Στρατηγικό πλάνο και ρεαλιστικό σχέδιο εξόδου από την πολλαπλή κρίση που βιώνει, αναζητά ο παραγωγικός ιστός της Θεσσαλονίκης που περιμένει με συγκρατημένες προσδοκίες τη σημερινή ομιλία Μητσοτάκη στο «Βελλίδειο», καθώς κατά βάση το «καλάθι» της ΔΕΘ θα γεμίσει με φοροελαφρύνσεις, εστιασμένες πρωτίστως στη μεσαία τάξη και δευτερευόντως στις επιχειρήσεις.
Με γενεσιουργό αιτία των δεινών που βιώνουν τις σφοδρές πληθωριστικές πιέσεις που εκτοξεύουν τα κόστη λειτουργίας, πιέζουν τα εισοδήματα και απομειώνουν την αγοραστική δύναμη των πολιτών, βιοτεχνίες και βιομηχανίες Θεσσαλονίκης και Βόρειας Ελλάδας κρούουν ηχηρά καμπανάκια κινδύνου, με την αγορά να περνά δύσκολες μέρες παρά τις -κατά καιρούς- θριαμβολογίες περί υπερπλεονασμάτων και ισχυρής οικονομίας, που φαίνονται ορισμένες φορές αναντίστοιχες με την καθημερινότητα της συντριπτικής πλειοψηφίας νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Τα μαύρα σύννεφα φουντώνουν, τα αρνητικά μηνύματα πυκνώνουν και το επιχειρείν της πόλης (από τους βιοτέχνες μέχρι τους βιομήχανους) ζητά λύσεις και απαντήσεις στα ολοένα και πιεστικότερα προβλήματα που θέτουν μεγάλη μερίδα επαγγελματιών μπροστά στο φάσμα του λουκέτου.
Το τοπίο της ταλανιζόμενης αγοράς αποτυπώνεται ως εξής:
Βιομηχανία: Διάθεση για επενδύσεις, ανίκητος εχθρός η γραφειοκρατία
Ανάμεικτα… συναισθήματα γεμίζει τον επιχειρηματικό κόσμο πρόσφατη έρευνα του ΣΒΕ. Από τη μία, θλίψη για το Κράτος που «φορτώνει» με γραφειοκρατία το επιχειρείν, από την άλλη, ελπίδες για την επίμονη θέληση και το ακλόνητο πείσμα της βιομηχανίας να καινοτομήσει.
Οι επιχειρήσεις που επενδύουν, είναι αυτές που δημιουργούν περισσότερες θέσεις εργασίας, καινοτομούν και εξάγουν, με τις εταιρείες στη Θεσσαλονίκη να επιδεικνύουν πολύ μεγαλύτερη επενδυτική (76% έναντι 64%) και εξαγωγική κινητικότητα σε σχέση με τις αντίστοιχες στην Αττική, παλεύοντας σε αντίξοες συνθήκες να επιβιώσουν.
Στο πλαίσιο αυτό, τα δύο τελευταία χρόνια, δύο στις τρεις επιχειρήσεις (64%) επενδύουν μεν αλλά συντηρητικά και μόνο… για τα απαραίτητα (το 82% ρίχνει χρήματα για την αγορά μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού, μόνο το 23% επενδύει στην έρευνα και ανάπτυξη για την παραγωγή νέων προϊόντων), με τα κυριότερα εμπόδια για την υλοποίηση επενδύσεων να αφορούν (κατά σειρά απαντήσεων) την αβεβαιότητα στο φορολογικό περιβάλλον, τις καθυστερήσεις στις διαδικασίες εγκρίσεων για να τρέξει ένα επενδυτικό πλάνο (γραφειοκρατία πανταχού παρούσα), τη δυσκολία πρόσβασης σε τραπεζική χρηματοδότηση, το υψηλό ενεργειακό κόστος και την έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού.
