«Εισαγόμενες» ανατιμήσεις λόγω… Κίνας και Ινδίας που έρχονται να προστεθούν στις αυξήσεις που είχαν ήδη καταγραφεί στο κρέας ελέω πανδημίας, αύξησης του ενεργειακού κόστους και διαταραχής της προσφοράς, καθιστούν σχεδόν… απρόσιτη την αγορά μοσχαρίσιου κρέατος, βασικού και αναπόσπαστου στοιχείου στο ελληνικό τραπέζι ή τουλάχιστον έτσι ξέραμε…
Η μεγάλη εξάρτηση της χώρας μας από εισαγωγές, η ξαφνική αύξηση της ζήτησης για μοσχάρι (απότοκο της μεγέθυνσης της οικονομικής ανάπτυξης) από μεγάλες ασιατικές αγορές και χώρες που δεν τρώνε χοιρινό για θρησκευτικούς λόγους (όπως η Σαουδική Αραβία) και η μείωση της παραγωγής κρέατος λόγω ακατανόητων επιλογών της ΕΕ που στράφηκε σε εισαγωγές, οδήγησαν από την άνοιξη και έπειτα σε άνοδο της τιμής του μοσχαρίσιου κρέατος στα κρεοπωλεία της Θεσσαλονίκης τουλάχιστον 10%, αν και το τελευταίο διάστημα η «αντίδραση» των καταναλωτών που μείωσαν τις ποσότητες που αγοράζουν, έχει επιφέρει μία σχετική ισορροπία στις τιμές.
Η Ευρώπη τα προηγούμενα χρόνια έδωσε έμφαση στην πράσινη ανάπτυξη και την παραγωγή περισσότερο εξελιγμένων προϊόντων (π.χ. αυτοκίνητα), αφήνοντας την παραγωγή κρέατος σε άλλες αγορές, όπως π.χ. στα χέρια των Νοτιαμερικανών (συμφωνίες Mercosur), μία επιλογή που πληρώνει πανάκριβα σήμερα.
Στο πλαίσιο αυτό, ξανά είδος πολυτελείας καθίσταται το κρέας για πολλά ελληνικά νοικοκυριά με τα επίσημα στοιχεία να είναι αμείλικτα. Οι τιμές έχουν ξεφύγει επικίνδυνα, καθώς σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ το κρέας γενικά έχει ανατιμηθεί από το 2021 περίπου 41%. Η μεγαλύτερη αύξηση (57%) καταγράφεται στο αιγοπρόβειο κρέας και ακολουθεί η αύξηση της τιμής του μοσχαρίσιου κατά 54%.
Μικρότερη είναι η αύξηση στο χοιρινό (+32%) και στα πουλερικά (+31), αν και όλες οι ανατιμήσεις λειτουργούν σωρευτικά, σφίγγοντας περαιτέρω το ζωνάρι στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Το σίγουρο είναι ότι δεν υπάρχει είδος κρέατος που δεν έχει ανατιμηθεί στη χώρα μας περισσότερο από 20% τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
Οι μεγάλες αυξήσεις τιμών «χτύπησαν» μέσα στο 2024-2025. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η χονδρική τιμή του βοδινού έχει ανατιμηθεί μόνο τον τελευταίο χρόνο κατά 30%. Μικρότερη είναι η αύξηση της χονδρικής τιμή του αιγοπρόβειου, της τάξης του 10%, ενώ σχετικά ανέπαφη παραμένει η τιμή του χοιρινού.
Οι αιτίες που λέμε το κρέας… κρεατάκι
Βάσει ανάλυσης του ΙΕΛΚΑ, οι βασικοί λόγοι αύξησης της τιμής του βόειου κρέατος στην ΕΕ (κατά συνέπεια και στην Ελλάδα) είναι:
- Μείωση της παραγωγής / περιορισμοί στην προσφορά. Η παραγωγή βόειου κρέατος στην ΕΕ βρίσκεται σε πτωτική πορεία: Το 2023 η ΕΕ παρήγαγε περίπου 6,4 εκατομμύρια τόνους βόειου και μοσχαρίσιου κρέατος, δηλαδή περίπου 3,8 % λιγότερο σε σχέση με το 2022.
