- Newsroom
H ταχύτατη ανάπτυξη και διάδοση εφαρμογών της τεχνητής νοημοσύνης(ΑΙ) έχει δημιουργήσει πολλές προσδοκίες για σημαντική συμβολή της στην παραγωγικότητα της εργασίας, η οποία χωλαίνει στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια. Αν η τεχνητή νοημοσύνη οδηγήσει πράγματι σε ικανοποιητικούς ρυθμούς αύξησης της παραγωγικότητας, θα βοηθούσε ιδιαίτερα την ευρωπαϊκή οικονομία, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με μία σειρά σημαντικών προκλήσεων, από την ατελή ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς της και τη γήρανση του πληθυσμού έως τις αυξημένες δαπάνες για την άμυνα και την πράσινη μετάβαση.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΔΝΤ, με τίτλο: «Πώς η Ευρώπη μπορεί να εξασφαλίσει το μέρισμα ανάπτυξης από την ΑΙ», ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητα της εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν 1,5% στην περίοδο 1999-2008, αλλά στη συνέχεια επιβραδύνθηκε στο 1,2% τη δεκαετία 2010-2019 και βυθίστηκε στο 0,3% την τελευταία πενταετία (2020-2024). Δεδομένου ότι η παραγωγικότητα είναι το μέγεθος-κλειδί για το επίπεδο των μισθών και της οικονομικής ανάπτυξης, η ανάκαμψη από τους σχεδόν μηδενικούς ρυθμούς της θα εκτόνωνε τις πιέσεις που δέχονται σήμερα πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη του ΔΝΤ, το ΑΕΠ της ΕΕ αυξήθηκε με μέσο ετήσιο ρυθμό 2% τη δεκαετία 1999-2008, αλλά με 1,4% στην επόμενη δεκαετία και περίπου 1% την τελευταία πενταετία.
Ο αντίκτυπος της τεχνητής νοημοσύνης στην παραγωγικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας έχει βρεθεί στο επίκεντρο αναλύσεων και από άλλους διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς και αναλυτές το τελευταίο διάστημα. Σε ομιλία που έκανε πριν από δύο εβδομάδες η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, με τίτλο: «Η δύναμη μετασχηματισμού της ΑΙ: Η ώρα της Ευρώπης να δράσει», αναφέρθηκε στο θέμα αυτό και ο ΟΟΣΑ, στην εξαμηνιαία έκθεση του (Economic Outlook) για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας, εστίασε στην ανάγκη να υπάρχει ένα ευέλικτο ρυθμιστικό πλαίσιο για την αξιοποίηση της ΑΙ και γενικότερα της ψηφιοποίησης.
Τόσο το ΔΝΤ όσο και η κ.Λαγκάρντ τόνισαν ότι τα οφέλη για την παραγωγικότητα από την τεχνητή νοημοσύνη θα εξαρτηθούν από το αν και πόσο γρήγορα θα κινηθεί η ΕΕ για να ολοκληρώσει την εσωτερική αγορά της, υλοποιώντας πολιτικές που συζητούνται πολλά χρόνια χωρίς να έχουν ακόμη τελεσφορήσει, όπως είναι η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κεφαλαιαγορών και μίας αποτελεσματικής εσωτερικής αγοράς ενέργειας που θα μειώσει το ενεργειακό κόστος. Οι ατέλειες της ευρωπαϊκής αγοράς είναι άλλωστε και ένας βασικός λόγος για τη μείωση της παραγωγικότητας στην ΕΕ τα τελευταία χρόνια και την υστέρησή της στον τεχνολογικό τομέα. Μία ενιαία ευρωπαϊκή κεφαλαιαγορά θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει τις μεγάλες επενδύσεις που χρειάζονται για τη δημιουργία νέων εφαρμογών και των data centers που τις τροφοδοτούν, ενώ η ενεργειακή επάρκεια και διαθεσιμότητα σε προσιτές τιμές χρειάζεται επειδή τα data centers απαιτούν μεγάλες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας.
