Πολυχώρος Πολιτισμού Ισλαχανέ: Από ορφανοτροφείο του 19ου αιώνα σε σύμβολο αρχιτεκτονικής ανθεκτικότητας
Η νέα τάση στην αρχιτεκτονική φέρνει στο προσκήνιο την επανάχρηση παλιών κτιρίων και το Ισλαχανέ αποτελεί παράδειγμα επανάχρησης
Έως και 15,4% μειώθηκε η κίνηση στην πυρίκαυστο ζώνη του κέντρου της Θεσσαλονίκης, μετά την έναρξη λειτουργίας του Μετρό. To πολύπαθο και πολυαναμενόμενο έργο, εγκαινιάστηκε στις 30 Νοεμβρίου του 2024 και όπως φαίνεται σταδιακά ενσωματώθηκε ως καθημερινό μέσο στην κοινωνία της πόλης. Σύμφωνα, με τα στοιχεία από το Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών, υπήρχε μηναία ποσοστιαία μεταβολή αριθμού των εισερχόμενων οχημάτων από τον Δεκέμβριο, εξαιτίας της χρήσης του μέσου μεταφοράς από τους πολίτες.
Περισσότερες από 22 εκατομμύρια επικυρώσεις εισιτηρίων έχουν γίνει στους 10 μήνες λειτουργίας του Μετρό Θεσσαλονίκης, όπως δήλωσε σε συνέντευξη του στη «ΜτΚ» ο υπουργός Μεταφορών και υποδομών, Χρίστος Δήμας. Επίσης, εκδόθηκαν 115 χιλιάδες προσωποποιημένες κάρτες, εκ των οποίων το 25% αφορά το βασικό εισιτήριο, το 20% φοιτητές, το 18% πολίτες άνω των 65 ετών, το 14% ανέργους και το 6% άτομα με αναπηρίες.
Η βασική γραμμή εξυπηρετεί συγκεκριμένο εύρος, για αυτό και φαίνεται να έχει επηρεαστεί η κίνηση μόνο στο κέντρο της πόλης. Από την έναρξη λειτουργίας και της γραμμής της Καλαμαριάς, αναμένεται μεγαλύτερη αποσυμφόρηση στους δρόμους σε μεγαλύτερη ακτίνα. Ωστόσο, η πόλη φαίνεται πως θα βιώσει ξανά τις δύσκολες ημέρες όταν το Μετρό κλείσει για να γίνουν οι απαραίτητες εργασίες και δοκιμές για τη νέα γραμμή.
Τα στοιχεία ανά μήνα
Τα στοιχεία που συνέλεξε το Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών για την επιρροή του Μετρό στο κυκλοφοριακό αφορά το κέντρο της πόλης που ορίζεται από τις οδούς 3ης Σεπτεμβρίου, Αγίου Δημητρίου, Λαγκαδά, 26ης Οκτωβρίου, Λεωφόρο Νίκης και Λεωφόρο Μεγάλου Αλεξάνδρου. Στο πλαίσιο της ανάλυσης, μέτρησαν ανά μήνα την ποσοστιαία μεταβολή του αριθμού εισερχομένων οχημάτων στο κέντρο της πόλης μετά την έναρξη λειτουργίας του Μετρό.
Τον πρώτο μήνα λειτουργίας, δηλαδή από τις 30 Νοεμβρίου έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2024, μειώθηκαν κατά 8,3% τα εισερχόμενα οχήματα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Μάιο μειώνονταν σταδιακά ολοένα και περισσότερα τα οχήματα που εισέρχονταν στην πόλη.
Συγκεκριμένα, τον Ιανουάριο του 2025 υπήρχε μείωση 10,8%, τον Φεβρουάριο 11,1%, τον Μάρτιο 13,7%, τον Απρίλιο 14,% και από τον Μάιο έως και τον Ιούλιο σταθεροποιείται με μικρές μεταβολές γύρω στο 15%. Η μεγαλύτερη μείωση σημειώθηκε τον μήνα Ιούλιο, με λιγότερα 15,4% οχήματα να εισέρχονται στην πόλη.
