Γράφει
Νίκος Ηλιάδης
Οι αποκαλύψεις στις οποίες προέβη την προηγούμενη εβδομάδα η «Μακεδονία της Κυριακής» σχετικά με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ήταν λογικό να προκαλέσουν προβληματισμό και αναστάτωση στην ακαδημαϊκή κοινότητα του μεγαλύτερου Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος της χώρας. Πίσω από αυτό το δημοσίευμα κάποιοι διέκριναν προσπάθεια επιλεκτικής στοχοποίησης ορισμένων προσώπων αλλά και γενικότερης κατασυκοφάντησης του ΑΠΘ. Πρόκειται για εκείνους οι οποίοι ευθύνονται για πρακτικές που πληγώνουν το Πανεπιστήμιο. Μαζί τους, και ορισμένα καλοπροαίρετα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με όλα αυτά, αλλά αγωνιούν, δικαίως, για τον αντίκτυπο που έχει η αρνητική δημοσιότητα σε ένα Πανεπιστήμιο το οποίο εκείνοι υπηρετούν με επαγγελματισμό και ευσυνειδησία.
Υπάρχει, ωστόσο, και η πλειονότητα των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας η οποία βλέπει όλες αυτές τις αποκαλύψεις σαν μία πρώτης τάξεως ευκαιρία, για να ξεκινήσει, επιτέλους, μία επώδυνη, πλην όμως, αναγκαία διαδικασία αυτοκάθαρσης.
Όλοι γνωρίζουν
Ας είμαστε ειλικρινείς. Όλα όσα στιγμάτισε η «ΜτΚ» μόνο άγνωστα δεν ήταν στην ακαδημαϊκή κοινότητα. Άλλωστε, δεν είναι η πρώτη φορά που βγαίνουν στη δημοσιότητα τακτικές, όπως τα ρουσφέτια σε «ημετέρους», ακόμη και σε πρόσωπα του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος ορισμένων καθηγητών ή και διοικητικών στελεχών. Ποιος δεν θυμάται την αλήστου μνήμης εποχή της πρυτανείας Μυλόπουλου, με τα σκανδαλώδη επιμίσθια ή τη σχεδόν εκμηδένιση των αποθεματικών του Πανεπιστημίου μέσω της αδιαφανούς, ακόμη και σήμερα, λειτουργίας της περίφημης Εταιρείας Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας του ΑΠΘ, υπόθεση η οποία απασχόλησε και συνεχίζει να απασχολεί τη Δικαιοσύνη. Ή μήπως, δεν γνωρίζει η ακαδημαϊκή κοινότητα τι γίνεται με τις εργολαβίες της καθαριότητας και της φύλαξης; Πόσα «δικά μας» παιδιά δεν βολεύονται σε διοικητικές θέσεις, άσχετες με την καθαριότητα και τη φύλαξη;
Όλα αυτά και αρκετά ακόμη, τα γνωρίζουν όλοι. Αλλά σιωπούν. Κάποιοι, οι λιγότεροι, τα συγκαλύπτουν, επειδή έχουν ίδιον όφελος. Οι άλλοι, οι περισσότεροι, τα προσπερνούν, γιατί, απλώς, δεν θέλουν να μπλέξουν.
Το ερώτημα
Αντέχει, όμως, άλλο το ΑΠΘ αυτές τις χρόνιες παθογένειες; Τα ρουσφέτια, τους «ημετέρους», την οικογενειοκρατία, την αδιαφάνεια, τον νεποτισμό ορισμένων καθηγητάδων που μεθόδευσαν με στημένα εκλεκτορικά την υπαγωγή των παιδιών τους σε μέλη ΔΕΠ; Την απάντηση σε αυτό το ερώτημα καλείται να τη δώσει το ίδιο το Πανεπιστήμιο διά των θεσμικών οργάνων του το Συμβούλιο Διοίκησης και τη Σύγκλητο. Προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι κανένα από αυτά τα όργανα δεν συγκλήθηκε, παρά τις σοκαριστικές αποκαλύψεις, με κορυφαία, την ιδιαίτερη μεταχείριση που επιφύλασσε ο πρύτανης προς τη σύζυγό του. Η «ΜτΚ» απευθύνθηκε προς μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης τα οποία απέφυγαν να εκφράσουν δημοσίως, όσα μας είπαν κατ’ ιδίαν. Με εξαίρεση τον Κυριάκο Αναστασιάδη, εκ των υποψηφίων πρυτάνεων, η θέση του οποίου δημοσιεύεται παραπλεύρως. Το γεγονός αυτό είναι άλλη μία απόδειξη ότι ο τρόπος με τον οποίο εκλέγεται το Συμβούλιο Διοίκησης, με απόλυτο κυρίαρχο τον πρύτανη, είναι αδύνατο να ασκήσει ουσιαστικό έλεγχο στα πεπραγμένα του ιδίου αλλά και των υπολοίπων προσώπων, καθώς και των θεσμικών οργάνων του Πανεπιστημίου που διαχειρίζονται κονδύλια εκατομμυρίων ευρώ. Ο ελεγκτής, δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα και ελεγχόμενος.