- Κόστη και πιέσεις στις εισροές. Οι αυξημένες τιμές ζωοτροφών, ενέργειας, μεταφορών και κανονιστικής συμμόρφωσης ανεβάζουν το κόστος εκτροφής και επεξεργασίας, το οποίο μετακυλίεται στις τελικές τιμές του βόειου κρέατος.
- Μεταβολές στις εμπορικές ροές. Οι εξαγωγές βόειου κρέατος της ΕΕ έχουν αυξηθεί (ιδίως προς χώρες όπως η Τουρκία και η Αλγερία), ενώ η αύξηση των εισαγωγών παραμένει σχετικά περιορισμένη. Αυτό συμβάλλει στη διατήρηση υψηλών τιμών στην εσωτερική αγορά.
Σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, στην Ελλάδα καταγράφεται πληθωρισμός 7,5% για το νωπό κρέας και 15,7% για το νωπό βόειο κρέας (από τον Οκτώβριο του 2024 έως σήμερα).
Αν και οι τιμές αυτές είναι υψηλότερες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, 4,5% και 11,8% αντίστοιχα, η Ελλάδα καταγράφει μία από τις χαμηλότερες επιδόσεις συγκριτικά με τις άλλες χώρες στο νωπό βόειο κρέας και βρίσκεται στην 10η θέση.
Στα σούπερ μάρκετ, σύμφωνα με την πλατφόρμα e-καταναλωτής, το μοσχαρίσιο κρέας σήμερα κοστίζει από 12,20 έως 17,20 ευρώ το κιλό, ανάλογα με το μέρος του ζώου, την προέλευση, την ηλικία του κ.λπ. με τα κρεοπωλεία να κοντράρουν στα ίσια και τις τιμές να κινούνται μεταξύ 15-17 ευρώ. Προβλέψεις κάνουν λόγο ακόμα και για άλμα στα 20 ευρώ το κιλό για το μοσχάρι, με την αβεβαιότητα που επικρατεί στην αγορά να μην επιτρέπει ασφαλείς εκτιμήσεις.
Μύθους και αλήθειες ξεδιαλύνει, μιλώντας στη «ΜτΚ», ο πρόεδρος των κρεοπωλών Θεσσαλονίκης, Νίκος Μπαλαμπανίδης, επιχειρώντας να θέσει το ζήτημα της αύξησης των τιμών του μοσχαρίσιου κρέατος στις πραγματικές του διαστάσεις, αναδεικνύοντας παράλληλα τις αιτίες των ανατιμήσεων.
«Άλλο να πάρεις Zastava, άλλο να πάρεις Mercedes»
«Το βοδινό-μοσχαρίσιο κρέας καλύπτει ένα ευρύ φάσμα, υπάρχει το βοδινό που είναι πιο φθηνό, το νεαρό βόειο είναι λίγο πιο ακριβό, το μοσχάρι το δωδεκάμηνο που είναι πιο ακριβό από το νεαρό βόειο και το πιο ακριβό από όλα, το μοσχάρι γάλακτος. Κάθε βαθμίδα έχει ποιοτική ταξινόμηση, άλλο να πάρεις μοσχάρι σαν να αγοράζεις αυτοκίνητο Zastava άλλο να πάρεις μοσχάρι σαν αγοράζεις αυτοκίνητο Mercedes, δεν είναι το ίδιο. Η αυτάρκεια της χώρας μας σε μοσχάρια (γηγενή και όσα γεννιούνται στο εξωτερικό και εισάγονται στη χώρα μας, τα λεγόμενα πεντάμηνης εκτροφής) αγγίζει το 15%, το 85% εισάγεται κυρίως από τη Γαλλία. Οι αυξημένες εξαγωγές από την Ευρώπη και ειδικά τη Γαλλία (από την άνοιξη και μετά) σε ανατολικές χώρες (όπως Ντουμπάι, ΗΑΕ που δεν τρώνε χοιρινό) οδήγησε σε μία αύξηση της τιμής από τον Ιούλιο έως σήμερα σε περίπου 10%. Στην αύξηση αυτή συντελεί και η συμφωνία Green Deal από την Κομισιόν που προβλέπει μείωση ζωικού κεφαλαίου για να μειωθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, αλλά η συμφωνία εφαρμοζόταν ομαλά μέχρι να αυξηθούν απότομα οι εξαγωγές στις ανατολικές χώρες», σημειώνει.
