Η εργασία έγινε μέσα σε λίγα χρόνια κομμάτι της καθημερινότητας χιλιάδων εργαζομένων στην Ελλάδα. Ξεκίνησε ως αναγκαστικό μέτρο την περίοδο της πανδημίας και εξελίχθηκε σε ένα νέο εργασιακό μοντέλο, που πλέον δεν αφορά μόνο τις τεχνολογικές εταιρείες αλλά και υπηρεσίες, επικοινωνία, ακόμα και τμήματα πωλήσεων ή εξυπηρέτησης πελατών. Βέβαια, τα τελευταία δύο χρόνια προαιρείται ότι μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού ζητούν την επιστροφή των εργαζομένων στο γραφείο και εξετάζουν το μοντέλο της υβριδικής εργασίας
Οι απόψεις όμως διίστανται. Είναι πράγματι πιο παραγωγικό το να δουλεύεις από το σπίτι; Μπορεί να υπάρξει ισορροπία ανάμεσα στην ευελιξία και στην ανάγκη για φυσική παρουσία; Και πώς βλέπουν το ενδεχόμενο επιστροφής στο γραφείο όσοι έχουν συνηθίσει τη ζωή του remote; Τέσσερις εργαζόμενοι και εργαζόμενες μιλούν στο emakedonia.gr για τη δική τους εμπειρία, προσφέροντας μια αντιπροσωπευτική εικόνα της νέας γενιάς επαγγελματιών που εργάζεται μέσω τηλεργασίας .
Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Θεοδωράκη, Εργασιακό Ψυχολόγο, σήμερα διαμορφώνονται τρία μοντέλα εργασίας: το remote, η δια ζώσης εργασία και το υβριδικό μοντέλο, το οποίο επιχειρεί να γεφυρώσει τα δύο προηγούμενα. Όπως εξηγεί,στο emakedonia.gr η τηλεργασία έχει κερδίσει τις εντυπώσεις στις νεότερες γενιές , στους Millennials και στη Gen Ζ. «Παλαιότερα το χρήμα ήταν πολύ ψηλά στην επιλογή θέσης εργασίας. Τώρα, ειδικά η νέα γενιά, αναρωτιέται πρώτα αν η θέση προσφέρει εργασία εξ αποστάσεως».
Τα οφέλη του remote
Για τους περισσότερους, το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της εξ αποστάσεως εργασίας είναι η ευελιξία. «Μπορείς να κάνεις τις υποχρεώσεις σου στον χρόνο που θέλεις. Με βοηθά να συντονίζω και να διαμοιράζω σωστά τον χρόνο μου, να βάζω καλύτερα προτεραιότητες», εξηγεί ένας 27χρονος προγραμματιστής. Πολλοί αναφέρουν επίσης τη βελτίωση της ποιότητας ζωής: το remote μειώνει τις μετακινήσεις, τα έξοδα, το άγχος της καθυστέρησης και δίνει χώρο σε προσωπικές δραστηριότητες.
Για άλλους η δυνατότητα να εργάζονται με τον δικό τους ρυθμό αυξάνει την απόδοσή και την παραγωγικότητά τους. «Στο γραφείο δεν μπορούσα να συγκεντρωθώ, είχε συνεχώς θόρυβο και διακοπές. Από το σπίτι είμαι 1000% πιο παραγωγικός», σημειώνει μία 32χρονη εργαζόμενη σε εταιρεία με έδρα το εξωτερικό. Η εργασία, όπως τονίζουν, γίνεται περισσότερο βασισμένη στην εμπιστοσύνη και στα αποτελέσματα, παρά στις ώρες παρουσίας.
«Ο σύγχρονος εργαζόμενος έχει περισσότερο από ποτέ ανάγκη για μια ανθρωποκεντρική εργασία και κουλτούρα», τονίζει ο κ. Θεοδωρακάκης. Η τηλεργασία δίνει τη δυνατότητα στον εργαζόμενο να δουλεύει από οποιοδήποτε μέρος επιθυμεί - από το σπίτι του ή ακόμη και από ένα καφέ. Παράλληλα, όπως σημειώνει, σημαντική αποτελεί και η εξοικονόμηση οικονομικών πόρων από τα έξοδα μετακίνησης.
Μάλιστα, το remote έχει φέρει τους ανθρώπους πιο κοντά, παρά τις αποστάσεις, ανοίγοντας νέες ευκαιρίες και καταργώντας τα γεωγραφικά όρια .«Όταν υπάρχει πληθώρα ευκαιριών, ο εργαζόμενος μπορεί από οποιοδήποτε μέρος της Ελλάδας να διεκδικήσει μια θέση στις μεγαλύτερες εταιρείες του εξωτερικού», επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Οι σκιές του remote
Παρότι οι περισσότεροι απολαμβάνουν την απόσταση από το γραφείο, αρκετοί αναγνωρίζουν ότι η πλήρης απομόνωση μπορεί να έχει και μειονεκτήματα. «Τα πράγματα γίνονται πιο απρόσωπα και πιο τυπικά. Άλλο να έχεις επικοινωνία μέσω group chat και άλλο να μιλάς από κοντά», λέει ένας 35χρονος προγραμματιστής. και στο γραφείο - είναι η πιο ισορροπημένη λύση.
