Πρωϊνός καφές με τον Γιώργο Λυσαρίδη (βίντεο)

Είναι ο μακροβιότερος Γενικός Γραμματέας στο ΥΜΑΘ, αλλά και ένας από τους πιο αγαπημένους θεσμικούς του χώρου του αθλητισμού. Ο λόγος για τον Γιώργο Λυσαρίδη, τον σημερινό καλεσμένο του «πρωινού καφέ».

Γεννημένος δίπλα στο σημερινό υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης, έπαιξε μπάλα μαζί με τον Γιώργο Κούδα στα θρυλικά μάρμαρα του Διοικητηρίου, πήρε 20 ακέραιο στο απολυτήριο γυμνασίου, πράγμα σπάνιο για την εποχή του, στη συνέχεια δίδαξε ως εκπαιδευτικός πριν μετακομίσει για σχεδόν 7 χρόνια στο γραφείο του ΥΜΑΘ ως Γενικός Γραμματέας.

Όταν τον ρωτάμε τι θα έκανε αν είχε το μαγικό ραβδί στο ποδόσφαιρο απαντά με σαφήνεια ότι «θα άλλαζα τη νοοτροπία των παραγόντων στο ελληνικό αθλητισμό και ιδιαίτερα στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Θεωρώ ότι δεν έχουν συνειδητοποιήσει και δεν έχουν ίσως το επαρκές υπόβαθρο να το κάνουν, την αξία και την επίδραση που έχει στην κοινωνία το ποδόσφαιρο. Για το οποίο ποδόσφαιρο θα πω αυτό που είπε ο Γάλλος εθνολόγος Κριστιάν Μπρομπερζέ: το ποδόσφαιρο είναι το πιο σημαντικό ασήμαντο πράγμα στον κόσμο».

Πίνετε πρωινό καφέ;

Βεβαίως, ναι, συνήθως με τη σύζυγό μου, αλλά πολλές φορές με φίλους παιδικούς, με φίλους από τη διαδρομή μου μέχρι τώρα στην εκπαίδευση, στην πολιτική και στον αθλητισμό. Ιδιαίτερα βέβαια απολαμβάνω τον καφέ που πίνω με τους ανθρώπους του αθλητισμού, παλιούς συμπαίκτες, παλιούς φίλους, με τους οποίους διατηρούμε μια στενότατη φιλία.

Τι προτιμάτε;

Ελληνικό μέτριο. Το μέτριο είναι στη ζωή μου κανόνας (γελάει). Το αριστοτελικό μέτρο.

Γεννηθήκατε στη Θεσσαλονίκη.

Ναι, στο Διοικητήριο, στην εμβληματική πλατεία. Μάλιστα το σπίτι στο οποίο γεννήθηκα και μεγάλωσα ήταν το πιο κοντινό στην πλατεία. Το μπαλκόνι του στον τρίτο όροφο της πολυκατοικίας δίπλα ακριβώς, όπου τώρα είναι το ξενοδοχείο «Park» ήταν το πιο ασφαλές και το πιο ακριβές παρατηρητήριο για το τι γινόταν στην πλατεία. Και γίνονταν πολλά πράγματα, ευχάριστα.

Άρα, η πρώτη παιδική ανάμνηση ήταν η πλατεία.

Ναι, η εμβληματική πλατεία. Η οποία έτυχε κακής μεταχείρισης στη συνέχεια από τις πολιτικές και αυτοδιοικητικές αρχές. Ίσως όχι κακόβουλα, αλλά με άστοχες ενέργειες, με αποτέλεσμα να αποκαθηλωθεί μια πολύ όμορφη πλατεία και στη θέση της να είναι ένας αρχαιολογικός χώρος τελείως αναξιοποίητος. Ελπίζω κάποτε, με την απαραίτητη προϋπόθεση ότι θα προστατεύονται και ίσως να είναι και επισκέψιμες οι αρχαιότητες που βρέθηκαν εκεί, να ξαναγίνει η πλατεία. Και μάλιστα με μια μορφή που θα παραπέμπει στη μορφή αυτής της πλατείας που αποτέλεσε ένα τοπόσημο για τη Θεσσαλονίκη.

Εκεί στα «διάφορα πράγματα που γίνονταν» ήταν κυρίως η πολλή μπάλα, σωστά;

Μόνο μπάλα (γελάει).

Με ποιους άλλους παίζατε; Γιατί ξέρω ότι υπάρχει μια παρέα που ακόμα και σήμερα συνεχίζει να βρίσκεται.