Τι είναι δάνειο; Τι είναι τράπεζα;
Από το 64% των επιχειρήσεων που επένδυσαν, 3 στα 4 ευρώ αυτών των επενδύσεων, προήλθαν από ίδια κεφάλαια των επιχειρήσεων. Μόνο το 1,3% των κεφαλαίων προήλθε από φορολογικά κίνητρα και μόλις το 11,5% από τραπεζικό δανεισμό.
Τα υψηλά τραπεζικά επιτόκια, τα ψιλά γράμματα των δανειακών συμβάσεων, οι καθυστερήσεις στις εκταμιεύσεις δανείων και οι εγγυήσεις που ζητούν οι τράπεζες (βάσει της έρευνας) έχουν κάνει τη λέξη «δάνειο», άγνωστο όρο για το ελληνικό επιχειρείν.
Λιανεμπόριο: Άπατες οι εκπτώσεις - Κατήφορος για τον τζίρο
Μείωση πωλήσεων δήλωσε πως κατέγραψε το 80,8% των καταστηματαρχών στη Θεσσαλονίκη στη διάρκεια της φετινής θερινής εκπτωτικής περιόδου, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, σύμφωνα με έρευνα του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.
Παρά τις «γενναίες» μειώσεις τιμών, ως και άνω του 50%, που εφάρμοσαν οι επιχειρηματίες, η αγορά δεν παρουσίασε την αναμενόμενη κινητικότητα.
Από το 80,8% των επιχειρηματιών που συμμετείχαν στην έρευνα και δήλωσαν ότι «είδαν» μείωση πωλήσεων στη διάρκεια των φετινών θερινών εκπτώσεων και σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, το 27% μίλησε για πτώση 30%, το 15% για 10%-20%, το 15% για 21%-30%, το 12% για 50%, το 8% για 40% και το 4% για 60%, ενώ το 19% ανέφερε ότι δεν υπήρξε καμία μεταβολή.
Περιορισμένη ήταν και η επισκεψιμότητα στα εμπορικά καταστήματα, με το 84,6% των εμπόρων να αναφέρει ότι υπήρξε χαμηλότερη στη διάρκεια των θερινών εκπτώσεων φέτος σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Αντίθετα, το 11,5% ανέφερε πως ήταν υψηλότερη και το 3,8% στα ίδια επίπεδα.
Μάλιστα, το 77% των επιχειρηματιών δήλωσε πως ο τουρισμός δεν επηρέασε θετικά τις πωλήσεις τους και αυτές έγιναν, κατά κύριο λόγο, με χρήση πιστωτικής κάρτας σε ποσοστό 50%-60% (27%), 71%-80% (19%), 61%-70% (15%), 90% και άνω (11%), ενώ ακολουθούν μικρότερα ποσοστά.
Τα ποσοστά των εκπτώσεων στη φετινή θερινή εκπτωτική περίοδο κινήθηκαν στο 21-30% (30,8% των ερωτηθέντων), στο 31%-40% (23,1%), στο 41%-50% (19,2%), στο 11%-20% (11,5%) στο 50% και άνω (7,7%) και με το ίδιο ποσοστό το 1%-10%.
Πίεση φαίνεται να δέχεται και το λειτουργικό κόστος για τους επιχειρηματίες και μπορεί το 65% αυτών να αναφέρει ότι δεν έχει λάβει ειδοποίηση για αύξηση του ενοικίου από τον ιδιοκτήτη, αλλά το 31% δήλωσε ότι έλαβε με τις αναπροσαρμογές να κυμαίνονται από 5% έως και το +100%
Για το τι μέλλει γενέσθαι, το 69,2% των ερωτηθέντων εμπόρων/καταστηματαρχών δήλωσε ότι είναι προβληματισμένο για το μέλλον της επιχείρησής του, το 7,7% τόνισε ότι «βλέπει» ευοίωνες προοπτικές και το 23,1% δεν έκανε καμία εκτίμηση. Το 80,8% των ερωτηθέντων συμφώνησε -βάσει της ίδιας έρευνας- ότι η ακρίβεια στα βασικά αγαθά έχει άμεσο αντίκτυπο στη λειτουργία τους.
