Οι πρυτάνεις των ΑΕΙ της Θεσσαλονίκης μιλούν για τις εκκρεμότητες και τους στόχους για τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά

Διαγραφές φοιτητών/τριων, αντιμετώπιση της βίας στα ΑΕΙ, χρηματοδοτήσεις, βελτίωση των υφιστάμενων υποδομών αλλά και αλλαγή στον τρόπο εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αποτελούν τα «ανοιχτά μέτωπα» που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τα πανεπιστήμια της χώρας. Μέσα στις επόμενες ημέρες αναμένεται να τεθεί από την υπουργό Παιδείας Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Σοφία Ζαχαράκη, σε δημόσια διαβούλευση το Σχέδιο Νόμου για την αντιμετώπιση της βίας στα ΑΕΙ, προκειμένου οι νέες διατάξεις, οι οποίες θα ψηφιστούν στη Βουλή, να ισχύσουν από το νέο ακαδημαϊκό έτος 2025-26 και θα ακολουθήσει το νομοσχέδιο για τις διαγραφές φοιτητών. Στο επίκεντρο της επερχόμενης Συνόδου Πρυτάνεων η οποία θα πραγματοποιηθεί στην Ανάβυσσο, από 8 έως 11 Ιουλίου, μεταξύ άλλων θα συζητηθούν τα λειτουργικά προβλήματα των ΑΕΙ και το υπό κατάρτιση νέο σύστημα πρόσβασης των υποψηφίων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Το ΥΠΑΙΘΑ δίνει μεγάλη βαρύτητα στον διεθνή προσανατολισμό της ανώτατης εκπαίδευσης, άλλωστε πρόσφατα ανακοινώθηκαν 74 κοινά μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών (Joint Master ή Dual Master), μεταξύ ελληνικών Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και διακεκριμένων ξένων Πανεπιστημίων (ανάμεσά τους το Harvard, το Yale, το Columbia) και στο ζητούμενο, που είναι η διασύνδεση των αποφοίτων με την αγορά εργασίας. Μάλιστα, προς αυτήν την κατεύθυνση ο υφυπουργός Παιδείας Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, αρμόδιος για θέματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, Νίκος Παπαϊωάννου, συμμετείχε την περασμένη εβδομάδα στις διευρυμένες συσκέψεις που συγκάλεσε ο ΥΜΑΘ Κωνσταντίνος Γκιουλέκας με τη συμμετοχή των προέδρων του ΣΒΕ, ΣΕΒΕ, ΕΚΕΤΑ, ΑΖΚ, Thess INTEC, επιμελητηρίων όλων των Περιφερειών της Μακεδονίας και της Θράκης, καθώς και των Δικηγορικού, Ιατρικού και Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.

Επισημαίνοντας πως το υπουργείο δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στη συνεργασία των πανεπιστημίων μεταξύ τους, αλλά και με την αγορά εργασίας, ο κ. Παπαϊωάννου υπογράμμισε πως φέτος από το ΥΠΑΙΘΑ δόθηκαν στα πανεπιστήμια περίπου 600 εκατομμύρια ευρώ χρηματοδοτικά πρωτόκολλα, μέσω διαφόρων προγραμμάτων όπου το μεγαλύτερο τμήμα των χρημάτων προέρχεται από το Ταμείο Ανάκαμψης και το υπόλοιπο από εθνικούς πόρους.

