Οι πρώτες αναφορές για την ύπαρξη θεραπευτικής ιππασίας ανάγονται στην εποχή της αρχαίας Ελλάδας. Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν το άλογο αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς τους, τόσο για τη δύναμη και την ανδρεία του στον πόλεμο, όσο και για τις σχέσεις εμπιστοσύνης και φιλίας που δημιουργούσε με τον άνθρωπο.
Τα τελευταία περίπου δέκα χρόνια, ο ρόλος και το έργο που επιτελεί η θεραπεία μέσω του αλόγου στα άτομα με αναπηρία ή δυσκολία στις κοινωνικές συναναστροφές, κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος.
«Έχω δει και έχω ζήσει πολλά μικρά θαύματα μέσα στον χώρο και παρόλο που είμαι στο αντικείμενο από το 2009 ακόμη βουρκώνω σε πολλά περιστατικά», αναφέρει στη «ΜτΚ» η ψυχολόγος, εκπαιδεύτρια θεραπευτικής ιππασίας και ιδρύτρια του Κέντρου «ΙΠΠΟΣΤΗΡΙΞΗ» στον Λαγκαδά Θεσσαλονίκης, Κατερίνα Ρόκου.
«Γεννήθηκα για να το κάνω αυτό, ήταν σκοπός ζωής για εμένα. Από πολύ μικρή είχα πολύ καλή επαφή με τα ζώα. Θυμάμαι την μητέρα μου να βιώνει δυσκολίες με το κομμάτι της κίνησής της και πάντα είχα μία διάθεση να βοηθάω ανθρώπους, αλλά και ζώα που δεν ήταν από μόνα τους αρκετά δυνατά», σημειώνει.
Τα «μαγικά» οφέλη στον άνθρωπο
Τα οφέλη της ιπποθεραπείας για τον άνθρωπο, σύμφωνα με την ψυχολόγο, είναι πολλαπλά, ακόμη και από τις πρώτες συνεδρίες.
«Είναι ξεχωριστό να βλέπεις ένα παιδί με κινητική αναπηρία, με τετραπληγία, με λάθος θέση σώματος, για παράδειγμα στον κορμό του, με τα πρώτα βήματα του αλόγου να διορθώνει την στάση του. Είναι μαγικό να βλέπεις ένα παιδί στο φάσμα του αυτισμού να προσπαθεί να ξεκινήσει το άλογό του και χωρίς να έχει πει τις λέξεις «μαμά» και «μπαμπά» να μιλάει στο άλογο και να λέει την λέξη «πάμε», εξηγεί η ειδικός.
«Αμέσως, ανεβαίνει η αυτοπεποίθηση του ατόμου κατά τη διάρκεια της ιππασίας και φροντίδας του αλόγου. Ο συμμετέχοντας αντιλαμβάνεται πόσο δυνατός μπορεί να είναι και πως μπορεί να τα καταφέρει», προσθέτει.
Ο αναβάτης μπορεί να ξεκινήσει από την φροντίδα του αλόγου, αυτό από μόνο του αναπτύσσει το κομμάτι του δεσμού αλλά και την ικανότητα του συμμετέχοντα να φροντίζει ένα μεγάλο ζώο και κατ’ επέκταση τον ίδιο του τον εαυτό. «Η αλληλεπίδραση ζώου και ωφελούμενου είναι πάντα ισότιμη, δεν επιβάλλει κανείς και σε κανέναν τίποτα. Άλλα εφόδια παίρνει ένας ενήλικας και άλλα ένα παιδί. Ξεκινώντας ανάλογα με τις ανάγκες κάθε ανθρώπου, θέτουμε και τους θεραπευτικούς στόχους», λέει η κ. Ρόκου, εξηγώντας τη διαδικασία της θεραπείας.
Το άλογο ως κίνητρο για μάθηση και εργασία
Για να ασχοληθεί κάποιος με το κομμάτι της θεραπευτικής ιππασίας, αρχικά, οφείλει να γνωρίζει από επαγγέλματα υγείας. Είτε να είναι ψυχολόγος, ορθοπαιδικός γιατρός, φυσικοθεραπευτής, εργοθεραπευτής είτε να ασχολείται με επάγγελμα που σχετίζεται με την ειδική αγωγή.
Καθώς η αγορά ενός εκπαιδευμένου αλόγου είναι αρκετά κοστοβόρα, η ψυχολόγος και εκπαιδεύτρια αφιερώνει αρκετό χρόνο, ώστε να εκπαιδεύσει η ίδια ένα άλογο «θεραπευτή». «Ένα άλογο είναι σημαντικό να έχει σωστή κίνηση και σωματότυπο, να μην έχει υποστεί σωματική και ψυχολογική κακοποίηση», εξηγεί η κ. Ρόκου.
