Κτίρια που συμβολίζουν την βιομηχανική ψυχή της Θεσσαλονίκης αποκτούν μία δεύτερη ευκαιρία καθώς τα επενδυτικά εγχειρήματα που βρίσκονται σε εξέλιξη (ύψους άνω των 500 εκατ. ευρώ) τους δίνουν ξανά ζωή κι ελπίδα.
Με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον αλλά με «πυξίδα» την πλούσια ιστορία τους, μετά την εγκατάλειψη, τη φθορά και την απαξίωση χρόνων, η στρατηγική αξιοποίησης τα βγάζει από την αφάνεια, με την επιχειρηματική ιστορία της πόλης να αναγεννάται, αλλάζοντας οριστικά κεφάλαιο.
Yπό αυτό το πρίσμα, τα πρώην βιομηχανικά ακίνητα του Φιξ, των κεραμείων Αλλατίνη, των μύλων Αλλατίνη, του πολυχώρου ψυχαγωγίας «Μύλος», της θρυλικής «Αλυσίδας» με τα παπούτσια (ελβιέλες) βαδίζουν σε ένα νέο μονοπάτι που ελπίζουν να τους οδηγήσει στο αναπτυξιακό ξέφωτο.
Κεραμεία Αλλατίνη: Ο πύργος της ανατολικής Θεσσαλονίκης σε τροχιά… ανύψωσης
Τα μάτια στον… ουρανό καρφώνει η επένδυση (πέριξ των 100 εκατ. ευρώ) του ομίλου Ανδρεάδη (ΣΤΑΝΤΑ ΑΕ) με τον εμβληματικό πύργο ύψους 100 μέτρων (ακόμα δεν είναι ξεκάθαρο πως θα αξιοποιηθεί) που πρόκειται να κατασκευαστεί στην ανατολική Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο του project ανάπλασης των «Κεραμείων Αλλατίνη», να δίνει τον τόνο.
Το ακίνητο (των 81,4 στρεμμάτων) βρίσκεται σε επαφή με τις περιοχές Κηφισιάς – Νέας Ελβετίας. Περικλείεται δυτικά από την οδό Αλ. Παπαναστασίου, η οποία αποτελεί και το διοικητικό όριο μεταξύ των δήμων Θεσσαλονίκης και του δήμου Πυλαίας – Χορτιάτη.
Πρόθεση της εταιρείας είναι να συγκεντρώσει όλη την επιτρεπόμενη δόμηση (με συντελεστή δόμησης 0,8) σε ένα ψηλό κτίριο (πύργος) σχεδόν 100 μέτρων, συνολικής επιφάνειας 32.000 τ.μ, που θα χρησιμοποιηθούν για εμπορικές χρήσεις, γραφεία, κατοικίες ενώ παράλληλα θα δημιουργηθεί υπόγειος χώρος στάθμευσης.
Η δόμηση λοιπόν θα «κλειστεί» σε ένα κτίριο ύψους 100 μέτρων και εμβαδού 29.000 τετραγωνικών μέτρων και ο υπόλοιπος χώρος θα γίνει πάρκο προσβάσιμο σε όλους. Τα κτίρια εμβαδού 7.100 τ.μ., όπου επιτρέπεται η αλλαγή χρήσης, θα αναπλαστούν και θα φιλοξενήσουν χώρους γραφείων και εστίασης.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου, θα δημιουργηθεί ένα ενιαίο πάρκο, πόλος έλξης κατοίκων και επισκεπτών της πόλης, το οποίο θα συμβάλλει στη βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών της άμεσης και ευρύτερης περιοχής. Για τον λόγο αυτό, οι προτεινόμενοι χώροι πρασίνου θα ενοποιηθούν με το υφιστάμενο πάρκο Νέας Ελβετίας σε έναν ενιαίο εκτεταμένο χώρο αστικού πρασίνου, που περιλαμβάνει αθλητικές, πολιτιστικές και εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις.