Όπως επισημαίνει ο εργασιακός ψυχολόγος, ενώ σε πρώτη ανάγνωση η τηλεργασία φαντάζει ιδανική, υπάρχει και το ψυχικό κομμάτι: το ζήτημα της επικοινωνίας, της διάθεσης και της κοινωνικοποίησης. «Η υγεία ενός ανθρώπου δεν είναι μόνο σωματική και ψυχική, είναι και κοινωνική. Έχουμε ανάγκη να ανταλλάσσουμε απόψεις και ιδέες», υπογραμμίζει.
Αναφέρεται επίσης στα όρια του burnout. «Μπορεί να μας συμπαρασύρει η εργασία και να δουλεύουμε πολλές ώρες χωρίς να το καταλαβαίνουμε», εξηγεί. Το βασικότερο challenge, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι η αυτοπειθαρχία: «Το να εργάζεσαι από το σπίτι σου, που γνωστικά και νευρολογικά συνδέεται με τη χαλάρωση και την ξεκούραση, απαιτεί να βρεις τον κατάλληλο χώρο ώστε να είσαι αποτελεσματικός, χωρίς να χάνεται η τομή μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής».
Το υβριδικό μοντέλο
«Ιδανικά, δύο μέρες στο γραφείο και τρεις στο σπίτι. Έτσι υπάρχει κοινωνικοποίηση, γνωρίζεις συναδέλφους, επωφελείται και η εταιρεία λόγω της φυσικής παρουσίας. Το υβριδικό μοντέλο νομίζω είναι το καλύτερο», αναφέρει χαρακτηριστικά μία 24χρονη που εργάζεται σε εταιρία τεχνικής υποστήριξης.
Οι ίδιοι οι εργαζόμενοι παραδέχονται πως χρειάζεται ισορροπία. «Νιώθεις ότι τρελαίνεσαι αν είσαι συνέχεια στο σπίτι. Μια στο τόσο χρειάζεται να πας στο γραφείο, να αλλάξεις παραστάσεις, να δεις κόσμο», λένε. Για αυτό και αρκετοί θεωρούν πως το υβριδικό μοντέλο - με συνδυασμό ημερών στο σπίτι και στο γραφείο - είναι η πιο ισορροπημένη λύση.
Η πιθανότητα επιστροφής στο γραφείο
Σύμφωνα με τον κ. Θεοδωράκης, πολλές εταιρείες καλούν τον κόσμο πίσω στα γραφεία, είτε γιατί δεν είναι σωστά ενημερωμένες (ειδικά στον ελλαδικό χώρο) για τα οφέλη της τηλεργασίας στο ψυχικό κομμάτι και στην αποδοτικότητα, είτε γιατί εξακολουθούν να θεωρούν πως όποιος βρίσκεται στο γραφείο είναι και πιο παραγωγικός.
«Η παραγωγικότητα δεν συνδέεται με την ποσότητα, αλλά με την ποιότητα και τη διαχείριση», τονίζει. «Αν ο εργαζόμενος είναι ικανοποιημένος με το να εργάζεται εξ αποστάσεως και προσφέρει παραπάνω, δεν βρίσκω τον λόγο γιατί η εταιρεία να μην είναι ευέλικτη στα νέα δεδομένα».
Στην ερώτηση τι θα έκαναν οι εργαζόμενοι αν η εταιρεία τούς υποχρέωνε να επιστρέψουν πλήρως στο γραφείο, οι απαντήσεις ήταν ξεκάθαρες. «Θα έκανα μια ειλικρινή συζήτηση, θα εξηγούσα γιατί είμαι πιο αποτελεσματικός στο σπίτι. Αν ήταν φουλ υποχρεωτικό, θα έδινα μια διορία και θα άλλαζα επάγγελμα», αναφέρει ένας εργαζόμενος. Κοινό σημείο όλων είναι η ανάγκη για επιλογή.
«Δεν μου αρέσει να υπάρχει δέσμευση. Θα ήθελα να πηγαίνω όποτε θέλω εγώ. Καλύτερα να ανεβαίνουν οι παροχές ευεξίας, παρά να μειώνονται. Είναι ζήτημα ευελιξίας και σεβασμού», σημειώνει ένας συμμετέχων. Πολλοί υπογραμμίζουν ότι δεν πρόκειται για έλλειψη διάθεσης συνεργασίας, αλλά για νέα εργασιακή κουλτούρα που προτάσσει την ελευθερία και την εμπιστοσύνη.
Η ελληνική πραγματικότητα
Παρότι οι μεγάλες εταιρείες στην Ελλάδα έχουν αρχίσει να υιοθετούν το remote ή το υβριδικό μοντέλο, οι περισσότεροι εργαζόμενοι αναφέρουν πως στην πράξη η κουλτούρα της εξ αποστάσεως εργασίας παραμένει ανώριμη. «Στην Ευρώπη προχωρούν σε τετραήμερη εργασία, γιατί έχουν δει ότι αυξάνει την παραγωγικότητα. Εδώ κάνουμε το αντίθετο», σχολιάζει ένας προγραμματιστής.
Οι έρευνες σχετικά με την παραγωγικότητα και την εργασιακή ικανοποίηση ποικίλλουν. Ωστόσο, όπως αναδεικνύεται, η τηλεργασία φέρει αποδοτικότητα», σημειώνει ο κ. Θεοδωράκης. Οι εργαζόμενοι συμφωνούν: όταν έχεις περισσότερο προσωπικό χρόνο και λιγότερο στρες, είσαι πιο δημιουργικός.
