Πρωινός καφές με το δημοσιογράφο Νίκο Δημαρά (βίντεο)

Ήταν Απρίλιος του 1974 όταν ο Νίκος Δημαράς περνούσε για πρώτη φορά την πόρτα των γραφείων της εφημερίδας Μακεδονίας. Μίλησε με τον τότε διευθυντή Κώστα Δημάδη και ξεκίνησε μια επαγγελματική θητεία που συνεχίζεται μέχρι
σήμερα.

Ο σημερινός καλεσμένος του «πρωινού καφέ» ήθελε να γίνει δικαστής, αλλά τελικά αναδείχτηκε ως ο πατριάρχης του δικαστικού ρεπορτάζ στη Βόρεια Ελλάδα. Σήμερα γράφει ακόμη δημοσιογραφικά κείμενα, στις διακοπές του σχεδιάζει πρωτοσέλιδα και του αρέσει πολύ η κηπουρική.

Στην κουβέντα μας θυμήθηκε ιστορίες με τον Γιάννη Βελλίδη, αλλά και τις βόλτες των πολιτικών στη ΔΕΘ. Τον Ανδρέα Παπανδρέου, το τσιγάρο που έδωσε στον Κωνσταντίνο
Μητσοτάκη και τα σουβλάκια του Μιλτιάδη Έβερτ.

Φαντάζομαι ότι πίνατε πάντα πρωινό καφέ.

Πίναμε πάντα καφέ. Είχαμε και έναν καφέ το βράδυ στη Μακεδονία. Ένα καφέ διπλό. Εκεί υπήρχε ένα κυλικείο, στο μηχάνημα βγάζαμε έναν καφέ, καμιά φορά περνάμε και δεύτερο που πήγαινε ως τις 12 το βράδυ. Το είχαμε μπροστά στο 
γραφείο και το συνδυάζαμε -δυστυχώς- και με τσιγάρο.

Άρα, ήταν βραδινός ο καφές.

Ήταν βραδινός καφές όντως, αλλά πάντα πίναμε καφέ.

Σήμερα; Πίνετε;

Φυσικά, ναι. Φίλτρου. Γαλλικό εγώ το λέω, αλλά θυμάμαι ότι όταν είχαμε πάει με τον καλό μου φίλο Νίκο Βολονάκη στο Παρίσι ήθελε να με πάει σε ένα ξακουστό καφέ ονόματι «Deux Fleurs». Και παραγγέλνω εγώ «French Coffee» και οι άνθρωποι δεν είχαν ιδέα και μου λένε: ‘’Τι είναι αυτό’’ (γελάει). Συνήθως λοιπόν, προτιμώ καφέ φίλτρου.

Πια με φίλους, με παλιούς συναδέλφους;

Και με τα δύο. Αλλά και με απασχόληση. Γιατί η ενασχόληση με τα δημοσιογραφικά δε σταματά. Το μικρόβιο αυτό μένει και είναι δύσκολο να φύγει. Και εγώ μάλλον το έχω κολλήσει από αυτούς που τους είχαμε δασκάλους, όπως ήταν ο Κώστας ο Δημάδης, ο οποίος μέχρι τις τελευταίες ημέρες της ζωής του μάς έστελνε με φαξ από τη Γενική Κλινική όπου νοσηλευόταν το πλάνο της πρώτης σελίδας της Μακεδονίας με τα θέματα που εμείς θα
τα βάζαμε σε μια σειρά. Μέχρι τα 80 του δεν άφηνε την επικαιρότητα να τρέχει χωρίς να είναι και αυτός μέσα. Αυτό το μικρόβιο δε μας έχει φύγει και έτσι κάναμε μια ιστοσελίδα με
συναδέλφους συνταξιούχους που λέγεται BoreioSellas και κάπου εκεί βγάζουμε το μεράκι και το άχτι μας, γράφοντας κάποια σχόλια.

Γεννηθήκατε στην Αθήνα;

Όχι, γεννήθηκα στο Μεσολόγγι, αλλά θα έλεγα ότι με πήγαν «πακέτο» στην Αθήνα λόγω συνθηκών ζωής και φτώχειας που υπήρχαν τότε.

Σε τι ηλικία;

Πρώτη φορά πήγα στην Αθήνα σε ηλικία 14 ετών.

Σχολείο εκεί;

Πήγα εκεί σχολείο. Τα πρώτα χρόνια στην Παλαμαϊκή Σχολή Μεσολογγίου, όπου έκανα δύο χρόνια και μετά πήγα στην Αθήνα, όπου φοίτησα σε νυχτερινό γυμνάσιο και νυχτερινό λύκειο.

Γιατί;

Γιατί το πρωί δούλευα.

