Νέα ζωή αναμένεται να δώσει στο ακίνητο της πρώην ζυθοποιίας ΦΙΞ, ένα αρχιτεκτονικό στολίδι στη Δυτική Θεσσαλονίκη, η ανάπλαση που έχει στα σκαριά η Dimand και η οποία πρόκειται να αναβιώσει ένα κομμάτι της πλούσιας βιομηχανικής κληρονομιάς της πόλης.
Στο πλαίσιο αυτό, στην υπογραφή συμβολαίου αγοραπωλησίας ακινήτου με το υπουργείο Πολιτισμού εντός της ευρύτερης έκτασης του πρώην εργοστασίου ΦΙΞ, έναντι τιμήματος 8,2 εκατ. ευρώ προχώρησε πρόσφατα η Filma, 100% θυγατρική της Dimand, ανοίγοντας τον δρόμο της νέας εποχής για την αξιοποίηση της έκτασης.
Η εν λόγω μεταβίβαση στο ΥΠΠΟ, όπως ανέφερε ανακοίνωση της Dimand, αφορά σε τμήμα του ευρύτερου βιομηχανικού συγκροτήματος της πρώην ζυθοποιίας, χαρακτηρισμένου από το Υπουργείο Πολιτισμού ως «ιστορικό διατηρητέο μνημείο», το οποίο περιλαμβάνει οικόπεδο έκτασης 6.900 τ.μ. και διατηρητέα κτίρια επιφάνειας 7.715,90 τ.μ., επί της οδού 26ης Οκτωβρίου.
Η απόφαση του ΥΠΠΟ για την αγορά μέρους του ΦΙΞ (είχε γίνει γνωστή τον Μάρτιο του 2024 ενώ έμενε να οριστικοποιηθεί το τελικό τίμημα) αναμφίβολα «βολεύει» και διευκολύνει τη Dimand, αφού θα συρρικνωθεί το κόστος αποκατάστασης των πολλών διατηρητέων κτιρίων, συνολικού εμβαδού άνω των 17.000 τ.μ., με την εταιρεία να αναπτύσσει τα 30.000 τ.μ. της νέας δόμησης, προχωρώντας παράλληλα στην αποκατάσταση των διατηρητέων.
Υπενθυμίζεται πως το 2023 η Filma M.A.E αγόρασε το σύνολο (100%) του ακινήτου των περίπου 23 στρεμμάτων (από τις οικογένειες Ζαφειρίδη και Παρίση) με τίμημα που σύμφωνα με εκτιμήσεις ξεπέρασε τα 10 εκατ. ευρώ.
Οι γκρίζες ζώνες και τα 30 χρόνια φαγούρας
Το ερώτημα (αφορά διαχρονικές ευθύνες) που εύλογα προκύπτει είναι γιατί το ΥΠΠΟ δεν κινήθηκε νωρίτερα, πριν δηλαδή περιέλθει η ιδιοκτησία του ακινήτου στη Dimand, για να διασώσει μέρος του εμβληματικού συγκροτήματος κι ενώ φορείς της πόλης πίεζαν να υπάρξει παρέμβαση για την έκταση. Ενδεχομένως το ΥΠΠΟ να μην έβρισκε πόρους, ενδεχομένως να μην δόθηκε η πρέπουσα σημασία, ενδεχομένως και να άνοιξε ο δρόμος να διαθέσει χρήματα η πολιτεία αφού είχε διασφαλιστεί η είσοδος επενδυτή που θα αναλάβει το αναμφίβολα βαρύ και κοστοβόρο έργο της «αναβίωσης» της βιομηχανικής ιστορίας της πόλης, προφανώς στη σύγχρονη εποχή.
Συνδυασμός χρήσεων (γραφεία, ξενοδοχείο, εστίαση) και αποκατάσταση διατηρητέων
Η ανάπλαση του ΦΙΞ που προωθείται από την Dimand (σε συνεργασία με την Elvial), αναμένεται να απαιτήσει κεφάλαια πάνω από 150 εκατ. ευρώ για να ολοκληρωθεί μέσα στο 2027.
Σύμφωνα με το υπάρχον επενδυτικό πλάνο, το αργότερο μέχρι το τέλος του έτους θα έχουν ξεκινήσει οι εργασίες κατασκευής, με τη Dimand να δίνει το στίγμα των παρεμβάσεων που θα αναβιώσουν το εμβληματικό ακίνητο σε ειδική εκδήλωση την περίοδο της ΔΕΘ.
