- Newsroom
Ένα δεύτερο, ακόμη μεγαλύτερο, τμήμα της ιστορικής Σκάλας των Προσφύγων στο Καραμπουρνάκι της Καλαμαριάς, κατέρρευσε πριν από λίγες ημέρες, οδηγώντας αυτό το «σύμβολο συλλογικής μνήμης», το «τοπόσημο», το «μνημείο», όπως πολλοί το χαρακτηρίζουν, ένα βήμα πιο κοντά στην ολοκληρωτική καταστροφή του.
Το πρώτο τμήμα της Σκάλας είχε καταρρεύσει την πρωτοχρονιά του 2022, προκαλώντας τότε την έντονη αντίδραση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των προσφυγικών συλλόγων και κατοίκων της Καλαμαριάς, που ζήτησαν την αναστήλωση και διάσωσή της. Μάλιστα, ο τότε δήμαρχος Καλαμαριάς Γιάννης Δαρδαμανέλης είχε ζητήσει, η Σκάλα να κριθεί διατηρητέα, κάτι που ωστόσο δεν έγινε. Η Σκάλα των Προσφύγων έμεινε εκεί «αβοήθητη» να αντιμετωπίσει τον φθοροποιό χρόνο και τη δύναμη των κυμάτων του Θερμαϊκού Κόλπου. Παράλληλα έγινε και ένα επικίνδυνο σημείο για τους επισκέπτες της. Μια απαγορευτική πινακίδα που είχε τοποθετηθεί στην αρχή της κι αυτή με τον καιρό εξαφανίστηκε.
Η Σκάλα των Προσφύγων έπεσε θύμα της γραφειοκρατίας και του θολού καθεστώτος που επικρατεί ως προς το ποιος φέρει την ευθύνη για την ύπαρξη και τη συντήρησή της. Μετά την κατάρρευση του πρώτου τμήματος, η τότε Δημοτική Αρχή, σε ανακοίνωσή της σημείωνε μεταξύ άλλων: «Εμείς θέλουμε να συντηρηθεί η Σκάλα, όμως η ιδιοκτησία στον Αιγιαλό δεν ανήκει στον Δήμο, αλλά στην Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου (ΚΕΔ) (σ.σ. τη μετέπειτα ΕΤ.Α.Δ.). Η σκάλα εμπίπτει στις ενάλιες αρχαιότητες, οπότε πρέπει να συνεννοηθούν και να συνεργαστούν διάφοροι φορείς, για να μπορέσει να συντηρηθεί και να σωθεί η μνήμη».
Κοιτώντας τις εξελίξεις με μια χρονική σειρά, έχουμε:
Το 2019: Ο Δήμος Καλαμαριάς αποστέλλει έγγραφο στην ΚΕΔ για την ανάγκη διάσωσης και κήρυξής της ως διατηρητέου μνημείου.
Το 2020: Το Κεντρικό Λιμεναρχείο Θεσσαλονίκης ζητά άρση επικινδυνότητας. Η Σκάλα έχει ήδη εμφανείς ρωγμές και υποσκαφές.
Το 2021: Η ΚΕΔ ζητά κατεδάφιση. Ο Δήμος αντιδρά νομικά, καταθέτοντας αίτηση ακύρωσης.
Την πρωτοχρονιά του 2022: Καταρρέει το πρώτο τμήμα της Σκάλας.
Πηγαίνοντας πίσω στον χρόνο, βλέπουμε ότι η Σκάλα κατασκευάστηκε τη δεκαετία του ΄50 και κάλυπτε τις ανάγκες των ψαράδων της περιοχής. Ταυτόχρονα αποτελούσε και μία στάση για τα καραβάκια που εκτελούσαν δρομολόγια από τον Λευκό Πύργο στις ανατολικές ακτές του Θερμαϊκού Κόλπου. Η Σκάλα κατασκευάστηκε από τσιμέντο και σίδερα και αντικατέστησε μία παλαιότερη, ξύλινη και αρκετά πιο πρόχειρη που είχε κατασκευαστεί λίγα μέτρα πιο πέρα, δίπλα στον σημερινό Ναυτικό Όμιλο. Την είχαν κατασκευάσει γύρω στο 1920 οι πρόσφυγες που έφθασαν από τη Σμύρνη και άλλες περιοχές, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Η δήμαρχος Καλαμαριάς για τη Σκάλα
Η σημερινή δήμαρχος Καλαμαριάς Χρύσα Αράπογλου δεν κρύβει την ανησυχία της για την «επιβίωση» της Σκάλας. «Παίζουμε πλέον με τους χρόνους», είπε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Εξήγησε, ωστόσο, ότι «η Σκάλα εντάχθηκε στη μελέτη του Τουριστικού Ποδηλατόδρομου καθώς ήταν ο μόνος τρόπος να ενταχθεί σε κάποιο χρηματοδοτικό πλαίσιο». Η μελέτη ανατέθηκε στην Αναπτυξιακή Μείζονος Αστικής Θεσσαλονίκης Α.Ε. (ΜΑΘ ΑΕ - ΑΟΤΑ). Το έργο προβλέπει την επέκταση του ποδηλατόδρομου της Θεσσαλονίκης έως τη Ρέμβη και συμπεριλαμβάνει την ίδια τη Σκάλα των Προσφύγων, όπως και δρομάκι που τη συνδέει με την οδό Θεμιστοκλή Σοφούλη.
Η δήμαρχος φοβάται μήπως και η Σκάλα ή το ίχνος της Σκάλας των Προσφύγων, καταρρεύσει πριν από την ολοκλήρωση της μελέτης. Αυτός είναι και ο λόγος, που, όπως είπε, αποτάθηκε σε ειδικό μηχανικό σε αναζήτηση προσωρινών λύσεων και τώρα αναμένει την πρότασή του.
Πάντως, η διάσωσης της Σκάλας των Προσφύγων παραμένει ένα πολύπλοκο ζήτημα και προσκρούει σε αυξημένες γραφειοκρατικές διαδικασίες και στην ανάγκη πολλαπλών εγκρίσεων.
«Στη σκέψη μου έχω, το να μπορέσουμε να διασώσουμε αυτό το ιστορικό μνημείο και δίπλα να τοποθετηθεί μία ερμηνευτική πινακίδα που να παρουσιάζει την ιστορία της», σημειώνει η Χρύσα Αράπογλου και προσθέτει: «Εξάλλου, αυτή είναι η τελευταία από τις προσφυγικές Σκάλες αλιέων που διέθετε η Καλαμαριά σε όλο το παραλιακό της μέτωπο (σε: Πλαστήρα, Αρετσού, Κρήνη, Κατιρλή). Όλες οι άλλες έχουν χαθεί».
