- Newsroom
Ρεπορτάζ: Ελευθερία Μαρμαρά και Βάλια Σταυρίδου
Σε μια εποχή όπου η τεχνολογία συναντά τη μετακίνηση, ο κόσμος των ταξί στη Θεσσαλονίκη διαμορφώνεται μέσα από έναν διαρκή ανταγωνισμό μεταξύ των παραδοσιακών ραδιοταξί και των διεθνών ψηφιακών εφαρμογών.
Το ταξί παραμένει αναπόσπαστο κομμάτι της κινητικότητας στην πόλη, αλλά για να διατηρήσει το ταξί τη θέση του άξονα της δημόσιας μεταφοράς και να ενισχύσει την ποιότητα υπηρεσιών, απαιτείται συντονισμένη δράση κράτους και επαγγελματιών.
Οι πρόεδροι των τριών μεγάλων ραδιοταξί TAXIWAY, MERCEDESκαι ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, ο πρόεδρος των ιδιοκτητών επιβατηγών αυτοκινήτων Θεσσαλονίκης «Ο ΕΡΜΗΣ» και εκπρόσωπος της διεθνούς πλατφόρμας Freenow μιλούν στο emakedonia.gr για τις εξελίξεις που διαμορφώνουν το μέλλον του κλάδου.
Ο στόλος των ταξί στην πόλη
Η Θεσσαλονίκη διαθέτει περίπου 2.000 ταξί, σύμφωνα με τον Κλείμη Λεοντιάδη, πρόεδρο των ιδιοκτητών ταξί «Ερμής», ενός σωματείου που λειτουργεί από το 1930. «Ο συνολικός αριθμός ιδιοκτητών ξεπερνά τους 2.500» συμπληρώνει ο κ. Λεοντιάδης.
Μεγάλες εταιρείες ραδιοταξί όπως η TAXIWAY αριθμούν περίπου 850 ενεργά οχήματα, ενώ ο συνεταιρισμός Mercedes διαθέτει 178 πολυτελή αυτοκίνητα, επενδύοντας στην υψηλή ποιότητα υπηρεσιών. Όπως εξηγεί ο Θεόδωρος Σταυρίδης, πρόεδρος της TAXIWAY στη Θεσσαλονίκη, η εταιρεία αποτελεί την συνένωση δύο μεγάλων ραδιοταξί της πόλης, του EUROTAXI και του Λευκού Πύργου. Έτσι λοιπόν γεννήθηκε η TAXIWAY η οποία τότε είχε ξεκινήσει με τουλάχιστον 1.100 οχήματα.
Ο Θεόδωρος Σόχαλης, πρόεδρος του ραδιοταξί Μακεδονία, σημειώνει ότι ο στόλος τους έχει σχεδόν πλήρως ανανεωθεί την τελευταία τετραετία, με οχήματα νέας τεχνολογίας (diesel, φυσικό αέριο, υβριδικά), ενώ το ραδιοταξί διαθέτει ηλεκτρονική διαχείριση στόλου από το 2006.
Αντίθετα με τους παραδοσιακούς φορείς ραδιοταξί, οι διεθνείς εφαρμογές όπως η FREENOW και η Uber δεν κατέχουν δικό τους στόλο, αλλά συνεργάζονται με υπάρχοντες επαγγελματίες οδηγούς. Η Uber δηλώνει ότι ακολουθεί πιστά το ελληνικό θεσμικό πλαίσιο, ενώ η FREENOW διατηρεί σημαντικό ποσοστό συμμετοχής στον τοπικό στόλο. «Στην Ελλάδα, συνολικά, ο αριθμός των συνεργαζόμενων οδηγών ξεπέρασε τους 12.000 μέχρι τα τέλη του 2024. Στη Θεσσαλονίκη, η εφαρμογή δραστηριοποιείται με ένα σημαντικό ποσοστό εγγεγραμμένων οδηγών που ανταποκρίνεται στους μισούς επαγγελματίες οδηγούς ταξί της πόλης» εξηγεί στο emakedonia.gr ο Senior Operations Manager, της FREENOW Ελλάδας, Κωνσταντίνος Δρακόπουλος.
