Γράφει
Μιχάλης Γουδής
Η πόλη έχει ξεκινήσει να βράζει. Πολύ υψηλές θερμοκρασίες να έχουν παγιωθεί εδώ και μέρες στη Θεσσαλονίκη και αναμένεται να μας συνοδεύσουν για μήνες. Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια η συνολική αίσθηση έχει γίνει σαφώς χειρότερη καθώς από τη μία το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας καθιστά την ατμόσφαιρα πνιγηρή, ενώ από την άλλη ο αριθμός των τροπικών νυχτών, κατά τις οποίες η θερμοκρασία δεν πέφτει κάτω από τους 20 βαθμούς, αυξάνεται συνεχώς. Και μπορεί οι συνθήκες αυτές να είναι κοινές για όλες και όλους στον αστικό ιστό, εντούτοις κάποιες ομάδες πληθυσμού βιώνουν ακόμη πιο δυσάρεστες εμπειρίες το καλοκαίρι.
Ας εστιάσουμε στα παιδιά. Ας σκεφτούμε για μία στιγμή πώς μπορεί να περνά τη μέρα του ένα παιδί δημοτικού στην πόλη της Θεσσαλονίκης κατά το διάστημα που τα σχολεία παραμένουν κλειστά. Οι περισσότερες, από τις ούτως ή άλλως λίγες, παιδικές χαρές στην πόλη είναι πλήρως εκτεθειμένες στον ήλιο, πολλές φορές και με υλικά που αναπτύσσουν πολύ υψηλές θερμοκρασίες, με αποτέλεσμα να καθίστανται ακατάλληλες για το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας όχι μόνο για τα παιδιά αλλά και για τους/ις συνοδούς τους που το καλοκαίρι μπορεί να είναι κάποιο άτομο μεγάλης ηλικίας. Αν σε αυτή την εικόνα προσθέσει κανείς την κατάσταση των πεζοδρομίων και την έλλειψη βασικών υποδομών που διευκολύνουν την κίνηση στην πόλη σε περίοδο καύσωνα, όπως σκίαση από τα δέντρα και δημόσιες βρύσες- αν και είναι πολύ ενθαρρυντικές οι τελευταίες κινήσεις της ΕΥΑΘ για την αντιμετώπιση του ζητήματος- τότε αντιλαμβάνεται κανείς πως η πόλη μόνο φιλική δεν είναι για τα παιδιά. Και εντέλει για κανένα μέσα σε μία συνθήκη που θα είναι βασικό κομμάτι της νέας πραγματικότητας για τη Μεσόγειο στο εξής.
Η Θεσσαλονίκη, ως μία από τις 100 ευρωπαϊκές πόλεις που έχουν αναλάβει την αποστολή να είναι κλιματικά ουδέτερες μέχρι το 2030, καλείται εκτός από μεγάλες, δομικές παρεμβάσεις σε τομείς όπως οι δημόσιες υποδομές, οι συγκοινωνίες, το κτιριακό και η ενέργεια, να θέσει το παιδί σε πρώτο πλάνο. Διότι έτσι κάνουν οι πραγματικά έξυπνες πόλεις σαν κι αυτές που με πρωτοβουλία της Μπρατισλάβα συγκεντρώνονται στην ετήσια σύνοδο «Ξεκινώντας από τα παιδιά» (Start with Children) με σύνθημα «ό,τι είναι καλό για τα παιδιά είναι καλό για όλους». Εκεί έμαθα για τη δράση της Μαρίας Σιτζόγλου και της Design Clips που στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος UP2030, στο οποίο συμμετέχει ο Δήμος Θεσσαλονίκης, έχει αναπτύξει ένα πλαίσιο αστικού σχεδιασμού φιλικού σε παιδιά και νέους. Διαβάζοντας τις προτάσεις, βλέπει κανείς που αφορούν τις ασφαλείς μετακινήσεις (πράσινα μεγάλα πεζοδρόμια, ασφαλείς διαβάσεις, ράμπες και χαμηλά επίπεδα αστικού θορύβου), τα μέρη συνάντησης και παιχνιδιού (καλοσυντηρημένα πάρκα, παιδικές χαρές, καλοφωτισμένοι δημόσιοι χώροι, κέντρα κοινότητας) καθώς και την επαφή με το φυσικό στοιχείο (πράσινο, δέντρα, επαφή με τη χλωρίδα και την πανίδα, συνύπαρξη με το υδάτινο στοιχείο). Προτάσεις σαν και αυτές που αναπτύσσονται στο πλαίσιο ευρωπαϊκών προγραμμάτων είναι κρίσιμο να εντάσσονται εν τέλει στην πρακτική των Δήμων.
Μήπως τελικά δεν είναι και τόσο δύσκολο η Θεσσαλονίκη να μην παραμένει αβίωτη για τα παιδιά και τους/ις συνοδούς τους κάθε καλοκαίρι;
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 06.07.2025