Για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, θα εκτελεστούν μελέτες αποκατάστασης και επανάχρησης του μνημειακού συνόλου βασισμένες σε μελέτες εγκεκριμένες από το ΥΠΠΟ,
Σε αυτή τη φάση, ο όμιλος τρέχει τη διαδικασία εξεύρεσης συνεργάτη (developer), ο οποίος θα αναλάβει ν’ αναπτύξει από κοινού με τη ΣΤΑΝΤΑ ΑΕ το project στην έκταση των πρώην Κεραμείων.
«Αλυσίδα»: Το εργοστάσιο με τις θρυλικές ελβιέλες μετατρέπεται σε συγκρότημα γραφείων
Η ιστορία της «Αλυσίδας» ξεκινά το μακρινό 1934, όταν βιοτέχνες της πόλης συμπράττουν δημιουργώντας το ομώνυμο εργοστάσιο, το οποίο εγκαθίσταται στην Αλεξάνδρου Παπαναστασίου το 1935. Τα παπούτσια από καουτσούκ (ελβιέλες) που παρήγαγε τότε η εταιρεία θεωρούνταν απολύτως απαραίτητα για μεγάλη μερίδα του λαού, ειδικά στην επαρχία, που ασχολούνταν με τη γεωργία.
Το εργοστάσιο επιτάχθηκε την περίοδο της Κατοχής και επαναλειτούργησε το 1945, χρονιά μετά την οποία γνώρισε άνθιση, φτάνοντας μέχρι και τους 400 εργαζόμενους. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, η «Αλυσίδα» αγόρασε την εταιρεία «ΕΛ.ΒΙ.ΕΛΑ» και στράφηκε στην παραγωγή αθλητικών παπουτσιών. Το 1980 μετατράπηκε σε Α.Ε. και έπειτα μετεγκαταστάθηκε στη Θέρμη.
Τη δεκαετία του '90, οπότε σταμάτησε η λειτουργία του ως εργοστάσιο, το ακίνητο αξιοποιήθηκε ως χώρος διασκέδασης, φιλοξενώντας νυχτερινά μαγαζιά. Έκτοτε το ακίνητο χαρακτηρίστηκε με Προεδρικό Διάταγμα ως χώρος πρασίνου, ωστόσο, το 2010, μετά από αίτημα της «ΑΛΥΣΙΔΑ ΑΒΕΕ» και εφόσον δεν είχε γίνει καμία κίνηση αξιοποίησης από το δημόσιο, το ακίνητο τελικά αποχαρακτηρίστηκε.
Το οικόπεδο, ιδιοκτησίας της Eurobank, θα αξιοποιηθεί για την ανέγερση κτηρίου, με περιβαλλοντικό πρόσημο, που θα στεγάζει γραφεία της τράπεζας. Το έργο αναμένεται να υλοποιηθεί έως το 2028 και εκτιμάται ότι θα αναβαθμίσει την περιοχή, τόσο για την αξιοποίηση του χώρου όσο και για την αρχιτεκτονική του σχεδιαζόμενου κτηρίου.
Μύλοι Αλλατίνη: Εν αναμονή… ξενοδοχείου;
Στην ανατολική πλευρά της πόλης, στην προέκταση της Γ. Παπανδρέου (πρώην Ανθέων) ένα άλλο συγκρότημα κτηρίων αναμένει την αξιοποίησή του. Πρόκειται για τους Μύλους Αλλατίνη, που κλείνουν 171 χρόνια παρουσίας στο συγκεκριμένο σημείο. Το 1883 πέρασαν στον έλεγχο της γνωστής εβραϊκής οικογένειας Αλλατίνη, που είχε έρθει στη Θεσσαλονίκη από τη Φλωρεντία το 1715, στην οποία οφείλει και την ονομασία του.
Η βιομηχανία συνεχώς θα αναπτύσσεται και θα εξελίσσεται για τα επόμενα χρόνια. Μέχρι που μετά από μια πυρκαγιά οι εγκαταστάσεις καταστρέφονται και θα χτιστεί ξανά από την αρχή. Το 1900 πραγματοποιούνται τα εγκαίνια του νέο εργοστασίου, ενώ μέχρι την δεκαετία του ’20 συνεχώς γινόντουσαν προσθήκες στις κτιριακές εγκαταστάσεις.