«Σταθεροποίηση τιμών λόγω μείωσης ζήτησης, αγοράστε από κρεοπωλεία της γειτονιάς»
«Δεν ξέρουμε αν θα συνεχιστεί αυτή η τάση αυξήσεων, όλα λειτουργούν με βάση τον νόμο προσφοράς-ζήτησης, για τις γιορτές οι Ευρωπαίοι έχουν ήδη προκαθορίσει τα μοσχάρια που θα σφάξουν (τα μοσχάρια σφάζονται κατά μέσο όρο στους 16-18 μήνες από τη στιγμή που γεννιούνται). Το πρόβλημα είναι πως η ξαφνική αύξηση της ζήτησης από τις ανατολικές χώρες δεν συνοδεύτηκε από ανάλογη αύξηση της προσφοράς, οι πολίτες όμως και στη Θεσσαλονίκη ήδη έχουν μειώσει και λόγω της παραφημολογίας που αναπτύχθηκε για μεγάλες αυξήσεις, τη ζήτηση για μοσχάρι και ήδη βλέπουμε σταθεροποίηση της τιμής το τελευταίο διάστημα. Αν υπήρχε η ζήτηση που καταγραφόταν πριν το καλοκαίρι, η τιμή θα ανέβαινε παραπάνω, σε πολλές υπεραγορές κρεάτων βλέπουμε αδικαιολόγητες αυξήσεις της τάξης του 30% σε μοσχάρι και βοδινό», τονίζει, συστήνοντας στους πολίτες να προτιμούν αγορές κρεάτων από τα συνοικιακά κρεοπωλεία. «Έχουν πολλές φορές πιο καλές τιμές και καλύτερη ποιότητα και από τα σούπερ μάρκετ, προτρέπω τους καταναλωτές να κάνουν έρευνα αγοράς».
Στροφή στο κοτόπουλο, «περίεργη» μείωση ζήτησης για χοιρινό
Την ίδια στιγμή, ο κ. Μπαλαμπανίδης παρατηρεί το τελευταίο διάστημα τεράστια αύξηση της ζήτησης για κοτόπουλο από τους καταναλωτές στα κρεοπωλεία, ενώ καταγράφεται και μία ανεξήγητη, όπως αναφέρει, πτώση του ενδιαφέροντος για χοιρινό.
Ταυτόχρονα, παρά την έξαρση της ευλογιάς των προβάτων, καθησυχαστικός εμφανίζεται και για την αυτάρκεια της χώρας σε αμνοερίφια (αρνιά, κατσίκια), για τα οποία η ζήτηση που εκδηλώνεται στη χώρα μας αφορά κυρίως συγκεκριμένες περιόδους (Πάσχα, Χριστούγεννα).
Η «ακτινογραφία» της εγχώριας παραγωγής
Βάσει των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ, η δυναμική της εγχώριας κτηνοτροφίας (με το κοτόπουλο πρωταγωνιστή) διαμορφώθηκε το 2024 ως εξής:
Σε επίπεδο όγκου παραγωγής (με βάση προσωρινά στοιχεία Eurostat-ΕΛΓΟ Δήμητρα Απρίλιος-Μάρτιος 2025) πέρα από το κρέας κοτόπουλου το οποίο αναμένεται να εμφανίσει μικρή αύξηση 1,4% σε 275,6 χιλ. τόνους, το πρόσημο για όλα τα άλλα είδη είναι αρνητικό. Συγκεκριμένα, μείωση 11% προβλέπεται στον όγκο παραγωγής χοιρινού κρέατος σε 59,5 χιλ. τόνους, κατά 8% εκτιμάται ότι θα περιοριστεί ο όγκος παραγωγής αιγοπρόβειου σε 57 χιλ. τόνους και κατά 9% στο βόειο σε 32,4 χιλ. τόνους.
