Ξυπόλητες στα… κινεζικά «αγκάθια» περπατούν οι λιανεμπορικές επιχειρήσεις με το διαδικτυακό σάρωμα της αγοράς του ηλεκτρονικού εμπορίου (e-shop) από τις κυρίαρχες ασιατικές πλατφόρμες (Temu και Shein) που ρίχνουν στα τάρταρα τις τιμές, να σφίγγει τον κλοιό στην μικρομεσαία επιχειρηματικότητα.
Mε το 1 στα 5 ευρώ στη χώρα μας από διαδικτυακές αγορές να καταλήγει στις κινεζικές πλατφόρμες, ακόμα και η επιβολή φόρων στα φθηνά δέματα από την Κίνα που σχεδιάζει η ΕΕ, είναι αμφίβολο κατά πόσο θα αλλάξει μία δυσμενή πραγματικότητα για τους εμπόρους.
Οι καταναλωτές, σε μία δυσμενή οικονομική συγκυρία, εστιάζουν, όπως είναι λογικό, στη «σκοτωμένη» τιμή των κινεζικών προϊόντων και όχι στην ασφάλεια και την ποιότητα όσων αγοράζουν. Μακροπρόθεσμα, όμως, οι εγχώριες επιχειρήσεις υφίστανται απώλεια ανταγωνιστικότητας, μείωση εξαγωγών, πτώση παραγωγής με την επιβίωσή τους να τίθεται σε κίνδυνο.
Στο πλαίσιο αυτό, ο ανελέητος εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ – Κίνας και η δασμοφρενίτιδα του Τραμπ ενδέχεται να κατακλύσει την ευρωπαϊκή αγορά με φθηνά, αμφιβόλου ποιότητας κινεζικά προϊόντα, την ώρα που οι Κινέζοι ακολουθούν επιθετική διαφημιστική καμπάνια στο διαδίκτυο.
Έτσι κι αλλιώς, το κινεζικό Κράτος, ακόμα και αν επιβληθούν φόροι από την ΕΕ στις εισαγωγές, έχει τη δυνατότητα να επιδοτήσει τις εγχώριες επιχειρήσεις που διαθέτουν πανίσχυρα όπλα που τους επιτρέπουν να διαθέτουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αρένα του διεθνούς ανταγωνισμού.
Πάνω από το 20% της αγοράς μιλά «κινέζικα»
Η κρισιμότητα της κατάστασης, με τον κόμπο να φτάνει στο χτένι για τα ζωτικά κύτταρα της ελληνικής επιχειρηματικότητας, αποτυπώνεται ανάγλυφα σε μελέτη της ΕΣΕΕ (Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας), σύμφωνα με την οποία:
1)Ο εκτιμώμενος τζίρος που έκαναν το 2024 στην Ελλάδα οι ασιατικές πλατφόρμες κυμαίνεται μεταξύ 529 – 627 εκ. ευρώ.
2)Οι κολοσσοί της Κίνας κατέλαβαν 17,63%-20,9% της ελληνικής αγοράς ηλεκτρονικού εμπορίου.
3) Η συνολική δημοσιονομική απώλεια για το ελληνικό Κράτος (φόροι, δασμοί, ασφαλιστικές εισφορές, απώλεια επενδύσεων και θέσεων εργασίας) εκτιμάται στα 188,1–204,3 εκ. ευρώ, δηλαδή 3 φορές τα έσοδα της τεκμαρτής φορολόγησης λιανεμπορικών επιχειρήσεων ή το 100% του Τέλους Επιτηδεύματος στα νομικά πρόσωπα.
Οι εκτιμήσεις της EuroCommerce είναι ότι το 2025 θα ξεπεράσουμε τα 6 δισ. πακέτα έως 150 ευρώ, από τα 4,6 δισ. πακέτα που έφθασαν από την Κίνα στην ΕΕ το 2024, με τον «κινεζικό δράκο» πλέον να απειλεί ευθέως τη βιωσιμότητα πολλών ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.
«Λυσσαλέα εισβολή δύο όψεων»
«Δυστυχώς, ούτε ευρωπαϊκοί εταιρικοί κολοσσοί δεν μπορούν να αποκρούσουν τη νέα -ακόμα πιο λυσσαλέα- «εισβολή» που έχουν οργανώσει οι ασιατικές πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου, βάζοντας στο στόχαστρό τους την Ευρώπη, ιδιαίτερα από την ημέρα που, στις αρχές του έτους, ο Αμερικανός Πρόεδρος, Τραμπ, κατήργησε τον κανονισμό de minimis που τους έδινε τη δυνατότητα να πωλούν στις ΗΠΑ αδασμολόγητα πακέτα έως 800 δολάρια», επισημαίνει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, Σταύρος Καφούνης.
