Πάνω από τέσσερις ώρες την ημέρα περνούν τα παιδιά στις διαδικτυακές πλατφόρμες, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 2.500 μαθητές και μαθήτριες στην Ελλάδα. Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ξεκινά πλέον από το Δημοτικό και αποτελεί καθημερινή συνήθεια. Ένας στους τέσσερις μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου δηλώνει ότι κάνει υπερβολική χρήση, ενώ η πλειοψηφία των παιδιών κάτω των 13 ετών χρησιμοποιούν εφαρμογές όπως το TikTok, το Instagram και το YouTube.
Μπροστά σε αυτά τα ανησυχητικά στοιχεία, η κυβέρνηση βάζει «φρένο» στην ανεξέλεγκτη πρόσβαση σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης για παιδιά κάτω των 15 ετών, ενώ οι ανήλικοι κάτω των 18 δεν θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ιστοσελίδες με περιεχόμενο στοιχηματισμού, πορνογραφία, ή πώληση καπνικών και αλκοολούχων προϊόντων. Κεντρικό ρόλο στην εφαρμογή των μέτρων θα έχει η νέα ψηφιακή πλατφόρμα Kids Wallet, ένα εργαλείο που θα επιτρέπει στους γονείς να παρακολουθούν και να ελέγχουν τη χρήση των συσκευών από τα παιδιά τους.
Γονείς εκφράζουν τις απόψεις τους για τη χρήση των social media από τα παιδιά, το νέο κυβερνητικό σχέδιο, τον ρόλο της οικογένειας και τους δικούς τους προβληματισμούς.
«Τα παιδιά πρέπει να μάθουν μόνα τους τα όρια»
Η 45χρονη Σοφία δεν συμφωνεί με την αυστηρή απαγόρευση:
«Τα social media είναι κοινωνικό φαινόμενο. Τα παιδιά πρέπει να βαδίζουν παράλληλα με την εποχή τους. Το ζητούμενο είναι να μάθουν από μόνα τους ποιο είναι το μέτρο και να θέτουν όρια. Όταν επιβάλλεις κάτι αυστηρά, συχνά πετυχαίνεις το αντίθετο αποτέλεσμα.»
Η ίδια τονίζει τη σημασία του παραδείγματος: «Δεν γίνεται να είμαι εγώ συνέχεια στο κινητό και να λέω στο παιδί να μην είναι. Πρέπει να δίνουμε το καλό παράδειγμα: να βγαίνουμε, να διαβάζουμε, να ενημερωνόμαστε αλλιώς».
Σοφία χρησιμοποιεί εφαρμογές γονικού ελέγχου όπως το Family Link για να παρακολουθεί τον χρόνο οθόνης των δύο παιδιών της, ηλικίας 13 και 14 ετών. Παρ' όλα αυτά, πιστεύει ότι η επικοινωνία και η εμπιστοσύνη είναι τα πιο ουσιαστικά εργαλεία: «Αν ένας γονιός θέλει πραγματικά να έχει έλεγχο, θα βρει τον τρόπο. Όμως, τίποτα δεν αντικαθιστά την ανοιχτή συζήτηση και την καλή σχέση με τα παιδιά.»
Η 13χρονη κόρη της ζητά επίμονα να δημιουργήσει λογαριασμό στο Instagram για να μην αισθάνεται αποκομμένη από τις φίλες της. Εκείνοι, όμως, της εξηγούν με ηρεμία: «Η φιλία δεν μετριέται με likes και follows. Αν κάποιος θέλει να σε ενημερώσει ή να σε συμπεριλάβει στην παρέα του, θα βρει τον τρόπο, ακόμα κι αν δεν έχεις Instagram».
«Το μυστικό είναι οι δραστηριότητες, όχι οι απαγορεύσεις»
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η 40χρονη Κέλλυ, η οποία τονίζει ότι το πρόβλημα ξεκινά από τον τρόπο με τον οποίο μεγαλώνει ένα παιδί: «Οι γονείς συχνά τα παρατάνε μετά από έναν καβγά. Το ζήτημα όμως δεν είναι να επιβάλεις με το ζόρι, αλλά να δώσεις στο παιδί εναλλακτικές. Αν έχει ενδιαφέροντα - ποδήλατο, αθλήματα, επαφή με τη φύση - δεν θα πέσει εύκολα στην παγίδα της εξάρτησης από το κινητό».
Η ίδια παραδέχεται ότι παρακολουθεί το ιστορικό περιήγησης του 14χρονου γιου της , πάντα με τη συγκατάθεσή του, αλλά τονίζει πως η ουσία βρίσκεται στην αλλαγή της νοοτροπίας των γονέων: «Πρέπει να αλλάξει ο τρόπος που βλέπουμε το παιδί. Δεν είναι αντίπαλος, δεν είναι “πρόβλημα” που πρέπει να λυθεί. Είναι ένας άνθρωπος που χρειάζεται καθοδήγηση, υπομονή και εμπιστοσύνη.»