Εμείς που γεννηθήκαμε εκεί, μεγαλώσαμε εκεί και παίξαμε μπάλα στα μάρμαρα λέμε με καμάρι ότι στα μάρμαρα έπαιξε μπάλα και ο Γιώργος Κούδας (γελάει). Αυτό είναι αληθές. Βεβαίως όχι μόνο ο Γιώργος Κούδας, αλλά και άλλοι ποδοσφαιριστές που στη συνέχεια έπαιξαν σε μεγάλες ομάδες της Θεσσαλονίκης, όπως ο Κώστας ο Παπαϊωάννου και ο Γιάννης ο Γιακουμής, που έπαιξε στον ΠΑΟΚ και πολλοί άλλοι. Ο Γιώργος ήταν γέννημα θρέμμα του Διοικητηρίου, το ομολογεί και ο ίδιος ότι τα πρώτα του ποδοσφαιρικά βήματα τα έκανε στα μάρμαρα της πλατείας Διοικητηρίου. Και θα έλεγα όχι μόνο τα πρώτα -και έχει σημασία αυτό και για το χαρακτήρα του Γιώργου. Ο Γιώργος όταν ακόμα έπαιζε στον ΠΑΟΚ και στην πρώτη ομάδα και στα πρώτα του βήματα -μιλάω για την περίοδο 1963 με 1965- δεν έπαυε να έρχεται, να παίζει μπάλα και με την παιδική μας παρέα στα μάρμαρα. Ακόμη και όταν ήταν το αγαπημένο παιδί των Παοκτσήδων φιλάθλων -και λόγω της μικρής ηλικίας αλλά και του ταλέντου που διαφαινόταν- ο Γιώργος δεν εγκατέλειψε την παρέα και τα μάρμαρα. Και με το ίδιο πείσμα και με την ίδια επιθυμία για τη νίκη στα μάρμαρα έπαιζε και στην πρώτη ομάδα τον ΠΑΟΚ. Είναι χαρακτηριστικό και είναι γνώρισμα του Γιώργου, γιατί τον αγαπάμε όλοι οι παλιοί του φίλοι πολύ, ότι ένα παιδί παρά το μεγαλείο και τη δόξα που γνώρισε, παρέμεινε προσγειωμένος και ποτέ δεν εγκατέλειψε τους παιδικούς φίλους και τις σχέσεις που έκανε στην παιδική μας γειτονιά.

Εκτός από την μπάλα που βέβαια ήταν ένα σημαντικό κομμάτι της γειτονιάς και της παιδικής σας ζωής, τι άλλο θυμάστε από εκείνα τα χρόνια;

Κοιτάξτε, στην περιοχή και στους γύρω δρόμους υπήρχαν και άλλες αλάνες, αλλά την απλωσιά και τη χάρη της πλατείας δεν την είχε καμιά άλλη. Ούτε προς τη μεριά της Άνω Πόλης ούτε προς την Ξηροκρήνη, ούτε προς την πλευρά της Αχειροποιήτου και της Αγίας Σοφίας. Έτσι στην πλατεία συνέρρεαν παιδικές συντροφιές και από τις γύρω κοντινές γειτονιές. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι εκτός από την μπάλα υπήρχαν και τα πρώτα σκιρτήματα του έρωτα στα παιδιά και στους εφήβους. Βέβαια σε κάποιες ευκαιρίες η πλατεία φορούσε τα γιορτινά της. Για παράδειγμα σε εκδηλώσεις επίσημες, που γινόταν στο υπουργείο Μακεδονίας Θράκης, που τότε το λέγαμε Διοικητήριο. Η πλατεία ήταν ένας χώρος προστατευμένος από την αστυνομία και τελικά ιδιαίτερα προσεγμένος για τις ανάγκες της φιλοξενίας ξένων προσώπων ή του ερχομού του πρωθυπουργού στο υπουργείο ή στις περιόδους των εθνικών εορτών που στολίζονταν τα μάρμαρα. Είναι εικόνες που έχουν μείνει ανεξίτηλα χαραγμένες και στα μάτια και στην ψυχή μου.

Δεν είχατε ποτέ φανταστεί ότι μετά από πολλά χρόνια θα βρεθείτε εκεί ως ένοικος και ως Γενικός Γραμματέας.

Όχι, βέβαια. Αλλά κοιτάξτε τι παιχνίδια στήνει μερικές φορές η ζωή. Από το σπίτι μου, όπου οι δικοί μου έμεναν από το 1928, εγώ γεννήθηκα το 1950 και έφυγα σε ηλικία 28 ετών έβλεπα τα πάντα γύρω. Και μέσα στα πάντα ήταν και οι τελετές που γίνονταν στο τότε Διοικητήριο. Έχω ακόμη στα μάτια μου την επίσκεψη του Γεώργιου Παπανδρέου ως πρωθυπουργού το 1964 που είχε γίνει μετά την εκλογική νίκη του Φεβρουαρίου στις δεύτερες εκλογές της ίδιας χρονιάς. όταν επισκέφθηκε το Υπουργείο και τον τότε υπουργό Βορείου Ελλάδος. Θυμάμαι μια μεγάλη πομπή από τη Βενιζέλου μέχρι το Υπουργείο, με συνοδεία υπουργικών αυτοκινήτων και λοιπά και λοιπά. Το Υπουργείο λαμπρό, στολισμένο, πεντακάθαρο, με απαστράπτοντα τα μάρμαρα στις σκάλες του και βέβαια και η πλατεία. Θυμάμαι τότε παιδιά στη Βενιζέλου να σταματάνε τη λιμουζίνα που μετέφερε τον πρωθυπουργό και από το ανοιχτό παράθυρο να χαιρετούν τον Γεώργιο Παπανδρέου. Έχω στο μυαλό μου, δηλαδή και το χαιρετισμό και τη χειραψία με τον τότε πρωθυπουργό. Εγώ από το μπαλκόνι μου όλα αυτά τα έβλεπα να διαδραματίζονται μπροστά μου. Ποτέ βέβαια δε φανταζόμουν ότι η τύχη θα τα έφερνε έτσι ώστε να βλέπω το μπαλκόνι του σπιτιού μου από το μπαλκόνι του Διοικητηρίου όταν μετά από χρόνια έγινα Γενικός Γραμματέας Μακεδονίας Θράκης. Σκέφτομαι και λέω: πώς είναι η ζωή. Από το ένα μπαλκόνι έβλεπα στο απέναντι τη λαμπρότητα και μετά από χρόνια βρέθηκα σε εκείνο το μπαλκόνι να βλέπω την άλλη πλευρά ως Γενικός Γραμματέας.