«Κατάληψη του διαδικτύου»
«Είναι μία άκρως επιθετική διείσδυση που έχει δύο ‘όψεις’: Πρώτον, εισβολή ενός τρομακτικά μεγάλου αριθμού προϊόντων που φθάνουν στα ευρωπαϊκά νοικοκυριά, διότι το κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ τους επιτρέπει να πωλούν απευθείας και αδασμολόγητα στους ευρωπαίους καταναλωτές δέματα αξίας έως 150 ευρώ. Μάλιστα, όπως αποδείχθηκε από πολλές έρευνες ευρωπαϊκών καταναλωτικών οργανώσεων τα προϊόντα σε πολλές περιπτώσεις δεν πληρούν τα standards ασφαλείας της ΕΕ Δεύτερον, «κατάληψη» του διαδικτύου με μεγάλο αριθμό διαφημίσεων και με στόχευση το ευρωπαϊκό κοινό, ακριβώς για να «ανοίξουν» ακόμα περισσότερο την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά», σημειώνει.
«Μηδαμινές οι άμυνες των ελληνικών επιχειρήσεων»
«Πρόσθετα, μέχρι το τέλος του έτους τα κινεζικά μεγαθήρια του e-commerce θα διαθέσουν επιπλέον διαφημιστικά κονδύλια 1,5 δισ. ευρώ, ώστε να αυξήσουν κι άλλο τις πωλήσεις το 2026. Οι αριθμοί αυτοί είναι εφιαλτικοί και περιγράφουν ουσιαστικά την άλωση της ευρωπαϊκής αγοράς, για την οποία εμείς προειδοποιήσαμε έγκαιρα. Συνεπώς, στην παρούσα φάση οι άμυνες των ελληνικών επιχειρήσεων είναι μηδαμινές, καθώς έχουν σοβαρό ανταγωνιστικό μειονέκτημα χωρίς να ευθύνονται οι ίδιες», εξηγεί, στηλιτεύοντας παράλληλα την παθητική στάση των Βρυξελλών που τώρα ξυπνούν από τον λήθαργο.
«Όλα γίνονται με την ευγενική χορηγία των Βρυξελλών»
«Δυστυχώς, όλα γίνονται, τουλάχιστον έως τώρα, «με την ευγενική χορηγία» των Βρυξελλών. Οι πλατφόρμες αυτές επιλέγουν συστηματικά να εγκαθιστούν αποθήκες και κέντρα διανομής εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από όπου διακινούν προϊόντα σε καταναλωτές κρατών-μελών, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Με αυτόν τον τρόπο παρακάμπτονται οι τελωνειακοί έλεγχοι που ισχύουν για εισαγωγές από τρίτες χώρες. Περιορίζεται η δυνατότητα ιχνηλάτησης της πραγματικής προέλευσης και συμμόρφωσης των προϊόντων. Διακυβεύεται η ασφάλεια του καταναλωτή, αφού προϊόντα που πολλές φορές δεν πληρούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα εισέρχονται χωρίς ουσιαστικό έλεγχο. Αλλά και στα δέματα που περνούν από τα τελωνεία ο τεράστιος όγκος τους δεν επιτρέπει παρά μόνο έναν ελάχιστο δειγματοληπτικό έλεγχο», αναφέρει.
«Έτσι, προκαλείται αθέμιτος ανταγωνισμός εις βάρος των ευρωπαϊκών και των ελληνικών επιχειρήσεων, οι οποίες επιβαρύνονται με κόστη συμμόρφωσης και ελέγχων. Ακόμη και τώρα, ο ρυθμός αντίδρασης της ΕΕ σε όλα αυτά είναι αναντίστοιχος των δικών της ευθυνών και του κατεπείγοντος χαρακτήρα του. Έχει μεν ‘σκληρύνει’ τη στάση της σε προφορικό επίπεδο και έχει προαναγγείλει τη σταδιακή εφαρμογή ενός πλαισίου μέτρων που είναι στη σωστή κατεύθυνση αλλά με ορίζοντα τριετίας», υποστηρίζει, αναπτύσσοντας τις προτάσεις της Συνομοσπονδίας.
Παρεμβάσεις σε 4 πυλώνες
Η ΕΣΕΕ σε συντονισμό με την EuroCommerce «ζητά μέτρα χωρίς καθυστέρηση», σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο:
1. Άμεση αλλαγή στον κανονισμό της ΕΕ και κατάργηση του de minimis για τα δέματα με αξία κάτω από 150 ευρώ.
