Το σπίτι του φύλακα της Αλυκής στο Αγγελοχώρι εκπέμπει SOS…

Το «σπίτι του φύλακα της Αλυκής» ήταν ένα εγκαταλελειμμένο-ετοιμόρροπο κτίριο. Χτίστηκε τη δεκαετία του 1950 στην παραλία του Αγγελοχωρίου και ήταν η κατοικία της οικογένειας του φύλακα, την εποχή που το αλάτι ήταν κρατικό μονοπώλιο…

Τη δεκαετία του ’80 σταμάτησε η υπηρεσία του φύλακα καθώς το αλάτι φυλάσσονταν πλέον σε προστατευμένους χώρους και στο παραθαλάσσιο σπίτι με τη μοναδική θέα φιλοξενούνταν εποχιακοί εργάτες των αλυκών μέχρι και το ’90, οπότε και εγκαταλείφθηκε οριστικά.

Έκτοτε το σπίτι και η αυλή του έγινε σκουπιδότοπος μέχρι τον Ιούλιο του 2018, όταν μέλη του Μορφωτικού Πολιτιστικού συλλόγου Αγγελοχωρίου το καθάρισαν και το μετέτρεψαν σε χώρο πολιτισμού όπου έγιναν εκατοντάδες εκδηλώσεις και τις παρακολούθησαν δωρεάν χιλιάδες πολίτες. Κάποιοι όμως θέλησαν να το κλείσουν και έκαναν ανώνυμη καταγγελία στην πολεοδομία. Κλιμάκιο της πολεοδομίας ύστερα από αυτοψία έκρινε το κτίριο ακατάλληλο και ζήτησε να παραμείνει κλειστό μέχρι να επισκευαστεί η στέγη του.

Πάλι με εθελοντική εργασία και δωρεές επισκευάστηκε η στέγη και το «καταφύγιο» του πολιτισμού συνέχισε να λειτουργεί.

Αυτή την περίοδο το «σπίτι του φύλακα της Αλυκής» εκπέμπει νέο SOS και οι χιλιάδες φίλοι του κινητοποιούνται για να το σώσουν. Συνάντησα την «ψυχή του σπιτιού» τον πρόεδρο του Μορφωτικού Πολιτιστικού συλλόγου Αγγελοχωρίου Ευάγγελο Μίχο, την πρώτη ημέρα των κινητοποιήσεων και υπέγραψα από τους πρώτους για να σωθεί το «σπίτι του φύλακα της αλυκής» και να συνεχίσει τη λειτουργία του.

Όπως δήλωσε στη «ΜτΚ» ο κ. Μίχος, χάρη στο μεράκι και τις πολύχρονες προσπάθειες του συλλόγου το «σπίτι του φύλακα της αλυκής» προσφέρει εκδηλώσεις και δραστηριότητες τέχνης, πολιτισμού και πολιτιστικής ευαισθητοποίησης, δίχως καμία οικονομική επιβάρυνση, στα μέλη του συλλόγου αλλά και σε κάθε ενδιαφερόμενο συμπολίτη μας.

«Η εταιρεία Ελληνικές Αλυκές ΑΕ απέστειλε εξώδικο προς τον Δήμο Θερμαϊκού με τη λήξη της δεκαετούς σύμβασης παραχώρησης, που έληξε προ δύο μηνών» δηλώνει χαρακτηριστικά ο ίδιος και προσθέτει: «Κάναμε έκτακτη Γενική Συνέλευσή και αποφασίσαμε να δραστηριοποιηθούμε, ώστε ο υπέροχος αυτός χώρος να παραμείνει χώρος πολιτισμού γι’ αυτό και συντάξαμε ένα έγγραφο συμπαράστασης και ζητάμε από τους πολίτες να το υπογράψουν. Μοναδικό αίτημα μας είναι να μην αφήσουμε να χαθεί από τον Δήμο μας αυτή η κοιτίδα πολιτισμού…».

Από πότε λειτουργεί η αλυκή στο Αγγελοχώρι;

Το 1902 ξεκίνησε η λειτουργία της αλυκής Αγγελοχωρίου από το τότε Ελληνικό Μονοπώλιο.

