Τοπική Αυτοδιοίκηση: «Καυτά» μέτωπα ανοίγει η αξιολόγηση και η άρση της μονιμότητας

Αντιμέτωπη με νέα τάξη πραγμάτων θα βρεθεί και πάλι η Τοπική Αυτοδιοίκηση, μετά τη «βόμβα» που έριξε η κυβέρνηση για την αξιολόγηση των υπαλλήλων, αλλά και για άρση της μονιμότητας στο Δημόσιο, την ώρα που οι υπηρεσίες των ΟΤΑ είναι πιο υποστελεχωμένες από ποτέ και το προσωπικό δίνει μάχη για να ανταπεξέλθει στις αυξημένες ανάγκες.

Αναμφίβολα ο σχεδιασμός αυτός προμηνύει ριζικές αλλαγές στη δημόσια διοίκηση, προμηνύει όμως και άνοιγμα νέων μεγάλων «μετώπων» από την πλευρά των συνδικάτων, όπως της ΑΔΕΔΥ που διαμήνυσε ότι η κατάργηση μονιμότητας αποτελεί «αιτία πολέμου» με την κυβέρνηση, αλλά και της ΠΟΕ-ΟΤΑ που κάνει λόγο για πολιτική σκοπιμότητα.

Επίσημα τη συζήτηση άνοιξε προ ημερών ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος μίλησε για την άρση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων, συνδέοντάς την με την ανάγκη μίας ουσιαστικής και αποτελεσματικής αξιολόγησης, ενώ… λάδι στη φωτιά έριξε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης τονίζοντας ότι «η αξιολόγηση πρέπει να έχει και συνέπειες. Ποιες θα είναι αυτές οι συνέπειες και το αν θα φτάσουμε και σε αυτή την μεγάλη αλλαγή είναι κάτι το οποίο θα συζητηθεί την ώρα της συνταγματικής αναθεώρησης». Η δήλωση αυτή, όπως ήταν αναμενόμενο σήκωσε πολύ σκόνη και θύελλα αντιδράσεων, κυρίως στο συνδικαλιστικό πεδίο με πρώτη την ΑΔΕΔΥ η οποία σε λίγες μέρες συνεδριάζει, θέτοντας στο τραπέζι και τους τρόπους αντίδρασης στον κυβερνητικό σχεδιασμό.

Ανάλογες αντιδράσεις προκλήθηκαν και στην ΠΟΕ-ΟΤΑ, αλλά και σε όλα σχεδόν τα πρωτοβάθμια σωματεία, που αντιδρούν έντονα στη συζήτηση περί κατάργησης της μονιμότητας, υποστηρίζοντας ότι στόχος είναι η πλήρης απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων στο Δημόσιο και η δημιουργία ενός συστήματος ευνοιοκρατίας και φόβου. Για την αξιολόγηση μάλιστα τονίζουν ότι θα μπορούσε να λειτουργήσει θετικά μόνο εάν αποσυνδεθεί από πειθαρχικές και τιμωρητικές λογικές και προωθηθεί ουσιαστικά η επιμόρφωση των υπαλλήλων.

Υπενθυμίζεται ότι το σχέδιο νόμου, που έχει σταλεί από το υπουργείο Εσωτερικών στις δημόσιες υπηρεσίες για διαβούλευση, περιλαμβάνει 92 άρθρα και εκτείνεται σε 107 σελίδες. Κομβικό σημείο του σχεδίου αποτελεί η καθιέρωση της συμμετοχής στην αξιολόγηση ως υποχρεωτική διαδικασία για όλους τους δημοσίους υπαλλήλους.

Η άρνηση συμμετοχής, είτε ως αξιολογούμενος είτε ως αξιολογητής, χαρακτηρίζεται ρητά ως πειθαρχικό παράπτωμα, ενώ σε περίπτωση που κάποιος υπάλληλος αρνηθεί να συμμετάσχει για δύο συνεχόμενες αξιολογικές περιόδους, το σχέδιο προβλέπει την επιβολή της ποινής της οριστικής παύσης (απόλυσης).

