Τον δρόμο για μικρά ή μεγαλύτερα «πακέτα ΔΕΘ», ανοίγει το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2026 (το τελικό σχέδιο κατατίθεται στη Βουλή στις 20 Νοεμβρίου) με την υπεραπόδοση της ελληνικής οικονομίας (λόγω και των υπερεσόδων από έμμεσους φόρους ελέω ακρίβειας που τροφοδοτεί τα πλεονάσματα -ρεκόρ) να «επιστρέφεται» και τη νέα χρονιά, κατά ένα μέρος τουλάχιστον, στην κοινωνία.
Το προσχέδιο περιλαμβάνει το πακέτο των φοροελαφρύνσεων και εισοδηματικών ενισχύσεων που ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ και θα εφαρμοσθούν το επόμενο έτος, αφήνοντας «παράθυρο» για νέες παροχές, τόσο με την ψήφιση του τελικού σχεδίου τον Δεκέμβριο, όσο και τον Απρίλιο του 2026, όταν θα επικυρωθούν τα στοιχεία της Eurostat για την ανάπτυξη και το πρωτογενές πλεόνασμα του 2025 ενώ θα έχουν κλειδώσει και τα πρόσθετα έσοδα από φοροδιαφυγή από τη φετινή χρονιά (μεταξύ 2-2,5 δισ. ευρώ).
Οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για δυνατότητα παρεμβάσεων ύψους έως 1 δισ. ευρώ (ίσως και παραπάνω), χωρίς να παραβιάζεται ο βασικός κανόνας του Συμφώνου Σταθερότητας με τις ανώτατες οροφές στις δαπάνες.
Τι εξετάζεται
Στο πλαίσιο αυτό, σε πρώτο πλάνο μπαίνουν παρεμβάσεις για το στεγαστικό, οι οποίες απουσίαζαν σε μεγάλο βαθμό από το «καλάθι» της ΔΕΘ., Υπό αυτό το πρίσμα, η κυβέρνηση αναμένεται να εξαγγείλει ένα νέο πρόγραμμα για την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος («Σπίτι μου» 3), που θα συνδυάζει την επιδότηση της ανακαίνισης και της ενεργειακής αναβάθμισης παλαιών ακινήτων.
Οι πόροι του προγράμματος θα προέλθουν από την αναθεώρηση του ΕΣΠΑ, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη. Το νέο πρόγραμμα θα ανακοινωθεί μόλις το οικονομικό επιτελείο εξασφαλίσει την έγκριση της Κομισιόν.
Παράλληλα, η κυβέρνηση σχεδιάζει να επαναφέρει στο τραπέζι παρεμβάσεις οι οποίες δεν χώρεσαν στο «καλάθι» της Θεσσαλονίκης λόγω περιορισμένου δημοσιονομικού χώρου. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται:
• Το άνοιγμα της βεντάλιας των δικαιούχων της μόνιμης οικονομικής ενίσχυσης των 250 ευρώ (κατευθύνεται σε χαμηλοσυνταξιούχους).
• Η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών. Αντί για το 2027 η κυβέρνηση εξετάζει το σενάριο να προχωρήσει εντός του 2026 στη μείωση των ασφαλιστών εισφορών κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, χωρίς να αποκλείεται το ενδεχόμενο η μείωση να είναι μεγαλύτερη, εφόσον το επιτρέψουν τα δημοσιονομικά περιθώρια.
Η κίνηση αυτή εντάσσεται στη στρατηγική περιορισμού του μη μισθολογικού κόστους και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Ηδη από το 2019 μέχρι σήμερα οι εισφορές έχουν μειωθεί αθροιστικά κατά 5,4 μονάδες, ενώ με μια νέα μείωση 0,5% η συνολική μείωση θα φτάσει στο 5,9%.
• Νέα κίνητρα για αύξηση της προσφοράς κατοικιών.
Ο σχεδόν άπιαστος στόχος για τις επενδύσεις
Στο πλαίσιο αυτό, ανάπτυξη 2,4%, πρωτογενές πλεόνασμα 2,8% από 3,6% φέτος (ενδέχεται αυτή η πρόβλεψη να αλλάξει προς τα πάνω στο τελικό σχέδιο) και πληθωρισμό 2,2%, προβλέπει το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού.
Εντύπωση προκαλεί η υπεραισιόδοξη παραδοχή για τις επενδύσεις. Πιο συγκεκριμένα, εκτιμήσεις προβλέπουν άλμα 10,2% το 2026, από 5,7% φέτος,ενώ οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων αναμένεται να φτάσουν τα 17 δισ. ευρώ.