Κάπου στα 1952 χτίστηκε το σπιτάκι του φύλακα με σκοπό να φιλοξενεί τον εκάστοτε φύλακα και την οικογένειά του, για να είναι συνεχής η φύλαξη, μιας και το αλάτι ήταν πολύτιμο αγαθό εκείνα τα χρόνια και απαγορευόταν η παρασκευή του σαν μονοπωλιακό προϊόν.

Οι πληροφορίες για το πότε εγκαταλείφθηκε διαφέρουν. Κάποιοι λένε πως σταμάτησε η χρήση του το 1985 όταν έγινε η αλλαγή της εταιρείας εκμετάλλευσης σε Ελληνικές Αλυκές ΑΕ και άλλοι αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν δόθηκε σε κάποιον υπάλληλο της αλυκής η δυνατότητα να το επισκευάσει και να μείνει για λίγο.

Πάντως για μεγάλα χρονικά διαστήματα, έμεναν εργάτες κατά την περίοδο συγκομιδής του αλατιού, με αποτέλεσμα ό,τι σκουπίδια έβγαζαν από τη διαβίωσή τους, να τα θάβουν στην αυλή. Χρόνια μετά θα τα έβρισκα μπροστά μου…

Πότε αποφασίσατε να χρησιμοποιείται το σπίτι του φύλακα ως έδρα του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Αγγελοχωρίου;

Ήρθα ως μόνιμος κάτοικος στο Αγγελοχώρι το 2011, να ζήσω με την αγαπημένη μου σύντροφο την Βασούλα και την πεντάχρονη κορούλα της την Ζωή.

Στις συχνές μου βόλτες στην περιοχή της λιμνοθάλασσας, περνούσα πάντα από μπροστά του. Πάντα όμως με αντάριαζε η αυλή του, με τον όγκο των σκουπιδιών της. Το σπίτι ήταν πνιγμένο μέσα στα βάτα και την άναρχη βλάστηση. Γενικά όλη η περιοχή της λιμνοθάλασσας, ήταν διάσπαρτη με πλαστικά σκουπίδια που από τον καιρό είχαν πολυμεριστεί.

Το 2014 τα Χριστούγεννα, βίωσα κάτι πολύ όμορφο που με έδεσε με έναν διαφορετικό τρόπο, με τον 11χρονο γιόκα μου τον Αλέξανδρο, που ζώντας μακριά μου, κάθε που βρισκόμασταν ψάχναμε να βρούμε τρόπους επικοινωνίας. Και αυτό που ζήσαμε μπροστά στο σπιτάκι, ακουμπισμένοι σε μία μισοθαμένη σπασμένη βάρκα, με έκανε να το βάλω στην καρδιά μου.

Αυτό ήταν καταλυτικό στην εξέλιξή μου ως άνθρωπος, και στις σχέσεις μου και με τις αγαπημένες μου κόρες, την Νάντια και την Έλενα.

Έτσι, σαν ήρθε ο καιρός και έγινα πρόεδρος του ΜΠΣ Αγγελοχωρίου, ήρθε η ώρα να ανταποδώσω το καλό. Με την ιδιότητα του προέδρου ενός συλλόγου που δημιουργήθηκε το 2017, τον Απρίλιο του 2018 ζήτησα την άδεια από την Αλυκή να καθαρίσω την αυλή του. Η Αλυκή με παρέπεμψε στον Δήμο Θερμαϊκού, μιας και από το 2015 είχε παραχωρήσει το οικόπεδο και το σπίτι που βρισκόταν μέσα σε αυτό, μέχρι το 2025.

Αφού καθάρισα την αυλή και συμμάζεψα τη στέγη του που ήταν ετοιμόρροπη, καλέσαμε στις 24 Αυγούστου την Ανθή Θάνου με τον Αλέξανδρο Μακρή, να μας πει παραμύθια για το αλάτι.