Τι κάνατε;

Πέρασα από πολλές δουλειές. Η πρώτη ήταν σε ένα κατάστημα κοντά στην Ομόνοια που ήταν κάτι σαν εμποροραφείο. Η δεύτερη σε μια κάβα που πουλούσε ποτά, αλλά εκεί δεν έμεινα πολύ, γιατί είχε ένα μηχάνημα με το οποίο κατεβάζαμε τα
μπουκάλια από ψηλά και εγώ δεν τα κατάφερνα να το χειριστώ και μου έπεφταν τα μπουκάλια. Μια φορά έλουσα μια κυρία από το Κολωνάκι (γελάει) και με απέλυσαν επί τόπου. Αυτό ήταν όμως κατά κάποιον τρόπο ένα ευτυχές γεγονός, γιατί στη συνέχεια ψάχνοντας τις αγγελίες στις εφημερίδες βρήκα αμέσως μια δουλειά στη διαφημιστική εταιρεία «Αλέκτωρ», όπου εργάστηκα για περίπου δύο χρόνια. Αρχικά κάνοντας εισπράξεις. Με μια
τσάντα γυρνούσα σε όλη την Αττική με τα λεωφορεία και έκανα εισπράξεις από πελάτες. Το τελευταίο διάστημα με έβαλαν στο τμήμα των διαφημιστικών μέσων, όπου άρχισα να πηγαίνω
στα Μέσα, να μπαινοβγαίνω στις εφημερίδες, όπως Τα Νέα, Το Βήμα, η Ακρόπολη και η Απογευματινή. Έτσι μπήκα στον χώρο.

Θυμάστε κάποιον από εκείνα τα χρόνια που σας έχει μείνει;

Συναντούσα τον Γιάννη τον Βούλτεψη στην Απογευματινή, τον Καραπαναγιώτη στα Νέα. Επίσης είχα την ευτυχία παρά το γεγονός ότι δεν είχαμε άμεση συγγένεια να συναντήσω στο Βήμα
μια εξέχουσα προσωπικότητα, τον Κ.Θ. Δημαρά, ο οποίος έγραφε επιφυλλίδες. Αυτό το κλίμα άρχισα να τον συμπαθώ, να το αγαπώ και να το ζηλεύω.

Μετά έφυγα από τον «Αλέκτωρ» γιατί μεσολάβησε ένα καλοκαίρι που έδωσα εξετάσεις και πήγα στην εταιρεία «Λάμδα Άλφα» που είχαν βγάλει το γνωστό σλόγκαν «Ακάκιε, τα μακαρόνια πρέπει να είναι Μίσκο» (γελάει). Ο Αλωνεύτης ήταν συνεργάτης του Αλέκτορα και μετά έκανε δική του εταιρεία και πήγα εγώ εκεί και συνέχισα στα διαφημιστικά. Εκεί έκανα τις επαφές με τους
πελάτες, στους οποίους παρουσίαζα είτε τις μακέτες των διαφημίσεων είτε τα διάφορα διαφημιστικά σποτάκια γιατί κάναμε τότε σποτ για το ΕΙΡ.

Τότε ήταν μια μεγάλη ευκαιρία για μένα γιατί συνάντησα ανθρώπους όπως ο Ζακ Μεναχέμ, που γράφαμε μαζί στο στούντιο απέναντι από τις στήλες του Ολυμπίου Διός τα διαφημιστικά σποτ και εκείνο το ιστορικό «η τεχνική Ζήμενς
εγγυάται». Μετέπειτα γνώρισα και έγιναν φίλοι μου ο Γιώργος ο Κάρτερ, που ήταν στο ΕΙΡ εκφωνητής, θαύμαζα τη Μαρία Ρεζάν, τον Γιώργο Παπαστεφάνου και τον Νίκο Μαστοράκη.

Άρα, σαν να γινόταν δεδομένο ότι θα ασχοληθείτε με τη δημοσιογραφία;

Όχι, η αρχική μου ιδέα από το γυμνάσιο ήταν να γίνω δικαστής, αλλά ήρθαν έτσι τα πράγματα και αντί να γίνω δικαστής έγινα δικαστικός ρεπόρτερ (γελάει).

Στη Θεσσαλονίκη ήρθατε για το στρατό και κάπου εκεί προέκυψε και η πρώτη σας επαφή με τη δημοσιογραφία στη Μακεδονία;

Ήταν μόλις απολύθηκα από το στρατό την άνοιξη του 1974. Με παρουσίασαν κάποιοι φίλοι στον Κώστα Δημάδη που ήταν ο διευθυντής της Μακεδονίας. Ο Δημάδης ως γνωστόν ήταν ένας
κορυφαίος δημοσιογράφος, αλλά αρκετά σκληρός απέναντι στους συναδέλφους και γενικά στη δουλειά.

