Γράφει ο Γιώργος Δημητρίου
Σύμβουλος ΙΤ
Η Tεχνητή Nοημοσύνη (ΤΝ) γίνεται η καθοριστική τεχνολογία της εποχής μας. Μία νέα έκθεση του ΟΗΕ για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD) προβλέπει ότι η παγκόσμια αγορά ΤΝ θα εκτοξευθεί από 189 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023 σε 4,8 τρισεκατομμύρια δολάρια έως το 2033, μία 25πλάσια αύξηση σε μόλις μία δεκαετία.
Η ανάπτυξη της ΤΝ, το λειτουργικό σύστημα του μέλλοντος, συγκεντρώνεται στην Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες και ελέγχεται κυρίως από μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας όπως η Google, η Amazon, η OpenAI, η Alibaba, η Microsoft, η Meta, η Baidu, η Nvidia και η Anthropic.
Αυτό δημιουργεί ένα τεχνολογικό χάσμα, όπου μία μικρή ομάδα φορέων έχει δυσανάλογη εξουσία να διαμορφώσει το μέλλον της ΤΝ σύμφωνα με τις κοσμοθεωρίες, τις εμπειρίες και τις προτεραιότητές τους.
Το 2022, μόλις 100 εταιρείες -κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα- αντιπροσώπευαν το 40% της παγκόσμιας έρευνας και ανάπτυξης ΤΝ. Συνολικά, οι δύο χώρες κατέχουν το 60% όλων των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ΤΝ και παράγουν το ένα τρίτο των παγκόσμιων δημοσιεύσεων ΤΝ.
Οι αυξανόμενες ανισότητες στην ανάπτυξη και τη διακυβέρνηση της ΤΝ δημιουργούν επίσης επιπτώσεις στην ασφάλεια που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Όταν η ανάπτυξη της ΤΝ συγκεντρώνεται σε ορισμένες χώρες ή εταιρείες, μπορεί να δημιουργήσει στρατηγικές ευπάθειες για τις αποκλεισμένες χώρες που εξαρτώνται από εξωτερικές τεχνολογίες ΤΝ.
Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες μορφές τεχνολογικού αποικιοκρατισμού, όπου η πρόσβαση σε προηγμένες δυνατότητες Tεχνητής Nοημοσύνης θα γίνει εργαλείο γεωπολιτικής επιρροής.
Για παράδειγμα, χώρες με περιορισμένη πρόσβαση σε υπολογιστική ισχύ ενδέχεται να εξαρτώνται από πλουσιότερες χώρες για τη διανομή της πρόσβασης σε αυτούς τους ζωτικούς πόρους.
Παρεμπιπτόντως, για να σηματοδοτήσει τα τρίτα γενέθλια του ChatGPT, η OpenAI δημοσίευσε για πρώτη φορά λεπτομερή στατιστικά στοιχεία χρήσης. 800 εκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούν το ChatGPT εβδομαδιαίως και το σύστημα απαντά σε περίπου 29.000 μηνύματα ανά δευτερόλεπτο. Τα τρία τέταρτα των συνομιλιών επικεντρώνονται σε πρακτική καθοδήγηση, ανάκτηση πληροφοριών και γραφή.
Ακολουθώντας λοιπόν την παγκόσμια τάση, πληθαίνουν οι εκδηλώσεις/δημοσιεύσεις που θέλουν να βάλουν «στον χάρτη» την Ελλάδα και ειδικότερα τη Θεσσαλονίκη.
Οι εφαρμογές ΤΝ προσφέρουν μεγάλο δυναμικό για την αύξηση της παραγωγικότητας στην Ελλάδα, αλλά μέχρι στιγμής δεν αξιοποιούμε επαρκώς αυτό το δυναμικό, σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγουν όλοι. Η συνειδητοποίηση είναι το πρώτο βήμα -αλλά τι πρέπει να γίνει για να βελτιωθεί η κατάσταση;
Άρα η Ελλάδα πρέπει να γίνει «συνδιαμορφωτής της νέας εποχής» είναι το νέο σύνθημα. Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι το λειτουργικό σύστημα του μέλλοντος και η Ελλάδα δεν μπορεί να αρκείται στο να είναι απλώς χρήστης. Για να συμμετέχουμε όμως στις εξελίξεις πρέπει οι παρακάτω προϋποθέσεις να κινηθούν προς τη σωστή κατεύθυνση:
- Νομική ασφάλεια, ιδίως σε σχέση με τον κανονισμό για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act).
- Εποπτεία της ΤΝ με κατανόηση της επιχειρηματικής πρακτικής, σαφείς διαδικασίες για τις αρμοδιότητες.
- Ψηφιακή υποδομή: Κέντρα δεδομένων, δίκτυα υψηλής ταχύτητας, προσιτή ενέργεια.
- Προώθηση ανοιχτών δεδομένων και κοινής χρήσης για τη βελτίωση της αποθήκευσης, της πρόσβασης και της συνεργασίας.
- Στοχευμένα μέτρα στήριξης και ανάπτυξη/αναβάθμιση ικανοτήτων.
- Ενίσχυση της επιμόρφωσης στην Τεχνητή Νοημοσύνη σε ολόκληρο τον πληθυσμό μέσω της ενσωμάτωσης των STEM και της Τεχνητής Νοημοσύνης στην εκπαίδευση, από την πρώιμη σχολική φοίτηση έως τη δια βίου μάθηση.
- Δημόσιο ως πρωτοπόρος στον τομέα της TN.
Σίγουρα στην Ελλάδα δεν αξιοποιείται ακόμη πλήρως το δυναμικό της Τεχνητής Νοημοσύνης. Υπάρχουν πολιτικοί, διαρθρωτικοί, αλλά και επιχειρηματικοί λόγοι γι’ αυτό. Ωστόσο, το κρίσιμο είναι να τεθούν τώρα οι σωστές βάσεις.
Οι αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν άμεσα σε θέματα υποδομών, διαθεσιμότητας δεδομένων, προσόντων, ρύθμισης και επενδύσεων θα καθορίσουν την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης.