Εκείνη η βραδιά μας σημάδεψε όσους βρεθήκαμε εκεί και τότε κατάλαβα πως αυτός ο χώρος προορίζεται για να γίνει χώρος πολιτισμού. Και αυτό κάναμε…

Πώς είδε ο κόσμος αυτή την προσπάθειά σας;

Η τοπική κοινωνία είναι η αλήθεια δεν μπόρεσε να καταλάβει το εγχείρημα και να το ενσωματώσει στην καθημερινότητά της. Μαθημένη σε διαφορετικούς τρόπους διασκέδασης δεν συμμετείχε στα δρώμενα. Υπήρχαν όμως άνθρωποι, από άλλα δημοτικά διαμερίσματα και από την πόλη της Θεσσαλονίκης, που αναζητούσαν την επαφή με τη φύση και όσα ο αστικός τρόπος ζωής απορρόφησε και χάθηκε ένα μεγάλο μέρος της αθωότητας μας.

Στην αυλή του σπιτιού, την βρήκαμε και πάλι, γιατί όσα έγιναν δεν χρειάστηκαν καμιά οικονομική συναλλαγή για να συμβούν. Ήταν η ανάγκη των καλλιτεχνών να επικοινωνήσουν την τέχνη τους με ανθρώπους που ζουν και αναπνέουν μέσα από τις τέχνες.

Στα χρόνια της καραντίνας, ο εγκλεισμός μας και η κατάσταση ασφυξίας που νιώθαμε, εκτονώθηκε στις ομορφιές της φύσης που περιβάλλει το σπίτι. Για να τις απολαύσουμε όμως, ήρθε η ώρα να γίνει η μεγάλη παρέμβαση σε όλη την έκταση της λιμνοθάλασσας και να την καθαρίσουμε από όλες τις ασχήμιες της καταναλωτικής μας κοινωνίας. Με την βοήθεια πολλών εθελοντών της ομάδας Save Your Hood που εκείνο τον καιρό ξεκίνησε να δραστηριοποιείτε σε όλη τη χώρα, με πρωτεργάτη τον Βασίλη Σφακιανόπουλο στην Αθήνα και την Χριστίνα Δρακοπούλου στη Θεσσαλονίκη.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, σε πάρα πολλές δράσεις σε όλο το μέτωπο του Θερμαϊκού κόλπου, πάνω από ένα εκατομμύριο διακόσιες χιλιάδες λίτρα σκουπιδιών πήγαν στη θέση τους.

Το «σπίτι του φύλακα» έγινε ο χώρος συγκέντρωσης αυτών των ομάδων και το σημείο εκκίνησης κάθε δράσης. Με το τέλος της δράσης το σπίτι και πάλι μας υποδεχόταν για να μας τρατάρει την γαλήνη και ηρεμία που αποπνέει σε όλους μας.

Έκτοτε, επαναλαμβάνουμε εκείνες τις δράσεις με τη συμμετοχή σχολείων και τα περιβαλλοντικά προγράμματα πολλών εταιριών που κρατάμε όλη την περιοχή σε πολύ καλή κατάσταση.

Ο κόσμος λοιπόν, αγκάλιασε αυτή την προσπάθεια και έδειξε τον δρόμο για το τι πρέπει να γίνει.

Από τότε μέχρι σήμερα πόσες εκδηλώσεις έχετε κάνει στο «σπίτι του φύλακα»;

Πάνω από τετρακόσιες εκδηλώσεις πολιτισμού, που περιλαμβάνουν, συναυλίες, παρουσιάσεις δίσκων, ανοιχτές πρόβες, θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις φωτογραφίας, ζωγραφικής, εργαστήρια δημιουργικής γραφής, εκδόσεις ποίησης, παρουσιάσεις βιβλίων, εργαστήρια μακραμέ, κεραμικής, ξυλογλυπτικής σε γιαλόξυλα, ομάδες συζήτησης, φιλοσοφίας, ψυχολογίας και κάθε πρόταση των μελών μας που υπήρχε ανταπόκριση από το κοινό, υπηρετήθηκε από τον σύλλογό μας.

Με μοναδικό γνώμονα να είναι όλα δωρεάν και μόνο όταν υπήρχε το αίτημα από τους καλλιτέχνες, να υπάρχει κουτί προαιρετικής οικονομικής συνεισφοράς.

