Από έναν μικρό σπόρο στο δοχείο, σε ένα μεγάλο δέντρο στο χώμα μπορούν να εξελιχθούν τα φυτά που αναπτύσσουν οι φοιτητές του τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης οι οποίοι για τις διπλωματικές τους κλήθηκαν να «μεγαλώσουν» το δικό τους δέντρο ή θάμνο και στη συνέχεια να αναλύσουν διάφορα στοιχεία που προέκυψαν από την πειραματική διαδικασία.
Κατά τη διάρκεια όλου του πειράματος οι σπουδαστές ανακαλύπτουν ποιες είναι οι καλύτερες μέθοδοι για την ανάπτυξη του φυτού καθώς και ποια είναι τα μέσα αυτά που λειτουργούν πιο αποδοτικά από κάποια άλλα. Για το εγχείρημα μιλά στο emakedonia.gr η Ευγενία Παπαϊωάννου, μέλος της ΕΔΙΠ του Τμήματος αλλά και η φοιτήτρια Εύα Τσιμπουροπούλου που την προηγούμενη βδομάδα ολοκλήρωσε την διπλωματική της.
Ειδικότερα, οι φοιτητές που διαλέγουν να κάνουν τις διπλωματικές εργασίες τους στα εργαστήρια του τμήματος πραγματοποιούν κάποια πειράματα μέσα στο θερμοκήπιο αναπτύσσοντας και παράγοντας φυτά και δασοπονικά είδη.
«Αυτή τη στιγμή τα είδη που αναπτύσσονται είναι η λικιδάμβαρη, η ανθυλλίδα και ο ράμνος. Το πρώτο είδος που αναπτύσσεται είναι μεγάλο, γίνεται δέντρο. Το δεύτερο και το τρίτο είδος είναι θάμνοι οι οποία αντέχουν σε ξηροθερμικές συνθήκες δηλαδή στην ξηρασία και την υψηλή θερμοκρασία κάτι που τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζουμε συχνά λόγω και της κλιματικής αλλαγής» δηλώνει η κα. Παπαϊωάννου.
Βίντεο: Ελευθερία Μαρμαρά
Η διαδικασία από το μηδέν
Όπως εξηγεί η καθηγήτρια αρχικά γίνεται η συλλογή των σπόρων και στη συνέχεια ακολουθεί μια διαδικασία υγρής ψυχρής στρωμάτωσης. «Δηλαδή τοποθετούνται οι σπόροι στους πέντε βαθμούς κελσίου και επίσης εφαρμόζεται και μια διαδικασία με κάποια ισχυρά οξέα ώστε να μπορέσουμε να διακόψουμε τον λήθαργο των σπόρων για να μπορούμε να έχουμε αποτελεσματική φυτρωτικότητα και όταν πια οι σπόροι μας είναι έτοιμοι να φυτευτούν πρώτα τους φυτεύουμε σε πολλαπλασιαστικούς δίσκους. Στην αρχή φυτεύουμε πολλούς σπόρους και στη συνέχεια επιλέγουμε έναν όπου τελικά μεταφυτεύεται στο τελικό φυτοδοχείο» προσθέτει.
«Φροντίζουμε να έχουμε πάντα έναν μάρτυρα όπου θα είναι το έδαφος μας για παράδειγμα σκέτο ή θα είναι απλά τύρφη με περλίτη. Ο μάρτυρας είναι ένας χειρισμός δηλαδή το ''λευκό'' μας δείγμα με το οποίο θα μπορούμε να συγκρίνουμε μετέπειτα όλους τους υπόλοιπους χειρισμούς και να δούμε διαφορές μεταξύ τους. Άρα πάντα θα έχουμε έναν μάρτυρα και στη συνέχεια θα έχουμε την προσθήκη εδαφοβελτιωτικών».
Η ίδια συνεχίζει πως χρησιμοποιείται αρκετά κοπριά είτε από πουλερικά είτε από κτηνοτροφικά ζώα καθώς και κομπόστ, δασικός τάπητας και μετά χρησιμοποιούνται ανόργανες λιπάνσεις οργανικές λιπάνσεις και τις εφαρμόζουμε με δύο τρόπους. Είτε μέσω του ριζοποτίσματος, δηλαδή ποτίζοντας με κάποια υγρή ποσότητα τα φυτοδοχεία, είτε μέσω διαφυλλικής εφαρμογής όπου σε αυτή την περίπτωση ψεκάζονται τα φύλλα των φυτών.
Σύμφωνα με την κα. Παπαϊωάννου , η διαδικασία παραγωγής ενός εδαφοβελτιωτικού όπως το κομπόστ είναι εύκολη και μπορεί να την κάνει ο καθένας σπίτι του μιας και για αυτή χρησιμοποιούνται υλικά που καταναλώνονται στην καθημερινότητα.
