Bόρεια Ελλάδα: Σύμβουλος σχολικών επιτροπών κατηγορείται για υπεξαίρεση 400.000 ευρώ
Δεσμεύτηκαν τα περιουσιακά του στοιχεία και σχηματίστηκε δικογραφία για υπεξαίρεση, απάτη και ξέπλυμα
Ήταν 12 Ιουνίου του 1925, όταν ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Παύλος Κουντουριώτης υπέγραφε τον ιδρυτικό νόμο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Την προσπάθεια ίδρυσης πανεπιστημίου στη Θεσσαλονίκη είχε ξεκινήσει ο Ελευθέριος Bενιζέλος, σε μία εποχή που η Βόρεια Ελλάδα μόλις είχε απελευθερωθεί και η τόνωση των «Νέων Χωρών», όπως αποκαλούνταν τότε οι νεοαπελευθερωθείσες περιοχές, προέβαλλε ως εθνική ανάγκη. Μάλιστα, παράλληλα με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης προβλεπόταν και η ίδρυση ενός ακόμη πανεπιστημίου στη Σμύρνη. H Μικρασιατική Καταστροφή, όμως, ανέτρεψε εκείνα τα σχέδια.
Το 1924, ο πρωθυπουργός, Αλέξανδρος Παπαναστασίου, αποφάσισε την ίδρυση του Πανεπιστημίου και ξεκίνησε τις διαδικασίες που ευδοκίμησαν το καλοκαίρι του 1925. Ο ιδρυτικός νόμος του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Ν. 3341/14-6-25) ψηφίστηκε στις 5 Ιουνίου 1925. Το Πανεπιστήμιο ξεκίνησε να λειτουργεί το 1926, με πρώτο πρόεδρο του πρυτανικού συμβουλίου τον Γεώργιο Xατζηδάκι, κατόπιν τον Χρίστο Tσούντα και το 1927-1928 τον Ιωάννη Σωτηριάδη. Η πρώτη Σχολή που λειτούργησε ήταν η Φιλοσοφική, στη «Βίλλα Αλλατίνη» με τους πρώτους 65 φοιτητές/τριες και τους πρώτους 15 καθηγητές που έφτασαν στη Θεσσαλονίκη. Το 1927 άρχισε να λειτουργεί η Φυσικομαθηματική Σχολή με πρώτο το τμήμα Δασολογίας και ιδρύθηκε η Σχολή Νομικών, Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών. Το 1930-31 ιδρύθηκε το τμήμα Νομικής, το 1942 η Ιατρική και Θεολογική Σχολή, 1950-51 η Κτηνιατρική, το 1955 η Πολυτεχνική, 1959 η Οδοντιατρική και το 1982 ιδρύθηκαν νέες σχολές και τμήματα (Παιδαγωγική Σχολή, Καλών Τεχνών, ΤΕΦΑΑ, Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ, Κινηματογράφου κ.λπ.).
Το 1955, με πρόταση του πρύτανη Μαρίνου Σιγάλα το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης μετονομάζεται σε Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Ο πρώτος φοιτητικός σύλλογος δραστηριοποιείται το 1928 και το 1929 γίνονται οι πρώτες κινητοποιήσεις με τα αιτήματα, κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου, να αφορούν την ακαδημαϊκή καθημερινότητα όπως οι εξετάσεις, τα δίδακτρα, τα βιβλία, η σίτιση στη λέσχη, και η ολοκλήρωση του Πανεπιστημίου, για την οποία το 1929 υπήρχαν αντιρρήσεις, οι οποίες όμως κάμφθηκαν με τον Βενιζέλο και τον υπουργό Παιδείας Κωνστανίνο Γόντικα να δηλώνουν στη Βουλή ότι θα προχωρήσει η ολοκλήρωση του Πανεπιστημίου. Οι κινητοποιήσεις των φοιτητών αποδίδονται στον κομμουνισμό και αντιμετωπίζονται με επιθέσεις από τη Χωροφυλακή (σε μερικές περιπτώσεις με συλλήψεις και εκτοπίσεις) και λήψη πειθαρχικών μέτρων από τη Σύγκλητο (ποινή προσωρινής ή οριστικής αποβολής).