2. Θέσπιση Διαχειριστικού Τέλους και ενίσχυση ελέγχων στις εισαγωγές, αναφορικά με ζητήματα ασφάλειας των προϊόντων και εναρμόνισής τους με βάση τους κανόνες που ισχύουν στην ΕΕ.
3. Καλύτερη ενημέρωση των καταναλωτών.
4. Υποστήριξη της ψηφιακής μετάβασης και της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων.
«Επίσης, προτείνουμε την άμεση θέσπιση, εντός του 2025, ενός νέου μεταβατικού μηχανισμού με τη σύμπραξη Δημόσιου και ιδιωτικού Τομέα, με αντικείμενο τον έλεγχο των μικρών δεμάτων και με μία αυστηρή κρατική εποπτεία, έως ότου οι μεταρρυθμίσεις σε επίπεδο ΕΕ ολοκληρωθούν», καταλήγει ο κ. Καφούνης.
«Θωράκιση» με φόρο 2-3 ευρώ στα πακέτα από την Κίνα
Μία καλή αρχή, αν και αναμφίβολα σταγόνα στον ωκεανό του προβλήματος, αποτελεί η πρόταση της Κομισιόν για… ευρωχαράτσι στις αθρόες εισαγωγές φθηνών κινεζικών δεμάτων. Η Επιτροπή σχεδιάζει να επιβληθεί μία χρέωση 2 ή 3 ευρώ ανά δέμα, ανεξαρτήτως αξίας, στα πάνω από 4,5 δισεκατομμύρια πακέτα που εισάγονται ετησίως στην ΕΕ. Το μέτρο αφορά τα «φθηνά» προϊόντα που αγοράζονται μαζικά εξ αποστάσεως από Κίνα, Τουρκία ή άλλες χώρες, μέσω εφαρμογών σε κινητά και υπολογιστή (όπως Temu, Shein, κ.ά.).
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το 2024 εισήχθησαν συνολικά 4,6 δισεκατομμύρια δέματα στην Ευρώπη, ενώ και στο πρώτο εξάμηνο του 2025 καταγράφεται ανοδική τάση.
Για την ώρα η πρόταση της Κομισιόν είναι να μπει «Τέλος Διεκπεραίωσης» ύψους 2 ευρώ σε κάθε πακέτο από αυτά, ασχέτως της αξίας του περιεχομένου του. Ωστόσο, η τελική επιβάρυνση ανά δέμα μπορεί να διαμορφωθεί και στα 3 ευρώ ή υψηλότερα, αναλόγως των αποφάσεων που θα ληφθούν, οι οποίες, όμως, θα αργήσουν να εφαρμοστούν με πιθανότερο σενάριο να πιάσουμε… 2026.
Τα έσοδα των 15 δισ. ευρώ και η νέα εποχή για τους καταναλωτές
Τα ετήσια έσοδα της Επιτροπής εκτιμάται πως θα αγγίξουν τα 10-15 δισ. ευρώ.
Για τους Έλληνες καταναλωτές, αυτό θα σημάνει μία ριζική αλλαγή στις online αγορές, όπου η αξία των προϊόντων θα κρίνεται όχι μόνο από την τιμή αλλά και από την ποιότητα και τη συμμόρφωση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Το σχέδιο προβλέπει ότι το Τέλος που θα επιβληθεί θα επιβαρύνει τις πλατφόρμες και όχι τον καταναλωτή. Αυτές θα τον αποδίδουν, χωρίς να εμπλέκεται με τα τελωνεία ο τελικός αγοραστής, μία πρόβλεψη που σημαίνει πως είτε οι πλατφόρμες θα «μεταφέρουν» μέρος ή ολόκληρο το κόστος του φόρου στον τελικό αγοραστή (με κίνδυνο να χάσουν μέρος της πελατείας τους) είτε θα απορροφήσουν το μεγαλύτερο μέρος του φόρου, διασώζοντας τις πωλήσεις στην ευρωπαϊκή αγορά, ακόμα κι αν θυσιάσουν μέρος των κερδών τους.
Τα 5 σημεία – κλειδιά
1)Την καυτή ανάσα του κινεζικού δράκου νιώθουν στο σβέρκο τους οι λιανεμπορικές επιχειρήσεις.
2)Η «κατάκτηση» της ευρωπαϊκής και ελληνικής αγοράς από τις ασιατικές πλατφόρμες εξελίσσεται με όπλα τις «σκοτωμένες» τιμές και «άλωση» του διαδικτύου, με το ελληνικό επιχειρείν σχεδόν ανήμπορο να αντιδράσει.