Το ποντιακό στοιχείο ήταν επίσης πολύ χαρακτηριστικό στην οικογένειά σας.

Βεβαίως, έχω παράδοση. Είμαι ποντιακής καταγωγής και από τον πατέρα μου και από τη μητέρα μου. Ο πατέρας μου δραστηριοποιήθηκε πολύ στα ποντιακά πράγματα, για πολλά χρόνια ήταν διοικητικό στέλεχος και Γενικός Γραμματέας ενός ιστορικού σωματείου, της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης. Και για μια δεύτερη φορά να πω πως τα φέρνει η τύχη ή όπως θέλετε πέστε το. Γιατί έγινα και εγώ στη συνέχεια μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευξείνου Λέσχης και στη συνέχεια Πρόεδρος.

Είχατε ακούσει σχετικές διηγήσεις στο σπίτι;

Βεβαίως. Αν και ο πατέρας μου ήταν πολύ συγκρατημένος, γιατί είχε τραυματικές εμπειρίες από την προσφυγιά. Ο πατέρας μου ήρθε από τον Πόντο 7 χρονών, ορφανός από πατέρα και μητέρα και με δύο αδέλφια, το ένα 5 ετών και το άλλο δεύτερο 2. Τα τρία παιδιά ήρθαν πρόσφυγες από τον οικισμό Αρμενού της Τραπεζούντας του Πόντου, που ήταν ένας μικρός οικισμός της επαρχίας Ματσούκας. Ήρθανε με τη φροντίδα συγγενών και συγχωριανών από τον Πόντο, βρέθηκαν σε ένα χωριό έξω από το Τσοτύλι στη δυτική Μακεδονία, περιπλανήθηκαν επί 6 μήνες από τον Πειραιά όπου αποβιβάστηκαν και περιδιαβαίνοντας τη δυτική Ελλάδα εγκαταστάθηκαν σε ένα εγκαταλελειμμένο τούρκικο χωριό δίπλα από το Τσοτύλι. Τρία παιδιά ορφανά με την προστασία συγχωριανών. Έτσι μεγάλωσαν. Ο πατέρας μου όμως δεν ήθελε να αφηγείται την ταλαιπωρία, τον εκπατρισμό και το ξεσπίτωμα.

Τα μάθατε όμως.

Τα μάθαινα κυρίως από αυτά που έγραφε.

Η επιλογή των σπουδών πώς έγινε;

Όσο και αν ακούγεται λίγο παράδοξο στα δικά μου ενδιαφέροντα μέχρι και το τέλος της εφηβικής μου ηλικίας ήταν τα γράμματα και το ποδόσφαιρο. Προσπαθούσα να τα συνδυάσω και τα δύο.

Συνδυάζονται;

Νομίζω ότι τα κατάφερα. Θεωρώ για παράδειγμα -και δεν το λέω με αυταρέσκεια και ναρκισσισμό- μια επιτυχία που με έκανε και με κάνει ευτυχισμένο ότι αποφοιτώντας από την έκτη γυμνασίου τότε…

…Ποιο σχολείο πήγατε;

Στη σχολή Κωνσταντινίδη. Ήταν ένα σχολείο με πολύ καλή παράδοση από το 1907 που ιδρύθηκε, που ήταν ένα από τα δύο τρία πολύ καλά σχολεία της Θεσσαλονίκης. Από εκεί αποφοίτησα με πλήρες 20 σε όλα τα μαθήματα.

Και τότε το 20 ήταν πολύ δύσκολο.

Και δέστε τώρα ένα άλλο παιχνίδι της ζωής και της τύχης. Ήμουν ο μοναδικός μαθητής στην Ελλάδα, εκείνη τη σχολή χρονιά, που πήρα ακέραιο 20 και τότε επί χούντας, γιατί όλα αυτά γίνονται τον Ιούνιο του 1967 καθώς είχα το προνόμιο να είμαι γεννημένος σε μήνα που επέτρεπε να κερδίσω μια χρονιά. Τότε με βράβευσε η Διοίκηση Βορείου Ελλάδος, το μετέπειτα Υπουργείο δηλαδή, ως το μοναδικό μαθητή και Θεσσαλονικιό που έβγαλε 20 ακέραιο και 20 σε απολυτήριες εξετάσεις, οι οποίες τότε γινόταν σε Επιτροπή του δημοσίου. Πού έγινε η απονομή; Σε αυτό το γραφείο που μετέπειτα και ύστερα από πολλά χρόνια εργάστηκα ως Γενικός Γραμματέας του υπουργείου. Η ζωή, λοιπόν κάνει πολλά παιχνίδια. Είναι αυτό που λέει ο Καζαντζάκης στην Ασκητική του Ότι η ζωή είναι ένας πόλεμος και ο κόσμος είναι το πεδίο της μάχης. Σε αυτό το πεδίο, λοιπόν εγώ βρέθηκα στο υπουργείο Μακεδονίας Θράκης.

