Στο ζύγι, με το οικονομικό επιτελείο να γράφει και να σβήνει, μπαίνει το καλάθι της ΔΕΘ που φέτος προβλέπεται να βγει… υπέρβαρο, καθώς ο διαθέσιμος δημοσιονομικός διάδρομος ανοίγει διάπλατα τον δρόμο για παροχές.
Η κυβέρνηση έχει «καβατζάρει» ήδη περίπου 1,5 δισ. Ευρώ, για να χρηματοδοτήσει τις παροχές του 2026 από δύο «δεξαμενές»: Τις καλές δημοσιονομικές επιδόσεις του 2024, χάρη και στον περιορισμό της φοροδιαφυγής, και το προβλεπόμενο περιθώριο που θα δώσει η ρήτρα διαφυγής για την αύξηση των αμυντικών δαπανών (η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άναψε την περασμένη Τετάρτη το πράσινο φως για την ενεργοποίηση της ρήτρας).
Η Κομισιόν, στην έκθεσή της με τις εαρινές προβλέψεις, εκτιμά πως η Ελλάδα θα πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα 3,8% του ΑΕΠ το 2025, λαμβάνοντας υπόψη και το πρόσφατο πακέτο παροχών (250 ευρώ στους συνταξιούχους, επιστροφή ενός ενοικίου κάθε Νοέμβριο και 500 εκατ. ευρώ στο ΠΔΕ).
Η εκτίμηση αυτή είναι πιο πάνω από την τελευταία πρόβλεψη για πρωτογενές πλεόνασμα 3,2% του ΑΕΠ το 2025 από την ελληνική κυβέρνηση στην ετήσια έκθεση προόδου για τους στόχους του μεσοπρόθεσμου σχεδίου, την ώρα που και τα στοιχεία του προϋπολογισμού δείχνουν ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα κινηθεί και φέτος πάνω από τον στόχο.
Στην πορεία προς τη ΔΕΘ, η κυβέρνηση έχει «μαρκάρει» ημερομηνίες-σταθμούς για ανάπτυξη και υπερπλεονάσματα που θα κρίνουν τα περιθώρια χρηματοδότησης του πακέτου παροχών του 2026, ενώ καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσουν τα αποτελέσματα στον ανηλεή πόλεμο κατά της φοροδιαφυγής.
Στο τέλος Ιουνίου θα γίνει το πρώτο μεγάλο «ταμείο» για την πορεία του προϋπολογισμού και τη δυναμική των εσόδων κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025.
Ο Ιούλιος… ανεβάζει τον πυρετό των παροχών
Ο Ιούλιος φέρνει τις τελικές αποφάσεις της Κομισιόν για τη ρήτρα διαφυγής των αμυντικών δαπανών. Η εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους αυστηρούς κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας ανοίγει «παράθυρο» για παροχές 600 εκατ. ευρώ. Το Συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ θα κληθεί να εγκρίνει το σχετικό πλαίσιο στις αρχές Ιουλίου.
Για την Ελλάδα, το «πράσινο φως» στην εξαίρεση των εξοπλιστικών δαπανών αποκτά σχεδόν στρατηγικού χαρακτήρα σημασία. Η κυβέρνηση έχει θέσει σε εφαρμογή το νέο Μακροπρόθεσμο Πρόγραμμα Αμυντικού Εξοπλισμού για την περίοδο 2025-2036, με τις σχετικές δαπάνες να αυξάνονται από 2,2% του ΑΕΠ το 2024, σε 2,3% το 2025 και σε 2,5% το 2026. Η κρίσιμη λεπτομέρεια, όμως, είναι η τεχνική αναθεώρηση του έτους αναφοράς: αντί για το 2021, οι αυξήσεις θα συγκρίνονται πλέον με το 2024 – μία αλλαγή που μεταφράζεται σε δημοσιονομικό χώρο ύψους 600 εκατ. ευρώ για το 2026.
Ο κουμπαράς της Θεσσαλονίκης
Συνεπώς, με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, στην ΔΕΘ θα ανοίξει ένα «πουγκί» που θα αγγίξει τα 1,5-2 δισ. ευρώ (εκτός απροόπτου), ενώ σίγουρα θα υπάρξουν και εκπλήξεις, συμβολικές ή μη, με μέτρα επτασφράγιστα μυστικά που θα «μαρτυρήσει» ο πρωθυπουργός στη Θεσσαλονίκη.