ΑΠΘ

Εξωστρέφεια, διεθνοποίηση, ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελούν τους πυλώνες ανάπτυξης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, σύμφωνα με τον στρατηγικό σχεδιασμό του νέου πρύτανη, καθηγητή, Κυριάκου Αναστασιάδη. Η επανεκκίνηση του Αριστοτελείου ως ένα σύγχρονο πανεπιστήμιο το οποίο, αφενός θα διαθέτει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που θα του αποδίδουν αυτόν τον τίτλο (σύγχρονο ως προς τις υποδομές, τα μέσα διδασκαλίας και τη λειτουργία του) είναι για τον κ. Αναστασιάδη το «ανοιχτό μέτωπο» του Αριστοτελείου. Η αναβάθμιση της ακαδημαϊκής λειτουργίας, σε όλα τα επίπεδα αποτελεί προτεραιότητα, με τον ίδιο να μιλά στη «ΜτΚ» για έξυπνες, ψηφιακές λύσεις που θα οδηγήσουν στο πανεπιστήμιο του μέλλοντος. Αναγκαίο, σύμφωνα με τον ίδιο είναι να αλλάξουν οι κανονισμοί λειτουργίας του πανεπιστημίου προκειμένου να εναρμονιστούν με τη νέα διοίκηση. «Οτιδήποτε είναι δυσλειτουργικό, είτε μίας παλαιότερης εποχής που δε συνάδει με τις σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις και δεν είναι ευέλικτο, θα πρέπει να αλλάξει ούτως ώστε ακόμα και οι θεσμοί να λειτουργούν υπέρ των φοιτητών/τριών. Οι προτεραιότητές μου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι να δημιουργήσουμε τις συνθήκες ενός πανεπιστημιακού ιδρύματος που πραγματικά ξεφεύγει από τα όρια της πόλης και της χώρας αποτελώντας έναν ‘πιλότο’ που οδηγεί τις εξελίξεις και είναι εναρμονισμένο στις ανάγκες της Generation Z που είναι οι φοιτήτριες και οι φοιτητές μας. Αυτό αναζητά αυτή τη στιγμή η κοινωνία και η αγορά εργασίας: ένα σύγχρονο πανεπιστήμιο, με φοιτητές/τριες που πραγματικά θα σπουδάζουν για να γίνουν αυτό που ονειρεύονται, να είναι χρήσιμοι στην κοινωνία και να μπορούν να αποδώσουν, σε μέγιστο βαθμό, στις σύγχρονες απαιτήσεις».

Ερωτώμενος για τις αλλαγές που απαιτεί το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας, ο κ. Αναστασιάδης λέει πως «η πολιτεία, θα πρέπει να δώσει βαρύτητα στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Από εκεί ξεκινά ο μαθητής να αγαπά την εκπαίδευση, ως μέσο Παιδείας, και μπαίνει στη διαδικασία της γνώσης ως αποδοχή της διδασκαλίας και της ανατροφοδότησής της. Πρέπει ο μαθητής να αγαπήσει τη διάδραση της εκπαίδευσης, να γίνεται ο ίδιος και πομπός και δέκτης έτσι ώστε, όταν φτάσει στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση να είναι έτοιμος να κατακτήσει τη βασική και θεμελιώδη γνώση την οποία θα αξιοποιήσει στη συνέχεια στη ζωή του, και όχι να ετοιμάζεται απλώς για τις εξετάσεις εισαγωγής στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση». Λέει χαρακτηριστικά πως η έννοια της επίδοσης είναι μακρόχρονη και εκεί φαίνεται πόσο πραγματικά αποδίδει κάποιος. «Οι πανελλαδικές δεν μπορεί να μεταχειρίζονται ως η κορυφαία και μοναδική εξέταση καθοριστική για το μέλλων του μαθητή, πολύ περισσότερο όταν ο επαγγελματικός προσανατολισμός πρέπει είναι δια βίου (ακόμα κι αν κανείς επιλέξει ένα επάγγελμα, μέχρι να συνταξιοδοτηθεί, το σύνολο της καριέρας του απαιτεί συνεχιζόμενη εκπαίδευση, ανανέωση και προσαρμογή στις νέες συνθήκες). Εάν λοιπόν η έννοια του κακού φοιτητή προέρχεται από την επίδοσή του στις εξετάσεις και μόνο, θα πρέπει να αλλάξουμε άρδην το τι θεωρούμε ουσιαστική εκπαίδευση. Όραμά μου είναι τα πανεπιστήμιά μας να είναι γεμάτα με καλούς φοιτητές, Έλληνες ή ξένους διεθνοποιημένα, με στόχο η χώρα μας να γίνει εκπαιδευτικός προορισμός».