Πως επιλέξατε τις σπουδές που κάνατε;

Ο πατέρας μου ήταν μαθηματικός, λυκειάρχης, αυστηρών αρχών τότε και αυτός ήταν ένας λόγος που δε συνέχισα με το ποδόσφαιρο. Ήθελε να τον διαδεχτώ. Έτσι έδωσα εξετάσεις και πέρασα στη Φυσικομαθηματική, στο τμήμα Μαθηματικών, με υποτροφία από την εισαγωγή, την οποία διατήρησα και σε όλα τα έτη σπουδών και από κει αποφοίτησα με άριστα.

Κάνατε και μετά πολλά χρόνια διδασκαλία.

Αυτή ήταν η δουλειά μου. Δεν ήταν η πολιτική. Βεβαίως η ανάμειξή μου με την πολιτική είχε ως αφετηρία ότι την αγαπούσα. Θεωρώ ότι η πολιτική είναι ένα πεδίο, όπου συνειδητά μπορεί ο καθένας να προσφέρει. Αλλά ποτέ δεν είχα στο μυαλό μου να ασχοληθώ με την πολιτική και να την επιλέξω σαν επάγγελμα. Ακόμα και όταν βρέθηκα ως Γενικός Γραμματέας στο υπουργείο, που για πολλούς θα ήταν ο προθάλαμος για να ακολουθήσουν μια πολιτική πορεία, εμένα το μυαλό μου ήταν πως όταν τελειώσει αυτή η θητεία να επιστρέψω στα εκπαιδευτικά μου καθήκοντα. Πράγμα που έκανα κιόλας.

Τι σας προσέφερε το εκπαιδευτικό κομμάτι στη ζωή σας;

Αν θα ήθελα να κατηγοριοποιήσω τη μέχρι τώρα ζωή μου θα έλεγα ότι ήταν το επάγγελμά μου η εκπαίδευση, η ενασχόλησή μου με τον αθλητισμό που τον υπεραγαπούσα και τον υπεραγαπώ και η ενασχόλησή μου με την πολιτική και ως ενεργό μέλος με την έννοια ότι ήμουν Γενικός Γραμματέας ενός υπουργείου επί 7 χρόνια, αλλά και με τη γενικότερη επιθυμία μου να παρακολουθώ τα πολιτικά πράγματα όσο γίνεται πιο κοντά. Από αυτά τα τρία πεδία, στα οποία δραστηριοποιήθηκα πιστέψτε με ότι θεωρώ πολύ πιο επίλεκτο και ότι μου προσέφερε πολλές χαρές και ικανοποιήσεις τη σταδιοδρομία μου ως εκπαιδευτικός. Παρά το γεγονός ότι αν κάποιοι με γνωρίζουν ή με γνώρισαν κυρίως από την ενασχόλησή μου με αθλητικά πράγματα και την πολιτική, εγώ θεωρώ κορυφαία την όποια προσφορά μου στα εκπαιδευτικά πράγματα. Τόσα χρόνια εκπαιδευτικός πέρασαν από τα χέρια μου χιλιάδες μαθητές. Καμαρώνω που πρόκοψαν και στο βάθος του μυαλού μου έχω και την ικανοποίηση ότι κάτι λίγο πρόσφερα και εγώ, όπως και όλοι οι καθηγητές και οι δάσκαλοι που ήταν αφοσιωμένοι στο λειτούργημα του εκπαιδευτικού.

Πόσο άλλαξαν όλα αυτά τα χρόνια τα παιδιά;

Άλλαξαν δραματικά, με την έννοια της ραγδαίας μεταβολής των συνθηκών. Να σας θυμίσω ότι πριν από 30 χρόνια δεν υπήρχαν κινητά τηλέφωνο, τα παιδιά δεν οδηγούσαν στην ηλικία του σχολείου, ενώ τώρα και στην ηλικία των 17 ετών παίρνουν δίπλωμα οδήγησης. Θα έλεγα ότι γενικότερα οι συνθήκες επικοινωνίας ήταν διαφορετικές. Η τεχνολογία με αυτή τη ραγδαία εξέλιξη, αποτέλεσε ευλογία και κατάρα μαζί. Θα μπορούσε να είναι μόνο ευλογία, αν μπορούσαμε και θέλαμε να περιορίσουμε τη χρήση της εκεί που όντως είναι ευεργετική. Δεν μπορεί κανείς να παραγνωρίσει ότι με το κινητό τηλέφωνο, έχει τη δυνατότητα επικοινωνίας οποτεδήποτε θέλει, με οποιονδήποτε σε οποιοδήποτε μέρος της γης. Να αναλογιστούμε ότι πριν από 40 χρόνια έπρεπε να κάθεσαι στην ουρά του ΟΤΕ και με κλήση να περιμένεις να ακούσεις ή να σε ακούσουν, γιατί δεν είχες τη δυνατότητα να αντιληφθείς τι γίνεται σε ένα συγγενή σου ή σε ένα οικείο πρόσωπο ή στον γύρω κόσμο γιατί δεν υπήρχαν τα μέσα. Ευλογία. λοιπόν.

Από την άλλη;

Για να αναλογιστούμε αυτή η τεχνολογία τι δεινά προκάλεσε με την κακή της χρήση. Καθημερινά διαβάζουμε περιστατικά βίας, στα οποία η αφετηρία βρίσκεται ακριβώς σε αυτή την τεχνολογία. Με ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ αγνώστων που εξελίσσονται όπως εξελίσσονται.

