ΜΕΤΡΟ: Το «μακρύ ταξίδι» του τρένου προς την Καλαμαριά

Πριν συμπληρωθεί ένας χρόνος από τη λειτουργία της βασικής γραμμής, το Μετρό κλείνει για έναν μήνα, προκειμένου να προχωρήσουν τα δοκιμαστικά δρομολόγια σε όλο το μήκος της διαδρομής μέχρι τον τερματικό σταθμό της Μίκρας, ώστε η επέκταση της Καλαμαριάς να δοθεί μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026.

Από το 2017 στο 2026

Αν όλα εξελίσσονταν βάσει του αρχικού χρονοδιαγράμματος, το Μετρό θα είχε φτάσει στην Καλαμαριά το 2017, πέντε χρόνια μετά την υπογραφή της σύμβασης. Δεν υπήρχε ο «κίνδυνος» το έργο να πέσει πάνω σε αρχαία και η χρηματοδότηση ήταν εξασφαλισμένη, οπότε δεν υπήρχαν σύννεφα στον ορίζοντα. Στο μεταξύ, μετά την πτώχευση δύο διαδοχικών αναδόχων στη βασική γραμμή, το έργο πέρασε στον «Άκτωρ», που είχε και τη γραμμή της Καλαμαριάς. Ο ανάδοχος έδωσε βάρος στην ολοκλήρωση της βασικής γραμμής- εξάλλου ήταν προϋπόθεση, για να «κουμπώσει» σε αυτήν η επέκταση της Καλαμαριάς. Επιπλέον παράγοντα καθυστέρησης αποτέλεσε και ο εσωτερικός πόλεμος στην «Ελλάκτωρ». Όταν η κατάσταση ομαλοποιήθηκε, το χρονικό όριο που τέθηκε για την παράδοση της επέκτασης της Καλαμαριάς (Γραμμή 2) ήταν έξι μήνες μετά την παράδοση στην κυκλοφορία της βασικής γραμμής (Γραμμή 1).

Όμως, για τη βασική γραμμή το χρονοδιάγραμμά της άλλαζε συνεχώς -από την άνοιξη του 2023, στο τέλος του έτους και τελικά στις 30 Νοεμβρίου 2024. Την ημέρα των εγκαινίων, ο τότε υπουργός Υποδομών ανακοίνωσε ότι η επέκταση προς την Καλαμαριά θα παραδιδόταν στα τέλη Νοεμβρίου του 2025, δηλαδή 12 και όχι έξι μήνες μετά.

Μόνο που τον Νοέμβριο του 2025 ακόμη βρίσκονται σε εξέλιξη τα δοκιμαστικά δρομολόγια. Σύμφωνα με τις τελευταίες δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υποδομών, η παράδοση της Γραμμής 2 τοποθετείται εντός του πρώτου τριμήνου του 2026. Πηγές, με γνώση της προόδου των εργασιών, εκτιμούν ότι θα υπάρχει ετοιμότητα από τις αρχές Μαρτίου, ωστόσο στα τεχνικά έργα πάντα υπάρχει και ο απρόβλεπτος παράγοντας. Το απόλυτο όριο, που κανείς δεν θέλει να ξεπεραστεί είναι να φτάσει το Πάσχα (12 Απριλίου), χωρίς να έχει παραδοθεί η γραμμή. Ένα άλλο ορόσημο είναι τα Χριστούγεννα, όπου έχει τεθεί στόχος να απομακρυνθούν οι λαμαρίνες από το κέντρο της Καλαμαριάς.

Απομένουν αρκετές εκκρεμότητες να διευθετηθούν μέχρι να φτάσει η ώρα των εγκαινίων: Να ολοκληρωθούν τα δοκιμαστικά δρομολόγια, να πιστοποιηθούν τα τρένα αλλά και η λειτουργία της γραμμής, να προχωρήσει η διάνοιξη της οδού Πόντου και να κατασκευαστεί ο τερματικός σταθμός της Μίκρας.