Σήμερα το ακίνητο (27 στρεμμάτων), μαζί με τα κτήρια που έχουν κριθεί διατηρητέα, ανήκουν εξ ολοκλήρου στον επιχειρηματία Πρόδρομο Μαυρόπουλο (με ιδιαίτερα ισχυρή παρουσία στην αγορά real estate της Βουλγαρίας). Ο όμιλός του απέκτησε το 100% του ακινήτου εξαγοράζοντας πριν ένα χρόνο το 50% το οποίο κατείχε ο όμιλος του επιχειρηματία Σάμη Φάις. Το υπόλοιπο 50% το απέκτησε ο ίδιος, μέσω του πλειστηριασμού που είχε γίνει το 2023, πλειοδοτώντας έναντι του κ. Φάις, καταβάλλοντας το ποσό των 4 εκατ. ευρώ περίπου. Έτσι η συνολική αγορά του ακινήτου ανήλθε περίπου στα 11 εκατ. ευρώ, με πληροφορίες να κάνουν λόγο για ανάπτυξη ξενοδοχείου στο χώρο.
«Νέα πνοή στη Θεσσαλονίκη»
«Bιομηχανικά ακίνητα που ήταν παρατημένα και ξεχασμένα επί δεκαετίες όπως το Φιξ και τα Κεραμεία Αλλατίνη αναβιώνουν με τα επενδυτικά σχέδια που τα συνοδεύουν να δίνουν νέα πνοή στην πόλη, στέλνοντας παράλληλα και τα κατάλληλα σήματα στην επενδυτική κοινότητα για τις προοπτικές της Θεσσαλονίκης», σημειώνει στη «ΜτΚ» ο Δημήτρης Τζιβράς, γενικός διευθυντής του Γραφείου Θεσσαλονίκης της Atria Property Services.
«Το εγχείρημα του Φιξ αναβαθμίζει πολλαπλώς την δυτική Θεσσαλονίκη, μία ιδιαίτερη περιοχή η οποία παρά το ότι έχουν γίνει αρκετά τα τελευταία χρόνια, αντιμετωπίζεται ακόμα με επιφυλακτικότητα. Οι επενδύσεις στα πρώην βιομηχανικά ακίνητα είναι πολύ σημαντικές για να αλλάξει οριστικά η εικόνα», εκτιμά.
«Μόνο το γεγονός πως έχουν αγοραστεί τόσα ακίνητα στην πόλη και μπήκαν σε διαδικασία αξιοποίησης είναι θετικό, από την άλλη πλευρά πολλά projects θέλουν την ωρίμανσή τους, κυρίως σε πολεοδομικό και εμπορικό επίπεδο. Και η γραφειοκρατία παίζει ρόλο αλλά θεωρώ πως αν υπάρχει η προσδοκία και το πλάνο μπορούν οι διαδικασίες να τρέξουν», καταλήγει.
«Μύλος»: Οι θρύλοι δεν πεθαίνουν – Επανεκκίνηση από νέο επενδυτή
Νέα ζωή αποκτά και ο θρυλικός πολυχώρος ψυχαγωγίας «Μύλος».
Στο πλαίσιο αυτό, εταιρεία από τη Θεσσαλονίκη που δραστηριοποιείται πολλά χρόνια στο χώρο των ακινήτων (έχει στην κατοχή της πλήθος εμβληματικών κτιρίων σε κεντρικά σημεία στην πόλη, αποτελώντας ένα από τα πλέον... αναγνωρίσιμα brands στο πεδίο του real estate) ανέλαβε τη διαχείριση (επί της ουσίας μακροχρόνια παραχώρηση), του ιστορικού πολυχώρου ψυχαγωγίας και πολιτισμού «Μύλος», στη δυτική είσοδο, κοντά στις νέες εγκαταστάσεις της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «ΜτΚ», ο νέος διαχειριστής (όχι ιδιοκτήτης) του πολυχώρου που αναλαμβάνει την εξόφληση και μέρους των χρεών (50%) του «Μύλου» στις τράπεζες, στοχεύει να μετατρέψει το μεγαλύτερο κομμάτι της έκτασης σε γραφεία χωρίς ωστόσο να «αποκόψει» τον «Μύλο» από την ιστορία του.