Σε θέση μάχης εργαζόμενοι και συνδικάτα

Ατυτοδιοικητικοί και συνδικαλιστικοί παράγοντες εκτιμούν ότι η κυβέρνηση δείχνει αποφασισμένη να ανοίξει τη σχετική συζήτηση, ενόψει της διαδικασίας συνταγματικής αναθεώρησης που αναμένεται να ξεκινήσει ως το τέλος έτους ή αρχές του 2026. Ειδικότερα, στο πλαίσιο συνταγματικής αναθεώρησης -που αποτελεί προϋπόθεση για την τροποποίηση του άρθρου 103 που κατοχυρώνει τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων- η κυβέρνηση στοχεύει στη δημιουργία ενός συστήματος αξιολόγησης που δεν θα είναι τυπικό αλλά ουσιαστικό, ενώ για μονιμότητα θεωρεί ότι δεν μπορεί να λειτουργεί ως ασπίδα για αδράνεια και αναποτελεσματικότητα, κυρίως για την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους ελεγκτικούς μηχανισμούς.

Ωστόσο, εκείνο που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στους κόλπους των εργαζομένων και των συνδικαλιστών ήταν η πρόσφατη ανάρτηση του πρωθυπουργού στο καθιερωμένο Κυριακάτικο μήνυμά του, μέσα από το οποίο γνωστοποίησε ότι προχωρά η αναμόρφωση του πειθαρχικού κώδικα που θα νομοθετηθεί σύντομα, ενώ παράλληλα, όπως τόνισε «θα αυστηροποιηθούν και οι ποινές για τους δημόσιους υπαλλήλους που είναι συστηματικά αρνητές αξιολόγησης και οι οποίοι θα παραπέμπονται με ποινή οριστικής απόλυσης στα νέα Πειθαρχικά Συμβούλια».

Η δήλωση αυτή μεταφράστηκε ξεκάθαρα ως μία ρύθμιση που θα προβλέπει ότι όσοι αρνηθούν την αξιολόγηση στο Δημόσιο θα βρίσκονται αντιμέτωποι με κλιμακούμενες ποινές και ότι στην πρώτη άρνηση για αξιολόγηση θα προβλέπεται στέρηση έως δύο μισθών και σε περίπτωση υποτροπής θα προβλέπεται η παραπομπή του για οριστική απόλυση από το Δημόσιο. Μπροστά σε αυτό το σκηνικό που διαμορφώνεται από την κυβέρνηση, η ΠΟΕ-ΟΤΑ με το εξώδικό της γνωστοποίησε ήδη την κήρυξη απεργίας-αποχής όλων των εργαζομένων στον χώρο των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ Α’ Βαθμού) από κάθε ενέργεια που συνδέεται με την παρατεινόμενη διαδικασία αξιολόγησης για την αξιολογική περίοδο 2024, η οποία όφειλε σύμφωνα με τον Νόμο να έχει ολοκληρωθεί.

Έντονη ήταν και η αντίδραση της ΑΔΕΔΥ, η οποία συνεδριάζει εντός των επόμενων ημερών για το επίμαχο ζήτημα, καθώς σε ανακοίνωσή της σχολίασε με δηκτικό τρόπο το ζήτημα της άρσης της μονιμότητας λέγοντας «αλήθεια, τι εξυπηρετεί η επιστροφή στην αλήστου μνήμης εποχή, που ο νυν πρωθυπουργός, τότε υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, οδηγούσε σε διαθεσιμότητες-απολύσεις χιλιάδες εργαζομένους και εργαζόμενες; Ειδικά όταν η κυβέρνηση, αρνείται πεισματικά να αντιμετωπίσει τη δραματική υποστελέχωση και υποχρηματοδότηση των δημόσιων υπηρεσιών, ανεχόμενη, αν όχι ενισχύοντας τις ρουσφετολογικές πρακτικές».

