθώς υπάρχουν ραγδαίες τεχνολογικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο δημιουργούνται, διανέμονται και καταναλώνονται οι ειδήσεις.
Η βιομηχανία των μέσων ενημέρωσης, όπως και άλλες, υιοθετεί την Τεχνητή Νοημοσύνη για να βοηθήσει τις λειτουργίες της. Αυτό βέβαια πρέπει να γίνεται σύμφωνα με ηθικά πρότυπα και τους σχετικούς νόμους και κανονισμούς. Από την πλευρά τους, οι πλατφόρμες ΤΝ θα πρέπει να συνεργάζονται με αξιόπιστα μέσα ενημέρωσης. Τέτοιες συνεργασίες μπορούν να βοηθήσουν στην ενίσχυση της αξιοπιστίας της Τεχνητής Νοημοσύνης, παρέχοντας παράλληλα στους οργανισμούς μέσων ενημέρωσης μια δίκαιη μεταχείριση.
Η άνοδος των εργαλείων γενετικής ΤΝ (Generative AI) (π.χ. ChatGPT, DALL E3, Gemini, GitHub Copilot, κ.τ.λ.) έχει, σε σημαντικό βαθμό, αποβεί εις βάρος των οργανισμών μέσων ενημέρωσης. Μεγάλο μέρος του περιεχομένου που ανακυκλώνεται από τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας παράγεται από δημοσιογράφους. Ωστόσο, οι γίγαντες της ΤΝ χρησιμοποιούν το υλικό χωρίς συγκατάθεση, πίστωση ή πληρωμή. Αυτό δεν είναι αποδεκτό. Τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας των οργανισμών μέσων ενημέρωσης πρέπει να αναγνωρίζονται και να αποζημιώνονται δίκαια.
Αυτή είναι μία τάση που ξεκίνησε με τις μηχανές αναζήτησης και τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, οι οποίες συλλέγουν τεράστιες ποσότητες δεδομένων, βοηθώντας τους να τοποθετηθούν στην πρώτη γραμμή της ανάπτυξης της Τεχνητής Νοημοσύνης. Τώρα, οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί βρίσκονται να ανταγωνίζονται για την προσοχή με τα κοινωνικά δίκτυα, αλλά και με νέες πλατφόρμες που υποστηρίζονται από την ΤΝ και τοποθετούνται ως πάροχοι πληροφοριών χαμηλού κόστους.
Η Google π.χ. εμφανίζει ολοένα και περισσότερο στη μηχανή αναζήτησής της συνοπτικές περιλήψεις των ερωτημάτων πληροφόρησης των χρηστών, που δημιουργούνται με τη βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης, βλ. και το νέο Google AI Mode. Η ΤΝ παράγει απαντήσεις με βάση μεγάλες ποσότητες δεδομένων που έχει αποκτήσει η Google μέσω μίας επιδρομής σε ολόκληρο το πληροφοριακό τοπίο αυτού του πλανήτη.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ότι πολλοί διαχειριστές ιστότοπων παραπονιούνται ότι οι απαντήσεις ΤΝ της Google οδηγούν λιγότερους χρήστες στις σελίδες τους μέσω της Google και έτσι χάνουν έσοδα από διαφημίσεις. Παρεμπιπτόντως η Google είχε ετήσια έσοδα $348,16 δισεκατομμυρίων το 2024, με το μεγαλύτερο μέρος των κερδών της να προέρχεται από διαφημίσεις μέσω των ιστότοπων της και του δικτύου της.
Παράλληλα έχουμε και την παραπληροφόρηση (fake news) από εργαλεία/συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης που επιτρέπουν πλέον την ταχεία δημιουργία πειστικού ψευδούς περιεχομένου αλλά αυτό απαιτεί νέο άρθρο.
Η δημοσιογραφία, μελλοντικά, δεν θα λειτουργεί χωρίς Τεχνητή Νοημοσύνη και η τεχνολογία θα συνεχίσει να εξελίσσεται. Είναι σημαντικό οι συντακτικές ομάδες να το γνωρίζουν αυτό και να δημιουργούν ένα κατάλληλο εργασιακό περιβάλλον όπου η ΤΝ μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα στην καθημερινότητά τους.
Αυτό απαιτεί προσαρμοσμένες διαδικασίες εργασίας, ολοκληρωμένο υλικό και ένα διευρυμένο σύνολο δεξιοτήτων στα συντακτικά τμήματα. Εάν το πλαίσιο είναι σωστό, η ΤΝ στα μέσα ενημέρωσης μπορεί να βελτιώσει τις εργασιακές πρακτικές και να απελευθερώσει νέες δυνατότητες.
Οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί πρέπει λοιπόν να υιοθετήσουν τις νέες τεχνολογίες και να προσαρμοστούν για να επιβιώσουν. Πρέπει να βρουν έναν τρόπο να εφαρμόσουν τα πιο σύγχρονα εργαλεία διατηρώντας παράλληλα την ακεραιότητά τους.