«Δεν φταίνε τα παιδιά μόνο οι μεγάλοι»
Η Άννα, μητέρα ενός 9χρονου αγοριού, λέει στο emakedonia.gr: «Ποτέ δεν ευθύνεται ένα παιδί για τίποτα, πάντα είναι ευθύνη του γονιού. Κακά τα ψέματα.»
Η ίδια τονίζει ότι δεν είναι τα social media το πρόβλημα, αλλά η αδιαφορία των μεγάλων: «Φυσικά και υπάρχουν δημιουργικοί τρόποι να απασχοληθεί ένα παιδί στο ίντερνετ. Θέλει από εμάς λίγη παραπάνω έρευνα και να είμαστε πιο σοβαροί. Έχω έναν γιο 9 ετών και πολλές φορές μου λέει: "Μαμά, θέλω να κατεβάσουμε το Snapchat". Και του απαντάω: "Αν σε πήγαινα στην πλατεία Αριστοτέλους, σε άφηνα μόνο σου και πήγαινα για καφέ με τις φίλες μου, θα ένιωθες ασφάλεια;" Και μου λέει: "Μα είναι άσχετο." Όμως δεν είναι! Όπως δεν θα παρατούσαμε ποτέ το παιδί μας στην Αριστοτέλους μόνο του για δυο ωρίτσες, το ίδιο δεν πρέπει να κάνουμε και με τα social media.»
Ενας πατέρας αναφέρει το παράδειγμα της Αυστραλίας τονίζοντας όμως και τον ρόλο της οικογένειας: «Πρώτα απ’ όλα, ξεκινάει από την ίδια την οικογένεια. Αν εμείς, ως γονείς, δεν βάλουμε κάποια όρια στα παιδιά, τότε αυτό συνεχίζεται και στο σχολείο. Είναι και ευθύνη της κυβέρνησης. Βλέπουμε, ας πούμε, ότι η Αυστραλία είναι η πρώτη χώρα που μπήκε στη διαδικασία να βάλει όρια στα social media.»
«Ούτε με προεδρικά διατάγματα ούτε με τίποτα. Είναι θέμα μόνο των γονιών. Αν το παιδί αρχίζει και μαθαίνει από μικρή ηλικία το κινητό και το τάμπλετ, και το περιβάλλον το ευνοεί, τότε δεν υπάρχει πίεση, είναι θεωρητική. Μόνο οι γονείς μπορούν να αλλάξουν αυτή την κατάσταση.», εξηγεί ένας άλλος πατέρας κάνοντας λόγο γαι την μιμητική συμπεριφορά των παιδιών
Οι προβληματισμοί για την εφαρμογή του μέτρου
Παρά τη φιλοδοξία του κυβερνητικού σχεδίου και την τεχνολογική καινοτομία του Kids Wallet, αρκετοί γονείς εκφράζουν επιφυλάξεις για την πρακτική εφαρμογή του.
Οι γονείς υποστηρίζουν πως τα παιδιά είναι ήδη ένα βήμα μπροστά από τους περισσότερους ενήλικες:
«Νομίζω ότι το μέτρο της κυβέρνησης απευθύνεται κυρίως σε πολύ νέους γονείς, που έχουν και τις τεχνολογικές γνώσεις. Τα παιδιά ξέρουν περισσότερα από εμάς. Για αυτό και κάνουν ανεξέλεγκτα χρήση. Πιστεύω ότι, όσο καλή κι αν είναι η πρόθεση, τα παιδιά θα βρουν τρόπο να το παρακάμψουν.», εξηγεί ένας πατέρας
«Θεωρώ ότι τα παιδιά θα βρουν πάλι τρόπο να έχουν πρόσβαση. Ολη μέρα είναι με το κινητό στο χέρι εδώ και 5 χρόνια αντιμετωπίζω το ίδιο σκηνικό» εξηγεί ο Κωνσταντίνος υπεύθυνος κυλικείου σε γυμνάσιο και λύκειο του κέντρου της Θεσσαλονίκης
Ένας άλλος πατέρας τονίζει τη σημασία της σωστής προετοιμασίας και του διαλόγου με την κοινωνία:
«Πρέπει να μετριαστεί όλο αυτό, να βρεθεί το κατάλληλο νομικό πλαίσιο και να υπάρχει συναίνεση από τους γονείς. Απομένει να δούμε πώς θα εφαρμοστεί στην πράξη το σχέδιο, και το πιο σημαντικό είναι να υπάρξει πραγματικός διάλογος με την κοινωνία. Δεν είναι μόνο θέμα τεχνολογίας. Όλοι ήμασταν έφηβοι. Ξέρουμε ότι πάντα υπάρχουν τρόποι να παρακάμψεις κάτι που σου επιβάλλουν. Αν οι γονείς και η πολιτεία δεν είναι διαρκώς ένα βήμα πιο μπροστά, δεν θα καταφέρουν να προλάβουν την κατάσταση».
