- Newsroom
Με κίνητρο το προσωπικό ενδιαφέρον, με χρηματοδότηση, η οποία προέρχεται κυρίως από υποτροφίες, με αξιοποίηση σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων (Τεχνητή Νοημοσύνη και Βig Data), αλλά και πρόθεση να παραμείνει στην Ελλάδα, προχώρησε στην εκπόνηση της διδακτορικής του διατριβής ο μέσος ερευνητής στην Ελλάδα.
Τα παραπάνω προκύπτουν από την τελευταία έκδοση (2025) των στατιστικών στοιχείων του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης για τους διδάκτορες που αποφοίτησαν από τα ελληνικά ΑΕΙ το 2024.
Πιο συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της έκδοσης, 2.042 νέοι διδάκτορες αναγορεύθηκαν από ελληνικά ΑΕΙ το 2024, με το 23,2% εξ αυτών να ολοκληρώνει τη διατριβή του στα 5 έτη και το προσωπικό ενδιαφέρον να είναι ο κυριότερος λόγος για την εκπόνηση της διδακτορικής διατριβής (57,1%). Σε σχέση με το 2023, καταγράφεται μείωση του ποσοστού των διδακτόρων που έλαβαν χρηματοδότηση για την εκπόνηση της διδακτορικής τους διατριβής - από 50,9% το 2023 σε 38,5% το 2024. Παράλληλα, καταγράφεται αύξηση της αξιοποίησης εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης (data mining & machine learning) και δεδομένων μεγάλης κλίμακας (Big Data) στη διδακτορική έρευνα την περίοδο 2021-2024.
Αξιοσημείωτο είναι το στοιχείο που δείχνει ότι η κατανομή ανδρών και γυναικών στην Έρευνα είναι σχεδόν ισόποση, με τους άνδρες διδάκτορες να καταλαμβάνουν ποσοστό 51,8% και τις γυναίκες 48,2%. Επιπλέον, η μεγάλη πλειονότητα των νέων διδακτόρων (94,5%) απέκτησαν τον πρώτο ακαδημαϊκό τους τίτλο (βασικό τίτλο σπουδών, πτυχίο) από ελληνικό ΑΕΙ.
Ν. Παπαϊωάννου: «Η Ελλάδα παράγει γνώση, καινοτομία και υψηλής ποιότητας ανθρώπινο κεφάλαιο»
«Τα στοιχεία που δημοσίευσε το ΕΚΤ για τους διδάκτορες που αποφοίτησαν από τα ελληνικά ΑΕΙ το 2024 αποτυπώνουν μια Ελλάδα που παράγει», σχολίασε σχετικά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο υφυπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Νίκος Παπαϊωάννου.
Κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στα υψηλά ποσοστά παραμονής στην Ελλάδα, ο κ. Παπαϊωάννου ανέφερε ότι «αποδεικνύεται ότι η ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα εμπιστεύεται το περιβάλλον που διαμορφώνουμε τα τελευταία χρόνια».
Επιπλέον, χαρακτήρισε «εντυπωσιακή» τη διείσδυση των ψηφιακών τεχνολογιών, της Τεχνητής Νοημοσύνης και των BigData στη διδακτορική έρευνα και τόνισε ότι «επιβεβαιώνει ότι τα πανεπιστήμιά μας κινούνται στην αιχμή των εξελίξεων».
«Η σημερινή εικόνα δεν είναι τυχαία. Είναι αποτέλεσμα μιας συνεκτικής πολιτικής που μειώνει την ανεργία νέων επιστημόνων, αυξάνει μισθούς και ευκαιρίες, και δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε η Ελλάδα να γίνει κέντρο έρευνας και καινοτομίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη», πρόσθεσε ο κ. Παπαϊωάννου.
Όπως τόνισε, η κυβέρνηση προχωρά σε στοχευμένες παρεμβάσεις για ενίσχυση των υποτροφιών, αύξηση των πόρων προς το ερευνητικό οικοσύστημα και μεγαλύτερη διασύνδεση των ΑΕΙ με την παραγωγή και τις διεθνείς συνεργασίες.
«Συνεχίζουμε με στόχο να στηρίζουμε κάθε νέο ερευνητή και κάθε ΑΕΙ, ώστε η γνώση που παράγεται στη χώρα να μετατρέπεται σε αξία για την κοινωνία και την οικονομία», κατέληξε.