Στο πλαίσιο αυτό η κυβέρνηση σχεδιάζει ένα ισχυρό (δεδομένων των δημοσιονομικών περιθωρίων), φιλοαναπτυξιακό και όχι ευκαιριακό πακέτο παροχών με στόχο την ενίσχυση της μεσαίας τάξης και την ανακούφιση των πολιτών από τις εντεινόμενες πληθωριστικές πιέσεις.
Το αφήγημα θα περιλαμβάνει φορολογικές ελαφρύνσεις, στοχευμένα μέτρα στήριξης για ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και περαιτέρω μειώσεις στις ασφαλιστικές εισφορές, προκειμένου να ανακουφιστούν εργαζόμενοι και επιχειρήσεις.
Στο τραπέζι αύξηση αφορολόγητου, μειώσεις φόρων και τιμαριθμοποίηση κλίμακας
Στην κατεύθυνση αυτή, αναμένονται παρεμβάσεις στη φορολογική κλίμακα εισοδήματος φυσικών προσώπων, με προοπτική για μείωση του συντελεστή 22% για τα εισοδήματα από 10.000 έως 20.000 ευρώ (πιθανότατα κοντά στο 15%) ή ακόμη και για τιμαριθμική προσαρμογή των φορολογικών ορίων (ώστε να μην «τρώει» η εφορία τις όποιες αυξήσεις στα εισοδήματα).
Η τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας συρρικνώνει σημαντικά τις φορολογικές επιβαρύνσεις. Δεδομένου ότι ο πληθωρισμός από το 2021 μέχρι σήμερα έχει αυξηθεί σωρευτικά περίπου κατά 20%, μία αντίστοιχη αύξηση του πρώτου κλιμακίου θα έδινε οξυγόνο στους φορολογουμένους.
Υπό αυτό το πρίσμα, παίζει το σενάριο τα πρώτα 10.000 ευρώ της φορολογικής κλίμακας, στα οποία εφαρμόζεται συντελεστής φόρου 9%, να αυξηθούν στα 12.000 ευρώ χωρίς καμία παρέμβαση στους συντελεστές, ενώ ένα πιο «ριζοσπαστικό» μέτρο που τριγυρίζει στις σκέψεις του οικονομικού επιτελείου είναι η αύξηση του αφορολόγητου ορίου που έχει κολλήσει από τα μνημόνια ακόμα στα 8.636 ευρώ. Έτσι, εξετάζεται αύξηση του ορίου στα 10.000 ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 2026.
Η ρύθμιση αφορά το βασικό αφορολόγητο για φορολογούμενους χωρίς εξαρτώμενα τέκνα και συνιστά την πρώτη ουσιαστική παρέμβαση έπειτα από σχεδόν μία δεκαετία, με στόχο να ανακουφιστούν πάνω από 2,3 εκατομμύρια πολίτες.
Συνολικά, εξετάζεται ριζική μεταμόρφωση της φορολογικής κλίμακας με στόχο την ελάφρυνση βαρών για τα εισοδήματα της μεσαίας τάξης από 10.000 έως και πάνω από 40.000 ευρώ, ενώ η αναμόρφωση αναμένεται να αγγίξει και τα εισοδήματα που «πέφτουν» στον ανώτατο συντελεστή 44%.
Ενοίκια, προσωπική διαφορά συνταξιούχων
Παράλληλα, σχεδιάζονται μέτρα για τη φορολογία εισοδημάτων από ενοίκια, τα οποία θα ενταχθούν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο πολιτικής για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης που πλήττει μεγάλο ποσοστό της κοινωνίας.
Η κυβέρνηση εξετάζει, επίσης, νομοθετική παρέμβαση με «ψαλίδι» στην προσωπική διαφορά, ώστε εκατοντάδες χιλιάδες παλαιοί συνταξιούχοι να δουν νωρίτερα αυξήσεις στις συντάξεις τους. Μετά από τρία χρόνια αυξήσεων που έχουν «ροκανίσει» την προσωπική διαφορά εκατοντάδων χιλιάδων συνταξιούχων, και καθώς το δημοσιονομικό κόστος της προσωπικής διαφοράς έχει μειωθεί σημαντικά, η κυβέρνηση επεξεργάζεται σχέδιο παρεμβάσεων, ώστε περίπου μισό εκατομμύριο συνταξιούχοι που ακόμη δεν έχουν δει πραγματικές αυξήσεις στην τσέπη τους να αρχίσουν να βλέπουν από το 2026.
Στο τραπέζι υπάρχει και η πρόταση για νέο ψαλίδι του ΕΝΦΙΑ, χωρίς αυτήν τη στιγμή να προκρίνεται.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 08.06.2025