Εδώ να πούμε ότι τα παιδιά δε βίωσαν την προηγούμενη κατάσταση και έτσι δεν έχουν μέτρο σύγκρισης. Τα παιδιά μεγάλωσαν και μεγαλώνουν με δεδομένες τις τωρινές συνθήκες. Οι γονείς που βίωσαν και τις προηγούμενες και τις τωρινές συνθήκες είχαν και έχουν την ευθύνη να οριοθετήσουν, να επιβλέψουν και να νουθετήσουν τα παιδιά, ώστε η τεχνολογία να μην είναι ένα μέσο που οδηγεί σε κινδύνους.

Πάμε στο άλλο κομμάτι τη ζωή σας, στον αθλητισμό. Και αυτός ήταν πολύ διαφορετικός όταν ξεκινήσατε εσείς και φτάσατε μέχρι την προεδρία της Ένωσης Ποδοσφαιρικών Σωματείων Μακεδονίας και τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού.

Βεβαίως. Ήταν πολύ διαφορετικά. Εκεί θα έλεγα ότι οι συνθήκες βελτιώθηκαν εξαιρετικά. Στις γηπεδικές εγκαταστάσεις, στη συμπεριφορά των ποδοσφαιριστών, των διαιτητών, των προπονητών. Βέβαια κομβικός σταθμός ήταν η μετατροπή του ποδοσφαίρου στην ανώτατη βαθμίδα σε επαγγελματικό, που έγινε το 1979. Όπως σε πολλά πράγματα η χώρα μας ακολουθεί τις προηγμένες χώρες της Ευρώπης σε διάφορα πράγματα που έχουν να κάνουν με την οικονομία, την κοινωνία, αλλά και με τον αθλητισμό, με διαφορά φάσης μιας ή και δύο δεκαετιών. Έτσι, λοιπόν με καθυστέρηση, με βία αλλά και χωρίς προηγούμενη προετοιμασία μπήκε το ποδόσφαιρό μας στο υψηλό επίπεδο στον επαγγελματισμό. Χωρίς να έχουν προετοιμαστεί ούτε τα θεσμικά όργανα, ούτε οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές, ποδοσφαιριστές διοικήσεις και φίλαθλοι. Έτσι υπήρχε μια περίοδος προσαρμογής, στην οποία διαπιστώθηκαν διάφορες αρρυθμίες. Βέβαια βελτιώθηκε πάρα πολύ η ποιότητα του ποδοσφαίρου. Οι ποδοσφαιριστές είναι πλέον επαγγελματίες, είναι αφοσιωμένοι στη δουλειά τους, συστηματικά προσπαθούν να προσφέρουν όσο γίνεται περισσότερα στο γήπεδο. Είναι επαγγελματίες που σχεδόν όλη τη μέρα ασχολούνται με το πώς θα υπηρετήσουν το επάγγελμά τους, με διαδοχικές προπονήσεις, με τη διατροφή και με διάφορα άλλα. Στα χρόνια μέχρι το 1980 θυμούμαι ποδοσφαιριστές που ερχόταν στην προπόνηση -και μιλάω για την πρώτη ομάδα του ΠΑΟΚ- με τον σάκο του ταχυδρόμου στην πλάτη, γιατί τότε έληγε η υπηρεσία τους. Τότε έκαναν και άλλη δουλειά.

Το θέμα της βίας έχει βελτιωθεί;

Έχει βελτιωθεί σημαντικά στους αγωνιστικούς χώρους. Τα επεισόδια μεταξύ των ποδοσφαιριστών είναι πλέον ελάχιστα, ενώ είναι πολλά τα περιστατικά όπου αναδεικνύεται το «ευ αγωνίζεσθαι» και το φίλαθλο αίσθημα. Πολύ πρόσφατα στο ματς Παναθηναϊκού-ΠΑΟΚ στη Λεωφόρο, όπου ο ΠΑΟΚ έχασε με 2-1 στο γκολ που πέτυχε ο Κωνσταντέλιας, όπου πραγματικά έδειξε μια εκπληκτική δεξιοτεχνία, ένα γήπεδο ολόκληρο από τους οπαδούς του Παναθηναϊκού και μόνον χειροκρότησαν. Κάτι, λοιπόν λειτούργησε μέσα τους και μέσα σε αυτό τον κόσμο, που ήταν πάνω από 25.000, προφανώς υπήρξαν και άτομα που σε άλλες περιπτώσεις θα υπήρξαν πρωταγωνιστές φαινομένων βίας. Ακόμη και σε αυτούς, λοιπόν με αυτό το περιστατικό απελευθερώθηκε ένα αίσθημα αναγνώρισης μιας ωραίας αθλητικής προσπάθειας.

Μεταξύ των συλλόγων έχει βελτιωθεί το κλίμα;

Κοιτάξτε ένα δεύτερο κομβικό σημείο -και δε θα ήθελα να κάνω περισσότερα σχόλια γιατί είναι σαφής ο υπαινιγμός μου -είναι από τότε που μπήκε το στοίχημα στο ποδόσφαιρο.