Η διάνοιξη της Πόντου

Οι τέσσερις από τους πέντε σταθμούς της επέκτασης του Μετρό προς Καλαμαριά βρίσκονται επί της οδού Πόντου, η οποία όμως... δεν έχει διανοιχθεί στο σύνολό της. Η «Ελληνικό Μετρό» έχει αναλάβει να διαμορφώσει 150 μέτρα πέριξ των σταθμών, αλλά το υπόλοιπο τμήμα ανάμεσα στους σταθμούς θα οδηγεί σε χωράφια. Στο αδιάνοικτο τμήμα της οδού (περίπου 2,7 χιλιόμετρα) υπάρχουν περί τις 180 ιδιοκτησίες ιδιωτών και φορέων του Δημοσίου. Η κυβέρνηση, διά του υφυπουργού Υποδομών, Νίκου Ταχιάου, έχει δεσμευτεί ότι θα διαθέσει τα 11,5 εκατ. ευρώ που απαιτούνται για την αποζημίωση των -προς απαλλοτρίωση- ιδιοκτησιών. Μετά από μία αναβολή, η δικάσιμος για τον καθορισμό της τιμής μονάδας ορίστηκε για την επόμενη Δευτέρα, 13 Οκτωβρίου. Εφόσον οι ιδιοκτήτες αποδεχτούν την οριζόμενη αποζημίωση και δεν προχωρήσουν σε προσφυγές, ο Δήμος Καλαμαριάς θα καταθέσει σχετικό αίτημα προς το αρμόδιο υπουργείο για τη χορήγηση της χρηματοδότησης και τα ποσά των αποζημιώσεων θα κατατεθούν στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, στο όνομα των δικαιούχων. Στη συνέχεια, ο Δήμος θα προχωρήσει στη μεταγραφή αυτών των ιδιοκτησιών στο όνομά του. Ακολούθως, θα αρχίσουν οι εργασίες για την ολοκλήρωση της διάνοιξης της οδού Πόντου. Το έργο της διάνοιξης θα το χειριστεί η Ελληνικό Μετρό ΑΕ, όπως έγινε και με τη διάνοιξη της οδού Μιχ. Ψελλού στην περιοχή της Νέας Ελβετίας. Στην περίπτωση της Ψελλού το έργο κατασκευάστηκε με απευθείας ανάθεση προς τον ανάδοχο που εκτελούσε και το κυρίως έργο του Μετρό, και κάτι αντίστοιχο αναμένεται να συμβεί και στην οδό Πόντου.

Ακόμα και αν όλες οι διαδικασίες προχωρήσουν ταχύτατα, ο χρόνος οριακά επαρκεί για να ολοκληρωθεί η διάνοιξη της Πόντου, πριν την παράδοση της Γραμμής 2 στην κυκλοφορία. Είναι πολύ πιθανό το έργο της διάνοιξης να υλοποιηθεί μετά την παράδοση της γραμμής της Καλαμαριάς και για κάποιο διάστημα οι επιβάτες να κυκλοφορούν στα... χωράφια.

Ο επόμενος στόχος που θέτει ο Δήμος Καλαμαριάς είναι να συνδεθεί η οδός Πόντου με τη Γεωργικής Σχολής, ώστε να είναι ευκολότερη η πρόσβαση στους σταθμούς του Μετρό.

Ο τερματικός σταθμός

Ως προς τον τερματικό σταθμό στη Μίκρα, θα είναι πολύ μικρότερος από αυτόν που σχεδιαζόταν αρχικά (ο οποίος κάλυπτε 32 στρ.). Θα υπάρχουν μόλις επτά θέσεις στάθμευσης για λεωφορεία, τα οποία θα εξυπηρετούν μόνο προσωρινή επιβίβαση-αποβίβαση. Ωστόσο, και αυτός ο μικρότερος τερματικός σταθμός «σκοντάφτει» στο θέμα των απαλλοτριώσεων των ιδιοκτησιών ιδιωτών που υπάρχουν εντός του. Προς το παρόν, τα χρήματα για τις απαλλοτριώσεις... αναζητούνται.