Πώς ήταν η πρώτη σας συνέντευξη μαζί του; Θυμάστε;

Δύο λόγια. «Πώς σε λένε;» «Νίκο Δημαρά». Με ρώτησε αν έχω κάποια σχέση με τον Κ.Θ. Δημαρά και εγώ του είπα ότι δεν έχω. «Ναι, αλλά έχεις βαρύ δημοσιογραφικό όνομα».

Του λέω: «Μακάρι να το τιμήσω». Η αλήθεια είναι ο Δημάδης ήταν πολύ αυστηρός και με τον τρόπο του και με τη
συμπεριφορά του. Αλλά μπορεί να μην έλεγε πολλά λόγια, αλλά με αυτό που έκανε ο ίδιος κέρδιζε, καθώς εργάζονταν περισσότερο από όλους μας. Πήγαινε πρώτος στην εφημερίδα νωρίς το απόγευμα και έφευγε τελευταίος στις 2 η ώρα τη
νύχτα.

Είναι αλήθεια ότι άφηνε την επόμενη μέρα στα γραφεία αποκόμματα από ειδήσεις που δεν της είχε η Μακεδονία;

Ναι, φυσικά (γελάει). Στην αρχή αυτό μας φόβιζε για να μην πω πως μας τρομοκρατούσε για το αν θα βρίσκαμε αποκόμματα -κοψίδια τα λέγαμε- πάνω στο γραφείο (γελάει), αλλά συνήθως
ρωτούσε. «Αυτό, κύριε Δημαρά, γιατί δεν το είχαμε;». Και εσύ μπορούσες να δώσεις οποιαδήποτε απάντηση ήθελες. Αν και αργότερα όταν κάναμε το δικαστικό ρεπορτάζ είχαμε κάνει
με τους συναδέλφους, με τους οποίους δημιουργήσαμε μια πολύ καλή ομάδα στο δικαστικό τομέα, μια «συμφωνία φίλων», όπου ο
καθένας μπορεί να είχε το αποκλειστικό του, αλλά ειδοποιούσε τους άλλους αργά το βράδυ ότι «αύριο έχετε κηδεία» (γελάει).

Δηλαδή, κάποιο θέμα που δεν το είχαν αυτοί.

Τα «κοψίδια» μπορεί να ήταν και μονόστηλα, όμως ο Δημάδης δεν ήθελε να χάνουμε ούτε μονόστηλο που μπορεί να ήταν μια
δικαστική είδηση από την Καβάλα ή τις Σέρρες. Έτσι την ξαναγράφαμε και την δημοσιεύαμε με την άλλη ημέρα.

Ο εκδότης Γιάννης Βελλίδης ήταν όντως ο φόβος και ο τρόμος εργαζομένων και πολιτικών;

Ο Βελλίδης δεν ήταν οικείος μαζί μας. Ερχόταν στη Μακεδονία μια φορά το μήνα και μερικές φορές με τη Rolls-Royce που άφηνε έξω από τα γραφεία της Μοναστηρίου. Εμείς που δεν κάναμε
κάποια φασαρία -συνήθως δεν γινόταν φασαρία στη Μακεδονία, ήμασταν Εκκλησία- όταν βλέπαμε ένα σκυλάκι να βγαίνει από το ασανσέρ και να τρέχει, καταλαβαίναμε ότι ερχόταν ο Βελλίδης.

Ερχόταν πρώτα ο συνοδός του Βελλίδη με το σκυλάκι του (γελάει) και μετά εμφανιζόταν ο Βελλίδης. Όταν ερχόταν σηκωνόταν ο Δημάδης και τα λέγαν οι δυό τους όρθιοι -δεν καθόντουσαν
ποτέ- στο γραφείο του Δημάδη σε πολύ σιγανό τόνο για να μην ακούει κανένας. Και στο τέλος έφευγε σηκώνοντας απλά το χέρι, έσκυβε το κεφάλι καταφατικά και έφευγε. Ενδιαφέρονταν
όμως για όλους μας με έναν άλλο τρόπο.

Δηλαδή;

Παρότι δεν εφάρμοζε τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας είχε ένα τρόπο να απασχολεί τα στελέχη της εφημερίδας σε διάφορα Γραφεία Τύπου οργανισμών, του τότε υπουργείου Βορείου
Ελλάδος, στο Σύνδεσμο Βιομηχανιών. Εμένα μού ήρθε μια ημέρα ένα χαρτί ότι προσλαμβάνομαι στο Γραφείο Τύπου της ΔΕΘ ενώ δεν είχα ιδέα. Είδα το χαρτί λοιπόν και την άλλη μέρα έρχεται ο Δημάδης και μου αναθέτει ένα ρεπορτάζ να πάω στην
Καστοριά, όπου υπήρχε ένας ξεσηκωμός των γουναράδων. Του λέω του Δημάδη: «Μα το πρωί δουλεύω και πάω στο γραφείο της ΔΕΘ». Μου απαντά: «Α, ξέχασα να στο πω. Με ρώτησε ο
Βελλίδης να του στείλω κάποιον δικό μας και έστειλα εσένα» (γελάει).