Πάμε στο τρίτο κομμάτι της ζωής σας, το πεδίο της πολιτικής. Ήσασταν σχεδόν 7 χρόνια στο ΥΜΑΘ. Κατ’ αρχήν να ρωτήσω: Γιατί ΠΑΣΟΚ;

Ήμουν, είμαι και θα είμαι ΠΑΣΟΚ. Και για λόγους πολιτικής συνέπειας, αλλά κυρίως για λόγους ιδεολογίας. Στην οικογένειά μου ο πατέρας μου, ο Χαράλαμπος Λυσαρίδης, μάς εμφύσησε αυτή την πολιτική κατεύθυνση. Ήταν και ο ίδιος στέλεχος της Ενώσεως Κέντρου στα προδικτατορικά χρόνια, οπότε υπήρχε η οικογενειακή παράδοση. Μεγάλωσα σε σπίτι με πολύ έντονα ακούσματα και χαρακτηριστικά, γιατί ήταν μια περίοδος -ιδιαίτερα αυτή από το 1960 μέχρι το 1965- όπου κυριαρχούσαν οι έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις και είχαμε σημαντικά γεγονότα, τα οποία προκάλεσαν και συλλαλητήρια με πάρα πολύ κόσμο. Όλα αυτά στα παιδικά μας μάτια και στη δική μου ψυχή, με τα ακούσματα που είχα, εγκατέστησαν μέσα μου την έννοια που επικράτησε να λέγεται «δημοκρατική παράταξη». Βεβαίως αναγνωρίζω, και για τότε αλλά και για μετέπειτα, ότι ο κοινοβουλευτικός βίος είχε πρωταγωνιστές κορυφαίες προσωπικότητες. Εγώ δεν μπορώ να αγνοήσω τη συνεισφορά τόσο στην πολιτική όσο και στο ήθος, με την ευπρέπεια, τη γνώση και τη συγκρότηση, πολιτικών προσώπων και από άλλες παρατάξεις. Και δεξιότερα και αριστερότερα του Κέντρου στο οποίο εγώ γαλουχήθηκα. Δεν μπορώ να ξεχάσω προσωπικότητες, όπως ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, δεν μπορώ να παρασιωπήσω προσωπικότητες όπως ο Φλωράκης και ο Κύρκος.

Μάλιστα, είχα τη μεγάλη τύχη, με αφετηρία μια επιστολή που του έστειλα και ανταποκρίθηκε, να γνωρίσω πολύ καλά τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο και, βέβαια, τον Γεώργιο Μαύρο που τότε ηγείτο της Κεντρώας παράταξης. Συνδεθήκαμε, παρά τη διαφορά ηλικίας που μας χώριζε. Εγώ όταν γνώρισα τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο ήμουν 24 ετών και εκείνος ήταν ο πολύπειρος πολιτικός και ο αναγνωρισμένος φιλόσοφος. Όταν, λοιπόν, με δεχόταν στο γραφείο του και συνομιλούσα μαζί του, όχι μόνο για την πολιτική, αλλά και για γενικότερα θέματα, ένιωθα ένα δέος, το οποίο ακόμη και τώρα με διακατέχει, όταν αναλογίζομαι την ευλογία που είχα να γνωρίσω από κοντά μια τέτοια προσωπικότητα.

Στον τομέα της πολιτικής τώρα και ως Γενικός Γραμματέας στο ΥΜΑΘ νομίζω ότι κάνατε ρεκόρ παραμονής.

Είναι αλήθεια ότι ήμουν ο μακροβιότερος Γενικός Γραμματέας. Ήμουν με τον αείμνηστο Φίλιππο Πετσάλνικο και στη συνέχεια με τον Γιάννη Μαγκριώτη, τον Γιώργο Πασχαλίδη και τον Χάρη Καστανίδη.

Τι σχολικό έλεγχο θα βάζατε σε αυτή τη θητεία σας;

Ήταν μια πολύ μεγάλη εμπειρία και πολύ ευχάριστη. Με πολλές, πάρα πολλές ωραίες στιγμές, που ήταν οι στιγμές της προσφοράς και βέβαια αρκετές που άφησαν ένα πικρό αποτύπωμα. Με κορυφαία τέτοια την πτώση του Γιάκοβλεφ το 1997, όταν στο υπουργείο, με υπουργό τον Φίλιππο Πετσάλνικο, μάς ανατέθηκε η ευθύνη διακομιδής και υποδοχής των συγγενών των θυμάτων. Και θυμάμαι ότι από τις 17 Δεκεμβρίου, όταν ακόμα δεν είχε βρεθεί το αεροσκάφος, μέχρι τις 23 Δεκεμβρίου, όταν συνοδεύσαμε σε εισαγωγικά 72 φέρετρα για να επιστρέψουν στην Ουκρανία, ότι ήταν ένα πενθήμερο που σφράγισε τη ζωή μου. Και μια και το συζητάμε να πω ότι εκεί γνωρίστηκα με τον τωρινό Μητροπολίτη Σταυρουπόλεως και Νεαπόλεως Βαρνάβα. Η συνεισφορά του Βαρνάβα ήταν τεράστια, γιατί ανέλαβε την πολύ βαριά ευθύνη να παρηγορεί τους οικείους, οι οποίοι προσέρχονταν για να αναγνωρίσουν τους δικούς τους ανθρώπους. Ήταν τραγικά βιώματα, αλλά έχω την εντύπωση ότι αν δεν υπήρχε εκεί η θεϊκή παρουσία του Βαρνάβα με τα λόγια παρηγοριάς, τη φροντίδα και το ενδιαφέρον που έδειξε επί πέντε μερόνυχτα που ήμασταν μαζί εκεί χωρίς καλά να αλλάξουμε ρούχα, θα ήταν πολύ πιο δύσκολα τα πράγματα για τους συγγενείς.

