Σήμερα ολοκληρώνω μια -ας την πω «τριλογία» άρθρων, που αφορούν τάσεις που προοιωνίζονται μικρές κοινωνικές αλλαγές, οι οποίες όμως ίσως φέρουν γρήγορα και ακόμα μεγαλύτερες.
Στα δύο προηγούμενα άρθρα ασχοληθήκαμε με φαινόμενα όπως:
*Τα αεροδρόμια ως σύμβολα ανισοτήτων που έχουν εισβάλει στην καθημερινότητά μας, με αποτέλεσμα κάποιοι να ταξιδεύουν με πολυτέλειες και στιλ ενώ οι πολλοί ταξιδεύουν με υπομονή.
*Τους τοξικούς χρήστες του διαδικτύου, που είναι λιγότεροι από όσοι φαίνονται αλλά και για μας, που ουσιαστικά τους έχουμε παραδώσει ένα μεγάφωνο για να μας πουν τι να πιστέψουμε και πώς να ενεργήσουμε.
Σήμερα θα μας απασχολήσει το φαινόμενο της μείωσης των αναρτήσεων στα social media.
Όλοι το παράκαναν με τα social media.
Οι επιτήδειοι κερδοσκόποι που επέτρεψαν ένα πεδίο επικοινωνίας και ανταλλαγής απόψεων -εντάξει και «στιγμών» ζωής και επιδόσεων στη μαγειρική- να μοιάζει τώρα όλο και περισσότερο με έναν χώρο γεμάτο «περιεχόμενο», δηλαδή με ένα πονηρά καλοφτιαγμένο, επαγγελματικό ή διαφημιστικό μαγαζί.
Οι χρήστες με την ανησυχία τους για την ιδιωτικότητα, την παρακολούθηση, την εμπορική εκμετάλλευση των δεδομένων τους και την «αιώνια» ζωή μιας ανάρτησης online, που ποτέ δεν ξέρεις πώς θα χρησιμοποιηθεί αργότερα και από ποιους.
Η Generation Z (Gen Z), δηλαδή οι γεννημένοι από το 1997 έως το 2012, που σύμφωνα με όλες τις στατιστικές είναι αυτοί που βαριούνται πιο εύκολα τα μέσα της κοινωνικής δικτύωσης.
Ένα είναι το δεδομένο: Οι πρόσφατες έρευνες καταδεικνύουν πως σχεδόν το 1/3 των χρηστών κάνει λιγότερες αναρτήσεις σε σχέση με πέρσι και το φαινόμενο αυτό είναι πιο έντονο στη Gen Z.
Ο Kyle Chayka, αρθρογράφος σε θέματα τεχνολογίας και κουλτούρας του διαδικτύου, σε κείμενό του στο The New Yorker (9 Ιουλίου 2025), χρησιμοποιεί τον όρο Posting Zero για να περιγράψει την τάση όπου η μεγάλη μερίδα «απλών» χρηστών σταματά να δημοσιεύει.
Άλλοι παρατηρητές και κοινότητες συμφωνούν στην ουσία: Οι χρήστες τραβιούνται σε πιο ιδιωτικές, ασφαλείς μορφές επικοινωνίας και αποφεύγουν τα mainstream social media. Γενικά πολλοί συμφωνούν ότι η καθημερινή, ανεπιτήδευτη έκθεση στο διαδίκτυο φθίνει.
Όπως αναφέρει ο Kyle Chayka, το «μηδενικό ποστάρισμα» είναι ένα σημείο καμπής, όπου οι απλοί άνθρωποι σταματούν τελείως να αναρτούν αφήνοντας τα social media γεμάτα από:
• Διαφημίσεις.
• Influencers και δημιουργούς που πληρώνονται.
• Περιεχόμενο που έχει φτιαχτεί από AI ή επαγγελματίες.
Το αποτέλεσμα είναι οι προσωπικές, αυθεντικές στιγμές να εξαφανίζονται από τη δημόσια σφαίρα.
Η Katty Kay αντίστοιχα, θίγει στο BBC ένα φαινόμενο που παρατηρούμε όλο και περισσότερο: Οι φίλοι μας, δηλαδή οι απλοί καθημερινοί χρήστες, έχουν μειώσει σημαντικά τις δημόσιες αναρτήσεις τους στα social media ή έχουν σταματήσει τελείως να δημοσιεύουν.
«Αυτό, σύμφωνα με την ίδια, έρχεται σε αντίθεση με το παρελθόν, όπου οι άνθρωποι μοιράζονταν χωρίς δεύτερη σκέψη στιγμές από την καθημερινότητά τους -από διακοπές μέχρι απλά σχόλια ή φωτογραφίες.
Τα social media δεν λειτουργούν πια κυρίως για να βλέπουμε τι κάνουν οι φίλοι μας. Οι πλατφόρμες δίνουν προτεραιότητα σε posts που είναι πιο «ελκυστικά» και οικονομικά αποδοτικά -όπως περιεχόμενο από influencers, εταιρείες, διαφημίσεις και βίντεο που τραβούν χρόνο παρακολούθησης.
Παράλληλα έχει επέλθει η λεγόμενη μείωση της οργανικής απήχησης: Οι απλές, αυθεντικές αναρτήσεις από φίλους συχνά υποβαθμίζονται ή «θάβονται», γιατί οι αλγόριθμοι θεωρούν πως δεν έχουν ιδιαίτερη εμπορική αξία.
Ο φόβος φυλάει τα έρμα
Είναι πιθανόν να ζούμε μια σταδιακή αλλαγή στην κουλτούρα και τις προτεραιότητές μας απέναντι στα social media.
Οι χρήστες κουράστηκαν να εκθέτουν τη ζωή τους συνεχώς, ειδικά όταν είδαν ότι αυτό συνοδεύεται από σχόλια, κριτική ή και αρνητικές εμπειρίες.
Πλέον πολλοί σκέφτονται δύο και τρεις φορές πριν αναρτήσουν: «Γιατί να το δει όλος ο κόσμος; Θα παρεξηγηθεί;» Αυτή η σκέψη οδηγεί σε λιγότερο αυθόρμητο περιεχόμενο.
Πολλοί προτιμούν να στείλουν μια φωτογραφία σε chat, σε μικρή ομάδα φίλων, αντί να την ανεβάσουν δημόσια.
Ειδικότερα για την Gen, Z αξίζει να κάνουμε μερικές επισημάνσεις.
Οι νεότερες γενιές μπήκαν στα social media αφού αυτά είχαν γίνει κυρίως χώρος προβολής και branding και είναι φυσικό να βλέπουν την ανάρτηση ως κάτι «βαρύ» ή «επίσημο» και όχι ως αυθόρμητη πράξη.
Προτιμούν κατά τα φαινόμενα «stories» ή «close friends lists» και πιο εφήμερες ή περιορισμένες μορφές περιεχομένου, που δεν μένουν για πάντα και δεν τους εκθέτουν τόσο.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Μακεδονία της Κυριακής" στις 03.08.2025