Το ΔΝΤ τόνισε ιδιαίτερα τη σημασία του ρυθμιστικού πλαισίου, σημειώνοντας ότι θα πρέπει να επιτρέπει την υιοθέτηση της ΑΙ, παράλληλα με την αντιμετώπιση των ανησυχιών για την προστασία σημαντικών δεδομένων ή για θέματα ηθικής και ασφάλειας. Διαφορετικά, σημειώνει, μπορεί να χαθεί ακόμη και ένα περιορισμένο μέρισμα ανάπτυξης από τη χρήση της τα επόμενα χρόνια. Το Ταμείο εκτιμά ότι η αύξηση της παραγωγικότητας για το σύνολο της Ευρώπης, σωρευτικά στην επόμενη πενταετία, θα είναι μάλλον περιορισμένη, περίπου 1,1%, αν δεν υλοποιηθούν οι προαναφερθείσες μεταρρυθμίσεις. Αντίθετα, αν αυτές προχωρήσουν, η Ευρώπη θα έχει πολύ πιο σημαντικά κέρδη, που μπορεί να πλησιάσουν στο 3% στην πενταετία και ακόμη περισσότερο στη συνέχεια. Σημειώνει ότι τα περισσότερα κέρδη θα έχουν οι χώρες με υψηλότερο εισόδημα, επειδή διαθέτουν περισσότερους κλάδους που μπορούν να ωφεληθούν από την ΑΙ και οι επιχειρήσεις στις χώρες αυτές έχουν μεγαλύτερο κίνητρο για εφαρμογές που θα μείωναν το υψηλό κόστος εργασίας τους.
Ο ΟΟΣΑ θεωρεί γενικά πιθανή μία σημαντική βελτίωση της παραγωγικότητας από τη χρήση της ΑΙ, επικαλούμενος μελέτες αναλυτών, «αν και η ακριβής έκτασή της παραμένει συζητήσιμη». Αναφερόμενος στο ρυθμιστικό πλαίσιο που υπάρχει στην ΕΕ σημειώνει ότι ο κανονισμός για την προστασία των προσωπικών δεδομένων (GDPR) έχει αποτρέψει ζημιές έως και 1,4 δισ. ευρώ καθώς ενίσχυσε τις υποχρεώσεις κυβερνοασφάλειας, αλλά παράλληλα έχει μειώσει την επεξεργασία στοιχείων ευρωπαϊκών εταιρειών κατά 15% σε σχέση με τις αμερικανικές εταιρείες.
Η κ. Λαγκάρντ αναφέρθηκε σε δύο πιθανά σενάρια για την αύξηση της παραγωγικότητας. Αν το κύμα εφαρμογών της ΑΙ στην Ευρώπη είναι αντίστοιχο με αυτό της διάδοσης του ηλεκτρισμού στη δεκαετία του 1920, η ετήσια αύξηση της παραγωγικότητα θα μπορούσε να είναι κατά 1,3 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερη, είπε, ενώ αν ακολουθήσει το πρότυπο του ψηφιακού μπουμ στις ΗΠΑ στα τέλη της δεκαετίας του 1990, η αύξηση θα είναι της τάξης των 0,8 μονάδων που και πάλι θα ήταν σημαντική για την Ευρώπη, δεδομένης της σημερινής πορείας της παραγωγικότητάς της.
Αφού σημείωσε ότι η Ευρώπη έχασε την ευκαιρία να κινηθεί πρώτη στην ΑΙ - με τις ΗΠΑ και την Κίνα να είναι σαφώς μπροστά από αυτή - τόνισε ότι η γηραιά ήπειρος δεν έχει την πολυτέλεια να κάνει ξανά το ίδιο λάθος που έκανε με την αργή υιοθέτηση της ψηφιακής επανάστασης.
Έδωσε, όμως, μία αρκετά αισιόδοξη προοπτική. «Το θέμα κάθε άλλο παρά έχει κλείσει. Η Ευρώπη μπορεί να αναδυθεί ως μία ισχυρή δύναμη σε δεύτερο χρόνο, αν ενεργήσει αποφασιστικά. Ο στόχος μας δεν μπορεί να είναι να ξεπεράσουμε τα μοντέλα αιχμής της ΑΙ, αλλά μάλλον να αναπτύξουμε την ΑΙ σε όλη την οικονομία. Εστιάζοντας στην γρήγορη υιοθέτηση και την έξυπνη χρήση των υφιστάμενων τεχνολογιών ΑΙ σε όλους τους κλάδους μας, η Ευρώπη θα μπορούσε να μετατρέψει την αργή εκκίνηση της σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα», είπε. Αισιόδοξη ήταν και η αναφορά της ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες χρησιμοποιούν ήδη τη δημιουργική ΑΙ σε μία αντίστοιχο βαθμό με τις αμερικανικές επιχειρήσεις.