Είπατε ΔΕΘ... που αυτές είναι και οι μέρες της. Πώς ήταν εκείνα τα χρόνια το ρεπορτάζ; Είδα και μερικές φωτογραφίες που ανεβάσατε με τον Παπανδρέου, με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και με τον Κώστα Καραμανλή. Πώς κυλούσαν οι μέρες της Έκθεσης;

Νοιώθαμε ένα δέος την περίοδο της ΔΕΘ απέναντι στην Έκθεση παρά το γεγονός ότι δεν είχε αυτή την εξέλιξη που έχει σήμερα. Μπαίνοντας τότε στα γραφεία της ΄Εκθεσης νιώθαμε ένα δέος. Για ένα διάστημα ήταν πρόεδρος ο Γιάννης ο Βελλίδης και
ήταν η εποχή που πήγα και εγώ στο Γραφείο Τύπου. Ήταν ο Γεράσιμος Δώσσας επικεφαλής, συνάδελφος, επίσης κορυφαίος δάσκαλος και προσπαθούσαμε να ετοιμάζουμε τα Δελτία Τύπου
μαζί με άλλους συναδέλφους, όπως ο Γιάννης ο Χρυσάφης και η Θάλεια Ιωαννίδου, αλλά και με άλλους συναδέλφους.

Με τους πολιτικούς πώς ήταν;

Ο καθένας από εμάς χρεώνονταν κάποιους πολιτικούς όταν επισκέπτονταν την Έκθεση. Εμένα μου είχαν αναθέσει μια φορά να συνοδεύω τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.

Και;

Μας ξεποδάριασε. Ήταν πάρα πολύ κινητικός. Μάλιστα θυμάμαι που κάναμε μια στάση μπροστά στο περίπτερο 12 και ήμουνα κοντά του για να πάρω τη δήλωση και να ακούσω τι θα πει και
ζήτησε ένα τσιγάρο. Του έδωσα τότε ένα από τα δικά μου που ήταν Dunhill που κάπνιζα τότε.

Επίσης συνόδεψα τον Μιλτιάδη Έβερτ, ο οποίος μετά από σύντομη περιοδεία έφτασε στην κάτω πύλη της Έκθεσης που είχε σουβλάκια… …Ο Έβερτ ήταν γνωστός για τις αδυναμίες
του… …Και σταματήσαμε στα σουβλάκια.

Είχα συνοδεύσει και τον Ανδρέα Παπανδρέου και τη Μελίνα Μερκούρη. Πηγαίναμε στα περίπτερα και πέρα από τα σχόλια που έκαναν οι πολιτικοί με τους εκθέτες και με κάποιους ανθρώπους που τους πλησίαζαν, εμείς θέλαμε να πάρουμε κάποιες δηλώσεις για τις εντυπώσεις τους από την Έκθεση
και για το τι σκέφτονταν οι ίδιοι για το μέλλον της
ΔΕΘ.

Μετά γυρίζαμε στο γραφείο και γράφαμε τα
Δελτία Τύπου.

Μια τέτοια ιστορία με χιούμορ είχα με τον τότε υπουργό Βιομηχανίας Σταύρο Δήμα, που είναι ο πατέρας του νυν υπουργού Μεταφορών και Υποδομών Χρήστου Δήμα. Αυτός έκανε μια μεγάλη περιοδεία και όταν πήγα να του πάρω μια
δήλωση, γιατί ήταν και αρμόδιος για επιχειρήσεις που ήταν μέσα στην Έκθεση, μου λέει: «Δεν προλαβαίνω, χάνω το αεροπλάνο. Μπες στο αυτοκίνητο». Μπήκα στη Μερσεντές που ήταν το
υπηρεσιακό του, πήγα μέχρι την Ανθέων που του είπα ότι είναι το σπίτι μου και κατέβηκα εκεί έχοντας και τη δήλωση του Δήμα (γελάει).

Ήσασταν ο πατριάρχης της εποχής στο δικαστικό ρεπορτάζ: Να θυμίσω τη συνέντευξη με τον περίφημο Δράκο.

Ήταν μια ιστορία που μου στοίχισε κιόλας.

Γιατί;

Κάλυψα τη δίκη επί ένα μήνα και. Τότε ακόμη η Μακεδονία ήταν μεγάλου μεγέθους, οκτάστηλη δηλαδή και πέρα από το πρωτοσέλιδο είχαμε και 4 μεγάλες σελίδες πρακτικών μέσα στο σώμα της εφημερίδας. Εγώ κάλυπτα τη δίκη και έφευγα κάθε
απόγευμα κατά τις 7 από το στρατοδικείο, γυρνούσα στην εφημερίδα και υπαγόρευα περίπου 5 με 6 ώρες την ημέρα τα πρακτικά της δίκης.

