Γράφει
Νίκος Ηλιάδης
Την περασμένη Τρίτη παρουσιάστηκε έρευνα της Palmos Analysis, για το δημογραφικό η οποία έγινε για λογαριασμό της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Τα ευρήματά της είναι πάρα πολύ ανησυχητικά καθώς δείχνουν ότι ο πληθυσμός της περιοχής συρρικνώνεται με ταχύτερο ρυθμό, 5,7%, σε σχέση με όλες τις άλλες περιοχές της χώρας.
Υπάρχουν, μάλιστα, δημοτικές κοινότητες, όπως αυτή της Νέας Ζίχνης στις οποίες καταγράφεται μείωση πληθυσμού μέσα σε μία δεκαετία της τάξης του 33%. Από τους συνολικά 38 δήμους της Κεντρικής Μακεδονίας, οι 31 παρουσίασαν μείωση πληθυσμού και μόνον επτά σημείωσαν, μικρή έστω, αύξηση. Απ' αυτούς οι έξι βρίσκονται στη Θεσσαλονίκη.
Πρόκειται για τους δήμους Θέρμης, Ωραιοκάστρου, Κορδελιού-Ευόσμου, Πυλαίας-Χορτιάτη, Παύλου Μελά και Καλαμαριάς. Για όσους γνωρίζουν, η πληθυσμιακή αύξηση σε αυτές τις περιοχές οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στην εσωτερική μετακίνηση κατοίκων του κέντρου προς τους περιφερειακούς δήμους. Και, σε μια δεύτερη ανάγνωση διαπιστώνεται ότι ακόμη και σε αυτούς τους δήμους παρατηρείται εσωτερική μετακίνηση από τους μικρότερους οικισμούς προς την έδρα του δήμου.
Όπως προέκυψε από τα ευρήματα της έρευνας η βασική αιτία της πληθυσμιακής απίσχνασης είναι ο οικονομικός παράγοντας. Οι ρυθμοί ανάπτυξης είναι απογοητευτικοί. Οι θέσεις εργασίας δεν επαρκούν ενώ στην πλειονότητά τους είναι χαμηλόμισθες. Αυτό εξωθεί χιλιάδες νέους, το πλέον δυναμικό τμήμα του οικονομικά ενεργού πληθυσμού να αναζητήσουν αλλού την τύχη τους, είτε στο λεκανοπέδιο είτε, οι περισσότεροι, στο εξωτερικό.
Αλλά και όσοι μένουν εδώ μετά βίας τα φέρνουν βόλτα, συνεπώς, ούτε λόγος για δημιουργία οικογένειας. Ο συνδυασμός αυτών των δύο, μετανάστευσης και υπογεννητικότητας, οδηγεί τη δεύτερη μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας σε γήρανση και σε μαρασμό.
Η είδηση άντεξε μόλις μερικές ώρες στις πρώτες γραμμές της επικαιρότητας. Από την επομένη ξεχάστηκε σαν να επρόκειτο για μια διεκπεραίωση ρουτίνας.
Κι όμως, είναι το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η περιοχή. Παρόμοιο μεν με αυτό που συναντάται και στην υπόλοιπη επικράτεια, με εξαίρεση κάποιες λίγες περιοχές, μόνον που στην Κεντρική Μακεδονία είναι οξύτερο.
Παρόλα αυτά ουδείς ασχολήθηκε. Κανενός το αυτί δεν ίδρωσε. Η τοπική ηγεσία, κυβερνητικά στελέχη, βουλευτές, δήμαρχοι, περιφερειάρχης, επιμελητήρια, αμφιβάλλω εάν διέθεσαν έστω πέντε λεπτά για να δουν τα ευρήματα της έρευνας. Για δε την κεντρική εξουσία, της οποίας ο παλμός χτυπά στο λεκανοπέδιο, η Κεντρική Μακεδονία... κείται μακράν.
Η αντιστροφή αυτής της κατάστασης προϋποθέτει σειρά γενναίων πρωτοβουλιών σε όλα τα επίπεδα διοίκησης: κεντρικής, περιφερειακής, τοπικής.
Ο πρωτογενής τομέας που αποτελεί τον βασικό πυλώνα της οικονομίας στην Κεντρική Μακεδονία, κλυδωνίζεται. Η κτηνοτροφία υποχωρεί, ενώ και ο αγροτικός κλήρος έχει περάσει στα χέρια ολίγων.
Ο δευτερογενής τομέας, βιομηχανίες, βιοτεχνίες, μεταποίηση, έχει μείνει στάσιμος, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, αδύναμος να παρακολουθήσει τον εσωτερικό και εξωτερικό ανταγωνισμό. Η δεκαετία της οικονομικής κρίσης και η έλλειψη χρηματοδότησης μέσω τραπεζικού δανεισμού τον έχουν αποδυναμώσει. Οι επενδύσεις στις νέες τεχνολογίες μόλις τώρα άρχισαν να εμφανίζονται και όλες τους αφορούν τη Θεσσαλονίκη.
Παράλληλα, θεσμικές αναπτυξιακές παρεμβάσεις, όπως για παράδειγμα η εκπόνηση τοπικών πολεοδομικών σχεδίων για τον καθορισμό των χρήσεων γης, έχουν καθυστερήσει. Περί εκπόνησης αναπτυξιακών σχεδίων ανά περιοχή, ούτε συζήτηση. Μόνο κάποιες σποραδικές, αποσπασματικές πρωτοβουλίες, κι αυτές, χωρίς να αποτελούν μέρος ενός συγκροτημένου αναπτυξιακού σχεδιασμού. Δέστε για παράδειγμα την προωθούμενη κατασκευή μαρίνας σκαφών σε παραλιακό τμήμα της Πυλαίας, όταν την ίδια ώρα προωθείται η ανάπτυξη της ήδη υπάρχουσας μαρίνας Αρετσούς, ένα χιλιόμετρο παρά δίπλα.
Κι από κοντά το τεράστιο πρόβλημα της στέγασης με το κόστος για αγορά και ενοικίαση κατοικίας να έχει φτάσει σε τιμές... φούσκας, όπως τη δεκαετία του '00. Τεράστιες είναι οι ελλείψεις σε κοινωνικές υποδομές (βρεφονηπιακοί σταθμοί, σχολεία κ.λπ.) και υπηρεσίες (πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας).
Όλα αυτά, και ορισμένα ακόμη, δημιουργούν μία αποκρουστική εικόνα που αναγκάζει τους νέους να αποστρέψουν το βλέμμα τους, αναχωρώντας για άλλες πολιτείες, ώστε να ζήσουν με αξιοπρέπεια.
Κατά τα άλλα, οι ταγοί μας, δίνουν δεκαετίες τώρα τη μάχη “για τη Μακεδονία μας”, αλλά στο μεταξύ οι νεαροί Μακεδόνες τής έχουν γυρίσει την πλάτη. Όμως αυτό ελάχιστα τους ενδιαφέρει. Στο κάτω κάτω, είναι πρόβλημά τους, ας το λύσουν λοιπόν οι ίδιοι, με όποιον τρόπο μπορεί ο καθένας. Ακόμη και μεταναστεύοντας.