Νέες ελπίδες… ανάνηψης για έναν κρίσιμο κρίκο της αμυντικής βιομηχανίας της χώρας μας δημιουργούνται μετά την απόκτηση του συνόλου των μετοχών της Ελληνικής Βιομηχανίας Οχημάτων (ΕΛΒΟ), με εγκαταστάσεις στη Σίνδο, από τον ισραηλινό όμιλο SK Group, αν και το «αμαρτωλό» παρελθόν της ΕΛΒΟ δεν επιτρέπει και μεγάλη αισιοδοξία.
Με μία κίνηση που από πίσω κρύβει αναμφίβολα γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό υπόβαθρο, ο ιδιοκτησιακός έλεγχος της εταιρείας πέρασε στα χέρια των Ισραηλινών (εκτιμάται πως το τίμημα άγγιξε τα 3 εκατ. Ευρώ) που υπόσχονται επενδύσεις και αναγέννηση της ΕΛΒΟ.
«Βλέπουμε τεράστιες δυνατότητες στις υποδομές και την κληρονομιά της ΕΛΒΟ και δεσμευόμαστε να τη μετατρέψουμε σε κορυφαίο διεθνές κέντρο παραγωγής και εξαγωγών. Αυτή η επένδυση αντανακλά το μακροπρόθεσμο όραμά μας να ενισχύσουμε την ελληνική αμυντική βιομηχανία και να επεκτείνουμε το επιχειρησιακό αποτύπωμα του Ομίλου SK στην Ευρώπη ως παγκόσμιου ηγέτη στον τομέα της χερσαίας άμυνας», ανέφερε σε δήλωσή του ο αντιπρόεδρος του ομίλου, Ronen Hamudot, αν και πλείστες απόπειρες διάσωσης της πολύπαθης ΕΛΒΟ στο παρελθόν στέφθηκαν από πλήρη αποτυχία με επίδοξους επενδυτές και σωτήρες (σοβαρούς και ασόβαρους) να τα παρατάνε.
Ρίχνει… άσφαιρα με ζημιές από σκραπ
Η ΕΛΒΟ από τότε που πουλήθηκε μέχρι τώρα έχει να επιδείξει ως μοναδικά έσοδα αυτά από την πώληση scrap (άχρηστου υλικού), με τις προσδοκίες και από την είσοδο των Ισραηλινών να είναι αρκετά προσγειωμένες.
Το στοίχημα
Η ΕΛΒΟ καλείται να κερδίσει το στοίχημα της σταδιακής επανάκαμψης στα αμυντικά πράγματα της χώρας, προσδίδοντας στη Βόρεια Ελλάδα ένα κρίσιμο πλεονέκτημα σε μία περίοδο που η Ευρώπη θωρακίζεται και σκορπά δισεκατομμύρια.
Το ReArm Europe που μπορεί να ξεκλειδώσει με δάνεια 150 δισ. ευρώ πρόσθετες αμυντικές δαπάνες 800 δισ. Ευρώ δείχνει το δρόμο, αρκεί να υπάρξει όραμα και πυξίδα ανάπτυξης.
Και η σκληρή πραγματικότητα
Με μόλις 12 μισθωτούς εργαζόμενους και μηδενικές επενδύσεις, το 2023 που είναι και ο τελευταίος δημοσιοποιημένος ισολογισμός, η ΕΛΒΟ εμφάνισε πάλι ως μοναδικά έσοδα εκείνα από την πώληση scrap τα οποία ανήλθαν σε μόλις 181.077 ευρώ, ενώ οι ζημιές ήταν πάνω από τα 1,5 εκατ. ευρώ.
Το ιστορικό – Το ενθαρρυντικό ξεκίνημα, η εμπλοκή Μυτιληναίου και τα συνεχή αδιέξοδα
Η ΕΛΒΟ ιδρύθηκε το 1972 με την επωνυμία Στάγιερ Ελλάς, με σκοπό την παραγωγή φορτηγών, τρακτέρ και κινητήρων. Η εταιρεία έχει παράξει τόσο στρατιωτικά οχήματα, αποτελώντας τον κύριο προμηθευτή στρατιωτικών οχημάτων των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, όσο και πολιτικά, όπως λεωφορεία και φορτηγά.
Η εταιρεία έχει κατασκευάσει, μεταξύ άλλων, Leopard 2HEL, τεθωρακισμένα οχήματα ΤΟΜΠ, τζιπ Mercedes-Benz, φορτηγά, λεωφορεία και τρόλλεϋ, πυροσβεστικά οχήματα, συστήματα μεταφοράς Patriot και άλλων οπλικών συστημάτων. Μία από τις… αποτυχίες της ΕΛΒΟ ήταν το επιβατικό cabrio όχημα "Aletis", ένα project που, δυστυχώς, δεν προχώρησε ποτέ στην παραγωγή.