Το Πανεπιστήμιο στην Κατοχή
Με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου το 1940 πολλοί φοιτητές κατατάσσονται στον στρατό και οι Γερμανοί επιτάσσουν σχεδόν όλες τις αίθουσες και εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου. Τα μαθήματα γίνονταν σε υπόγεια και σε διάφορα κτίρια της πόλης, όπως στην Εύξεινο Λέσχη όπου οι φοιτητές περίμεναν να καθαριστούν τα τραπέζια του μπακαρά, προκειμένου να ξεκινήσουν τα μαθήματά τους, ή σε έναν μικρό κινηματογράφο στην Άνω Πόλη, που το απόγευμα πρόβαλε ταινίες για τους Γερμανούς, αλλά το πρωί και μέχρι τις 12 το μεσημέρι μετατρεπόταν σε διδακτήριο. Στις 15 Μαΐου του 1941 ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη η «Ελευθερία», η πρώτη εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση στην Ελλάδα που κατάφερε να δημιουργήσει αμέσως ερείσματα στο Πανεπιστήμιο. Μεταξύ των καθηγητών που διακρίθηκαν για την αντιστασιακή δράση τους και διώχθηκαν από τις Αρχές Κατοχής ξεχωρίζουν οι: Δημήτριος Καββάδας, καθηγητής Βοτανικής και πρύτανης 1941-1942, Γιάννης Ιμβριώτης, καθηγητής Φιλοσοφίας, Χαράλαμπος Θεοδωρίδης, καθηγητής Ιστορίας της Φιλοσοφίας, Αντώνιος Σιγάλας, καθηγητής Παλαιογραφίας και Παπυρολογίας/Βυζαντινής Φιλολογίας, Γιώργος Τενεκίδης, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου, Νίκος Ρουσόπουλος, καθηγητής Γεωργικής Χημείας, Κώστας Τζώνης, καθηγητής Γενικής Βιολογίας. Στα χρόνια της Μεταπολίτευσης το ΑΠΘ βρήκε τον βηματισμό του και αναδείχθηκε σε ένα σύγχρονο Πανεπιστήμιο, το μεγαλύτερο της χώρας.
Το ΑΠΘ στο σήμερα
Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης διαμόρφωσε την ακαδημαϊκή ταυτότητα της χώρας και συνδέθηκε άρρηκτα με την ιστορία, τον πολιτισμό και την ανάδειξη της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας. Μετεξελίχθηκε σε ένα Πανεπιστήμιο προοδευτικό, προσαρμοσμένο στην εποχή του και αποτέλεσε σημαντικό μοχλό ανάπτυξης της κοινωνίας, της πόλης και ολόκληρης της χώρας.
Ο Νίκος Παπαϊωάννου υφυπουργός Παιδείας, αρμόδιος για την Τριτοβάθµια Εκπαίδευση και πρώην πρύτανης του ΑΠΘ, με αφορμή τα 100 χρόνια από την ίδρυση του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης δήλωσε στη «ΜτΚ»: «Είχα τη μοναδική ευκαιρία και μεγάλη τιμή να υπηρετήσω ως πρύτανης το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Σε αυτό σπούδασα και εγώ και συγκροτήθηκα ως επιστήμονας. Γνωρίζω σε βάθος το τεράστιο επιστημονικό δυναμικό του, ένα απόθεμα που του έχει δώσει μεγάλη και διεθνή αναγνωρισιμότητα. Γνωρίζω, επίσης, ένα-ένα τα μέλη του εκπαιδευτικού, διοικητικού και τεχνικού προσωπικού. Σε αυτούς και όσους πέρασαν πριν από αυτούς, για έναν ολόκληρο αιώνα, οφείλεται το κατόρθωμα αυτό. Το Αριστοτέλειο είναι οι άνθρωποί του και φυσικά οι φοιτήτριες και οι φοιτητές του. Ως πτυχιούχοι, εκατοντάδες χιλιάδες, άλλαξαν τη Θεσσαλονίκη, τη Μακεδονία και όλη την Ελλάδα. Ως υφυπουργός ανωτάτης εκπαιδεύσεως προσβλέπω στη συνεχή του ανάπτυξη σε κάθε επίπεδο, εκπαιδευτικά, χωροταξικά, επιστημονικά. Προσβλέπω στη βελτίωση όλων των υποδομών του και, κυρίως, στην περαιτέρω ενδυνάμωση της διεθνούς του παρουσίας, ώστε να λάμπει ακόμη φωτεινότερα τα επόμενα εκατό χρόνια. Θέλω να διαβεβαιώσω ότι η ανάπτυξη της ανώτατης εκπαίδευσης αποτελεί βασικό στόχο της κυβέρνησης και θα συνδράμει κάθε ίδρυμα που κυνηγά την αριστεία και την καινοτομία. Είναι ένα κυνήγι στο οποίο το ΑΠΘ έχει ήδη διακριθεί. Του εύχομαι να αφήσει πίσω τα προβλήματά του και να συνεχίσει τη φωτεινή του πορεία. Χρόνια Πολλά Αριστοτέλειο!».