Κάποια στιγμή έκλεισε η φωνή μου εξαιτίας ενός πολύποδα στις φωνητικές χορδές που προκλήθηκε από τη συνεχή ομιλία. Πήγα σε ένα γιατρό που μου σύστησε ο Δημάδης, γιατί δεν ήθελε η εφημερίδα να χάσει τα τελευταία της δίκης και ο οποίος μου
είπε διάφορα και εγώ τρομοκρατήθηκα για την υγεία μου. Αυτό ήταν μια προσωπική περιπέτεια.

Η συνέντευξη με τον Παπαχρόνη;

Ήταν φίλοι μου οι δύο αστυνομικοί από τη φρουρά του Παπαχρόνη. Ο ένας λεγόταν Αθάνατος και ο άλλος Βασίλης, οι οποίοι τον παραλάμβαναν και έκαναν τη μεταγωγή του με κλούβα. Μια ημέρα όταν πλησίασαν στο στρατοδικείο με είχαν
ειδοποιήσει ότι θα φτάνανε εκεί και μπήκα μέσα στην κλούβα και μίλησα με τον Παπαχρόνη, ο οποίος ήταν μια διπλή προσωπικότητα. Κάποιες στιγμές αρνιόταν τα πάντα και έλεγε ότι «δεν ήμουν εγώ» και κάποιες στιγμές ομολογούσε. Ήταν μια διχασμένη προσωπικότητα για την οποία βέβαια οι ψυχίατροι απεφάνθησαν ότι δεν έχει ελαττωμένο καταλογισμό. Οπότε γι’ αυτό έφαγε δις φορές εις θάνατον που μετατράπηκαν σε
ισόβια.

Άλλη έντονη στιγμή που θυμάστε; Από το 1974 μέχρι σήμερα κλείνετε αισίως 51 χρόνια στη δημοσιογραφία.

51 χρόνια. Έντονες ήταν οι στιγμές στα δικαστήρια καλύπτοντας μεγάλες υποθέσεις μετά την πτώση της δικτατορίας, όπως ήταν η υπόθεση των βασανιστών με θύμα τον Γιώργο Τσαρουχά που
ήταν τότε βουλευτής της ΕΔΑ και είχε δολοφονηθεί εδώ στη Θεσσαλονίκη. Η δίκη του κράτησε περίπου ένα μήνα. Επίσης η κάλυψη της δίκης για τη δολοφονία του Χαλκίδη, πάρα πολλές
δίκες για ανθρωποκτονίες.

Εμένα στο δικαστικό ρεπορτάζ δε μου άρεζε να περιγράφω με λόγια σκληρά, όπως «κατέσφαξε τη γυναίκα του με 7 μαχαιριές» και τέτοια. Εγώ έψαχνα να βρω το γιατί. Αυτός είναι μια διαταραγμένη προσωπικότητα; αυτός έχει μια αδυναμία στο να
ελέγχει το μένος του, έψαχνα να βρω το γιατί, με αποτέλεσμα πολλές φορές ο Δημάδης να μου λέει: «Καλά, κύριε Δημαρά, εμείς είμαστε με το δράστη ή με το θύμα;» (γελάει).

Μια και το συζητάμε γιατί έχουμε τόσα πολλά καθημερινά φαινόμενα βίας στη σημερινή εποχή; Τι εξήγηση δίνετε;

Πάντα καταγράφαμε τα βίαια επεισόδια, ίσως όχι τόσο την οικογενειακή βία, γιατί μην ξεχνάτε ότι τότε δεν υπήρχαν ποινικά αδικήματα για την οικογενειακή βία, εκτός αν ήταν βαριές κακώσεις και πήγαινε η υπόθεση σε άλλα άρθρα του κώδικα.

Θεωρώ ότι σήμερα υπάρχει μια μεγαλύτερη κοινωνική ασυδοσία. Έβλεπα κάτι επεισόδια αυτές τις μέρες με κάτι νεαρούς στις Συκιές, που έδειραν ένα δεκατριάχρονο, επειδή μίλησε σε δύο κοπέλες. Βλέπω δηλαδή, μικρές ηλικίες που πάνε προς τη βία. Έχω την εντύπωση ότι δεν υπάρχει η ευνομία που πρέπει να υπάρχει σε μια χώρα. Οι άνθρωποι δηλαδή, δεν έχουν μάθει ούτε από το σχολείο ούτε από την οικογένεια όσο θα έπρεπε να σέβονται
τους νόμους, τους κανόνες της ζωής, να σέβονται το γείτονα, να σέβονται το διπλανό ή τον οδηγό που οδηγεί.