Πού και ποιες ώρες σημειώθηκε η μεγαλύτερη μείωση
Σύμφωνα με τα στοιχεία από το Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών, η μέγιστη μείωση στον ημερήσιο αριθμό των οχημάτων που εισέρχονται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης παρατηρήθηκε ότι είναι από τους δυτικούς δήμους της πόλης. Συγκεκριμένα, υπήρχε μεγαλύτερη μείωση στα οχήματα που εισέρχονταν καθημερινά στο κέντρο από τις οδούς Μοναστηρίου, Παλαιού Σταθμού και 26ης Οκτωβρίου. Πριν τη λειτουργία του Μετρό διέρχονταν 33.900 οχήματα ανά ημέρα από αυτές τις οδούς, ενώ μετά τη λειτουργία του διέρχονται 29.100 οχήματα, δηλαδή 4.800 λιγότερα.
Όπως όλα δείχνουν, δεν είναι λίγοι που είτε περπατούν έως στον σταθμό στον ΟΣΕ, είτε σταθμεύουν τα οχήματα τους γύρω από αυτόν για να επιβιβαστούν σε συρμούς και να κινηθούν προς το κέντρο με το Μετρό. Υπάρχουν πολλοί, μάλιστα, που παίρνουν λεωφορεία του ΟΑΣΘ για να φτάσουν στον ΟΣΕ και έπειτα να συνεχίσουν με Μετρό για τον προορισμό τους.
Επίσης, η μέγιστη μείωση στον αριθμό των οχημάτων που εισέρχονται συνολικά στο κέντρο της Θεσσαλονίκης τόσο από τους δυτικούς όσο και από τους ανατολικούς Δήμους της πόλης παρατηρείται κατά την πρωινή ώρα αιχμής, δηλαδή από τις 8 έως τις 9 το πρωί.
Τι θα γίνει με το «σταμάτα-ξεκίνα» της Καλαμαριάς
Από τις 10 Νοεμβρίου και για έναν μήνα θα σταματήσει να λειτουργεί το Μετρό Θεσσαλονίκης σε όλο το μήκος της βασικής γραμμής, λόγω των δοκιμών των συρμών και συστημάτων που πρέπει να γίνουν για την επέκταση προς την Καλαμαριά. Το ίδιο αναμένεται να συμβεί και τον Φεβρουάριο, ώστε να τεθεί σε λειτουργία η δεύτερη γραμμή του Μετρό Θεσσαλονίκης.
Για το χρονικό διάστημα που θα βρίσκεται εκτός λειτουργίας το μέσο, οι συγκοινωνιολόγοι αναμένουν πως το 15% της κίνησης που μειώθηκε στο κέντρο της πόλης, θα επανέλθει ξανά. «Μεγάλο ποσοστό των οχημάτων θα ξανά μπει στην πόλη για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Όσοι μετακινούνταν με Μετρό για τις δουλειές τους, θα πάρουν ξανά τα οχήματά τους, εκτός από αυτούς που εξυπηρετούνται με λεωφορεία» αναφέρει στη «ΜτΚ» ο συγκοινωνιολόγος, Γιώργος Δημαρέλος.
«H προσωρινή διακοπή λειτουργίας του Μετρό θα έχει αρνητική επίδραση στην κυκλοφορία δεδομένου ότι ένα σημαντικό ποσοστό από τα περίπου 15.000 λιγότερα αυτοκίνητα που εισέρχονται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης λόγω της λειτουργίας του μετρό θα επανέλθουν στους δρόμους. Είναι δύσκολο να προβλεφθεί με ακρίβεια το μέγεθος αυτής της επίδρασης, καθώς το σύστημα μεταφορών της πόλης είναι δυναμικό και επηρεάζεται από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες (π.χ. εποχικότητα κυκλοφορίας, κατάσταση εργοταξίων σε άλλους δρόμους, καιρικές συνθήκες κτλ.)» δηλώνει στη «ΜτΚ» ο πολιτικός μηχανικός, συγκοινωνιολόγος, ερευνητής (Γ' Βαθμίδας) ΕΚΕΤΑ/ΙΜΕΤ Ευάγγελος Μίντσης. «Όπως επανειλημμένως έχει προτείνει το Ζωντανό Εργαστήριο Κινητικότητας και η διευθύντρια του, Γεωργία Αυφαντοπούλου, είναι σημαντικό να υπάρξει σωστός σχεδιασμός και συντονισμός για την εφαρμογή μέτρων που θα διασφαλίσουν την καλύτερη δυνατή εξυπηρέτηση των πολιτών κατά το συγκεκριμένο διάστημα. Προτεινόμενα μέτρα είναι: η αύξηση της συχνότητας των λεωφορειακών γραμμών που λειτουργούν κατά μήκος της γραμμής του μετρό που θα κλείσει, η δυνατότητα τηλεργασίας για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, η διαφοροποίηση ωραρίων εργασίας, η υψηλή ένταση αστυνόμευσης στους βασικούς οδικούς άξονες της πόλης, η ενημέρωση μετακινούμενων για το βέλτιστο χρονικό διάστημα υλοποίησης των μετακινήσεών τους, και η χρήση των εφαρμογών ενημέρωσης των πολιτών που έχουν αναπτυχθεί από το Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών (ΙΜΕΤ). Το κύριο ζητούμενο όμως είναι να λειτουργήσει η βασική γραμμή του μετρό το συντομότερο δυνατόν μετά τη διακοπή, καθώς αυτή αποδεδειγμένα προσφέρει σημαντική ανακούφιση στο κυκλοφοριακό πρόβλημα της Θεσσαλονίκης» υπογραμμίζει ο κ. Μίντσης.