Λιγότερες εγγραφές νέων βιοτεχνιών - Κυριαρχία ατομικών επιχειρήσεων
Σε ένα πλαίσιο -αν μη τι άλλο στενό και σε ορισμένες περιπτώσεις ασφυκτικό- χειρόφρενο τράβηξε ο ρυθμός των εγγράφων των βιοτεχνιών το Α’ εξάμηνο του έτους, έναντι του αντίστοιχου περσινού διαστήματος, όπως προκύπτει από το μητρώο του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης.
Την ίδια ώρα, αυξημένες ήταν οι διαγραφές βιοτεχνιών. Ωστόσο, το ισοζύγιο μεταξύ εγγράφων και διαγραφών παραμένει σε θετική τροχιά με τις εγγραφές να είναι σαφώς περισσότερες σε σχέση με τις διαγραφές, με τη μερίδα του λέοντος να κατέχουν οι ατομικές επιχειρήσεις.
Συγκεκριμένα, ξεκίνησαν τη λειτουργία τους 309 βιοτεχνικές επιχειρήσεις από 331 την αντίστοιχη περσινή περίοδο (-6,6%), ενώ ρολά κατέβασαν 249, έναντι 239 στο πρώτο εξάμηνο του 2024 (+4,2%).
Η εικόνα με τις μειωμένες εγγραφές και τις αυξημένες διαγραφές αποδεικνύει την ανασφάλεια που υπάρχει στις τάξεις των ΜμΕ σχετικά με το τι μέλλει γενέσθαι, γεγονός που αποτελεί τροχοπέδη για την όποια επαγγελματική κίνηση.
Εστίαση: Δημοσιονομική… πειθαρχία στην έξοδο για φαγητό
Στην πρέσα έχει μπει η εστίαση της πόλης που βιώνει μία περίοδο ακραίας δοκιμασίας, με τις έντονες πληθωριστικές πιέσεις να κόβουν πέρα από την… όρεξη και τζίρο σχεδόν 30 εκατ. ευρώ φέτος (σε σχέση με το 2024), σκορπώντας ανασφάλεια στους επαγγελματίες.
Ο κλάδος της εστίασης φαίνεται ότι εισέρχεται σε φάση ταχείας συρρίκνωσης, καθώς η ακρίβεια διαρκείας αναγκάζει τόσο τους Έλληνες όσο και τους τουρίστες να περιορίσουν τις εξόδους τους, εφαρμόζοντας μίνι… εθελοντικά μνημόνια στους προϋπολογισμούς τους.
Έτσι, ο τζίρος στην εστίαση σημείωσε «βουτιά» το δεύτερο τρίμηνο του 2025, φαινόμενο που σύμφωνα με τους παράγοντες της αγοράς οφείλεται στη μείωση της εξόδου για φαγητό τόσο από τα νοικοκυριά στην Ελλάδα όσο και από τους ξένους επισκέπτες, οι οποίοι επιλέγουν την κατανάλωση των γευμάτων εντός των τουριστικών καταλυμάτων, ξενοδοχείων ή ενοικιαζόμενων δωματίων και καταλυμάτων τύπου Airbnb.
Ξενοδοχεία: Συγκρατημένη αισιοδοξία - Φτωχές επιδόσεις σε σχέση με τον ανταγωνισμό
Η Θεσσαλονίκη συνεχίζει τη αργή αλλά σταθερά ανοδική της πορεία στον τουριστικό χάρτη, ενισχυμένη από τον ρόλο της ως πύλης για τη Χαλκιδική και γενικότερα τη Βόρεια Ελλάδα. Το αεροδρόμιο Μακεδονία κατέγραψε στο επτάμηνο Ιανουαρίου-Ιουλίου 1,5 εκατ. διεθνείς αφίξεις (+9,3%) σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024, με την κίνηση να παραμένει ανοδική και τους επόμενους μήνες.