Το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2024 μιλούσε για αύξηση επενδύσεων 12,1% αλλά το τελικό αποτέλεσμα ήταν μόλις 4,5%. Το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2025 μιλούσε για αύξηση επενδύσεων 8,5% και τελικά ο προϋπολογισμός για τη νέα χρονιά αναφέρει πως φέτος οι επενδύσεις θα αυξηθούν 5,7%. Πρόκειται για επίφοβη πρόβλεψη όταν στο πρώτο εξάμηνο ο ρυθμός αύξησης ήταν μόλις 2,1%.
Η ιδιωτική κατανάλωση, που παραδοσιακά λειτουργεί ως «ατμομηχανή» της ελληνικής οικονομίας, θα «κόψει» ταχύτητα στο 1,7% από 1,9% φέτος, ενώ η δημόσια κατανάλωση θα παρουσιάσει ακόμα μεγαλύτερη επιβράδυνση, με τον ρυθμό αύξησης να περιορίζεται στο 0,7% το 2026, από 1,4% το 2025.
Ο νέος προϋπολογισμός συντάσσεται με πρόβλεψη για μέση τιμή πετρελαίου Brent στα 64 δολάρια το βαρέλι, χαμηλότερη από τα 67,7 δολάρια φέτος, γεγονός που αν επιβεβαιωθεί θα λειτουργήσει ως ανάσα τόσο για τα δημόσια οικονομικά όσο και για το ενεργειακό κόστος των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών.
Οι παγίδες
Η επίτευξη των στόχων δεν είναι δεδομένη. Οι καθυστερήσεις στην απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, η πιθανή παρέκκλιση από τη δασμολογική συμφωνία ΗΠΑ–Ε.Ε., η όξυνση γεωπολιτικών εντάσεων και η σφιχτή δημοσιονομική πολιτική στις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες συνιστούν σοβαρούς κινδύνους. Στελέχη του οικονομικού επιτελείου παρακολουθούν καθημερινά τις εξελίξεις, καθώς κάθε απόκλιση θα επηρεάσει τα ταμειακά περιθώρια και την ικανότητα της κυβέρνησης να προχωρήσει σε νέα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Ακρίβεια «παρούσα» και του χρόνου
Μεγάλη εστία ανησυχίας είναι ο πληθωρισμός. Η αποκλιμάκωση που είχε προβλεφθεί για φέτος κοντά στην περιοχή του 2% δεν επετεύχθη, με αποτέλεσμα η νέα πρόβλεψη για το 2025 να είναι 2,6% και για το 2026 2,2%. Στον εναρμονισμένο δείκτη, οι αντίστοιχες προβλέψεις είναι 3,3% και 2,2%.
Αυτό σημαίνει ότι η ακρίβεια θα συνεχίσει να δοκιμάζει τις αντοχές των νοικοκυριών, παρά το γεγονός ότι από την 1η Ιανουαρίου 2026, θα ενισχυθεί η αγοραστική τους δύναμη με τις αλλαγές που έγιναν στην φορολογική κλίμακα καθώς με την μείωση των συντελεστών περιορίζεται η παρακράτηση και αυξάνονται οι καθαρές αποδοχές. Στο προσχέδιο περιλαμβάνονται οι παρεμβάσεις ύψους 1,76 δισ. ευρώ που ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ.
Δύσκολο… να επιστρέψουμε στο 2007
Υπό αυτό το πρίσμα και με πλήθος αβεβαιοτήτων να πολιορκεί την ελληνική οικονομία, την εκτίμηση ότι η ανάπτυξη παραμένει ισχυρή και ότι διατηρείται η πρόβλεψη για ρυθμό 2,2% φέτος, επισημαίνει ανάλυση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή.
Παρά τη δυναμική αυτή, απαιτούνται πολλά χρόνια, 15 με 20 (δηλαδή αισίως καλό… 2045), όχι για να επιτευχθεί πραγματική σύγκλιση με τον μέσο όρο της ΕΕ αλλά για να επιστρέψει το ελληνικό βιοτικό επίπεδο στα επίπεδα που ήταν πριν ξεσπάσει η δημοσιονομική κρίση (στα επίπεδα του 2007). Τότε το διαθέσιμο εισόδημα έφτανε στο 80-85% του κοινοτικού μέσου όρου και τώρα το διαθέσιμο εισόδημα είναι στο 70%.
Η πραγματική σύγκλιση εκτιμάται πως απαιτεί να έχουμε ρυθμό ανάπτυξης πάνω από 2% με περισσότερες επενδύσεις και αυτό είναι ζητούμενο όταν τελειώσουν τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 12.10.2025
