Καινοτόμες λύσεις απέναντι στις περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις
Εν μέσω των σημαντικών προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής και της άμεσης απειλής της λειψυδρίας, που πλήττει ιδιαίτερα τις μεσογειακές χώρες, ανάμεσα τους και την Ελλάδα, η Ευρωπαϊκή Ένωση επενδύει στην έρευνα, προκειμένου μέσα από επιστημονικά δεδομένα και σύγχρονες μεθόδους να οδηγηθούμε σε μία πιο βιώσιμη - επόμενη μέρα.
Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ως ιδρυτικός εταίρος και συντονιστής των ελληνικών φορέων, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κεντρική Μακεδονία και το Λιμάνι της Ηγουμενίτσας, συμμετέχει στην κοινοπραξία Allwaters, η οποία επικεντρώνει στην ορθή διαχείριση των υδάτινων πόρων, καθώς και στους τομείς του νερού, των οικοσυστημάτων και της ναυτιλίας.
Η πρόταση που κατέθεσε η κοινοπραξία τον Ιούλιο του 2025 ξεχώρισε και επιλέχθηκε - ανάμεσα σε πέντε άλλες κοινοπραξίες - από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (EIT), προκειμένου να ηγηθεί του EIT Water, μίας νέας Κοινότητας Γνώσης και Καινοτομίας (KIC) με αντικείμενο την αντιμετώπιση κρίσιμων προκλήσεων στους τομείς του νερού, της θάλασσας, της ναυτιλίας και των οικοσυστημάτων. Η πρόταση της κοινοπραξίας θέτει σαφείς στόχους για τη διαμόρφωση του μέλλοντος της διαχείρισης των υδάτινων, θαλάσσιων και ναυτιλιακών πόρων στην Ευρώπη, μέσα από την έρευνα, καινοτομία και εκπαίδευση. Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας αποτελεί οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος διαχειρίζεται κονδύλια ύψους 10 δισ. ευρώ για την έρευνα και την καινοτομία.
Σοβαρές αδυναμίες διαχείρισης
Η αποτελεσματική διαχείριση των υδάτινων πόρων αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πρόσφατο δημοσίευμα του euronews ανέδειξε σημαντικές αδυναμίες στη διαχείριση των υδάτων στην Κυπριακή Δημοκρατία, όπως επεσήμανε η Ελεγκτική Υπηρεσία. Μεταξύ άλλων καταγράφηκαν: ελλείψεις στην καταμέτρηση και τιμολόγηση της παροχής νερού, ανεπαρκής τεκμηρίωση μέτρων ελέγχου, προβλήματα στην επαλήθευση της ακρίβειας των υδρομέτρων, ασυνέπειες στις ενδείξεις χωρίς επαρκή τεκμηρίωση, και αδυναμίες στο μηχανογραφημένο σύστημα τιμολόγησης ως προς την πρόσβαση και την ασφάλεια δεδομένων. Επιπλέον, δύο κύρια σημεία υδροληψίας, που αντιστοιχούν στο 64% της κατανάλωσης στη Λευκωσία δεν ελέγχονταν τακτικά. Το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ) της Κύπρου δεν είχε πρόσβαση σε κρίσιμα συστήματα υδρομέτρησης άλλων φορέων, γεγονός που δημιουργεί αβεβαιότητα ως προς την τιμολόγηση. Τα εισπρακτέα ποσά του ΤΑΥ ανήλθαν στα 147,7 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων 69,2 εκατομμύρια ευρώ αφορούσαν σε συσσωρευμένες οφειλές, κυρίως από Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Παρά τις ρυθμίσεις για διαγραφή παλαιών οφειλών υπό όρους συμμόρφωσης, συνεχίστηκε η δημιουργία νέων οφειλών. Ο έλεγχος ανέδειξε καθυστερήσεις ή και πλήρη απουσία νομικών ενεργειών για την είσπραξη τους.