Επαγγελματική αποκατάσταση και brain drain
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, η πλειονότητα των νέων διδακτόρων (83,5%) εργαζόταν κατά την ολοκλήρωση των διδακτορικών τους σπουδών. Μάλιστα, το 64,4% διατηρούν τη θέση που κατείχαν πριν από την ολοκλήρωση του διδακτορικού. Το ποσοστό των διδακτόρων που δεν εργάζονται και αναζητούν εργασία ανέρχεται σε 13,1%.
Αξιοσημείωτο είναι το υψηλό ποσοστό των νέων διδακτόρων που δηλώνουν ότι θα παραμείνουν στην Ελλάδα μετά την εκπόνηση της διατριβής τους, καθώς το 85,2% δηλώνει ότι δεν σκοπεύει να φύγει στο άμεσο μέλλον από τη χώρα.
Όσοι σκοπεύουν να εγκατασταθούν στο άμεσο μέλλον μόνιμα στο εξωτερικό, προέρχονται κατά 35,1% από τις Φυσικές Επιστήμες, 24,5% από την Ιατρική και τις Επιστήμες Υγείας και 20,9% από τις Επιστήμες Μηχανικών και Τεχνολογίας.
Ως βασική αιτία μόνιμης εγκατάστασης στο εξωτερικό, καταγράφεται η συνέχιση της ερευνητικής δραστηριότητας (35,4%). Επιπλέον λόγοι, αποτελούν η επαγγελματική απασχόληση σε οποιοδήποτε είδος θέσης εργασίας, εκτός έρευνας (26,7%) και η ακαδημαϊκή σταδιοδρομία (25,3%).
Όσον αφορά τις επιστημονικές εκροές που συνδέονται με τη διδακτορική έρευνα των νέων διδακτόρων, η δημοσίευση σε διεθνές επιστημονικό περιοδικό (56,3%), η δημοσίευση ανοικτής πρόσβασης σε διεθνές επιστημονικό περιοδικό (54,5%) και η συμμετοχή σε διεθνές συνέδριο (53,4%), αποτελούν τις κυριότερες επιλογές των νέων διδακτόρων του 2024.
Οι αριθμοί και το… δημογραφικό των διατριβών
Την πρωτοκαθεδρία στις διατριβές ανά πεδίο κατέχει η Ιατρική και οι Επιστήμες Υγείας (ποσοστό 25,3%). Ακολουθούν οι Κοινωνικές Επιστήμες (23,8%), οι Φυσικές Επιστήμες (23,7%), οι Επιστήμες Μηχανικού & Τεχνολογίας (18,1%), οι Ανθρωπιστικές Επιστήμες (15,1%), και οι Γεωπονικές Επιστήμες & Κτηνιατρική (3,4%).
Πιο αναλυτικά, οι 10 κορυφαίες επιστημονικές περιοχές κατά αριθμό διδακτορικών διατριβών για το 2024 είναι: Κλινική Ιατρική (227 διατριβές), Επιστήμες Υγείας (192), Εκπαίδευση(153),Οικονομικά και Επιχειρήσεις (146), Επιστήμες Ηλεκτρολόγου, Ηλεκτρονικού, Μηχανικού Η/Υ (120), Επιστήμη Η/Υ & Πληροφορική (101), Βιολογία (101), Φυσική (96), Χημεία (88) και Γλώσσα & Λογοτεχνία (81).
Σημειώνεται, επίσης, ότι οι περισσότερες διδακτορικές διατριβές εκπονήθηκαν στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών --415 σε αριθμό. Ακολουθούν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με 305, το Πανεπιστήμιο Πατρών (179 διατριβές), το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (145), το Πανεπιστήμιο Κρήτης (118), το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (108) και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (107).
Ακόμη, η πλειονότητα των διδακτόρων ολοκλήρωσε τις διδακτορικές σπουδές σε τέσσερα έως έξι έτη (18,7% σε τέσσερα, 20,2% σε πέντε και 14,0% σε έξι). Σημαντικό ποσοστό, ωστόσο, αποτελούν και όσοι χρειάστηκαν περισσότερα από 9 έτη για την εκπόνηση της διδακτορικής τους διατριβής (12,2%).