Για το δίμηνο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου, οι προγραμματισμένες διεθνείς αεροπορικές θέσεις για τη Θεσσαλονίκη εμφανίζουν άνοδο 12%, φτάνοντας τις 608.016, από 542.867 την αντίστοιχη περίοδο του 2024. Οι μεγαλύτερες ποσοστιαίες αυξήσεις αφορούν τους προερχόμενους από το Ισραήλ με +103,5% άνοδο (37.537 θέσεις), τη Γαλλία με +41,9% (14.352 θέσεις) και την Τουρκία με +33,9% (21.077 θέσεις).
Σημειώνεται ότι η ξενοδοχειακή αγορά της Θεσσαλονίκης (sold out τα ξενοδοχεία της πόλης σήμερα και αύριο λόγω της ΔΕΘ) κατέγραψε αύξηση πληρότητας κατά 4,3% και αύξηση ADR κατά 4,4% το πρώτο εξάμηνο του 2025 σε σχέση με το 2024, όπως αναφέρει η GBR Consulting.
Όσον αφορά τη Μέση Τιμή Δωματίου (ADR) και το Μέσο Έσοδο ανά Διαθέσιμο Δωμάτιο (RevPar), η Θεσσαλονίκη κατατάσσεται στην 11η και τελευταία θέση (μεταξύ 10 ανταγωνιστικών πόλεων του εξωτερικού), με τον δρόμο που πρέπει να διανύσει, για να καταστεί υπολογίσιμος τουριστικός προορισμός όλον τον χρόνο, να είναι μακρύς και κακοτράχαλος.
Με κενές θέσεις εργασίας 8 στις 10 επιχειρήσεις
Σε βραχνά εξελίσσεται η εύρεση εργαζομένων για τους βιοτέχνες της Θεσσαλονίκης, με 8 στους 10 να έχουν κενές θέσεις στις επιχειρήσεις τους, σύμφωνα με έρευνα του ΒΕΘ.
Μάλιστα, 5 στους 10 βιοτέχνες δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους σε τεχνικό προσωπικό, με τα οικοδομικά επαγγέλματα να κρατούν τα σκήπτρα στην έλλειψη εργαζομένων.
Στην ερώτηση «Η επιχείρηση σας έχει κενές θέσεις εργασίας;», το 75% απάντησε θετικά και το 25% αρνητικά.
Οι μεγαλύτερες δυσκολίες για την εξεύρεση προσωπικού, σύμφωνα με τους συμμετέχοντες στην έρευνα, εντοπίζονται στις ειδικότητες των τεχνιτών (51%) και ακολουθούν οι ανειδίκευτοι εργάτες (14%), οι πωλητές (8%), οι εργαζόμενοι στα τμήματα marketing (4%) και στα τμήματα πληροφορικής / λογιστηρίου (3%).
Στην οικοδομή το μεγαλύτερο πρόβλημα
Αναφορικά με τους κλάδους στους οποίους υπάρχει η μεγαλύτερη δυσκολία εύρεσης εργαζομένων, το 37% απάντησε στα οικοδομικά επαγγέλματα (ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, ελαιοχρωματιστές, τεχνίτες γυψοσανίδες, κουφωμάτων κ.λπ.), το 22% στα συνεργεία αυτοκινήτων, το 15% σε αρτοποιεία-ζαχαροπλαστεία, το 8% σε ένδυση-υπόδηση, το 7% σε κομμωτήρια, το 6% σε τρόφιμα-ποτά και το 5% σε άλλους κλάδους.
Γιατί μένουν κενές οι θέσεις εργασίας
Στην ερώτηση «Για ποιον λόγο πιστεύετε πως μένουν κενές οι θέσεις εργασίας;», το 45% απάντησε πως υπάρχει έλλειψη ατόμων που ενδιαφέρονται να απασχοληθούν στην προσφερόμενη θέση, το 19% πως αιτία είναι οι χαμηλοί μισθοί, το 9% πως οφείλεται στην έλλειψη απαιτούμενων προσόντων, το 7% στην έλλειψη εμπειρίας, το 6% εκτιμά πως αιτία είναι η απουσία επαγγελματικής ανέλιξης, ενώ το 14% απάντησε πως οφείλεται σε άλλους λόγους.
