Ο Νίκος Χριστουδουλάκης, πριν από λίγες ημέρες, υποστήριξε πως η προσφυγή στο μνημόνιο το 2010 δεν ήταν μονόδρομος καθώς υπήρχε και ένας άλλος δρόμος. Η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου αντί να μοιράσει τα λεφτά από την έκτακτη φορολογία των επιχειρήσεων να δώσει δείγματα συνετής διαχείρισης ώστε οι αγορές και οι οίκοι αξιολόγησης να βγάλουν την Ελλάδα από το μικροσκόπιό τους. Στη συνέχεια, όπως υποστηρίζει ο πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ, θα μπορούσαμε να δανειστούμε για να καλύψουμε τις υποχρεώσεις μας. Στον Νίκο Χριστουδουλάκη απάντησαν και ο Φ. Σαχινίδης και ο Γ. Παπακωνσταντίνου στηρίζοντας τις επιλογές της κυβέρνησης που υπηρέτησαν. Δηλαδή είπαν και οι δύο πως η υπογραφή του μνημονίου ήταν μονόδρομος και η εναλλακτική ήταν η άτακτη χρεοκοπία.
O Nίκος Χριστοδουλάκης δεν ασκεί τη συγκεκριμένη κριτική εκ των υστέρων. Από τότε πρότεινε αυτή τη σφικτή πολιτική, στο πνεύμα της προειδοποίησης του Κώστα Σημίτη το 2008 πως στο τέλος αυτής της πορείας βρίσκεται το ΔΝΤ. Ως γνωστόν ο Γιώργος Παπανδρέου διέγραψε τότε τον πρώην πρωθυπουργό για αυτήν την εκτίμησή του.
Κάθε πολιτική πρόταση θα πρέπει να διατυπώνεται όχι εν κενώ πολιτικής. Όχι μέσα σε κάποιοι εργαστήριο σκέψης, αλλά λαμβάνοντας υπ’ όψη τις πραγματικές συνθήκες και κυρίως λαμβάνοντας υπ’ όψη τις πολιτικές διαθεσιμότητες τόσο των πολιτών όσο και των κομμάτων. Το ερώτημα στο οποίο δεν μπορεί να απαντήσει ο Ν. Χριστοδουλάκης είναι αν το ΠΑΣΟΚ, με το συγκεκριμένο στελεχικό δυναμικό εκείνης της περιόδου, θα μπορούσε να υπηρετήσει μια περιοριστική πολιτική. Να υπενθυμίσω πως οι απόψεις της κυρίας Κατσέλη κινούνταν σε εντελώς άλλο μήκος κύματος, οι περισσότεροι υπουργοί ήταν ανυποψίαστοι για αυτό που έρχεται και όταν ο Γιώργος Παπανδρέου, πρωθυπουργός ων, ζήτησε από τον αντιπρόεδρό του Θόδωρο Πάγκαλο να καταγράψει όλους τους κρατικούς οργανισμούς, σχεδόν όλοι οι υπουργοί αρνήθηκαν να του δώσουν στοιχεία.
Επιπλέον υπήρχαν οι πανίσχυροι συνδικαλιστές, οι οποίοι στην εσωκομματική αναμέτρηση του 2007 στήριξαν αναφανδόν τον Γ. Παπανδρέου και δε δέχονταν ούτε μύγα στο σπαθί τους. Δε συζητούσαν για περικοπές επιδομάτων, αλλά για αυξήσεις μισθών. Η δε κοινωνία συζητούσε αν τα 2400 ευρώ των συντάξεων θα ήταν καθαρά η μικτά. Αυτά όλα τα ζήσαμε. Συνεπώς η ήπια προσαρμογή του Ν. Χριστοδουλάκη δε βρισκόταν, εκ των πραγμάτων, επάνω στο τραπέζι. Με τα δεδομένα του 2009-2010 το μνημόνιο ήταν μονόδρομος.
Η μόνη εναλλακτική που μπορούσε να υπάρξει ήταν η αποδοχή εκ μέρους του Γ. Παπανδρέου της πρότασης του πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή για τη στήριξη της περιοριστικής πολιτικής, με λελογισμένη περικοπή δαπανών. Φυσικά μέσα στο συγκεκριμένο πολιτικό κλίμα τέτοια περίπτωση δεν μπορούσε να υπάρξει. Πέραν όλων των άλλων, υπήρχε ένα στελεχικό δυναμικό του ΠΑΣΟΚ που διψούσε για εξουσία «εδώ και τώρα» και ο Γ. Παπανδρέου ήθελε να πάρει τη ρεβάνς από τον Κ. Καραμανλή για τις δύο ήττες του.
Η συνέχεια είναι γνωστή. Το ΠΑΣΟΚ σήκωσε μόνο του όλο το βάρος του μνημονίου και εξαϋλώθηκε και η Νέα Δημοκρατία -η βασική υπεύθυνη για τη χρεοκοπία-κυβερνά εδώ και έξι χρόνια.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 29.06.2025