Το 1987, ο έλεγχος της Στάγιερ Ελλάς περνά στο ελληνικό Δημόσιο, μετά από μεταβίβαση της συμμετοχής της αυστριακήs Steyr, και η εταιρεία μετονομάζεται σε Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων ΑΒΕ (ΕΛΒΟ Α.Β.Ε.). Το 2000, έπειτα από διεθνή διαγωνισμό, η κοινοπραξία των εταιρειών Μυτιληναίος και ΜΕΤΚΑ αποκτούν το 43% του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας, αλλά και το management.
Ωστόσο, η κοινοπραξία αποχώρησε από την εταιρεία το 2010, με την τύχη της ΕΛΒΟ να αναλαμβάνει το Ελληνικό Δημόσιο. Ενώ αρχικά η αποχώρηση της Μυτιληναίος αφορούσε αποκλειστικά την διοίκηση της ΕΛΒΟ, τον Φεβρουάριο του 2011 η εταιρεία ανακοίνωσε πως είχε εκφράσει προς την κυβέρνηση την πρόθεσή της να θέσει το πακέτο των μετοχών της υπό τον διαπραγματευτικό έλεγχο του Ελληνικού Δημοσίου, υποσχόμενη να μεταβιβάσει αυτό προς τον αγοραστή που θα επιλεγεί με τους ίδιους όρους που θα ισχύσουν για τις μετοχές του Ελληνικού Δημοσίου, εξουσιοδοτώντας ταυτόχρονα τους αρμοδίους εκπροσώπους της κυβέρνησης να την εκπροσωπήσουν εν λευκώ στις σχετικές διαπραγματεύσεις.
Εναλλακτικά και για τη διευκόλυνση του Ελληνικού Δημοσίου στην ολοκλήρωση των εν λόγω διαδικασιών, εξεδήλωσε την πρόθεσή της να μεταβιβάσει το σύνολο των μετοχών που κατέχει στην ΕΛΒΟ, έναντι συμβολικού τιμήματος.
Το 2014, η ΕΛΒΟ τέθηκε σε καθεστώς ειδικής εκκαθάρισης. Στο διάστημα που ακολούθησε, διενεργήθηκαν, χωρίς αποτέλεσμα, δύο δημόσιοι πλειοδοτικοί διαγωνισμοί, ένας τον Απρίλιο του 2017 και ένας τον Αύγουστο του 2017, ενώ, τον Φεβρουάριο του 2019, διενεργήθηκε ακόμα ένας διαγωνισμός, με ελεύθερη διαπραγμάτευση, που όμως ούτε αυτός τελεσφόρησε. Εν τω μεταξύ, με νόμο που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2016, είχε δοθεί η δυνατότητα στους εργαζόμενους της ΕΛΒΟ, όπως και σε εργαζόμενους σε άλλες τρεις εταιρείες του Ελληνικού δημοσίου οι οποίες αντιμετώπιζαν παρόμοια προβλήματα, να μεταταχθούν σε άλλους φορείς του δημοσίου. Τότε είχαν απομείνει περίπου 300 εργαζόμενοι, από 1.200 τις καλές εποχές.
Η ανάμιξη των Ισραηλινών
Τον Μάρτιο του 2020, ο ειδικός εκκαθαριστής προχώρησε εκ νέου σε δημόσια πρόσκληση διεξαγωγής του διαγωνισμού εκποίησης βασικών περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας, με ελεύθερη διαπραγμάτευση. Ως όρος του διαγωνισμού, λόγω και του τομέα δραστηριοποίησης της εταιρείας, επιφυλάχθηκε στο Δημόσιο το δικαίωμα να μετέχει στη νέα εταιρεία κατά ποσοστό 21%.
Την ίδια χρονιά, ανακοινώθηκε η πώληση της ΕΛΒΟ στην ισραηλινή κοινοπραξία Naska Industries – SK Group Ltd, Plasan Sasa Ltd και την εταιρεία Αριστείδη – Ανάργυρου Γλύνη, έναντι 3 εκατ. ευρώ, με τις υπογραφές για την σύμβαση μεταβίβασης να πέφτουν στις 12 Φεβρουαρίου 2021.
Ποιος είναι ο όμιλος SK Group
Ο όμιλος SK Group (ειδικεύεται στην «ανάσταση» ζημιογόνων επιχειρήσεων) είναι μια ιδιωτική ισραηλινή εταιρεία χαρτοφυλακίου τεχνολογίας και καινοτομίας, που ιδρύθηκε από τον Samy Katsav και ειδικεύεται στην άμυνα πρώτης γραμμής, σε παραστρατιωτικές λύσεις, θαλάσσιες υποδομές και ανάπτυξη ακινήτων. Με ιστορία έρευνας, ανάπτυξης και κατασκευής άνω των 85 ετών, ο όμιλος παρέχει, μεταξύ άλλων, λύσεις ηλεκτρο-οπτικής και λέιζερ, συστήματα απεικόνισης, ναυτικές λύσεις κ.ά.