Ξεκαθάρισε μάλιστα πως οποιαδήποτε προσπάθεια της κυβέρνησης να γυρίσει τη χώρα στην εποχή του Δηλιγιάννη και της Πλατείας Κλαυθμώνος, αποτελεί «αιτία πολέμου» και τα «επίχειρα όσων το τολμήσουν θα είναι βαριά».

«Δεν είμαστε οι καλοπληρωμένοι τεμπέληδες»

Κληθείς να απαντήσει στη «ΜτΚ» για ποιο λόγο η κυβέρνηση ανοίγει τώρα θέμα αξιολόγησης και άρσης μονιμότητας στο δημόσιο, ο γενικός γραμματέας της ΠΟΕ-ΟΤΑ και μέλος του Γενικού Συμβουλίου Βασίλης Πετρόπουλος τόνισε «κανείς δεν μπορεί να αντιληφθεί πως μεταφράζεται αυτός ο κυβερνητικός σχεδιασμός, παρά μόνο ότι υποκρύπτει σκοπιμότητα».

Υποστήριξε ότι τόσο για την Αυτοδιοίκηση, όσο και για το ευρύτερο δημόσιο «υπάρχει κόσμος που δεν ξέρει ότι κόπηκαν οι μισθοί και αγωνιζόμαστε για την επαναφορά του 13^ου και 14^ου μισθού και θεωρεί ότι είμαστε ακόμη οι καλοπληρωμένοι τεμπέληδες».

Αυτό όμως, όπως εξήγησε ο κ. Πετρόπουλος είναι μία στρεβλή εικόνα και η κυβέρνηση παραθέτει αυτές τις εντυπώσεις από τον κόσμο, ως επιχείρημα, για να περάσει τον νόμο για την αξιολόγηση και την άρση της μονιμότητας και στο τέλος να κλείσει οριστικά την πόρτα των προσλήψεων. «Ειδικά όμως για την Αυτοδιοίκηση αυτός ο σχεδιασμός είναι πλήρως αντιφατικός, αφού οι υπηρεσίες στο σύνολο τους είναι υποστελεχωμένες και υποχρηματοδοτούμενες. Σε κάποιους Δήμους υπάλληλοι στις Οικονομικές Υπηρεσίες μόνο που δεν… πηδούν από τα παράθυρα» σχολίασε ο γενικός γραμματέας της ΠΟΕ-ΟΤΑ.

Ο ίδιος αναφερόμενος στο προσωπικό των ΟΤΑ σημείωσε ότι εδώ και 12 χρόνια που δεν γίνονται προσλήψεις, οι υπηρεσίες έχουν «στεγνώσει» και το προσωπικό γερνάει, αλλά και να θέλει να… λουφάρει δεν έχει καμία δυνατότητα. «Επίσης, η κυβέρνηση γνωρίζει ότι από το 1990 και μετά, το προσωπικό προσλήφθηκε μέσω ΑΣΕΠ και τους πανελλήνιους γραπτούς διαγωνισμούς. Οπότε δεν μπορεί να ισχυριστεί πως θέλει να βάλει φρένο στο πελατειακό κράτος, γιατί η συντριπτική πλειοψηφία στους ΟΤΑ δεν μπήκε με ρουσφέτι» υπογράμμισε ο κ. Πετρόπουλος.

Σημείωσε πάντως ότι εργαζόμενοι και συνδικαλιστικό κίνημα παραμένουν σε θέση μάχης, αποφασισμένοι να βάλουν φρένο σε αυτό το σχεδιασμό.