Ο Αναστάσιος Μάνθος, πρώην καθηγητής του τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας διετέλεσε πρύτανης του ΑΠΘ από το 2006 έως το 2010. «Ο Ελευθέριος Βενιζέλος προγραμμάτισε την ίδρυση δύο πανεπιστημίων. Το ένα στη Σμύρνη και το άλλο στη Θεσσαλονίκη. Τα γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής ακύρωσαν το πρώτο. Το 1925, ο τότε Πρωθυπουργός Αλέξανδρος Παπαναστασίου, προχώρησε με εξαιρετική αποφασιστικότητα στην ίδρυση του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Προσφυώς και επιτυχώς ανέθεσε το εγχείρημα στον συνομιλητή του Αϊνστάϊν, τότε ιδρυτή και καθηγητή του Πολυτεχνείου του Μπρεσλάου, Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή. Ξεκίνησε με πέντε Σχολές, αλλά σήμερα είναι το πληρέστερο Πανεπιστήμιο, διαθέτοντας όλες τις επιστήμες και τους κλάδους τους. Έχει προωθήσει τις τρέχουσες αντιλήψεις για την Οργάνωση-Διοίκηση, την Έρευνα, τη Διδακτική, τη Διεπιστημονικότητα και την Ώσμωση (κοινωνική-επιστημονική). Το ΑΠΘ λειτούργησε με πληρότητα και λυσιτέλεια, παρά τα κατά καιρούς θηριώδη εμπόδια. Στο τέλος του αιώνα το ΑΠΘ δίνει τον αγώνα του στα όρια των δυνατοτήτων των επιστημών, ως υπερσύγχρονο Πανεπιστήμιο, ηγετικό σε τομείς και με θεματική εμπροσθοφυλακή. Καλό δρόμο για τον επόμενο αιώνα», εύχεται, μιλώντας στη «ΜτΚ».
Η συμβολή στην ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης
Για έναν αιώνα το ΑΠΘ αποτέλεσε τον «πυρήνα» της έρευνας και της καινοτομίας, προς όφελος της κοινωνίας και της περαιτέρω ανάπτυξης της Θεσσαλονίκης.
Η Αθηνά Αηδονά, περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας σημειώνει στη «ΜτΚ» πως «Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ίδιας της ταυτότητας της Θεσσαλονίκης. Εδώ και έναν αιώνα λειτουργεί ως φάρος γνώσης και έρευνας, με διεθνή ακτινοβολία. Ως Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας στεκόμαστε διαχρονικά αρωγοί στο έργο του ΑΠΘ. Μέσα από τη χρηματοδότηση υποδομών, την ενίσχυση εκπαιδευτικών και ερευνητικών δράσεων αλλά και τη συνεργασία σε πρωτοβουλίες που ενισχύουν την καινοτομία και την εξωστρέφεια, συμβάλλουμε, ώστε το Πανεπιστήμιό μας να συνεχίσει με σταθερό βηματισμό την πορεία του στο μέλλον. Με αίσθημα τιμής και ευγνωμοσύνης, ως απόφοιτη και προσωπικά του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και με την ισχυρή δέσμευση από τη θέση της περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας ότι θα βρισκόμαστε πάντοτε δίπλα στο Πανεπιστήμιό μας, εύχομαι το ΑΠΘ να συνεχίσει να πρωτοπορεί και να ανοίγει δρόμους στη γνώση, αναδεικνύοντας γενιές επιστημόνων με ήθος, κατάρτιση και διεθνή προοπτική».