Κλείνει η Γραμμή 1 για τα δοκιμαστικά

Από τις αρχές Σεπτεμβρίου πραγματοποιούνται δοκιμαστικά δρομολόγια στο νέο τμήμα (από Μαρτίου μέχρι Μίκρα) με τρεις από τους συρμούς της βασικής γραμμής, που είναι ήδη πιστοποιημένοι.

Προκειμένου να αυξηθούν οι ώρες των δοκιμών, από αύριο, 6 Οκτωβρίου, μέχρι και τις 9 Νοεμβρίου θα μειωθεί το ωράριο λειτουργίας του Μετρό. Τα πρώτα δρομολόγια του Μετρό θα ξεκινούν μία ώρα αργότερα τις καθημερινές (06:30 αντί για 05:30) και μιάμιση ώρα αργότερα τα Σαββατοκύριακα (08:00), και τα τελευταία θα σταματούν μιάμιση ώρα νωρίτερα τις καθημερινές (23:00 αντί για 00:30) και δύο ώρες νωρίτερα τις Παρασκευές και τα Σάββατα (σήμερα το τελευταίο αναχωρεί στις 02:30).

Από τη Δευτέρα, δέκα Νοεμβρίου μέχρι και την Τετάρτη δέκα Δεκεμβρίου, τα δρομολόγια θα διακοπούν εντελώς, σε όλο το μήκος της γραμμής. Για έναν μήνα, επί 24 ώρες το 24ωρο, τα τρένα θα διασχίζουν το σύνολο της διαδρομής από το ΝΣΣ έως τον τερματικό σταθμό της Μίκρας. Από τις 11 Δεκεμβρίου και για ένα δεκαήμερο τα δρομολόγια του Μετρό θα επανέλθουν με περιορισμένο ωράριο (όπως αυτό που θα ισχύσει από αύριο) και από τις 21 Δεκεμβρίου και καθ' όλη τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου θα ισχύσει το κανονικό ωράριο. Το πιθανότερο είναι το Μετρό να σταματήσει ξανά τη λειτουργία του από τον Ιανουάριο, προκειμένου να συνεχιστούν τα δοκιμαστικά δρομολόγια.

Η πιστοποίηση

Ο κάθε νέος συρμός θα πρέπει να περάσει από στατικές και δυναμικές δοκιμές και να «γράψει» 10.000 χλμ. διαδρομής, πριν περάσει από τη διαδικασία της πιστοποίησης. Οι δοκιμές μπορεί να γίνονται κατά τη διάρκεια της νύχτας ή το διάστημα που το Μετρό θα κλείσει για το επιβατικό κοινό. Καθώς το Μετρό της Θεσσαλονίκης είναι χωρίς οδηγό και καθοδηγείται από το Κέντρο Ελέγχου Λειτουργίας, θα πρέπει να γίνουν προσαρμογές και στο software, ώστε να «ξέρει» κάθε συρμός αν πρέπει να κατευθυνθεί στη Νέα Ελβετία ή στη Μίκρα.

Ο φορέας πιστοποίησης θα κληθεί να πιστοποιήσει την επάρκεια των συρμών αλλά και της γραμμής. Άγνωστο παραμένει αν θα ζητηθεί η πιστοποίηση μόνο του νέου τμήματος ή του συνόλου της γραμμής του Μετρό, δηλαδή από τον τερματικό σταθμό ΝΣΣ μέχρι αυτόν της Μίκρας.

Οι νέοι συρμοί

Μέχρι στιγμής, έχουν καταφθάσει στη Θεσσαλονίκη τέσσερις νέοι συρμοί (οι οποίοι, αφού πιστοποιηθούν, θα χρησιμοποιηθούν στη Γραμμή 1), έως τις δέκα Οκτωβρίου θα έχει έρθει ο πέμπτης συρμός της Καλαμαριάς, και στο τέλος του Οκτωβρίου ο έκτος. Μέχρι τον Φεβρουάριο του 2026 θα πρέπει να έχουν έρθει και οι 15 συρμοί της Γραμμής 2.