Όμως το θερμοκήπιο δεν λειτουργεί μόνο για τις εργασίες των φοιτητών. «Στο θερμοκήπιο εκτός από το πειραματικό μέρος των διπλωματικών εργασιών των φοιτητών του εργαστηρίου και εμείς κάνουμε τις δικές μας έρευνες, δοκιμάζουμε διάφορα εδαφοβελτιωτικά, λιπάσματα προκειμένου να βρούμε πιο οικονομικές λύσεις, πιο βιώσιμες και φιλικές προς το περιβάλλον. Πολλές φορές τα αποτελέσματα των ερευνών, καθώς προκύπτουν ενδιαφέροντα για την επιστημονική κοινότητα δημοσιεύονται και σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά» τονίζει χαρακτηριστικά η κα. Παπαϊωάννου.
Τα αποτελέσματα μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία
Την δική της εμπειρία με το πείραμα της ανάπτυξης ενός φυτού και συγκεκριμένα δέντρου περιγράφει στο emakedonia.gr η Εύα Τσιμπουροπούλου, φοιτήτρια του τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ.
«Το πείραμα μου ξεκίνησε με την συλλογή των σπόρων τον Νοέμβρη του 2023, ακολούθησε η παραγωγή των φυτών με την φύτευση των σπόρων, των καθαρισμένων καρπών τον Μάρτιο του 2024 και τελείωσε τον Αύγουστο του 2024. Ύστερα πραγματοποιήθηκαν οι μετρήσεις, φυσιολογικές, μορφομετρικές, χημικές αναλύσεις τον Οκτώβριο μέχρι τον Δεκέμβρη του 2024 κι έπειτα ξεκίνησε η συγγραφή της διπλωματικής μου» δηλώνει και συνεχίζει «Εξαγάγαμε αποτελέσματα έτσι ώστε να δούμε ποιο είναι το βέλτιστο και το αποδοτικότερο εδαφοβελτιωτικό και λίπασμα για την παραγωγή των φυτών».
«Εγώ συγκεκριμένα είχα δύο δέντρα τον φράξο και την μελικοκιά. Συγκεκριμένα η μελικοκιά χαρακτηρίζεται για την ατμοσφαιρική της αντοχή. Δηλαδή θα την δούμε και έξω στην πλατεία Αριστοτέλους σε όλη την έκταση γιατί ακριβώς έχει μεγάλη αντοχή στην ατμοσφαιρική ρύπανση».
Ως προς τις δοκιμές των διάφορων εδαφοβελτιωτικών, η Εύα εξηγεί πως χρησιμοποίησε διάφορα για το δικό της πείραμα λέγοντας «Είχα εφτά χειρισμούς, είχα τον μάρτυρα ο οποίος είχε μονάχα έδαφος και ελαφρόπετρα και στους υπόλοιπους χειρισμούς χρησιμοποιήθηκε κοπριά, δασικός τάπητας, κομπόστ, λεοναρδίτης καθώς και λίπασμα βραδείας αποδέσμευσης. Αντίστοιχα για την μελικοκιά χρησιμοποίησα τέσσερα λιπάσματα (βραδείας αποδέσμευσης, οργανική λίπανση, ανόργανη και τον μάρτυρα)».
Και στα δύο πειράματα που πραγματοποιήθηκαν, το λίπασμα βραδείας αποδέσμευσης αποδείχτηκε το αποδοτικότερο όσο αφορά την ανάπτυξη των φυτών. Τόσο στα μορφολογικά χαρακτηριστικά (ύψος, διάμετρος, φιλική επιφάνεια) όσο τα φυσιολογικά (φωτοσύνθεση, χλωροφύλλη).
Η σημασία των οργανικών υλικών
«Τα οργανικά εφαδοβελτιωτικά καθώς και τα οργανικά λιπάσματα είναι ιδιαίτερα βοηθητικά και φιλικά προς το περιβάλλον διότι για την κατασκευή τους δεν πραγματοποιούνται χημικές διεργασίες. Επομένως όταν μελλοντικά θα γίνει αναδάσωση ή δεντροφύτευση δεν θα υπάρχει κάποια μόλυνση στο έδαφος, το νερό, στις ρίζες» αναφέρει η Εύα, ένα αποτέλεσμα που προκύπτει και από την δική της εμπειρία.
Μάλιστα λέει πως «Τόσο για την μελικοκιά όσο και για τον φράξο, χρησιμοποίησα υπόστρωμα ανάπτυξης έδαφος και ελαφρόπετρα τα οποία είναι δύο φυσικά και οργανικά υλικά εφόσον η ελαφρόπετρα είναι ένα ηφαιστειακό πέτρωμα και προάγει τον αερισμό στο έδαφος. Χρησιμοποίησα έδαφος αντί για τύρφη και περλίτη που χρησιμοποιείται ευρέως στα φυτώρια διότι η τύρφη είναι ένα εισαγόμενο υλικό και ο χρόνος εξόρισής της είναι πολύ μεγαλύτερος σε σχέση με τον βαθμό παραγωγής της γιατί χρειάζεται έως και χιλιάδες χρόνια για να παραχθεί».
«Χρειαζόμαστε βιώσιμε και φιλικές προς το περιβάλλον λύσεις εδαφοβελτιωτικών και λιπασμάτων. Επομένως το έδαφος είναι η καλύτερη λύση. Είναι ένα υλικό που είναι πάντα διαθέσιμο και για αυτό αποφύγαμε την τύρφη και τον περλίτη».