Τα επιμίσθια
Η ακαδημαϊκή κοινότητα του ΑΠΘ καλείται, διά των θεσμικών οργάνων της να λάβει τολμηρές αποφάσεις, προκειμένου να θεραπεύσει τις χρόνιες παθογένειες και να προστατεύσει το κύρος του Πανεπιστημίου.
Απόφαση πρώτη: Οφείλει να βάλει τέλος στα σκανδαλώδη επιμίσθια, κάθε λογής, είτε αυτά αφορούν τα μέλη του πρυτανικού συμβουλίου είτε τους «ημέτερους» εργολαβικούς υπαλλήλους ή εξωτερικούς συνεργάτες. Ο πρύτανης και οι αντιπρυτάνεις, πέρα από τον μισθό που λαμβάνουν ως τακτικοί καθηγητές, λαμβάνουν και ένα θεσπισμένο επιμίσθιο της τάξης των 300 ευρώ (μικτά) μηνιαίως λόγω του αξιώματός τους. Για ποιο λόγο, επομένως, θα πρέπει να σκαρφίζονται και άλλους, πλάγιους τρόπους, όπως τα δήθεν επιστημονικά έργα ή τα ερευνητικά προγράμματα, προκειμένου να λαμβάνουν και από εκεί άλλα 300 έως 500 ευρώ; Και να βάζουν σε αυτά, ως δήθεν μέλη της «ομάδας έργου», συγγενικά τους πρόσωπα ή ρουσφέτια άλλων; Το πράγμα είναι απλό: όποιος θεωρεί ότι το θεσπισμένο επιμίσθιο των 300 ευρώ είναι πενιχρό για το έργο που προσφέρει ως πρύτανης ή αντιπρύτανης μπορεί πολύ απλά να μη διεκδικήσει αυτά τα αξιώματα. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, διευκρινίζεται πως, ούτε στο παρελθόν ούτε τώρα, λάμβαναν ή λαμβάνουν επιμίσθιο όλοι οι πρυτάνεις και αντιπρυτάνεις. Αποτελούν, όμως, τη μειοψηφία.
Οι εργολαβίες
Απόφαση δεύτερη: Θα πρέπει να αλλάξει το φαύλο καθεστώς της λειτουργίας των εργολαβιών φύλαξης και καθαριότητας. Όσοι προσλαμβάνονται μέσα από αυτές τις δύο εργολαβίες, ως φύλακες ή καθαριστές/στριες, θα πρέπει να απαγορεύεται να μετατάσσονται αυτομάτως σε διοικητικές θέσεις, στις γραμματείες των Σχολών ή σε γραφεία καθηγητών. Αυτόν τον πλάγιο τρόπο χρησιμοποιούν ορισμένοι, για να προσλαμβάνουν τα «δικά τους» παιδιά. Μία τακτική η οποία εφαρμόζεται εδώ και σχεδόν είκοσι χρόνια, χωρίς κανείς να ενδιαφέρεται για το εάν, στο μεταξύ, το Πανεπιστήμιο φυλάσσεται ή καθαρίζεται επαρκώς. Εάν η διοίκηση του Πανεπιστημίου θεωρεί ότι χρειάζεται επιπλέον διοικητικό προσωπικό ας ζητήσει από το υπουργείο Παιδείας την άδεια να προχωρήσει και σε μία τρίτη εργολαβία (εφόσον μόνιμες προσλήψεις δεν γίνονται) η οποία θα αφορά αποκλειστικά και μόνο διοικητικούς υπαλλήλους.