Οι στόχοι του προγράμματος
Το Allwaters, μέσα στον πρώτο χρόνο (2026), θα πρέπει να έχει δημιουργήσει τη δομή πάνω στην οποία θα «χτιστούν» οργανισμοί, υπηρεσίες, νέα εκπαιδευτικά προγράμματα και προϊόντα που αφορούν τη συνολική διαχείριση των υδάτινων πόρων. Στόχος είναι, σε βάθος 15ετίας, να διαμορφωθεί ένα ολιστικό δίκτυο-οικοσύστημα, ικανό να παράγει θετικό αντίκτυπο στους τομείς του νερού, καθώς και να συμβάλει στη μείωση και ‘τελική εξάλειψη’ της λειψυδρίας. Το πρόγραμμα εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο που αφορούν τη θαλάσσια ρύπανση, τη ναυτιλία, την κυκλική και γαλάζια οικονομία.
Ένας βασικός πυλώνας του EIT Water θα είναι η εκπαίδευση, με δυνατότητα δημιουργίας διαπανεπιστημιακών μεταπτυχιακών προγραμμάτων με εξειδίκευση στη διαχείριση των υδάτινων πόρων.
Το EIT Water συγκεντρώνει περισσότερους από 50 κορυφαίους οργανισμούς – πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, επιχειρήσεις και δημόσιους φορείς – από 24 ευρωπαϊκές χώρες, με στόχο τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου οικοσυστήματος γνώσης, εκπαίδευσης και επιχειρηματικότητας για το νερό και την κυκλική «γαλάζια» οικονομία.
Το ΑΠΘ θα υλοποιήσει ερευνητικά προγράμματα, σε συνεργασία με άλλους εταίρους, που θα οδηγήσουν στην παραγωγή νέων προϊόντων και υπηρεσιών για τη διαχείριση του νερού, μέσω ψηφιακών και σύγχρονων τεχνολογιών. Με τη συμμετοχή του στο EIT Water, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης θα συμβάλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη λύσεων για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, των πλημμυρών, της ρύπανσης και του μετριασμού των κλιματικών επιπτώσεων, καθώς και στη δημιουργία νέων τεχνολογιών, δεξιοτήτων και επιχειρηματικών ευκαιριών στον πιο κομβικό τομέα βιωσιμότητας της σύγχρονης εποχής.
«Το Πανεπιστήμιο συμβάλλει στη διαμόρφωση του μέλλοντος της Ευρώπης»
Ο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας του ΑΠΘ, Ευστράτιος Στυλιανίδης, Καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης και Διευθυντής του Εργαστηρίου Γεωπληροφορικής, δήλωσε στο emakedonia.gr: «Είμαστε υπερήφανοι που το ΑΠΘ συμμετέχει ως βασικός εταίρος σε αυτή την πρωτοποριακή κοινοπραξία, η οποία στοχεύει να αντιμετωπίσει τις πιο κρίσιμες προκλήσεις της Ευρώπης και του πλανήτη γύρω από το νερό, τα θαλάσσια και παράκτια οικοσυστήματα και τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων. Το ζήτημα της ορθής διαχείρισης του νερού αποτελεί προτεραιότητα ζωής και για τη χώρα μας. Η συμμετοχή του ΑΠΘ στο EIT Water δεν είναι απλώς ένα ακόμη ευρωπαϊκό έργο. Είναι ένα έργο ζωής, ένα ορόσημο στη συλλογική μας προσπάθεια να εξασφαλίσουμε το πολυτιμότερο αγαθό του πλανήτη: το νερό. Μέσα από αυτή την πρωτοβουλία, το Πανεπιστήμιό μας συμβάλλει ενεργά στη διαμόρφωση του μέλλοντος της Ευρώπης της γνώσης, της καινοτομίας και της βιωσιμότητας».
Στον πυρήνα του κυβερνητικού σχεδιασμού η ΕΥΑΘ - Η πολυδιάσπαση στη διαχείριση του νερού, το νέο... επιτελικό σύστημα και οι συγχωνεύσεις ΔΕΥΑ
Η ΚΕΔΕ καθιστά σαφές ότι η Αυτοδιοίκηση θα πρέπει να έχει ουσιαστικό ρόλο στον εθνικό σχεδιασμό για την ύδρευση και αποχέτευση
Η διοργάνωση ανέδειξε το δυναμικό τοπίο των οπτικοακουστικών παραγωγών στη χώρα μας
Οι 5 άξονες του μνημονίου
