Γράφει
Δημήτρης Κατσαντώνης
Κατά κανόνα, θα έπρεπε.
Για παράδειγμα, στα Νόμπελ Οικονομίας συνήθως αναγνωρίζονται εργασίες του παρελθόντος που δικαιώθηκαν από τις εξελίξεις ή επιστημονικές προσεγγίσεις οι οποίες «αποκρυπτογραφούν» μη ορατές από τους πολλούς ή την «τυφλή» αγορά οικονομικές τάσεις και παραμέτρους, επιδραστικές για τη ζωή μας.
Ένας από τους τρεις νικητές του Νόμπελ Οικονομίας για το 2025 είναι ο Φιλίπ Αγκιόν. Θα είχε ενδιαφέρον να επικεντρώσουμε σε άλλες δημοσιευμένες απόψεις του, πέραν της ανάλυσης για τη «δημιουργική καταστροφή» και την επίδρασή της στα οικοσυστήματα καινοτομίας σε επίπεδο επιχειρήσεων (για την οποία βραβεύθηκε μαζί με τον Peter Howitt).
Η ματιά του είναι καθαρά σοσιαλδημοκρατική αλλά υπερβατική της καθιερωμένης συνταγής της ένδοξης, για τη Σοσιαλδημοκρατία (αλλά και την Ευρώπη), μεταπολεμικής τριακονταετίας.
Μία μικρή σταχυολόγηση:
- 1. «Κράτος επενδυτής, Κράτος ρυθμιστής, που προστατεύει τους πολίτες από τους καινοφανείς κινδύνους, σεβόμενο ταυτόχρονα τους δημοσιονομικούς κανόνες, Κράτος εγγυητής του Κοινωνικού Συμβολαίου, Κράτος αμερόληπτο: Αυτές είναι οι κατευθυντήριες γραμμές του νέου Σοσιαλδημοκρατικού Συμφώνου».
Τα παραπάνω αποκτούν πιο ουσιαστική υπόσταση αν συνδυαστούν με την άποψή του ότι ο κεϋνσιανισμός έχει ξεπεραστεί σε επίπεδο εθνικών Κρατών και μαζί του η ανάπτυξη με βάση την ανασύσταση των κεφαλαιακών αποθεμάτων και της τεχνολογικής απομίμησης/αντιγραφής.
Συνεπώς, μία σοσιαλδημοκρατική συνταγή θα πρέπει να είναι στηριγμένη σε υπερεθνικές δομές (π.χ. ΕΕ), οι οποίες θα πρέπει να είναι πλήρως εξοπλισμένες με εργαλεία οικονομικής πολιτικής και ταυτόχρονα θα ευνοούν την καινοτομία.
Στοχευμένες παρεμβάσεις αντί για χωρίς διάκριση αναθέρμανση της οικονομίας.
- 2. «Ένα έντονα αναδιανεμητικό φορολογικό σύστημα μπορεί να αυξήσει τις επενδυτικές ευκαιρίες σε μία οικονομία όπου η πιστωτική αγορά είναι ατελής. Η συσχέτιση φορολογικού συστήματος και ανάπτυξης, όμως, δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από τη χρήση των φορολογικών εσόδων».
Συνεπώς, όχι πελατειακές σχέσεις και διαφθορά! Όχι επιδόματα «διά πάσαν νόσον και…», όχι επιδοτήσεις αναπαραγωγής ενός απαρχαιωμένου παραγωγικού μοντέλου, όχι αίσθηση ότι οι «μεγάλοι» ή τα «δικά μας παιδιά» δεν πληρώνουν ή επιδοτούνται με κριτήρια ΟΠΕΚΕΠΕ. Αντ’ αυτών: Κοινωνικές και αναπτυξιακές επενδύσεις (Παιδεία, Υγεία, εργασιακή ασφάλεια, βιομηχανική πολιτική κ.λπ.), διάφανο στη στόχευσή του φορολογικό σύστημα, αξιόπιστος μηχανισμός φορολογικής είσπραξης.
- 3. «Κουλτούρα και συστήματα αξιολόγησης των δημόσιων πολιτικών. Θέσπιση ανεξάρτητων Οργανισμών, με αποκλειστική αποστολή την αξιολόγηση των δημόσιων πολιτικών, με σημαντικά μέσα και πολυάριθμο προσωπικό και με εκθέσεις αποτελεσματικές (στις ΗΠΑ, το 80% των συστάσεων του Government Accountability Office εφαρμόστηκαν)».
Συνεπώς, αλλαγές στο πολιτικό σύστημα για να σταματήσει η παντοκρατορία της κορυφής της εκτελεστικής εξουσίας. Οι Ανεξάρτητες Αρχές και Οργανισμοί που ελέγχουν τα πεπραγμένα αλλά και τα επιδιωκόμενα της εκτελεστικής εξουσίας, όχι μόνο από δημοσιονομική άποψη αλλά και από την άποψη της επίτευξης των στόχων, πρέπει να θεωρούνται τμήματα του πολιτικού συστήματος, απολύτως αναγκαία για μία εύρυθμη και ευνομούμενη δημοκρατία.
Μας αφορούν όλα αυτά; Η απάντηση είναι ναι, εάν δεν θέλουμε να ξαναβρεθούμε στην προ δεκαπενταετίας οικονομική κατάσταση.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 25-26.10.2025