Για να δοθεί στην κυκλοφορία η Γραμμή 2 θα πρέπει να έχουν πιστοποιηθεί τουλάχιστον έξι συρμοί. Τόσοι απαιτούνται, προκειμένου να μην αυξηθεί η σημερινή χρονοαπόσταση των τεσσάρων λεπτών από σταθμό σε σταθμό. Επειδή μεγάλο μέρος της διαδρομής είναι κοινό σε κάθε δύο δρομολόγια που αναχωρούν από το ΝΣΣ και καταλήγουν στον τερματικό σταθμό της Μίκρας, θα αναλογεί ένα που θα φτάνει στον τερματικό σταθμό Νέας Ελβετίας. Σε πρώτη φάση, για την εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού, στις δύο γραμμές θα υπάρχουν συνολικά 24 συρμοί (οι έξι της Γραμμής 2 μαζί με τους 18 της Γραμμής 1).

Από τον Απρίλιο και σταδιακά θα τεθούν σε λειτουργία και οι 15 νέοι συρμοί. Όσο θα προστίθενται και οι επιπλέον συρμοί, θα μειώνεται ο χρόνος αναμονής στα τρία λεπτά, έπειτα στα δυόμισι κ.ο.κ. Όταν αξιοποιηθούν όλοι οι διαθέσιμοι συρμοί, θα είναι δυνατόν να μειωθεί ο χρόνος αναμονής στα 90 δευτερόλεπτα. Αυτό εκτιμάται ότι θα συμβεί το καλοκαίρι. Από τους συνολικά 33 συρμούς των δύο γραμμών οι τέσσερις θα μένουν στο αμαξοστάσιο, ως εφεδρικοί.

Νέα λεωφορειακή γραμμή Μ1, όσο δεν λειτουργεί το Μετρό

Κάθε μήνα το Μετρό χρησιμοποιούν 2.200.000 επιβάτες. Το διάστημα που θα λειτουργεί με μειωμένο ωράριο, και κυρίως, όταν σταματήσει να λειτουργεί για έναν μήνα, το επιβατικό κοινό θα εξυπηρετείται με πρόσθετες νέες λεωφορειακές γραμμές, στις οποίες θα δρομολογηθούν λεωφορεία από τον στόλο των 325 οχημάτων σταθερής κυκλοφορίας του ΟΑΣΘ. Ταυτόχρονα, η ΚΤΕΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΕ, ως πάροχος του συγκοινωνιακού έργου, θα εξυπηρετεί το κοινό με 182 επιπλέον οχήματα, με τον στόλο λεωφορείων της να φτάνει τα 500 οχήματα. Το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών έδωσε διαβεβαιώσεις ότι τα δρομολόγια των αστικών λεωφορείων δεν μεταβάλλονται, αντιθέτως θα πυκνώσουν τα δρομολόγια στις γραμμές 3Κ, 31, 39 και 58, οι οποίες επηρεάζονται άμεσα από τις αλλαγές στο πρόγραμμα του Μετρό, με μέσο χρόνο διέλευσης ανά γραμμή τα 8-10 λεπτά (από 12-18 λεπτά σήμερα). Επιπλέον, προστίθεται μία νέα γραμμή εξυπηρέτησης με κωδικό Μ1 η οποία θα διατρέχει κυρίως τη διαδρομή του Μετρό από τον τερματικό σταθμό της Ν. Ελβετίας μέχρι τον Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό, επί του άξονα Λεωφόρος Κων. Καραμανλή-Εγνατία-Μοναστηρίου και αντίστροφα. Η Γραμμή Μ1 θα σταματάει σε 11 στάσεις. Το δρομολόγιο από τη Νέα Ελβετία προς τον ΝΣΣ και αντίστροφα εκτιμάται ότι θα διαρκεί από 30 έως 35 λεπτά, με συχνότητα διέλευσης λεωφορείων περίπου κάθε 7-10 λεπτά.

Στους κατόχους προσωποποιημένων καρτών μηνιαίας, τρίμηνης ή εξαμηνιαίας διάρκειας θα δοθεί ισόχρονη επέκταση στη χρήση των καρτών αντίστοιχη με τη διάρκεια διακοπής λειτουργίας του Μετρό.

*Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 5/10/25