Ωστόσο, όταν δοθεί σε λειτουργία η γραμμή της Καλαμαριάς, αναμένονται νέα άλματα στη μείωση της κίνησης στους δρόμους της πόλης και ειδικότερα στο κέντρο. «Ήταν αναμενόμενη η μείωση της κίνησης λόγω Μετρό αλλά και ο αριθμός των επιβατών που το χρησιμοποιούν, καθώς καλύπτει μία περιορισμένη έκταση της ανατολικής Θεσσαλονίκης. Όταν λειτουργήσει και η γραμμή της Καλαμαριάς, όμως, το 15% της μείωσης της κίνησης θα αυξηθεί σημαντικά, διότι θα εξυπηρετηθούν πολλοί περισσότεροι που θα αφήνουν τα οχήματα τους εκτός κέντρου» σημειώνει ο κ. Δημαρέλος.
Η βοήθεια και οι αλλαγές από τον ΟΑΣΘ
Με νέα γραμμή και ενίσχυση δρομολογίων θα βάλει… πλάτη ο ΟΑΣΘ για όσες ημέρες το Μετρό θα είναι εκτός λειτουργίας. Το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς προχώρησαν σε ένα σχέδιο ώστε να απορροφηθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι από τους περίπου 2.200.000 επιβάτες που χρησιμοποιούν μηνιαίως το Μετρό.
Συγκεκριμένα, θα τεθούν στην κυκλοφορία επιπλέον δρομολόγια στις γραμμές 3Κ, 31, 39, 58, με μέσο χρόνο διέλευσης ανά γραμμή τα 8-10 λεπτά, από 12-18 λεπτά που είναι σήμερα. Ενώ, θα προστεθεί μία νέα γραμμή εξυπηρέτησης με κωδικό «Μ1», που θα διατρέχει κυρίως τη διαδρομή του Μετρό, από τον τερματικό σταθμό της Ν. Ελβετίας μέχρι το Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό επί του άξονα Λεωφόρος Κων. Καραμανλή-Εγνατία-Μοναστηρίου και αντίστροφα. Η γραμμή Μ1 θα σταματάει σε 11 στάσεις με τον χρόνο διάνυσης από τη Νέα Ελβετία προς τον Ν.Σ.Σ. και αντίστροφα να εκτιμάται από 30 έως 35 λεπτά και τη συχνότητα διέλευσης λεωφορείων να υπολογίζεται σε 7-10 λεπτά.
«Αυτή την στιγμή καθημερινά στους δρόμους της πόλης κυκλοφορούν 300-310 λεωφορεία του ΟΑΣΘ. Θεωρώ πως περισσότερο πρέπει να υπάρχει ενίσχυση στα δρομολόγια και όχι μεγάλες αλλαγές, διότι θα μπερδευτεί ο κόσμος. Μέχρι να μάθουν οι επιβάτες τυχόν μετατροπές, θα μπει ξανά σε λειτουργία το Μετρό. Σίγουρα θα δυσκολέψει η κυκλοφορία για όσο καιρό είναι εκτός λειτουργίας, αλλά όταν δοθεί και η γραμμή της Καλαμαριάς πιστεύουμε θα δούμε μεγάλη αλλαγή» αναφέρει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος εργαζομένων στον ΟΑΣΘ Γιάννης Δήμκας.