Οι πληροφορίες αναφέρουν πως δε θα καταβληθεί οικονομικό αντάλλαγμα για τη χρήση του χώρου καθώς προτεραιότητα δίνεται στην αποπληρωμή των χρεών.
Προς αυτή την κατεύθυνση, είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο να διατίθεται μέρος του χώρου (προφανώς με οικονομικό αντάλλαγμα) για την διοργάνωση συναυλιών και ψυχαγωγικών εκδηλώσεων ενώ εκτιμάται πως έως το τέλους του έτους θα έχουμε το πρώτο στίγμα των προθέσεων του νέου «αφεντικού» για το μέλλον ενός ξεχωριστού και καινοτόμου πανελλαδικά, για τη δεκαετία του 90, project, που μετέβαλε ριζικά τα δεδομένα στη διασκέδαση της Θεσσαλονίκης.
Με δεδομένη την ξεχωριστή βιομηχανική αρχιτεκτονική κληρονομιά του κτιριακού συγκροτήματος, δύο διαδοχικά ΦΕΚ καθορίζουν ποια κτήρια εντός της έκτασης έχουν κριθεί διατηρητέα ως προς το κέλυφος (συγκεκριμένα κτήρια στη λεγόμενη πτέρυγα Α και στην πτέρυγα Β), γεγονός που οριοθετεί κόκκινες γραμμές αναφορικά με τον τρόπο αξιοποίησής του.
Τα 5 σημεία – κλειδιά
1)Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η ανάσταση της βιομηχανικής κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης
2)Πέντε μεγαλόπνοα projects (ξεπερνούν τα 500 εκατ.) δίνουν νέα ζωή σε κτίρια παραδομένα στην εγκατάλειψη.
3)Το πλέον ώριμο εγχείρημα αξιοποίησης αφορά την ανάπλαση του Φιξ.
4)Το project της Dimand, άνω των 150 εκατ., αναμένεται να βάλει ένα ακόμα αναπτυξιακό λιθαράκι στην ανάταξη της δυτικής Θεσσαλονίκης.
5)Κρίσιμο στοίχημα είναι να υπερπηδηθούν πολεοδομικά και γραφειοκρατικά εμπόδια για να προχωρήσει τάχιστα η αξιοποίηση των πρώην βιομηχανικών χώρων.
Νέοι αναπτυξιακοί ορίζοντες για την πρώην ζυθοποιία Φιξ
Στις ράγες η ανάπλαση των 150 εκατ. ευρώ
Σε τροχιά υλοποίησης, μετά από 41 χρόνια φαγούρας, αναμένεται να μπει και να…πατήσει το προσεχές διάστημα ένα από τα μεγαλύτερα έργα ανάπλασης στη Θεσσαλονίκη. Ο λόγος για την ανακατασκευή των εγκαταστάσεων της πρώην ζυθοποιίας Φιξ στη δυτική είσοδο της Θεσσαλονίκης, επί της οδού 26ης Οκτωβρίου.
Με βάση τα σχέδια, έως το 2028 αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί το project της ανάπλασης του ιστορικού βιομηχανικού συγκροτήματος. Πρόκειται για ένα έργο το οποίο προωθείται από την Dimand (το πλάνο αξιοποίησης σε όλο του το εύρος θα αποκαλυφθεί σε ειδική εκδήλωση στις 20 Νοεμβρίου) και αναμένεται να απαιτήσει κεφάλαια πάνω από 150 εκατ. ευρώ για να έρθει εις πέρας. Σύμφωνα με το υπάρχον επενδυτικό πλάνο, το αργότερο μέχρι τις αρχές του 2026 οι μπουλντόζες θα πιάσουν δουλειά.
Η Dimand σε έναν περίγυρο πρασίνου, θα δημιουργήσει ένα βιώσιμο, αειφορικό σύμπλεγμα κτιρίων 50.000 τ.μ., από τα οποία τα 17.000 τ.μ. θα είναι των αποκατεστημένων διατηρητέων βιομηχανικών κτιρίων.