Που έγινε αυτή η διαδικασία;

Το αεροσκάφος ανακαλύφθηκε στα Πιέρια και μετά άρχισε η προσπάθεια περισυλλογής και μεταφοράς των νεκρών. Τότε στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου, το οποίο βρισκόταν στο στάδιο της αποπεράτωσης, αλλά δεν είχε αρχίσει ακόμα η λειτουργία του, μαζί με τον ιατροδικαστή Δημήτρη Ψαρούλη επιλέξαμε ένα ανοιχτό χώρο για να μεταφερθούν εκεί οι νεκροί με το κομβόι των ασθενοφόρων του ΕΚΑΒ. Εκεί, λοιπόν υποδεχόμασταν με τον Βαρνάβα. Επρόκειτο για κορυφαίες στιγμές προσφοράς της Εκκλησίας στην κοινωνία. Και η πιο έντονη στιγμή όλης αυτής της θητείας μου.

Το ΠΑΣΟΚ σήμερα που βαδίζει;

Κατά τα λεγόμενα υμών των δημοσιογράφων, δηλαδή δεν πάει κάπου. Με την έννοια ότι είναι στάσιμο (γελάει), ούτε προς τα πίσω ούτε προς τα εμπρός. Αυτή η κολλημένη βελόνα των δημοσκοπήσεων είναι ένα πρόβλημα προς ερμηνεία και προς αναπροσανατολισμό.

Πόσο κοντά και πόσο μακριά είστε από το ΠΑΣΟΚ;

Σας είπα ότι μού αρέσει η πολιτική, τη θεωρώ ως ευθύνη του ενεργού πολίτη, μού αρέσει να παρακολουθώ τα πράγματα, αλλά επιλέγω να τα παρακολουθώ από απόσταση «ευκρινούς οράσεως». Η απόσταση «ευκρινούς οράσεως» είναι η απόσταση που σου επιτρέπει να είσαι τόσο κοντά στα τεκταινόμενα ώστε να τα βλέπεις καθαρά και τόσο μακριά ώστε να μην εμπλέκεσαι με τη διαχείριση τους.

Αυτές τις ημέρες βγήκε και το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα. Πώς στέκεστε απέναντί του;

Είναι η εικόνα που μεταφέρετε εσείς οι δημοσιογράφοι.

Πώς βλέπετε το rebranding που κάνει;

Προφανώς και αυτό είναι ανθρώπινο όταν κανείς κάνει έναν απολογισμό της ζωής του ή μιας περιόδου της ζωής του και πολύ δε περισσότερο όταν πρόκειται για μια πρωθυπουργική θητεία, όχι κακόβουλα και όχι συνειδητά, να εξωραΐζει τα πράγματα. Έτσι εικάζω ότι το περιεχόμενο θα είναι ένα περιεχόμενο που θα εξωραΐζει τη θητεία του, θα αιτιολογεί βάσιμα ή όχι κάποιες κορυφαίες επιλογές και βέβαια θα μεταφέρει και μια εσωτερική ανθρώπινη σχέση με τους συνεργάτες του, υπουργούς και λοιπούς. Θα είναι ενδιαφέρον πάντως.

Πώς βλέπετε τη διακυβέρνηση από τον Κυριάκο Μητσοτάκη;

Θα επικαλεστώ πάλι μια παράδοση οικογενειακή και μια δική μου ένταξη σε αυτό που λέμε «δημοκρατικό στρατόπεδο», η οποία προφανώς με κατευθύνει σε μια αρνητική κριτική. Προσπαθώ ειλικρινά να την παρακάμψω και προσπαθώ να δω και σημεία, όπου διαχειρίστηκε ο πρωθυπουργός με σχετική επιτυχία κάποια πράγματα. Και ομολογώ ότι σε κάποια τού το αναγνωρίζω. Παρόλα αυτά θεωρώ ότι ο τόπος έχει ανάγκη από μια διακυβέρνηση λιγότερο προσηλωμένη σε αυτό που λέγεται υποταγή στη φιλελεύθερη αγορά και στη φιλελεύθερη οικονομία και με μετατόπιση του ενδιαφέροντος στο κοινωνικό κράτος.

Πάμε λίγο στα πιο προσωπικά: Παντρεμένος πόσα χρόνια;

Από το 1981.

Με την έλευση του ΠΑΣΟΚ, δηλαδή.

Ακριβώς (γελάει). Είπα ότι τώρα που αρχίζει η δημοκρατική άνοιξη να ξεκινήσω και εγώ μια καινούργια ζωή.

Η σύζυγός σας;

Ήταν υπάλληλος της Εθνικής Τράπεζας και τώρα συνταξιούχος.

Παιδιά;

Δύο γιους, τοπογράφοι μηχανικοί και οι δύο, πτυχιούχοι της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ.