Πέραν αυτών, είναι, επίσης, κοινό μυστικό ότι κανείς δεν ελέγχει εάν όσοι είναι δηλωμένοι σε αυτές τις εργολαβίες, προσέρχονται κανονικά στη δουλειά τους. Επιπλέον, σε πολλούς από τους «ημέτερους», που μετατάσσονται σε γραφεία, δίνονται επιμίσθια ως μέλη «ομάδας έργου» σε κάποια από τα επιστημονικά έργα ή ερευνητικά προγράμματα. Έτσι, έχουμε εργολαβικούς υπαλλήλους δύο ταχυτήτων: αυτούς που βρίσκονται πραγματικά στο πεδίο, στη φύλαξη και στην καθαριότητα, που αμείβονται με τον βασικό μισθό, και εκείνους που είναι στα γραφεία, έχοντας και το επιπλέον επιμίσθιο.
Η «μαύρη τρύπα»
Απόφαση τρίτη: Θα πρέπει να μπει ένα τέλος στο φαύλο καθεστώς με το οποίο λειτουργεί το «παραμάγαζο» με την επωνυμία «Εταιρεία Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας του ΑΠΘ (ΕΑΔΠ). Πρόκειται για έναν θύλακα παραγωγής οικονομικών σκανδάλων, εδώ και περίπου μία εικοσαετία. Τρανή απόδειξη το γεγονός ότι με βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών, το οποίο εκδόθηκε πριν από λίγο καιρό, παραπέμπονται να δικαστούν στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων για «απιστία κατά συναυτουργία και κατ’ εξακολούθηση» δύο πρώην πρυτάνεις, ένας πρώην αντιπρύτανης και τρεις πανεπιστημιακοί, επειδή συμμετείχαν στη διοίκηση της ΕΑΔΠ, μαζί και ο διευθύνων σύμβουλος της Εταιρείας στο διάστημα 2006-2012. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο το Πανεπιστήμιο υπέστη ζημία περίπου 3,5 εκατ. ευρώ, εξαιτίας απευθείας αναθέσεων για διάφορα έργα εκείνης της περιόδου. Όμως, και η μετέπειτα διαχείριση στην ΕΑΔΠ ήταν ακόμα χειρότερη, καθώς επί πρυτανείας Μυλόπουλου μεγάλο μέρος των αποθεματικών του ΑΠΘ σπαταλήθηκε σε διάφορες κατευθύνσεις, προκαλώντας και τότε την παρέμβαση της Δικαιοσύνης.
Όσοι έχουν διατελέσει μέλη πρυτανικών συμβουλίων γνωρίζουν καλά ότι η ΕΑΔΠ είναι ένα «εργαλείο» το οποίο χρησιμοποιείται, για να γίνονται κάποιες δουλειές με μεγαλύτερη ευελιξία, αλλά τελικά καταλήγουν να γίνονται με μεγαλύτερη αδιαφάνεια. Και βεβαίως, μέσω της ΕΑΔΠ, βολεύονται με διάφορες συμβάσεις και μερικά ακόμη «δικά μας» παιδιά τα οποία δεν θα μπορούσαν να προσληφθούν με άλλον τρόπο. Μέλη παλαιότερων πρυτανικών συμβουλίων χαρακτηρίζουν την ΕΑΔΠ «μαύρη τρύπα» του ΑΠΘ και ομολογούν ότι, παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες που κατέβαλαν, ποτέ δεν κατέστη δυνατόν να ασκηθεί ουσιαστικός έλεγχος στην Εταιρεία.
Το ΑΠΘ είναι από τα κορυφαία Πανεπιστήμια στην Ελλάδα και ένα στολίδι για τη Θεσσαλονίκη. Διαθέτει μακρά ιστορία, σημαντικές νησίδες αριστείας, αξιολογότατους επιστήμονες και ερευνητές, χάρη στους οποίους καταφέρνει να πλασάρεται σε πολύ καλές θέσεις στις διεθνείς λίστες αξιολόγησης πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Γι’ αυτό είναι αδήριτη ανάγκη να θεραπευτούν διά παντός όλες αυτές οι χρόνιες παθογένειες και να απομονωθούν εκείνοι, οι λιγοστοί, που με τις πράξεις τους θολώνουν την εικόνα του Πανεπιστημίου.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 18.05.2025