3)Η ΕΣΕΕ κρούει ηχηρά καμπανάκια, ζητώντας, μεταξύ άλλων, θέσπιση Διαχειριστικού Τέλους και ενίσχυση ελέγχων στις εισαγωγές, και τη δημιουργία ενός νέου μεταβατικού μηχανισμού για τον έλεγχο των μικρών δεμάτων.
4)Ο ευρωφόρος στα φθηνά κινεζικά δέματα που εξετάζει η ΕΕ ναι μεν αποτελεί μία ασπίδα στις οικονομικές επιθέσεις της Κίνας, χωρίς, ωστόσο, να μεταβάλλει δραστικά τα δεδομένα.
5)Η Κομισιόν, έπειτα από ένα μακρύ διάστημα ραθυμίας και αδράνειας, «ξυπνά», αν και ουσιαστικές παρεμβάσεις δεν αναμένονται πριν το 2026.
H α(να)σφάλεια των προϊόντων στο στόχαστρο
Με τις πιέσεις των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων να εντείνονται, η Κομισιόν αυξάνει, σε ένα πλαίσιο γραφειοκρατίας και καθυστερήσεων, την πίεση στις κινεζικές πλατφόρμες, εστιάζοντας πέρα από τον «ευρωφόρο» και σε ευαίσθητα ζητήματα ασφαλείας.
Από μία έρευνα με μυστικούς πελάτες που διεξήγαγε η Επιτροπή διαπιστώθηκε ότι οι καταναλωτές που πραγματοποιούν αγορές στο Temu είναι πολύ πιθανό να βρουν ανάμεσα στα προσφερόμενα εμπορεύματα μη συμμορφούμενα προϊόντα, όπως παιδικά παιχνίδια και μικρά ηλεκτρονικά είδη.
Από τα στοιχεία προέκυψε ότι ο κίνδυνος για τους καταναλωτές στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) να συναντήσουν παράνομα προϊόντα στην πλατφόρμα είναι υψηλός.
Σύμφωνα με την ανάλυση της Επιτροπής, η εκτίμηση κινδύνου της Temu για τον Οκτώβριο του 2024 ήταν ανακριβής και βασιζόταν σε γενικές πληροφορίες του κλάδου και όχι σε συγκεκριμένες λεπτομέρειες σχετικά με τη δική της αγορά. Ως εκ τούτου, αυτό μπορεί να οδήγησε σε ανεπαρκή μέτρα μετριασμού κατά της διάδοσης παράνομων προϊόντων.
Η Επιτροπή θα συνεχίσει την έρευνά της σε σχέση με άλλες εικαζόμενες παραβάσεις που κινήθηκαν τον Οκτώβριο του 2024, συμπεριλαμβανομένης της αποτελεσματικότητας των μέτρων μείωσής της, της χρήσης χαρακτηριστικών εθιστικού σχεδιασμού, της διαφάνειας των συστημάτων συστάσεών της και της πρόσβασής της σε δεδομένα για τους ερευνητές.
Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι οι εταιρείες αυτές – ιδίως οι Shein και Temu με έδρα την Κίνα – όχι μόνο παρακάμπτουν τους νόμους της ΕΕ, αλλά θέτουν σε κίνδυνο και τους καταναλωτές.
Μακρύς ο δρόμος
Βέβαια, τα προκαταρκτικά πορίσματα που απέστειλε η Επιτροπή δεν προδικάζουν το τελικό αποτέλεσμα της έρευνας, δεδομένου ότι η Temu έχει πλέον τη δυνατότητα να ασκήσει τα δικαιώματα άμυνάς της, εξετάζοντας τον φάκελο έρευνας της Επιτροπής και απαντώντας γραπτώς στα προκαταρκτικά πορίσματα της Επιτροπής. Παράλληλα, θα ζητηθεί η γνώμη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ψηφιακών Υπηρεσιών.
Εάν οι προκαταρκτικές απόψεις της Επιτροπής επιβεβαιωθούν τελικά, η Κομισιόν θα εκδώσει απόφαση μη συμμόρφωσης με την οποία θα διαπιστώνεται ότι η Temu παραβιάζει το άρθρο 34 της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Μία τέτοια απόφαση θα μπορούσε να συνεπάγεται πρόστιμα έως και 6 % του συνολικού παγκόσμιου ετήσιου κύκλου εργασιών του παρόχου, διατάσσοντας την Temu να λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση της παραβίασης.
*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Μακεδονία της Κυριακής" στις 10.08.2025