Ως προς την έμφυλη διάσταση των στοιχείων, οι άνδρες υπερτερούν ελάχιστα των γυναικών, με ποσοστό 51,8% έναντι 48,2%. Οι άνδρες διδάκτορες υπερτερούν στα πεδία των Επιστημών Μηχανικού και Τεχνολογία και των Φυσικών Επιστημών (70,7% και 57,6%, αντίστοιχα), ενώ στα υπόλοιπα πεδία καταγράφεται σχετική υπεροχή των γυναικών.
Επιπλέον, οι περισσότεροι από τους νέους διδάκτορες του 2024 ανήκουν στις ηλικιακές ομάδες 25-34 ετών (39,8%) και 35-44 ετών (34,2%), είναι άγαμοι (54,4%) και δεν έχουν παιδιά (60,9%).
Αξίζει να σημειωθεί, τέλος, ότι η συντριπτική πλειονότητα των νέων διδακτόρων (94,5%) απέκτησαν τον πρώτο ακαδημαϊκό τους τίτλο (βασικό τίτλο σπουδών, πτυχίο) από ελληνικό ΑΕΙ.
Οι μεγαλύτερες χρηματοδοτήσεις στις Φυσικές Επιστήμες
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία που αφορούν τη χρηματοδότηση των νέων διδακτόρων. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, το ποσοστό των νέων διδακτόρων που χρηματοδοτήθηκαν για την εκπόνηση της διδακτορικής τους διατριβής ανέρχεται στο 38,5%, ποσοστό μειωμένο κατά 12,4 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2023 (50,9%).
Η κύρια πηγή χρηματοδότησης των υποψηφίων διδακτόρων που χρηματοδοτήθηκαν ήταν οι υποτροφίες (47,4%), ποσοστό επίσης μειωμένο σε σχέση με το 2023 (64,0%). Ακολουθεί με ποσοστό 30,4% η απασχόληση σε ερευνητικά έργα που σχετίζονται με τη διατριβή. Η πλειονότητα της χρηματοδότησης προήλθε από εθνικούς πόρους (ΙΚΥ, ΕΛΙΔΕΚ, ΕΣΠΑ).
Επισημαίνεται, ότι υψηλά ποσοστά χρηματοδότησης έχουν όσοι εκπόνησαν τη διδακτορική τους διατριβή στις Φυσικές Επιστήμες (61,6%), τις Επιστήμες Μηχανικού και Τεχνολογίας (63,5%) και τις Γεωπονικές Επιστήμες και Κτηνιατρική (46,3%). Πιο χαμηλά είναι τα ποσοστά χρηματοδότησης στην Ιατρική και Επιστήμες Υγείας (24,1%), τις Κοινωνικές Επιστήμες (16,5%) και τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (26,1%).
Αυξημένη η χρήση εφαρμογών ΤΝ και Big Data
Πιστοί στην αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων είναι οι Έλληνες ερευνητές. Η συντριπτική πλειονότητα (98,4%) χρησιμοποιεί διαδικτυακές πλατφόρμες και άλλα συναφή ψηφιακά εργαλεία για τη βιβλιογραφική αναζήτηση και την πρόσβαση σε πληροφορίες, ενώ για την ανάλυση δεδομένων και τη δημοσίευση των ερευνητικών τους αποτελεσμάτων τα ποσοστά είναι επίσης πολύ υψηλά (79,9% και 78,8%, αντίστοιχα).
Είναι αξιοσημείωτο, ότι κατά την περίοδο 2021-2024, οι εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης και τα Big Data σημείωσαν αύξηση, ενώ οι υπόλοιπες τεχνολογίες διατήρησαν σταθερή χρήση.
Πιο συγκεκριμένα, το 26,5% των νέων διδακτόρων χρησιμοποίησαν ή ανέπτυξαν μεθόδους εξόρυξης γνώσης και μηχανικής μάθησης (data mining & machine learning), το 17,7% αξιοποίησε δεδομένα μεγάλης κλίμακας (Big Data), το 11,9% ασχολήθηκε με το Internet of Things, το 8,4% με συμμετοχικά δίκτυα και το 7,9% με τη ρομποτική. Ωστόσο, η πλειονότητα των νέων διδακτόρων (75,5%) βασίστηκε σε βάσεις δεδομένων διαχειρίσιμες με συμβατικά εργαλεία (π.χ. Excel, SPSS).
Αναλυτικά, τα στατιστικά στοιχεία για τους διδάκτορες που αποφοίτησαν από τα ελληνικά ΑΕΙ το 2024, είναι διαθέσιμα στη διεύθυνση: https://metrics.ekt.gr/publications/743.