Πώς αντιμετωπίσατε τα προβλήματα που είχε το κτίριο;

Τον Αύγουστο του 2022 ενημερώθηκα από τους υπευθύνους της αλυκής, πως έγινε ανώνυμη καταγγελία στην πολεοδομία ότι υπάρχει κίνδυνος για όποιον θα έμπαινε μέσα στο σπίτι λόγω της κατάστασης της στέγης και πρέπει να επισκευαστεί ή να γκρεμιστεί εντός εύλογου χρόνου. Μέχρι τότε, να περιφραχτεί με συρματόπλεγμα για να μην μπαίνει κανείς μέσα. Αναρωτιέμαι αν υπάρχει άλλη περίπτωση σε όλη τη χώρα, όπου έλεγχος πολεοδομικός να βγάλει πόρισμα και να κοινοποιηθεί εντός 24 ωρών…

Σταμάτησαν οι εκδηλώσεις και δεν άρχισαν ποτέ, γιατί δεν ήθελα να τις πραγματοποιήσω σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Έτσι ένιωθα πως ήταν.

Αποφασίσαμε σαν σύλλογος να μην γίνονται εκδηλώσεις αν δεν επισκευαστεί το κτίσμα.

Με την πίεση του κόσμου, καταφέραμε μετά από ενέργειες του κ. Κώστα Κούτουκα, αντιδημάρχου τότε Οικονομικών, τον τοπογράφο Γιώργο Μαυρίκα, τον πολιτικό μηχανικό που έκανε τη στατική μελέτη Αλέξανδρο Κούστα, τον πολιτικό μηχανικό Ζαχαρία Βουτσή την επίβλεψη και την άδεια μικρής κλίμακας. Όλοι αυτοί οι εξαιρετικοί άνθρωποι, δεν έλαβαν αμοιβή για τις υπηρεσίες τους. Πίστεψαν στο όνειρό μας και του έδωσαν σάρκα και οστά. Τον Μάρτιο του 2023, καταφέραμε να μαζέψουμε περίπου 9.000 ευρώ μέσω των μέσω κοινωνικής δικτύωσης, με πολλή προσωπική δουλειά, την προσφορά φίλων εθελοντών, και τους αδελφούς Μήλιου που ανέλαβαν την αντικατάσταση της στέγης τελείως δωρεάν, μέσα σε τρεις μήνες να είναι έτοιμο το σπίτι και τον Ιούνιο να ξεκινήσουμε και πάλι τις εκδηλώσεις.

Τώρα πια και με σωστό στολίδι το σπίτι να μας υποδέχεται και μέσα, όποτε χαλούσε ο καιρός. Με αυτόν τον αγώνα, ένιωσα την ζεστασιά των ανθρώπων και αγάπησα ξανά το είδος μας. Και να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όποιον έκανε την καταγγελία. Γιατί χάρη σε αυτήν, έγινε η κινητοποίηση και αποκατάσταση του σπιτιού.

Σήμερα τι πρόβλημα υπάρχει και κινδυνεύει να σταματήσει όλη αυτή η πολιτιστική δραστηριότητα στο σπίτι του φύλακα της Αλυκής;

Σήμερα έχει λήξει η δεκαετής σύμβαση παραχώρησης από τις Ελληνικές Αλυκές ΑΕ προς τον Δήμο. Έτσι, ως όφειλε η νυν διοίκηση της εταιρείας, με εξώδικο ζήτησε της επιστροφή του παραχωρούμενου ακινήτου.

Ο Δήμος ζητά την ανανέωση της σύμβασης για άλλη μία δεκαετία, μα το αίτημά του προσκρούει στις συνθήκες της εποχής.

Το ΤΑΙΠΕΔ που ελέγχει τις Ελληνικές Αλυκές ΑΕ, έχει προκηρύξει διαγωνισμό για την πώλησή τους. Έτσι δεν μπορεί η νυν διοίκηση να δεσμεύσει τον μελλοντικό ιδιοκτήτη με τέτοιου είδους παραχωρήσεις.