Αξιολόγησε σε... ανύπαρκτο προσωπικό

Συνδικαλιστές και αυτοδιοικητικοί παράγοντες υποστηρίζουν ότι το μόνο βέβαιο είναι ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα έχει επιπτώσεις, αν προχωρήσει η αξιολόγηση χωρίς επαρκή προετοιμασία και κυρίως αν αρθεί η μονιμότητα. «Δήμοι και Περιφέρειες λειτουργούν ήδη με σοβαρές ελλείψεις προσωπικού και η όποια λειτουργία στηρίζεται στους συμβασιούχους. Οπότε οι ΟΤΑ κινδυνεύουν να βρεθούν με ακόμη πιο ασταθές ανθρώπινο δυναμικό» σχολίασαν στη «ΜτΚ» αυτοδιοικητικοί παράγοντες.

Μάλιστα, υποστηρίζουν ότι ανησυχία προκαλεί και το γεγονός ότι αν η αξιολόγηση προχωρήσει χωρίς επαρκή προετοιμασία, κινδυνεύει να γίνει εργαλείο ελέγχου αντί κίνητρο για να βελτιωθεί το προσωπικό. Επίσης, οι ίδιοι εκφράζουν φόβους πως η αξιολόγηση θα φέρει στην επιφάνεια και άλλα προβλήματα, κυρίως ως προς την προστασία των εργαζομένων. «Αν το σύστημα που θα εφαρμοστεί δεν είναι αδιάβλητο και ακομμάτιστο, τότε θα στηθεί ένας μηχανισμός φόβου και τρομοκρατίας προς το προσωπικό, με τους πολιτικούς προϊσταμένους να απειλούν με υποβάθμιση ή και απόλυση» ανέφεραν παράγοντες της Αυτοδιοίκησης.

Τι λένε οι δήμαρχοι

Ιγν. Καϊτεζίδης: Ναι στην αξιολόγηση αλλά με αξιόπιστο φορέα

Την άποψη ότι κανείς δεν μπορεί να είναι αντίθετος επί της αρχής στο ζήτημα της αξιολόγησης διατύπωσε ο πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης των Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΕΔ-ΚΜ), δήμαρχος Πυλαίας-Χορτιάτη Ιγνάτιος Καϊτεζίδης. «Όλοι οι άνθρωποι αξιολογούμαστε ούτως ή άλλως στη ζωή μας. Γι’ αυτό θεωρώ ότι δεν θα μπορούσε κανείς με σοβαρά επιχειρήματα να είναι αντίθετος σε μία αξιολόγηση όλου του ευρύτερου δημόσιου τομέα και των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης», επεσήμανε ο κ. Καϊτεζίδης.

Τόνισε μάλιστα ότι «το θέμα είναι ποιος αξιολογεί, με ποιες διαδικασίες και πόσο αξιόπιστη θα είναι η αξιολόγηση». Ο πρόεδρος της ΠΕΔ-ΚΜ πρόσθεσε ότι «με τη συνεργασία των εργαζομένων, των διοικήσεων των δήμων και του αρμόδιου υπουργείου Εσωτερικών μπορούμε να πάμε σε έναν αξιόπιστο φορέα, που θα αποδίδει δικαιοσύνη, θα αποτρέπει τις αυθαιρεσίες και θα δίνει και ηθικά ή και υλικά κίνητρα σε αυτούς που πραγματικά μέσα από τη διαδικασία της αξιολόγησης κριθεί ότι προσφέρουν στην τοπική τους κοινωνία και ευρύτερα στο κοινωνικό σύνολο».