Συνολικά, η αξία της ζωικής παραγωγής το 2024 στην Ελλάδα διαμορφώθηκε σε 2,88 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση 3% σε σχέση με το 2023. Η πτώση αυτή αποδίδεται στη μείωση της αξίας στα ζωικά προϊόντα (ιδιαίτερα στο γάλα) αλλά και στη μείωση της αξίας στα ζώα παραγωγής.
Τα 5 σημεία «κλειδιά»
01
«Δαγκώνουν» οι τιμές του κρέατος τα τελευταία χρόνια με μεσοσταθμικές αυξήσεις από 20-50%.
02
Το μοσχάρι πρωταγωνιστεί στον «μαραθώνιο» των ανατιμήσεων με χοιρινό και κοτόπουλο να καλύπτουν το κοινό.
03
Ένα αντιφατικό μείγμα παραγόντων που ξεκινά από την πανδημία και φτάνει… στην Ασία εξηγεί την εκρηκτική άνοδο των τιμών.
04
Την ίδια στιγμή, στο χείλος του γκρεμού οδεύει η κτηνοτροφία.
05
Χωρίς ένα οραματικό και ολιστικό σχέδιο ανάταξης και ανάπτυξης του ζωτικής σημασίας κλάδου, η ελληνική ύπαιθρος θα σβήσει, με την χώρα μας να καθίσταται έρμαιο των εξαγωγών σε κρεατικά και γαλακτοκομικά.
Σε σημείο χωρίς επιστροφή η κτηνοτροφία - «Σβήνουν» τα χωριά
Σφίγγουν για τα καλά τα… γάλατα στον κτηνοτροφικό κλάδο που πιέζεται από πολλά ταυτόχρονα μέτωπα με τον ελέφαντα στο δωμάτιο και γενεσιουργό αιτία πολλών δεινών, να αποτελεί η εγκατάλειψη της ελληνικής υπαίθρου από τους νέους, με το επάγγελμα του κτηνοτρόφου σταδιακά να… οδεύει προς εξαφάνιση, κάτι που θα έχει δραματικές επιπτώσεις στην εγχώρια παραγωγή κρεάτων και γαλακτοκομικών.
Πέρα από τη διαχείριση ασθενειών, ο εγχώριος κτηνοτροφικός κλάδος βρίσκεται τα τελευταία χρόνια αντιμέτωπος με το υψηλό λειτουργικό κόστος (απόρροια των αυξημένων τιμών ρεύματος), της χαμηλής παραγωγικότητας, των περιβαλλοντικών προκλήσεων (κλιματική αλλαγή), των εξελισσόμενων πρακτικών παραγωγής και κυρίως της απροθυμίας των νέων ανθρώπων να ασχοληθούν με το επάγγελμα.
«Καταστρέφεται η κτηνοτροφία, ανεβαίνουν οι τιμές»
«Έχουμε καταστρέψει την ελληνική παραγωγή, έχουμε χάσει σχεδόν το 7% της παραγωγής, δε στηρίχθηκε η εγχώρια παραγωγή κρέατος με τους νέους να εγκαταλείπουν την ύπαιθρο. Ενισχύθηκαν όσοι έφερναν τα εισαγόμενα κρέατα από το υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης που ακολούθησε μία λογική πως μας ενδιαφέρει μόνο το προϊόν. Σαν αποτέλεσμα 600-700 εκτροφείς αποχώρησαν από το επάγγελμα τον τελευταίο χρόνο, έτσι μειώθηκε ακόμα παραπάνω το ελληνικό προϊόν, τα προηγούμενα χρόνια είχαμε μία σχετική αυτάρκεια με μία αναλογία περίπου 75% (εισαγόμενα κρέατα) -25% εγχώρια παραγωγή αλλά αυτή η αναλογία αλλάζει προς το χειρότερο. Με τους νέους κανόνες της Κομισιόν για την πράσινη ανάπτυξη και τις θανατώσεις ζώων στην Ευρώπη (επειδή δήθεν μολύνουν το περιβάλλον, πρόκειται για αθλιότητα), έχουμε φτάσει σε σημείο να μην υπάρχουν ζώα ούτε στο εξωτερικό, με τις εισαγωγές λόγω του κανόνα της προσφοράς και της ζήτησης να γίνονται πλέον πανάκριβες. Η Ευρώπη αφελώς ήλπιζε πως θα έχει φθηνές εισαγωγές κρεάτων από αγορές της Λατινικής Αμερικής, αλλά με πολλές νέες αγορές να αναδύονται, όπως η Σαουδική Αραβία και η Ασία, οι τιμές αυξάνονται», σημειώνει ο Δημήτρης Μόσχος, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας.
