Γράφει
Μάρνη Χατζηεμμανουήλ
Μήνας αγαπημένος ο Ιούλιος. Ξανθός μήνας, γεμάτος θέλγητρα και απολαύσεις. Κυρίαρχη η θάλασσα, εκείνη η παλιά των νεανικών χρόνων να «γρατζουνίζει» τις μνήμες. Η τωρινή, ασθμαίνουσα αλλά πάντοτε αγαπημένη. Ιούλιο τα γέλια, Ιούλιο τα γενέθλια, Ιούλιο η «κάσα» το παλιό αυτοκίνητο του μπαμπά να φορτώνεται με όλα τα κλαπατσίμπαλά μας για τη Χαλκιδική. Από το σπίτι στη Χαλκιδική -στο πρώτο πόδι από το ʾ78 και μετά- περνούσε πολύς κόσμος, φίλοι, σύντροφοι. Χρόνια ολάκερα θυμάμαι ανθρώπους να μπαινοβγαίνουν και το τσίπουρο να ρέει άφθονο στο λαρύγγι, λύνοντας τις γλώσσες.
Οι συζητήσεις για την αριστερά -ο μπαμπάς ήταν μέλος στο ΚΚΕ εσωτερικού και αργότερα της ΚΕΑ (Κίνηση για Ενιαία Αριστερά)- στο τραπέζι. Παιδί ήμουν, λίγα έπιανα, αλλά δεν μπορώ να ξεχάσω τη μορφή του Αλέκου Ιωσηφίδη, δικηγόρος και εκείνος, κομμουνιστής, στην ηγεσία της ΕΔΑ και του ΠΑΜ στη Θεσσαλονίκη, δημοτικός σύμβουλος, στέλεχος του ΚΚΕ εσωτερικού, ένας άνθρωπος που βασανίστηκε για τα πιστεύω του…
Κοιτούσα το κουρασμένο πρόσωπό του με χαραγμένο το χαμόγελο στα χείλη και άκουγα τα λόγια του με ένα σφίξιμο στην καρδιά, παρότι ο ίδιος δεν σ’ άφηνε να δεις κάτω τα σημάδια που του είχε αφήσει αυτή η ιστορία: «Ήταν αρχές του Νοέμβρη του 1968 στο κόκκινο κτίριο, σε κρατητήριο ταράτσας στον Βαρδάρη. Οι ανακρίσεις συνεχίζονταν...». Σε μία από τις μεταφορές κρατουμένων από το κρατητήριο της ταράτσας προς την αίθουσα της ανάκρισης, οι ασφαλίτες εκπαραθύρωσαν τον Αλέκο Ιωσηφίδη από τον δεύτερο όροφο. Με την πτώση, χτύπησε αρχικά στη μαρκίζα, στη συνέχεια επάνω σε ένα σταθμευμένο αυτοκίνητο και κατρακύλησε στον δρόμο. Έσπασε το σαγόνι του, το πόδι και το χέρι. Ήταν ακόμη εμφανή, και ας είχαν περάσει τόσα χρόνια… Και όταν μιλούσε άκουγες έναν αγωνιστή, έναν άνθρωπο με ψυχή, με ανάστημα, έναν «γεμάτο» άνθρωπο που η φωνή του δεν ήταν σπασμένη αλλά μέσα στη γλύκα και αντί να σε ανταριάζει σε γαλήνευε…
29 Ιουλίου ήταν η γενέθλια ημέρα του Μίκη Θεοδωράκη. Την Πέμπτη, στις 24 του μηνός, ο Δήμος Θεσσαλονίκης την αφιέρωσε στην επέτειο των 51 χρόνων από τη Μεταπολίτευση και στα 100 χρόνια από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη, του μεγάλου Έλληνα μουσικοσυνθέτη που ταύτισε το έργο του με τους αγώνες για ελευθερία, δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη.
Έπαινοι δόθηκαν σε ανθρώπους που συνέβαλαν καθοριστικά στον αγώνα για την αποκατάσταση της δημοκρατίας, σε ανθρώπους που έδωσαν ψυχή, ανδρεία, ιδέες, αγώνα. Άσπα Καρρά, Αλέκο Γρίμπα, Τριαντάφυλλο Μηταφίδη, Στέλιο Νέστωρ, Ανέστη Αναστασιάδη, Κυριάκο Υψηλάντη, Σπύρο Σακέττα, Αγάπιο Σαχίνη.