Στη θέση του παλιού εργοστασίου πρόκειται να δημιουργηθούν νέοι χώροι που θα ξεπερνούν τα 51.000 τ.μ. και θα φιλοξενούν ένα συνδυασμό χρήσεων. Περίπου 36.000 τ.μ. θα αφορούν νέα κτίρια (το κτιριακό συγκρότημα αναμένεται να περιλαμβάνει περίπου 100 διαμερίσματα) ενώ 15.500 τ.μ. αφορούν την αξιοποίηση διατηρητέων κτισμάτων. Στο πλαίσιο αυτό, από τα 36.000 τ.μ. εξετάζεται η αξιοποίηση περίπου 28.000 τ.μ. για τη δημιουργία 220-230 νέων διαμερισμάτων. Στα υπόλοιπα 8.000 τ.μ. προβλέπεται η κατασκευή ενός νέου ξενοδοχείου (300 κλινών).
Αντιστοίχως, στα 15.500 τ.μ. των διατηρητέων κτιρίων μελετάται η ανάπτυξη χρήσεων κατοικίας, εστίασης, ενός ξενοδοχείου και εμπορικών καταστημάτων (π.χ. για είδη πρώτης ανάγκης). Επίσης, αναμένεται να δημιουργηθεί κι ένας χώρος μουσείου, ενδεχομένως και μια μικρή ζυθοποιία τύπου craft, ώστε να συνδυαστεί αρμονικά το project με την ιστορία του ακινήτου.
Η «διευκόλυνση» 8,2 εκατ. του ΥΠΠΟ
Αξίζει να σημειωθεί πως η Filma (100% θυγατρική της Dimand) πούλησε πρόσφατα ακίνητο στο υπουργείο Πολιτισμού, εντός της έκτασης του πρώην εργοστασίου, έναντι τιμήματος 8,2 εκατ. ευρώ.
Η εν λόγω μεταβίβαση στο ΥΠΠΟ αφορά σε τμήμα του ευρύτερου βιομηχανικού συγκροτήματος (το συγκρότημα 2) της πρώην ζυθοποιίας, χαρακτηρισμένου από το Υπουργείο Πολιτισμού ως «ιστορικό διατηρητέο μνημείο», το οποίο περιλαμβάνει οικόπεδο έκτασης 6.900 τ.μ. και διατηρητέα κτίρια επιφάνειας 7.715,90 τ.μ.
Η απόφαση του ΥΠΠΟ για την αγορά μέρους του ΦΙΞ αναμφίβολα διευκολύνει τη Dimand, αφού θα συρρικνωθεί το κόστος αποκατάστασης των πολλών διατηρητέων κτιρίων, συνολικού εμβαδού άνω των 17.000 τ.μ., με την εταιρεία να αναπτύσσει τα 30.000 τ.μ. της νέας δόμησης, προχωρώντας παράλληλα στην αποκατάσταση των διατηρητέων.
Υπενθυμίζεται πως το 2023 η Filma αγόρασε το 100% του ακινήτου των περίπου 23 στρεμμάτων (από τις οικογένειες Ζαφειρίδη και Παρίση) με τίμημα που σύμφωνα με εκτιμήσεις ξεπέρασε τα 10 εκατ. ευρώ (αν αφαιρεθούν τα 8,2 εκατ. ευρώ που δίνει το ΥΠΠΟ το καθαρό ποσό που έδωσε η Dimand προσεγγίζει… τα 1,8 εκατ.).
Το ερώτημα
Το ερώτημα (αφορά διαχρονικές ευθύνες) που εύλογα προκύπτει είναι γιατί το ΥΠΠΟ δεν κινήθηκε νωρίτερα, πριν δηλαδή περιέλθει η ιδιοκτησία του ακινήτου στη Dimand, για να διασώσει μέρος του εμβληματικού συγκροτήματος κι ενώ φορείς της πόλης πίεζαν να υπάρξει παρέμβαση για την έκταση. Ενδεχομένως το ΥΠΠΟ να μην έβρισκε πόρους, ενδεχομένως να μην δόθηκε η πρέπουσα σημασία, ενδεχομένως και να άνοιξε ο δρόμος να διαθέσει χρήματα η πολιτεία αφού είχε διασφαλιστεί η είσοδος επενδυτή που θα αναλάβει το αναμφίβολα βαρύ και κοστοβόρο έργο της «αναβίωσης» της βιομηχανικής ιστορίας της πόλης.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 09.11.2025