Η Dimand, βάσει του σχεδιασμού πριν την πώληση μέρους του ΦΙΞ στο ΥΠΠΟ, θα δημιουργήσει ένα βιώσιμο, αειφορικό σύμπλεγμα κτιρίων 50.000 τ.μ., από τα οποία τα 17.000 τ.μ. θα είναι των αποκατεστημένων διατηρητέων βιομηχανικών κτιρίων.
Στη θέση του παλιού εργοστασίου πρόκειται να δημιουργηθούν νέοι χώροι που θα ξεπερνούν τα 51.000 τ.μ. και θα φιλοξενούν ένα συνδυασμό χρήσεων. Περίπου 36.000 τ.μ. θα αφορούν νέα κτίρια, ενώ 15.500 τ.μ. αφορούν την αξιοποίηση διατηρητέων κτισμάτων. Στο πλαίσιο αυτό, από τα 36.000 τ.μ. εξετάζεται η αξιοποίηση περίπου 28.000 τ.μ. για τη δημιουργία 220-230 νέων διαμερισμάτων. Στα υπόλοιπα 8.000 τ.μ. προβλέπεται η κατασκευή ενός νέου ξενοδοχείου.
Αντιστοίχως, στα 15.500 τ.μ. των διατηρητέων κτιρίων μελετάται η ανάπτυξη χρήσεων κατοικίας, εστίασης, ενός ξενοδοχείου και εμπορικών καταστημάτων (π.χ. για είδη πρώτης ανάγκης). Επίσης, αναμένεται να δημιουργηθεί κι ένας χώρος μουσείου, ενδεχομένως και μια μικρή ζυθοποιία τύπου craft, ώστε να συνδυαστεί αρμονικά το project με την ιστορία του ακινήτου.
Από τις χρυσές μέρες στην παρακμή και την… επιστροφή
Το βιομηχανικό συγκρότημα «ΦΙΞ» είχε πρωτοχτιστεί το 1888 στα πρότυπα μεγάλων ευρωπαϊκών βιομηχανιών ως οινοπνευματοποιείο «Μισραχή», ενώ τέσσερα χρόνια αργότερα (1892) συνδιοικήθηκε από τις γνωστές επιχειρηματικές εβραϊκές οικογένειες της Θεσσαλονίκης Αλλατίνη, Μισραχή και Φερνάντες. Το 1912 άρχισε η λειτουργία του ως ζυθοποιείο «Όλυμπος», αργότερα συνενώθηκε με το παγοποιείο-ζυθοποιείο «Νάουσα» στην απέναντι πλευρά του δρόμου και τελικά πέρασε στα χέρια του ιδιοκτήτη της αθηναϊκής εταιρείας «ΦΙΞ», Κάρολου Φιξ, το1926.
Η εταιρεία ΦΙΞ αρχίζει να χάνει μερίδιο στην εγχώρια αγορά, όταν στις αρχές του 1960 θα ιδρυθεί η ανταγωνιστική ζυθοποιία Amstel, σηματοδοτώντας την αρχή του τέλους για το εργοστάσιο (η παραγωγική λειτουργία σταμάτησε οριστικά το 1983).
Την ίδια χρονιά, το 1983, η εταιρεία κήρυξε πτώχευση, η ακίνητη περιουσία της περιήλθε στην Εθνική Τράπεζα και το 1991 μετά από πλειστηριασμό το συγκρότημα αγοράστηκε από ιδιώτες με στόχο την πολιτιστική εκμετάλλευση. Το 1994 η 4η Εφορεία Νεοτέρων μνημείων χαρακτήρισε το συγκρότημα ως έργο τέχνης εξαιρετικού ενδιαφέροντος και το υπουργείο Πολιτισμού, επί θητείας Θάνου Μικρούτσικου, χαρακτήρισε το σύνολο σχεδόν των κτηρίων ως ιστορικά – διατηρητέα μνημεία. Από την εν λόγω απόφαση εξαιρέθηκαν κάποια νεότερα τμήματα του συγκροτήματος, τα οποία αξιοποιήθηκαν ως χώροι πολιτισμού και διασκέδασης.
Στην πρόσοψή του φέρει ακόμη το όνομα του παλιού του ιδιοκτήτη: «Κάρολος Φιξ». Το ιστορικό εργοστάσιο, με τα χαρακτηριστικά κόκκινα τούβλα, αποτελεί ένα από πιο γνωστά βιομηχανικά συγκροτήματα της Θεσσαλονίκης και ένα εξαιρετικό δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής. Στο εσωτερικό του, η εικόνα της εγκατάλειψης είναι έκδηλη: Κατεστραμμένοι τοίχοι, σκουριασμένα μηχανήματα και ετοιμόρροπες κατασκευές.
Μένει να αποδειχτεί αν θα γράψει ξανά νέες ένδοξες σελίδες ιστορίας…
