Η 24η Ιουλίου του 1974 αποτελεί ημερομηνία-ορόσημο για τη σύγχρονη ελληνική ιστορία και κοινωνία. Είναι η μέρα που σηματοδοτεί την επιστροφή της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, με την ορκωμοσία της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, έπειτα από 7 χρόνια στρατιωτικής δικτατορίας και η αρχή της Μεταπολίτευσης.
Η ιστορική εφημερίδα «Μακεδονία», η παλαιότερη στη Βόρεια Ελλάδα, κατέγραψε από την πρώτη στιγμή τις πολιτικές εξελίξεις. Μέσα από τα πρωτοσέλιδα εκείνων των ημερών, ξεδιπλώνεται η ατμόσφαιρα αγωνίας, προσμονής, αλλά και ελπίδας για μια νέα εποχή.
Γράφει η «Μακεδονία» της 24ης Ιουλίου
«Αποκαθίστανται η ομαλότης και η δημοκρατία
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΣ ΥΠΟ ΤΟΝ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΝ
Ορκίσθη την 4.20 πρωινήν ο πρωθυπουργός»
Και συνεχίζει: «Από των πρωινών ωρών σήμερον η Ελλάς κυβερνάται από πολιτικήν κυβέρνησιν. Μετά από επτά έτη και τρεις μήνας διακυβερνήσεων της χώρας υπό στρατιωτικών κυβερνήσεων, η δημοκρατία αποκαθίσταται. Ο κ. Καραμανλής αφίχθη την 2αν πρωινήν εκ Παρισίων, μετέβει εις το προεδρικόν μέγαρον, μετέσχε της συσκέψεως, κατετοπίσθη και ωρκίσθη την 4.40 πρωινήν ως πρωθυπουργός. Τα μέλη της νέας κυβερνήσεων θα ορκισθούν εντός της ημέρας».
Χρονολόγιο - 24 Ιουλίου 1974
Σύμφωνα με πληροφορίες από το πρωτοσέλιδο της «Μακεδόνιας
- Ξημερώματα (04:20 π.μ.): Ορκίζεται πρωθυπουργός ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, επιστρέφοντας από το Παρίσι μετά από επτά χρόνια εξορίας. Η Ελλάδα αποκτά πολιτική κυβέρνηση ύστερα από επταετή στρατιωτική δικτατορία.
- Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Στο ανώτατο πολιτειακό αξίωμα παραμένει ο στρατηγός Φαίδων Γκιζίκης, ο οποίος είχε αναλάβει καθήκοντα Προέδρου της Δημοκρατίας μετά την παραίτηση του Παπαδόπουλου. Ο Γκιζίκης παίζει κρίσιμο ρόλο στη μετάβαση, καθώς με την έγκρισή του ξεκινούν οι διαβουλεύσεις με τους πολιτικούς αρχηγούς για τον σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας.
- Καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας: Γίνονται συνεχείς συσκέψεις του Προέδρου της Δημοκρατίας, της στρατιωτικής ηγεσίας και των πολιτικών αρχηγών για τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης.
- Σήμερα αναμένονται οι Υπουργοί: Αναμένεται να ανακοινωθεί ο κατάλογος των νέων υπουργών που θα στελεχώσουν την πρώτη κυβέρνηση της Μεταπολίτευσης. Στρατιωτική κρίση στην Κύπρο: Οι τουρκικές δυνάμεις συνεχίζουν τις επιθέσεις στο νησί. Η ελληνική πρεσβεία στην Κύπρο βάλλεται με βαρείς όλμους.
- Ο λαός στους δρόμους: Ο Καραμανλής γίνεται δεκτός με ενθουσιασμό από χιλιάδες πολίτες που ελπίζουν σε αποκατάσταση της δημοκρατίας και ειρήνη
Οι επόμενες ημέρες
Την επόμενη ημέρα, 25 Ιουλίου, ξεκινούν οι πρώτες πράξεις αποκατάστασης της δημοκρατίας: απελευθερώνονται όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι, καταργείται το στρατόπεδο εξορίας στη Γυάρο, αποδίδονται ιθαγένειες, αποκαθίστανται πολιτικά δικαιώματα και ακυρώνονται στερήσεις διαβατηρίων. Παράλληλα, ορκίζονται οι πρώτοι υπουργοί της μεταπολιτευτικής κυβέρνησης. Την ίδια μέρα ανακοινώνεται η έναρξη της τριμερούς διάσκεψης για την Κύπρο, με τη συμμετοχή Ελλάδας, Τουρκίας και Βρετανίας.
Στις 26 Ιουλίου, ο Καραμανλής απευθύνει επίσημο διάγγελμα, δηλώνοντας πως πρώτιστο εθνικό χρέος είναι η Κύπρος και δεσμεύεται για την προστασία της ανεξαρτησίας και ακεραιότητάς της. Ξεκινά επίσης η διαδικασία θεμελίωσης μιας πραγματικής και προοδευτικής δημοκρατίας, ενώ εκδίδεται διάταγμα αμνηστίας για τα πολιτικά αδικήματα της δικτατορικής περιόδου. Στη Γενεύη, η διάσκεψη για την Κύπρο ξεκινά με τη συμμετοχή παρατηρητή του ΟΗΕ, υπό το βάρος των συνεχών τουρκικών παραβιάσεων της εκεχειρίας.
Τα πρωτοσέλιδα της «Μακεδονίας» λειτουργούν σήμερα ως ντοκουμέντα μιας κρίσιμης μετάβασης: από το σκοτάδι της δικτατορίας στο φως της Δημοκρατίας. Η 24η Ιουλίου δεν είναι απλώς μια ημερομηνία - είναι σύμβολο της ελευθερίας.