Ζούμε δηλαδή, σε μια εποχή μιας σχετικής ασυδοσίας και μίας αυθαιρεσίας σε πάρα πολλούς τομείς. Από την άλλη η δικαιοσύνη, ίσως και εξαιτίας της πληθώρας των υποθέσεων, δεν αποδίδει το δίκαιο σύμφωνα με τις ανάγκες της κοινωνίας. Γιατί βλέπω ότι συλλαμβάνονται ή προσάγονται στις εισαγγελίες πάρα πολλοί
παραβάτες, οι οποίοι στη συνέχεια αφήνονται ελεύθεροι, ενώ έχουν διαπράξει αδικήματα που δεν το δικαιολογούν.

Θα μου πείτε: θα γεμίσουν οι φυλακές; Έχουμε κάνει φυλακές στη Νιγρίτα, κάνουμε στη Δράμα, στα Τρίκαλα. Πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος μιας συμμόρφωσης, παράλληλα με την παιδεία. Θα μπορούσε δηλαδή στα σχολεία να μπουν κάποια μαθήματα ως προς τα δικαιώματα των ανθρώπων και τη συμπεριφορά τους. Και μάλιστα να μην είναι μαθήματα, όπως παλιά η πολιτική αγωγή η ηθική, αλλά μαθήματα που να βαθμολογούνται και να ελέγχονται και έτσι τα παιδιά να μάθουν.

Και αυτό όλο να συμβαδίσει με κάποια αυστηροποίηση του κώδικα. Και ο κόσμος θα πρέπει να αντιληφθεί ότι εδώ υπάρχει μια κοινωνία και μια πολιτεία ευνομούμενη.

Γράφετε και ένα βιβλίο σχετικό.

Είναι το πέμπτο μου και μάλλον θα είναι το τελευταίο. Ποτέ δεν ξέρει κανείς. Είναι από επισκέψεις που έκανα σε μια πρώτη φάση στις φυλακές της Κασσάνδρας και σε μια δεύτερη φάση στις φυλακές Επταπυργίου, όταν υπήρχε ακόμα ο Γεντί Κουλές.

Είχα κάνει συνεντεύξεις με πάνω από 30 βαρυποινίτες. Για
δολοφονίες και για εγκλήματα που ήταν κυρίως εγκλήματα τιμής. Επέλεξα από αυτές τις ομολογίες ορισμένα ιδιαίτερα ευαίσθητα κομμάτια για να απαντήσω πάλι στο γιατί. Το κίνητρο γιατί γίνεται το έγκλημα. Τα έχω συγκεντρώσει και πρόκειται να
βγει μια έκδοση πιθανώς με τον τίτλο «Έρωτες σε βαθμό κακουργήματος».

Έχετε εργαστεί και στα τρία μέσα: εφημερίδα, ραδιόφωνο, τηλεόραση. Ποια είναι η προτίμησή σας;

Και περιοδικό.

Που κτυπά η καρδιά σας;

Στο ραδιόφωνο. Παρά το γεγονός ότι μας έλεγαν «εφημεριδάδες». Εμένα το χόμπι μου στις διακοπές είναι να σχεδιάζω πρωτοσέλιδα. Παρά το γεγονός ότι δεν πρόκειται να εκδοθούν ποτέ.

Θα σας έχει μείνει μάλλον κατάλοιπο από τον Δημάδη που σας έστελνε τα πρωτοσέλιδα.

Ναι, ναι, είναι αυτό που βιώσαμε. Μου αρέσει να έχω μπροστά μου μια λευκή σελίδα και πάνω σε αυτή τη λευκή σελίδα να ξέρω που μπαίνει η φωτογραφία, που μπαίνει ο τίτλος, που μπαίνουν
τα μικρότερα και τα μεγαλύτερα θέματα και τα λοιπά. Είναι σαν τη ζωγραφική. Όμως το ραδιόφωνο αγγίζει τις ευαίσθητες χορδές μας. Γιατί πέρα από την αμεσότητα έχει αυτή τη
διαδραστικότητα, που λένε οι πιο σύγχρονοι. Δηλαδή, την επαφή με τους ακροατές. Εγώ όταν έκανα εκπομπή στο κρατικό ραδιόφωνο, που μεταδίδονταν και στα βραχέα, είχα καθημερινή
επαφή με τηλεφωνήματα και επιστολές Ελλήνων ξενιτεμένων. Με άκουγε ο άλλος στη Γερμανία, τη Σουηδία και τον Καναδά. Τελείωνε η εκπομπή και με έπαιρναν τηλέφωνο και μου έλεγαν την άποψή τους ή τον καημό τους.