Ο Στέλιος Αγγελούδης, δήμαρχος Θεσσαλονίκης, τονίζει στη «ΜτΚ», «Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το ίδρυμα που έβαλε την πόλη μας στον παγκόσμιο ακαδημαϊκό χάρτη, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία της πόλης. Σε αυτά τα πρώτα εκατό χρόνια της ζωής του καταλαμβάνει κυρίαρχο ρόλο στα εκπαιδευτικά δρώμενα, λειτουργώντας παράλληλα ως μοχλός κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης. Στη Θεσσαλονίκη μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι για ένα ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα που δεν υπέστειλε ποτέ τη σημαία της αξιοπρέπειας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Έδωσε, όπου και όποτε χρειάστηκε, ενεργά τον αγώνα για την ελευθερία, για τη δημοκρατία, για την προστασία των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο κατέχει κεντρική θέση και πρωταγωνιστικό ρόλο στο όραμά μας για τη Θεσσαλονίκη της επόμενης ημέρας. Θέλουμε να αποτελέσει οδηγό στη μετάβαση στη νέα εποχή της πόλης και στη διαμόρφωση της σύγχρονης ταυτότητάς της. Χάρη στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, στα υπόλοιπα ακαδημαϊκά ιδρύματα, στα ερευνητικά της κέντρα, τις εξωστρεφείς επιχειρήσεις και τις χιλιάδες startups που λειτουργούν, η Θεσσαλονίκη εξελίσσεται σε ένα σημαντικό εκπαιδευτικό hub, διαμορφώνει τη νέα ταυτότητά της, έχει το δικαίωμα να τολμά να ονειρεύεται. Χρόνια πολλά!».
Ένα πρωτοπόρο πανεπιστήμιο
Για ένα δυναμικό, πρωτοπόρο Πανεπιστήμιο μιλά στη «ΜτΚ» ο Χρήστος Φραγκονικολόπουλος, Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών & Οικονομικών Επιστημών ΑΠΘ.
«Τα 100 χρόνια του Πανεπιστημίου τιμούν όχι μόνο το παρελθόν αλλά και το όραμα για το μέλλον: ένα δημόσιο Πανεπιστήμιο ανοιχτό, δημοκρατικό και πρωτοπόρο. Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης εξελίσσεται, καινοτομεί, εμπνέει, ανταποκρινόμενο στις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής. Στον πυρήνα της λειτουργίας του παραμένει η δέσμευση στην ακαδημαϊκή αριστεία, την ελευθερία της σκέψης και την κοινωνική ευθύνη. Επενδύει στην έρευνα αιχμής, στη διεπιστημονική συνεργασία και στην εξωστρέφεια, με στόχο όχι μόνο τη μετάδοση γνώσης αλλά και τη δημιουργία λύσεων για τα μεγάλα ζητήματα του καιρού μας –από την κλιματική κρίση και την Τεχνητή Νοημοσύνη έως την κοινωνική συνοχή και την υπεράσπιση της δημοκρατίας. Τα 100 χρόνια του Πανεπιστημίου δεν είναι μόνο μία επέτειος τιμής για το πλούσιο παρελθόν του είναι κυρίως αφορμή για αναστοχασμό και ανανέωση του οράματος για το μέλλον. Το ΑΠΘ φιλοδοξεί να παραμείνει ένα δημόσιο Πανεπιστήμιο ανοιχτό σε όλους, δημοκρατικό στις δομές και τις αξίες του, πρωτοπόρο στην παιδεία και την έρευνα. Ένα ίδρυμα που διαμορφώνει ενεργούς πολίτες, καλλιεργεί την κριτική σκέψη και προάγει τον διάλογο, εντός και εκτός των συνόρων της χώρας».
*Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 15/6/25