Σ. Δανιηλίδης: Αξιολόγηση ναι, αλλά με σύστημα αδιάβλητο και αξιοκρατικό

Υπέρ της αξιολόγησης των υπαλλήλων στην Αυτοδιοίκηση δηλώνει ο δήμαρχος Νεάπολης-Συκεών Σίμος Δανιηλίδης, ωστόσο υποστηρίζει πως αυτή θα πρέπει να γίνει μέσα από ένα σύστημα αδιάβλητο και αξιοκρατικό για να έχει αποτέλεσμα. «Το ζήτημα αυτό έχει αντιμετωπιστεί σε επίπεδο ΕΕ, σε χώρες της οποίας η αξιολόγηση λειτούργησε γιατί έγινε μέσα από σύστημα αξιόπιστο και επιστημονικά τεκμηριωμένο. Εμείς είμαστε και σε αυτόν τον τομέα ουραγοί και αν γίνει η προσπάθεια στη χώρα μας, είναι σκόπιμο να γίνει έξω και πέρα από κομματικές και παραταξιακές λογικές» τόνισε.

Εξάλλου, όπως είπε, υπάρχει και το παράδειγμα των Σκανδιναβικών χωρών, όπου τα συνδικάτα είναι εκείνα που ζητούν την αξιολόγηση του προσωπικού και των υπηρεσιών και με βάση τα αποτελέσματα, προτείνουν στο Κράτος μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για να αντιμετωπιστούν τα όποια προβλήματα που βιώνουν οι πολίτες με τις υπηρεσίες.

Ανέφερε μάλιστα πως στο πλαίσιο της αξιολόγησης, πλην του προσωπικού, επιβάλλεται να αξιολογηθούν υπηρεσίες και δομές των δομών, ακόμα και οι ίδιοι οι αιρετοί, γιατί διαφορετικά η προσπάθεια θα είναι ημιτελής. «Επίσης, είμαι της άποψης ότι εκτός από την αξιολόγηση χρειάζεται και ένα σύστημα ανταμοιβής και επιβράβευσης υπαλλήλων, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι συνεπείς, έντιμοι και παραγωγικοί. Δεν μπορεί να μιλάμε για αξιολόγηση αν δεν ληφθούν μέτρα κατά όσων κρατούν θέσεις ευθύνης, αλλά στην ουσία δεν τις αξίζουν επειδή αναρριχήθηκαν με άλλους τρόπους» υπογράμμισε ο κ. Δανιηλίδης.

Θεωρεί μάλιστα πως όσοι φοβούνται να μπουν στο «μικροσκόπιο» της αξιολόγησης, είναι είτε ανεπαρκής, είτε έχουν μάθει να λειτουργούν παράτυπα και παράνομα. «Ο παραγωγικός, συνεπής και έντιμος υπάλληλος δεν έχει να φοβηθεί τίποτα απολύτως» σχολίασε ο δήμαρχος Νεάπολης-Συκεών, προσθέτοντας πως παράλληλα και το προσωπικό της Αυτοδιοίκησης χρήζει διαρκούς επιμόρφωσης, γιατί η εποχή αλλάζει, όπως και τα δεδομένα στους δήμους. «Στην εποχή της ψηφιοποίησης και της τηλεϊατρικής δεν μπορούμε να πάμε με το… κάρο» σημείωσε δηκτικά ο κ. Δανιηλίδης.

Δ. Νώτας: Υπάρχει σύστημα, αλλά δεν εφαρμόζεται

Την ανάγκη να εφαρμοστεί το υφιστάμενο σύστημα αξιολόγησης με βάση το Ν.4940/22 επισημαίνει ο δήμαρχος Εμμανουήλ Παπά Δημήτρης Νότας, σημειώνοντας πως δυστυχώς δεν εφαρμόζεται. «θεωρητικά γίνονται αξιολογήσεις από τους αιρετούς προς τους διευθυντές των υπηρεσιών και από εκείνους στους υφισταμένους τους. «Το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν έχουμε νομικό πλαίσιο για να γίνει η αξιολόγηση, αλλά ότι αυτή δεν εφαρμόζεται. Εξάλλου για την ΤΑ η εικόνα έχει αλλάξει, αφού με βάση έρευνες, το 85% των πολιτών θεωρεί ότι οι δημοτικοί υπάλληλοι είναι υψηλής απόδοσης, δεδομένου ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα στον Δήμο».

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 01.06.2025