Και ΠΑΟΚτσης φανατικός. Μου είπατε γιατί γίνατε ΠΑΣΟΚ. ΠΑΟΚ γιατί;

ΠΑΟΚ γιατί τα περισσότερα παιδιά στη γειτονιά ήταν ΠΑΟΚ. Και βέβαια ήταν καθοριστική εδώ η συμβολή του Γιώργου Κούδα. Τον παρακολουθούσαμε, ήταν ο καλός μας φίλος, ο διακεκριμένος φίλος, ο φίλος με τον οποίον ασχολούνταν οι εφημερίδες και τα ραδιόφωνα. Καμαρώναμε και εμείς δίπλα του.

Αυτός είναι και ο δικός σας αθλητής πρότυπο;

Επειδή έχω μια σχέση παιδικής φιλίας με τον Γιώργο και παρακολούθησα όλα τα βήματά του, όχι μόνο σα φίλαθλος ή οπαδός, αλλά και σα φίλος μέχρι και τώρα, τον αγαπώ υπέρμετρα και νομίζω ότι αξίζει την αγάπη μου.

Τι θα συστήνατε στα παιδιά που θέλουν να ασχοληθούν με τον αθλητισμό;

Να πω κάτι καταρχήν για τους γονείς. Να πάρουν από τα χέρια τους και τα χέρια των παιδιών τους και να τα οδηγήσουν στα γήπεδα, ιδιαίτερα των ομαδικών αθλημάτων. Δεν παραγνωρίζω την αξία και των ατομικών, αλλά στα ομαδικά αθλήματα το παιδί κοινωνικοποιείται πιο εύκολα και σφυρηλατεί φιλίες που είναι στέρεες και αυθεντικές. Παρεπιπτόντως εδώ να πω ότι και για μένα οι φιλίες που απέκτησα με την ενασχόλησή μου με τον αθλητισμό και ιδιαίτερα σαν ποδοσφαιριστής είναι αυτές που παραμένουν και τώρα αυθεντικές και αποτελούν τις καλύτερες παρέες μου. Ακόμα και οι οικογενειακές μου παρέες στο μεγαλύτερο μέρος είναι από τον αθλητισμό.

Και για τα παιδιά;

Είναι μια προστασία και μια θωράκιση η ενασχόληση με τον αθλητισμό. Μπορεί να μην φαίνεται εξ ορισμού, αλλά είναι μια παρενέργεια ευεργετική. Το παιδί όταν μαζί με άλλα παιδιά έχουν ένα κοινό στόχο, τον αθλητικό στόχο, δηλαδή το να κερδίσει η ομάδα τους και όταν συνεργάζονται για να πετύχουν αυτό το στόχο είναι ό,τι καλύτερο. Είναι το καλύτερο προστατευτικό μέτρο για να αφοσιωθεί σε αυτό και να μην παρασυρθεί σε άλλες ενασχολήσεις

Αγαπημένο τραγούδι υπάρχει;

Σταύρος Κουγιουμτζής. Είχα τη χαρά και την τύχη να γνωριστώ μαζί του και με την οικογένειά του και εκτίμησα πέρα από το ταλέντο του μουσικού δημιουργού που όλοι του αναγνωρίζουν, έναν αδαμάντινο χαρακτήρα, ένα υπόδειγμα σεμνότητας, όχι σεμνοτυφίας.

Τραγούδι;

Πολλά τραγούδια του μου αρέσουν. Το «Μη μου θυμώνεις μάτια μου» νομίζω ότι είναι εμβληματικό και είναι και χαραγμένο στον τάφο του στα Κοιμητήρια της Καλαμαριάς.

Μότο ζωής έχετε;

Ναι, αυτό που σέβομαι ίσως περισσότερα από κάθε άλλη αξία, κάθε άλλο αγαθό, κάθε άλλη αρετή, είναι η φιλία. Και αν θέλετε να σας πω μια φράση που με χαρακτηρίζει και είναι οδηγός στη ζωή μου. Η φιλία είναι μια ευθύνη, άλλοτε γλυκιά, άλλοτε πικρή. Ποτέ όμως δεν είναι μια ευκαιρία.

Αν είχατε ένα μαγικό ραβδί τι θα αλλάζατε στον αθλητισμό της χώρας μας, που δεν αλλάζει εύκολα;

Να πω ότι μαγικό ραβδί δεν υπάρχει, αλλά και αν υπήρχε δεν ξέρω αν θα το κατείχα εγώ. Άρα, αυτό που θα πω στη συνέχεια μάλλον με ουτοπία μοιάζει και ίσως και είναι. Θα έλεγα ότι θα άλλαζα τη νοοτροπία των παραγόντων στο ελληνικό αθλητισμό και ιδιαίτερα στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Και όταν λέω παράγοντες εννοώ τις διοικήσεις των σωματείων -μιλάω για το επαγγελματικό ποδόσφαιρο- και τη στάση και τη νοοτροπία στη λειτουργία των θεσμικών οργάνων του ποδοσφαίρου. Θεωρώ ότι δεν έχουν συνειδητοποιήσει και δεν έχουν ίσως το επαρκές υπόβαθρο να το κάνουν, την αξία και την επίδραση που έχει στην κοινωνία το ποδόσφαιρο. Για το οποίο ποδόσφαιρο θα πω αυτό που είπε ο Γάλλος εθνολόγος Κριστιάν Μπρομπερζέ: το ποδόσφαιρο είναι το πιο σημαντικό ασήμαντο πράγμα στον κόσμο.