Η ιδιοσυγκρασία του αλόγου ως ζώο, η διάθεσή του για κοινωνική αλληλεπίδραση, η ανάγκη του να ζει σε αγέλες, η ιδιαίτερη κίνησή του είναι πανομοιότυπη με την ανθρώπινη βάδιση. «Όταν ένας άνθρωπος δεν έχει δική του αυτόνομη κίνηση, όντας στη ράχη ενός αλόγου, δέχεται 110 ρυθμικές ταλαντώσεις το λεπτό που τον κάνουν να νιώθει πως ο ίδιος περπατά φυσιολογικά», υπογραμμίζει η ψυχολόγος και προσθέτει πως «είναι σπουδαίο να νιώσει κάποιος πως περπατά ξανά, ειδικά για έναν άνθρωπο μετά από ατύχημα, που είχε κίνηση και την έχασε».
Στο Κέντρο «ΙΠΠΟΣΤΗΡΙΞΗ» το οποίο ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Μάρτιο του 2013, μπορούν να θεραπευτούν τόσο παιδιά, όσο και ενήλικες. Όπως τονίζει η ψυχολόγος και εκπαιδεύτρια αρκετά είναι τα περιστατικά που επισκέπτονται το κέντρο έπειτα από εγκεφαλικό επεισόδιο και έχουν επιλέξει ως «θεραπευτική οδό» το άλογο.
Αυτή την στιγμή, το κέντρο διαθέτει έξι εκπαιδευμένα άλογα. «Το κάθε άλογο, έχει κάτι ξεχωριστό να προσφέρει στον συμμετέχοντα, ανάλογα με την κίνηση και την προσωπικότητά του», ανέφερε η ψυχολόγος και εκπαιδεύτρια και εξήγησε πως ο κάθε ωφελούμενος έχει διαφορετικές ανάγκες. «Άλλες ανάγκες έχει ένας άνθρωπος με κινητική αναπηρία, άλλες ένα παιδί που βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού, ανάλογα με τις ανάγκες επιλέγουμε και το κατάλληλο άλογο», λέει η κ. Ρόκου.
Κάθε συνεδρία διαρκεί 45 λεπτά και μέσα στην θεραπευτική διαδικασία είναι και η φροντίδα του αλόγου από τον ωφελούμενο. Το κέντρο, επίσης, δέχεται φοιτητές για πρακτική άσκηση τόσο από τα ΤΕΦΑΑ Θεσσαλονίκης, με ειδικότητα την ειδική αγωγή, όσο και από Τμήματα Παραϊατρικά και Ιατρικά, καθώς και παιδαγωγούς Ειδικής Αγωγής.
Ο «αγώνας» για αναγνώριση στην Ελλάδα
Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο για τη λειτουργία και ανάπτυξη δομών ιπποθεραπείας, γεγονός που δεν επιτρέπει τις θεραπείες με τα άλογα να συνταγογραφηθούν. «Η διαδικασία για την έκδοση ΑΦΜ της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας (ΑΜΚΕ) μου πήρε τρεις μήνες, με πολύ κόπο και υπομονή», δηλώνει χαρακτηριστικά η κ. Ρόκου.
«Δυστυχώς, δεν είναι πολλά τα κέντρα στην χώρα μας, σήμερα αριθμούμε περίπου 6-7 κέντρα θεραπευτικής ιππασίας που είναι αναγνωρισμένα από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Θεραπευτικής Ιππασίας σε όλη την χώρα», υπογραμμίζει η κ. Ρόκου και εξηγεί πως «υπάρχουν ορισμένα αγροκτήματα τα οποία συμπεριλαμβάνουν προγράμματα θεραπευτικής ιππασίας, χωρίς ωστόσο να είναι ακριβές αν διαθέτουν εξειδικευμένους θεραπευτές, ώστε να ασκήσουν το επάγγελμα».
«Όταν κάποιος δεν γνωρίζει το άλογο και την αναπηρία δεν μπορεί να μιλήσει για θεραπεία ούτε να θέσει θεραπευτικούς στόχους. Είναι επικίνδυνο γιατί όσα είναι τα οφέλη από την ιπποθεραπεία τόση είναι και η ζημιά που μπορεί να προκληθεί», εξηγεί στη «ΜτΚ» η ειδικός.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 02.11.2025