«Η Θεσσαλονίκη υποκλίνεται με δέος και σεβασμό στους πραγματικούς ήρωες και αγωνιστές» είπε, μεταξύ άλλων, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, «σε αυτούς που δεν υπέστειλαν ποτέ τη σημαία της αξιοπρέπειας, πληρώνοντας τίμημα βαρύ για την επιλογή τους». «Η Δημοκρατία συγχωρεί, ανέχεται, συνθέτει, ενώνει, προχωρά -όμως ποτέ δεν ξεχνά».
Στη βιβλιοθήκη της εισόδου του σπιτιού, μία φωτογραφία κοσμεί για πάνω από σαράντα χρόνια τα παλιά βιβλία. Ήταν 9 Απριλίου του 1979, όπως γράφει στο πίσω μέρος, δηλαδή πέντε χρόνια μετά το ’74. Ασπρόμαυρη όπως της αναλογεί για τα χρόνια εκείνα. Στη μεγάλη μακρόστενη έδρα -ώστε να χωράει 9 άτομα- προφανώς ενωμένα θρανία σκεπασμένα με σκουρόχρωμο τραπεζομάντηλο, κεντρικός ομιλητής ο Μίκης Θεοδωράκης. Η πρώτη δημόσια τοποθέτηση της Κεντρικής Επιτροπής Πρωτοβουλίας Θεσσαλονίκης για την Ενότητα της Αριστεράς. Από την αριστερή πλευρά του Μίκη κάθονται Ν. Νικολαΐδης, εργάτης, Γιάννης Γαλανός, γιατρός, Χ. Θυμιογιάννης, π. βουλευτής, Τάκης Κουλάνδρου, ασφαλιστής. Από την δεξιά πλευρά του Μίκη, Δημ. Χατζηεμμανουήλ, δικηγόρος, Μάκης Τρικούκης, δικηγόρος, Θαν. Κλείτσας, φοιτητής. Μέσα στο ακροατήριο -μέρος του οποίου αποτυπώθηκε στη φωτογραφία- γνώριμα πρόσωπα..
Ογκώδης ήταν η συγκέντρωση σύμφωνα με τον Τύπο της εποχής. Ο Μίκης ανοίγοντας τη συζήτηση αναφέρθηκε στην παγκόσμια κατάσταση και τόνισε «τη βαθιά κρίση που περνά ο καπιταλιστικός κόσμος», λέγοντας ότι «η μόνη δυνατή διέξοδος είναι η δημοκρατική, προς τον σοσιαλισμό που ανοίγουν τα εργατικά και προοδευτικά κινήματα…». Μίλησε για το «πατρονάρισμα από τα πολυεθνικά μονοπώλια κυρίως της Δυτικής Γερμανίας», τη «βιασύνη των ιμπεριαλιστών να τακτοποιήσουν το ρήγμα που δημιουργήθηκε στην ΝΑ πτέρυγα του ΝΑΤΟ και να διχοτομήσουν την Κύπρο».
Τα μέλη της Επιτροπής Πρωτοβουλίας για την Ενότητα της Αριστεράς υποστήριξαν την ανάγκη για ένα κοινό πρόγραμμα, μέσα από κοινή δράση, με κοινούς στόχους. Κυρίαρχες ήταν οι αναφορές στα θέματα της ανάπτυξης της δημοκρατίας, της κατάργησης της κυριαρχίας των μονοπωλίων, της κατάκτησης της εθνικής ανεξαρτησίας, της μορφωτικής και πολιτικής επανάστασης των μαζών…
Κλείνοντας ο Μίκης Θεοδωράκης αναφέρθηκε και στο ΠΑΣΟΚ, υποστηρίζοντας ότι «μόνο μία ενωμένη και δυνατή αριστερά μπορεί να τα βάλει και να περιφρουρήσει την ευρύτερη ενότητα με τις υπόλοιπες αντιδεξιές δημοκρατικές δυνάμεις, και πρώτα από όλα με το ΠΑΣΟΚ».
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 27.07.2025