Ωστόσο και οι οδηγοί του ΟΑΣΘ παρατηρούν καθημερινά τη μείωση της κίνησης στο κέντρο της πόλης, από τότε που λειτούργησε το Μετρό και ευελπιστούν σε καλύτερα αποτελέσματα όταν τεθεί σε λειτουργία και η γραμμή της Καλαμαριάς. «Στους επιβάτες των λεωφορείων δεν βλέπουμε μεγάλη μείωση, καθώς το Μετρό εξυπηρετεί μία συγκεκριμένη ευθεία. Όμως βλέπουμε μία καλύτερη κατάσταση στην κίνηση στο κέντρο της πόλης. Υπάρχουν ημέρες που τα λεωφορεία κινούνται πολύ πιο άνετα συγκριτικά με πριν την λειτουργία του Μετρό. Βέβαια, υπάρχουν ακόμα δύσκολες ημέρες, όπως για παράδειγμα όταν βρέχει και παίρνουν όλοι τα αυτοκίνητά τους. Αλλά και πάλι σκεφτόμαστε τι θα γινόταν αν δεν υπήρχε το Μετρό σε αυτές τις δύσκολες ημέρες» τονίζει ο κ. Δήμκας.
Θα προσαρμοστεί το επιχειρησιακό σχέδιο
της Τροχαίας για το κλείσιμο του Μετρό
Αλλαγή στο κυκλοφοριακό στο κέντρο της πόλης εξαιτίας του Μετρό, διακρίνουν και από τη Διεύθυνση Τροχαίας Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με την Αστυνόμο Α’ Ελισάβετ Κασαπάκη. «Η λειτουργία του Μετρό τους τελευταίους 10 μήνες, που επιτελεί ένα επιπλέον μέσο μαζικής συγκοινωνίας, σαφώς έχει επηρεάσει την κυκλοφορία . Καθημερινά βλέπουμε μεγάλο μέρος των πολιτών να προτιμά να κάνει χρήση Μετρό» αναφέρει στη «ΜτΚ» η Αστυνόμος Α’ της Τροχαίας Θεσσαλονίκης.
Ταυτόχρονα, η Τροχαία καθημερινά δίνει μάχη στο κέντρο της πόλης ώστε να υπάρχει αποσυμφόρηση σε κεντρικές αρτηρίες τις ώρες αιχμής. «Υπάρχουν πεζοί τροχονόμοι για την ρύθμιση της κυκλοφορίας όπου διαπιστώνεται ότι υφίστανται προβλήματα. Καθημερινή είναι η παρουσία μας τις ώρες αιχμής σε βασικούς άξονες, όπως η Τσιμισκή, Εγνατία, λεωφόρος Κ. Καραμανλή, Β. Όλγας και την παραλιακή. Επίσης, ενισχύουμε την διαμπερή κίνηση ελέγχοντας τις λεωφορειολωρίδες, ώστε να γίνουν πιο ελκυστικά τα ΜΜΜ, βεβαιώνουμε κλήσεις σε παράνομα σταθμευμένα οχήματα και προχωράμε σε άρση οχημάτων» αναφέρει για τα μέτρα που λαμβάνουν η κ. Κασαπάκη.
Τις ημέρες που θα παραμείνει εκτός λειτουργίας το Μετρό Θεσσαλονίκης, λόγω των δοκιμών για την επέκταση στην Καλαμαριά, το επιχειρησιακό σχέδιο αναμένεται να αλλάξει βάσει των νέων συνθηκών. «Το επιχειρησιακό σχέδιο θα προσαρμοστεί εκ νέου. Ανάλογα τις ημέρες και τις συνθήκες, θα γίνονται οι απαραίτητες παρεμβάσεις ώστε οι βασικοί άξονες να διατίθενται σε όλο το πλάτος τους και σε καλή κυκλοφορία. Έχουμε και άριστη συνεργασία με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ώστε να διαφοροποιούνται οι χρόνοι στους φωτεινούς σηματοδότες για την καλύτερη διαχείριση της κυκλοφορίας» επισημαίνει η κ. Κασαπάκη.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 5.10.2025