ΠΑΜΑΚ

Ο καθηγητής Στέλιος Κατρανίδης, Πρύτανης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και μέλος του προεδρείου της Συνόδου Πρυτάνεων εξηγεί στη «ΜτΚ» ότι οι διαγραφές φοιτητών είναι το μείζον ζήτημα που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τα ΑΕΙ, με τους πρυτάνεις να έχουν ήδη ζητήσει από την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας να υπάρξει διαχωρισμός μεταξύ ενεργών και ανενεργών φοιτητών/τριων, ευνοϊκές ρυθμίσεις για άτομα με αναπηρία και φυσικά, η όποια ρύθμιση να έχει μόνιμο χαρακτήρα. Στον ν. 4957/2022, όπως επισημαίνει ο κ. Κατρανίδης, υπάρχουν και επιμέρους ζητήματα που καθιστούν δυσχερή την εφαρμογή του νόμου όταν, για παράδειγμα, προσδιορίζεται πως οι διαγραφές ξεκινούν από τις 31 Αυγούστου άρα, δίχως να έχουν προσμετρηθεί τα αποτελέσματα της εξεταστικής περιόδου Αυγούστου-Σεπτεμβρίου.

Επόμενο «μέτωπο» αποτελεί το θέμα της ασφάλειας στα ΑΕΙ, όπως έχει τεθεί από την πολιτική ηγεσία, με τα πανεπιστήμια να έχουν κληθεί να καταθέσουν τις προτάσεις τους μέχρι τα τέλη Ιουλίου. Ας σημειωθεί πως κατά την τελευταία Σύνοδο των Πρυτάνεων στη Σιθωνία Χαλκιδικής είχε επισημανθεί ότι δεν αντιμετωπίζουν όλα τα πανεπιστήμια τα ίδια προβλήματα. «Θα πρέπει να κατατεθεί το Σχέδιο Νόμου προκειμένου να μπορούμε να συζητήσουμε και να ενεργήσουμε επί συγκεκριμένων θεμάτων. Σημαντικό, για παράδειγμα, είναι το θέμα των Πειθαρχικών Συμβουλίων ανά Ίδρυμα και όχι ανά Τμήμα», εξηγεί ο κ. Κατρανίδης.

Σοβαρό ζήτημα που χρήζει ουσιαστικής νομοθετικής αλλαγής αποτελεί και η ανάδειξη των Πρυτανικών Αρχών, με πρόσφατο αρνητικό παράδειγμα τα όσα συνέβησαν στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το οποίο ταλανίστηκε για σχεδόν δύο χρόνια σε δικαστικές διαμάχες αλλά και σχετικά προβλήματα που εμφανίστηκαν σε εκλογές άλλων Πανεπιστημίων. Αν δεν δοθεί λύση στην εμφάνιση πιθανών αδιεξόδων, μπορεί ανάλογα προβλήματα να ανακύψουν και σε άλλα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, δεδομένου ότι το 2026 θα έχουν πρυτανικές εκλογές 10 από τα 23 ΑΕΙ της χώρας. «Πρέπει να υπάρξει σχετική νομοθετική πρωτοβουλία. Το αίτημά μας είναι οι πρυτανικές αρχές να εκλέγονται από τη βάση και επίσης να επαναπροσδιοριστούν οι αρμοδιότητες των Συμβουλίων Διοίκησης».

Η αύξηση χρηματοδότησης αποτελεί πάγιο αίτημα των πανεπιστημίων, δεδομένου ότι κατά την περσινή χρονιά δεν καταβλήθηκε η έκτακτη χρηματοδότηση δημιουργώντας «τρύπες» στα οικονομικά πολλών ΑΕΙ. Ζήτημα αποτελεί και η υποστελέχωση των ιδρυμάτων, ιδιαίτερα σε διοικητικό προσωπικό πρόβλημα που επιδεινώνεται από τις εξαιρετικά αργές διαδικασίες του ΑΣΕΠ. Προφανώς, το μέτρο της κινητικότητας δεν αποτελεί λύση. Σοβαρές είναι οι ελλείψεις, και σε μέλη ΔΕΠ, σε όλες τις κατηγορίες διδακτικού προσωπικού, παρά την πρόσφατη αύξηση των θέσεων που κατανεμήθηκαν στα Πανεπιστήμια.