Η τηλεόραση που κάνατε πώς ήταν;

«Απόψεις απόψε» ήταν ο τίτλος της εκπομπής στην ΕΡΤ-3. Επειδή εμείς δεν είχαμε εξοικειωθεί με την τηλεόραση είχαμε θα έλεγα κάποιο τρακ και δεν μπορούσαμε να κάνουμε με μεγάλη άνεση την εκπομπή. Μετά ανακάλυψα ότι το μυστικό για να σου φεύγει το τρακ είναι ένα ξέρεις πάρα πολύ καλά το θέμα. Όταν έκανα θέμα στην τηλεόραση που αφορούσε κοινωνικά ζητήματα που είχαν διάσταση με δικαστήρια μπορούσα να το ελέγχω. Ή όταν έκανα σεισμολογικά. Γιατί μετά τους σεισμούς του 1978 είχα ασχοληθεί και με το σεισμολογικό ρεπορτάζ της Μακεδονίας και είχα την τύχη να μαθητεύσω κοντά στον Βασίλη τον
Παπαζάχο και τον Γιώργο τον Λεβεντάκη που μας έμαθαν πάρα πολλά πράγματα σχετικά με τους σεισμούς.

Ο Παπαζάχος μου έδωσε και δύο βιβλία σεισμολογίας και γεωλογίας και όταν έκανα σεισμολογικά θέματα στην τηλεόραση ένιωθα πολύ καλά.

Το ίντερνετ;

Αρχίζω να στεναχωριέμαι και να συμπάσχω με τους νέους συναδέλφους που αγωνίζονται να μη χάσουν την είδηση μέσα σε δευτερόλεπτα. Δηλαδή, ποιος θα έχει την είδηση πρώτος για το ότι ανατράπηκε ένα μηχανάκι στην περιφερειακή, που εμείς εκείνα τα χρόνια την θεωρούσαμε πολύ δεύτερη είδηση και μπορεί και να μην την βάζαμε και καθόλου.

Υπάρχει ένας ανταγωνισμός πάρα πολύ σκληρός που νομίζω ότι δεν οδηγεί πουθενά. Έχουν γίνει πάρα πολλά sites και νομίζω ότι θα συμβεί αυτό που έγινε και στην εποχή της ελεύθερης ραδιοφωνίας. Τότε βγήκαν 60 ραδιόφωνα στη Θεσσαλονίκη και τελικά επικράτησαν 3 ή 4. Θα επικρατήσουν αυτά τα sites
που έχουν μια δυνατότητα πληρότητας, εγκυρότητας, αλλά και της ελκυστικότητας.

Δηλαδή, να σου τραβάνε το ενδιαφέρον, όχι με παραπληροφόρηση και όχι με τίτλους του στυλ «ποια μέτρα ανακοίνωσε η κυβέρνηση», όπου δεν σου λένε τα μέτρα, αλλά το «ποια» για να σε βάλει να μπεις να το διαβάσεις. Δηλαδή, ο τίτλος έχει ένα είδος ερωτηματικού. Συμπάσχω με τους
συναδέλφους, βλέπω νέους να έχουν όλη την ημέρα αυτή την αγωνία, μεταξύ των οποίων και ο γιος μου που παρά το γεγονός ότι έκανε σπουδές άλλου τύπου, κόλλησε τελικά εκεί και πήρε και
αυτός το μικρόβιο. Κάποια στιγμή θα επέλθει ένα είδος «κάθαρσης» με εισαγωγικά και θα αφορά και τα sites που παραπληροφορούν με τα fake news, αλλά κάποια sites θα επικρατήσουν.

Και σε αυτή τη διαδικασία έχουν ευθύνη και οι κυβερνήσεις. Δεν αρκεί τα ενημερωτικά και τα επίσημα sites να έχουν κάπου κάτω μια απλή σήμανση στην ταυτότητα και ένα σηματάκι που κανείς δεν γνωρίζει τι είναι. Οι κυβερνήσεις με μια πιο άμεση και δραστική παρέμβαση, ίσως και με κάποια κίνητρα, πρέπει να ευνοήσουν την ανάπτυξη των εγκύρων ενημερωτικών ιστοσελίδων που μπορεί να απασχολούν και κάποιους ανθρώπους. Πέρα από αυτά τα sites που είναι sites γνώμης και όπου μπορεί ο καθένας με ένα μπλοκ σποτ να γράφει την
άποψή του.

Πάμε στον ιδιώτη Νίκο Δημαρά. Παντρεμένος πόσα χρόνια;

Για περίπου τόσα χρόνια όσο είμαι στη δημοσιογραφία (γελάει). 50 και. 

Και ο γιός σας ο Χάρης βαδίζει στα δημοσιογραφικά σας χνάρια.