«50% κάτω η εγχώρια παραγωγή τα επόμενα 10 χρόνια, δεν ασχολούνται με την κτηνοτροφία οι νέοι»
«Εισαγωγές μοσχαριών στην Ελλάδα γίνονται από Γαλλία, Πολωνία, Ολλανδία, Ρουμανία με αυτές τις αγορές να έχουν επάρκεια, ωστόσο οι τιμές αυξάνονται συνεχώς. Μόνο το 10% των αναγκών της χώρας μας σε μοσχάρια καλύπτεται από εγχώρια παραγωγή, σε χοιρινό, κοτόπουλο δεν έχουμε θέμα επάρκειας, σε αρνιά, κατσίκια λόγω και της ευλογιάς και της κακοκαιρίας Ντάνιελ που αφάνισε πολλά ζώα, αλλά και λόγω του ότι δεν σφάζονται ζώα, θα έχουμε ζήτημα με τις τιμές να αυξάνονται (ήδη έχουν ανέβει 15-20%). Η χώρα μας θα προσπαθήσει να καλύψει τις ανάγκες σε αμνοερίφια με εισαγωγές για να συγκρατήσει τις τιμές, εκτιμώ πως από αυτόν τον παράγοντα θα εξαρτηθεί και το κατά πόσο θα αυξηθούν οι τιμές ενόψει εορτών. Στο μοσχάρι, ενόψει γιορτών, σίγουρα θα έχουμε αύξηση, στο χοιρινό μία μικρή μεταβολή προς τα πάνω, ενώ στο κοτόπουλο σταθεροποίηση τιμών», επισημαίνει.
«Το υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης είναι σαν να θέλει να τελειώσει την εγχώρια παραγωγή, δεν λαμβάνει κανένα μέτρο στήριξης της ελληνικής κτηνοτροφίας (για την ευλογιά μας παραπέμπουν στις Περιφέρειες, ενώ οι κτηνίατροι λένε πως δεν είναι δικιά τους αρμοδιότητα αλλά του υπουργείου Εσωτερικών). Το πιο σοβαρό ζήτημα είναι πως έτσι συρρικνώνεται η εγχώρια παραγωγή, αυτό θα συμπαρασύρει και τη φυτική παραγωγή και τις ζωοτροφές (καλαμπόκια, σιτάρια, τριφύλλια) με τα ζώα πλέον, λόγω και των ασθενειών, να υποσιτίζονται. Παράλληλα, ο μέσος όρος ηλικίας των κτηνοτρόφων διαρκώς αυξάνεται (59 έτη πλέον), σε 4 χρόνια θα βγουν στη σύνταξη, οι νέοι δεν ασχολούνται, καθώς είναι δύσκολο επάγγελμα (χωρίς ωράρια με 365 μέρες τον χρόνο δουλειά) την ώρα που η επαρχία δεν έχει και τις κατάλληλες υποδομές να στηρίξει τους νέους. Σε μία δεκαετία θα μιλάμε για περαιτέρω μείωση 50% της εγχώριας παραγωγής με το μεγαλύτερο πρόβλημα να είναι το κοινωνικοοικονομικό, καθώς χάνεται η περιφέρεια, ειδικά από όσους θανατώνουν τα ζώα τους λόγω ευλογιάς, κανείς δεν θα μπει σε διαδικασία ανασύστασης της μονάδας του», καταλήγει, εκπέμποντας ηχηρό SOS.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 05.10.2025