Τα 5 σημεία «κλειδιά»
01
Ασφαλή έξοδο κινδύνου από τον λαβύρινθο της ανασφάλειας, αναζητά το τοπικό επιχειρείν.
02
Οι αδιάκοπες ανατιμήσεις και οι ιλιγγιώδεις αυξήσεις σε λειτουργικά έξοδα και κόστη παραγωγής «εξαντλούν» την άμμο στην κλεψύδρα και μικρομεσαίων αλλά και μεγαλύτερων επιχειρήσεων.
03
Με το λιανεμπόριο να ασφυκτιά, την εστίαση να μπαίνει σε αναγκαστική δίαιτα, τη βιομηχανία και τη μεταποίηση να μάχονται με γραφειοκρατία και αυξήσεις στο ρεύμα, το φθινόπωρο προμηνύεται απειλητικό.
04
Ακόμα και σε αυτό το δυστοπικό περιβάλλον, συγκρατημένα χαμόγελα σκορπούν τα πρόσφατα στοιχεία για τη μεταποίηση που πιστοποιούν το σκληρό μέταλλο από το οποίο είναι φτιαγμένο το επιχειρείν.
05
Ο επαγγελματικός κόσμος αναμένει να ακούσει σήμερα από τον πρωθυπουργό ένα στοιχειώδες αναπτυξιακό σχέδιο που θα δώσει οξυγόνο επιβίωσης, χωρίς, ωστόσο, να καλλιεργούνται υπέρμετρες προσδοκίες.
Ιστορικά υψηλά για παραγωγή και παραγγελίες
Παρά τις συνθήκες πρωτοφανούς αστάθειας μέσα στις οποίες καλείται να κινηθεί και να δημιουργήσει, το ελληνικό επιχειρείν, όντας σκληραγωγημένο και από τα επώδυνα χρόνια των μνημονίων, τα καταφέρνει, δίνοντας τις δικές του απαντήσεις… επί του πεδίου.
Στο πλαίσιο αυτό, ο ελληνικός τομέας μεταποίησης κατέγραψε τον Αύγουστο την ισχυρότερη ανάκαμψη των τελευταίων πέντε μηνών, με την παραγωγή και τις νέες παραγγελίες να επιταχύνουν σημαντικά. Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα από τον δείκτη PMI της S&P Global, οι ρυθμοί αύξησης της παραγωγής και των νέων παραγγελιών ενισχύθηκαν, τροφοδοτώντας την ευρύτερη ανάπτυξη του τομέα.
Ο δείκτης PMI για τον τομέα μεταποίησης στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στις 54,5 μονάδες τον Αύγουστο, μία σημαντική αύξηση σε σχέση με τις 51,7 μονάδες του Ιουλίου. Η τιμή αυτή υποδεικνύει τη σημαντική βελτίωση της υγείας του τομέα, επιβεβαιώνοντας τη θετική πορεία του τομέα κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου.
Οι νέες πωλήσεις αυξήθηκαν με τον ταχύτερο ρυθμό από τον Μάρτιο του 2024, κυρίως λόγω της βελτίωσης της ζήτησης στην εγχώρια αγορά, αν και οι εξαγωγικές παραγγελίες σημείωσαν πτώση. Η αύξηση των νέων παραγγελιών καταγράφηκε για δέκατο συνεχόμενο μήνα, με τον ρυθμό αύξησης να είναι επίσης ο ταχύτερος από τον Μάρτιο του 2024.
Η ζήτηση από πελάτες ώθησε τις εταιρείες να αυξήσουν τα επίπεδα απασχόλησης, με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας να φτάνει τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων τριών μηνών.
Οι παραγωγικές επιχειρήσεις μας τα καταφέρνουν παρά τις δυσκολίες και τις διαταραχές στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, αποδεικνύοντας πως έχουν τον τρόπο να ανταπεξέρχονται ακόμα και στις πιο ισχυρές προκλήσεις.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 06-07.09.2025