Είναι σαν την ιστορία με τον σοβιετικό στρατηγό που όταν συνταξιοδοτήθηκε και παρέδωσε το ξίφος του, τον ρώτησαν πως αισθάνεται που αποσύρεται. Και είχε πει το αμίμητο: «Και ποιος σας είπε ότι αποσύρομαι; Ο γιός μου είναι λοχαγός» (γελάει).

Τον συμβουλεύατε;

Δεν ακούει από συμβουλές (γελάει). Μερικές φορές με συμβουλεύετε σε διλήμματα, γιατί υπάρχουν διλήμματα, αλλά νομίζω ότι έχει και επάρκεια και ετοιμότητα για να κάνει αυτή τη
δουλειά.

Τι χαλαρώνει σήμερα τον Νίκο Δημαρά;

Ο κήπος μου. Αν δεν ήμουν δημοσιογράφος θα ήμουν αγρότης. Μερικές φορές όταν με ρωτάνε - και επειδή στη ζωή μου πάντα κυριαρχούσε το χιούμορ και σε αυτά που γράφω αλλά και σε αυτά που συζητώ- βάζω το αγρότης μπροστά και μετά το
δημοσιογράφος.

Πού είναι ο κήπος;

Είναι στην παραλία της Επανομής, όπου έχω ένα μικρό εξοχικό.

Τι έχετε εκεί;

Δένδρα καρποφόρα, ροδιές, μια κερασιά και μια βερυκοκιά. Και έχω και ένα κήπο, με ζαρζαβατικά, ντομάτες και πιπεριές.

Τι σας χαλαρώνει στην κηπουρική;

Η έννοια της συνέχειας της ζωής που τη βλέπω και στα φυτά και σε όλα τα έμβια όντα. Βλέπω δηλαδή, ότι ξεκινά από το σπόρο, αρχίζει να μεγαλώνει, φτιάχνει καρπό και μετά ο καρπός πέφτει στο χώμα και ξαναγίνεται ντοματιά, πιπεριά και τα λοιπά.

Αυτή η αέναη λειτουργία που διατηρεί τη ζωή μου δίνει χαρά που την βλέπω. Αρχικά να είναι μια πιθαμή, μετά να βγάζουν λουλουδάκια και μετά καρπούς. Το κάνω και για να τρώω υγιεινά, αλλά κυρίως γιατί μού αρέσει αυτή η ζωντάνια που
βγαίνει μέσα από την ανάπτυξη των φυτών.

Μότο ζωής ποιο είναι;

Στη δημοσιογραφία έλεγα πάντα ότι πρέπει να είμαστε οι άνθρωποι που μετράμε το παλμό της κοινωνίας, δηλαδή οι κοινωνικοί καρδιολόγοι. Πιστεύω στη ρήση του Αριστοτέλη που είναι το «ο εστί φυσικόν καλόν εστί». Κάθε πράγμα που
είναι φυσικό και υπάγεται στη λειτουργία της φύσης είναι καλό.

Για το τέλος η ερώτηση για μαγικό ραβδί: αν το είχατε τι θα αλλάζατε σήμερα στη Θεσσαλονίκη που δεν σας αρέσει, αλλά δεν είναι και εύκολο να αλλάξει;

Με ενοχλεί, όπως και πάρα πολλούς άλλους, ότι η Θεσσαλονίκη αποκαλείται συμπρωτεύουσα. Και αυτό πλήττει και τη δημοσιογραφία ως ένα βαθμό, γιατί δεν υπάρχουν σοβαρές πηγές ειδήσεων. Αν μπορούσα να παρέμβω σε κάτι θα έφτιαχνα αυτό που συμβαίνει σε πάρα πολλές άλλες χώρες. Δηλαδή Άγκυρα-Κωνσταντινούπολη, Ρώμη- Μιλάνο, Μαδρίτη- Βαρκελώνη.

Θα έκανα μια Κυβερνητική Επιτροπή που θα ασχολιόταν με τα
θέματα της Βόρειας Ελλάδας και της Θεσσαλονίκης. Αν δεν μπορούσε να συνεδριάζει το υπουργικό συμβούλιο συχνά στη Θεσσαλονίκη, θα έκανα μια τέτοια Κυβερνητική Επιτροπή.

Για να έχουμε κάποιο πιο σοβαρό θεσμικό ρόλο και να μην εξαρτιώνται οι Θεσσαλονικείς, η βιομηχανία, το εμπόριο ή το λιμάνι από την Αθήνα. Όχι ένα γραφείο πρωθυπουργού, που το καθιέρωσε ο κ. Τσίπρας, μέσω του οποίου μπορεί να μεταφέρονται στον πρωθυπουργό κάποια αιτήματα. Όχι αυτό.
Αλλά να υπάρχει ένας πυρήνας κυβερνητικός στη Θεσσαλονίκη.