Τέλος, συγκεκριμένα για το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, αίτημα του κ. Κατρανίδη προς την πολιτική ηγεσία (το οποίο είχε κατατεθεί, για μια ακόμα φορά, τον Ιανουάριο του 2025) είναι η εκμίσθωση χώρου – ανεκμετάλλευτου για χρόνια – μέρους του πρώην 424 Στρατιωτικού Νοσοκομείου προκειμένου να μεταφερθούν εκεί διοικητικές υπηρεσίες του πανεπιστημίου.

ΔΙΠΑΕ

Διεθνοποίηση και φοιτητική μέριμνα είναι οι άξονες πάνω στους οποίους εστιάζει κατά το δεύτερο χρόνο της θητείας του, στο τιμόνι του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος, ο πρύτανης, καθηγητής Σταμάτης Αγγελόπουλος. Η ολοκλήρωση του αναπτυξιακού προγράμματος για την ενίσχυση και αναβάθμιση των υποδομών του ακαδημαϊκού ιδρύματος, με έδρα τη Θεσσαλονίκη και τμήματα και παραρτήματα σε Σίνδο, Σέρρες, Κατερίνη και Κιλκίς, με έμφαση στην ενεργειακή μετάβαση, ο εκσυγχρονισμός του ερευνητικού εξοπλισμού και η εφαρμογή καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας αποτελούν προτεραιότητες για τον πρύτανη του ΔΙΠΑΕ. «Η ολοκλήρωση της προμελέτης για την ανέγερση φοιτητικής εστίας στις Σέρρες και ο εκσυγχρονισμός των υποδομών αποτελούν ζητήματα στα οποία χρειαζόμαστε την αρωγή του ΥΠΑΙΘΑ. Στόχος μας είναι η αξιοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων χρηματοδοτικών εργαλείων, προς όφελος των φοιτητών και της προαγωγής της έρευνας».

Η ίδρυση και λειτουργία νέων προγραμμάτων σπουδών, συμπεριλαμβανομένων των αγγλόφωνων προπτυχιακών προγραμμάτων βρίσκονται επίσης ψηλά στην ατζέντα των πρυτανικών αρχών, με στόχο την προσέλκυση περισσότερων αλλοδαπών φοιτητών και την ενίσχυση της έρευνας, σε σύγχρονα επιστημονικά πεδία. «Στόχος μας είναι να ενισχύσουμε τις ακαδημαϊκές δραστηριότητες του πανεπιστημίου μας, μέσα από μια ολιστική στρατηγική εξωστρέφειας και διεθνοποίησης. Η στρατηγική διεθνοποίησης θα πρέπει να είναι οριζόντια, που θα τέμνει την Έρευνα, τη Διδασκαλία, την Επιχειρηματικότητα και τη Διασύνδεση. Με αυτόν τον τρόπο το ΔΙΠΑΕ επιδιώκει την αναγνώρισή του ως προς το υψηλό επίπεδο των προσφερόμενων προγραμμάτων σπουδών του τόσο σε προπτυχιακό όσο και μεταπτυχιακό επίπεδο, την εγγύτητα και αποτελεσματικότητά τους, την επιστημονική έρευνα που πραγματώνει, την απορρόφηση των αποφοίτων στην αγορά εργασίας καθώς και την ενίσχυση της φήμης του. Μέριμνά μας είναι να αυξήσουμε ακόμη περισσότερο το υψηλό επίπεδο της προσφερόμενης εκπαίδευσης και το ΔΙΠΑΕ να αποτελεί ένα πανεπιστήμιο-υπόδειγμα στο διεθνές εκπαιδευτικό περιβάλλον. Το ΔΙΠΑΕ επιδιώκει να αποτελέσει πυλώνα αριστείας στην εκπαίδευση και την έρευνα, εφαρμόζοντας κάθε διδακτική και ερευνητική καινοτομία. Παράλληλα, καλείται να αναδείξει τα συγκριτικά του πλεονεκτήματα, όπως απορρέουν από τον διεθνή προσανατολισμό του, καθώς και την εμπειρία του στα θέματα διεθνοποίησης», σημειώνει στη «ΜτΚ» ο κ. Αγγελόπουλος.

*Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 6/7/2025.