Το θέμα είναι πως η λωρίδα γης που είχε παραχωρήσει για δέκα χρόνια η εταιρεία, δεν είναι χρήσιμη για τις εργασίες της. Είναι αιγιαλός.

Ο Δήμος αξιώνει τη μόνιμη παραχώρηση από το ΤΑΙΠΕΔ και σε αυτή του την αξίωση ερχόμαστε εμείς ως πολίτες και χρήστες του χώρου, που τόσα χρόνια τον υπηρετούμε και τον κρατούμε καθαρό, με τα οφέλη να είναι ορατά και στην ποιότητα του αλατιού, αφού τα τρία τελευταία χρόνια το αλάτι Αγγελοχωρίου είναι το καλύτερο ποιοτικά, στις μετρήσεις που κάνει η ίδια η εταιρεία.

Θέλω να πω, πως δεν υπάρχει κάποιος που μας καταδιώκει. Η Διοίκηση της εταιρείας, αν ήθελε να μας διώξει, θα το είχε κάνει προ πολλού. Με την σιωπηλή ανοχή της έφτασε το σπιτάκι ως εδώ. Και είμαστε ευγνώμονες γι’ αυτό.

Πιστεύω πως είναι θέμα πολιτικής βούλησης να ξεπεραστεί το πρόβλημα.

Για να συνεχίσει αυτό το κύτταρο πολιτισμού να συνεχίσει να αναπτύσσεται και αυτός ο πνεύμονας περιβαλλοντικών δράσεων να συνεχίσει να αναπνέει και να αποπνέει καθαριότητα.

«Κάθε υπογραφή θα είναι πολύτιμη σε αυτό τον αγώνα»

Ο Δήμος Θερμαϊκού συμπαραστέκεται στον αγώνα σας;

Ο δήμαρχος κ. Θεόδωρος Τζέκος με όλους τους συνεργάτες του είναι δίπλα μας και χρησιμοποιεί κάθε νόμιμο μέσο να συνεχιστεί αυτό το έργο του συλλόγου μας. Όπως και οι πρώην δήμαρχοι, ο κ. Γιώργος Τσαμασλής και ο κ. Γιάννης Μαυρομάτης.

Βρισκόμαστε σε επαφή με την ευχή να πιάσουν τόπο οι εκκλήσεις όλων μας.

Τι μπορεί να κάνει ο κόσμος για να βοηθήσει την προσπάθειά σας για να μην κλείσει το σπίτι του φύλακα;

Από σήμερα έχουμε ξεκινήσει μία προσπάθεια συλλογής υπογραφών για να στηρίξουμε το έργο της δημοτικής μας αρχής στη διεκδίκηση της συγκεκριμένης έκτασης που περιλαμβάνει το Σπίτι.

Κάθε υπογραφή θα είναι πολύτιμη σε αυτό τον αγώνα. Καλούμε τους πολίτες να υπογράψουν διαδικτυακά.

Τι ζητάτε από το υπουργείο Πολιτισμού και τα συναρμόδια υπουργεία που εμπλέκονται στην υπόθεση ώστε να συνεχιστεί η πολιτιστική σας δραστηριότητα στο σπίτι του φύλακα της Αλυκής;

Να αφουγκραστούν το αίτημα των πολιτών και της κοινωνίας και να επιβάλουν μία πολιτική λύση σε ένα πολύ απλό θέμα.

Ο ιδιώτης επενδυτής δεν θα πάθει απολύτως τίποτα αν δεν παραλάβει τα δέκα στρέμματα που εδώ και δέκα χρόνια είχαν ήδη παραχωρηθεί από τις Ελληνικές Αλυκές στον Δήμο μας.

Ίσα-ίσα θα τους ευγνωμονεί γιατί θα έχει σύμμαχο μία κοινωνία για να διατηρήσει την λιμνοθάλασσα καθαρή και θα παράγει ένα τέλειο προϊόν. Αλάτι πολύτιμο για την ζωή μας αυτός.

Εκδηλώσεις πολιτισμού και δράσεις καθαρισμού, πολύτιμες για την καθημερινότητά μας εμείς.

*Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 28/9/2025