Ένα επάγγελμα για τους … μεγαλύτερους
Οι περισσότεροι εκπρόσωποι των ραδιοταξί δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στη σημασία της επαγγελματικής ευθύνης των ιδιοκτητών-οδηγών. Ο κ. Σόχαλης διαχωρίζει τους λεγόμενους «αλεξιπτωτιστές» που εισέρχονται προσωρινά στον κλάδο μέσω εφαρμογών, από τους παραδοσιακούς οδηγούς που «πονάνε τη δουλειά» κάτι το οποίο υποστηρίζει και ο κ.
Σταυρίδης αναφερόμενος στην ηθική της εταιρείας και συνεπώς των οδηγών που θέλουν να απαρτίζουν τον στόλο τους.
Ποιοι όμως απαρτίζουν αυτόν τον στόλο; Αναφορικά με τον κ. Σταυρίδη, στη δουλειά του οδηγού ταξί παρατηρούνται κυρίως ηλικίες άνω των 50 και πολύ λιγότερο εισέρχονται στον χώρο νέα άτομα. «Νέα παιδιά δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα, τελευταία έχουμε ανθρώπους που έχουν χάσει τη δουλειά τους, έχουμε δηλαδή μια γενιά άνω των 50» δηλώνει. Παρά τα υψηλά έξοδα (ασφάλειες, φόροι, service), επισημαίνει ότι με 10 ώρες εργασίας την ημέρα, μπορεί κάποιος να ζήσει την οικογένειά του. Αυτή τη στιγμή στη TAXIWAY, το κόστος της συνδρομής του οδηγού αγγίζει τα 40 ευρώ χωρίς κάποια επιπλέον χρέωση εκτός βέβαια από την φροντίδα του οχήματος.
Αντίθετα, η FREENOW και η Uber παρουσιάζουν μεγαλύτερη ευελιξία συμμετοχής, επιτρέποντας εύκολη εγγραφή μέσω apps ή γραφείων υποστήριξης. Η FREENOW για παράδειγμα συνεργάζεται με πάνω από 12.000 οδηγούς στην Ελλάδα. Η διαδικασία εγγραφής ενός οδηγού στην συγκεκριμένη εφαρμογή βάσει τα λεγόμενα του κ. Δρακόπουλου είναι η εξής: «Οι επαγγελματίες οδηγοί ταξί που διαθέτουν έγκυρη άδεια επαγγελματικής χρήσης ταξί (ΕΔΧ), μπορούν να εγγραφούν στην πλατφόρμα εγκαθιστώντας την εφαρμογή FREENOW Driver στο κινητό τους (μέσω Apple Store ή Google Play) ή να επισκεφθούν το Κέντρο Εξυπηρέτησης Οδηγών στην οδό Λωφ. Κωνσταντίνου Καραμανλή 48, στη Θεσσαλονίκη. Το αίτημά τους αξιολογείται από την ομάδα υποστήριξης οδηγών της FREENOW και, συνήθως, η απάντηση αποστέλλεται εντός 24 ωρών. Η προμήθεια της εταιρείας επί της μικτής αξίας διαδρομής είναι: 15,00% (12,10% + ΦΠΑ)».
Στον αντίποδα, το ραδιοταξί Mercedes προσελκύει νέους λόγω των καλύτερων συνθηκών εργασίας με τον πρόεδρο Δημήτρη Μουστάκα να λέει «Έρχονται οι νέοι γιατί είναι προτιμότερο να δουλέψουν στα δικά μας τουλάχιστον αυτοκίνητα, γιατί το περιβάλλον του αυτοκινήτου είναι πολύ ωραίο δικά και το επάγγελμα μας είναι κοινωνικό». Στη Mercedes η συνδρομή του οδηγού σύμφωνα με τον κ. Μουστάκα είναι 60 ευρώ το μήνα ενώ επιπλέον χρέωση υπάρχει στις κλήσεις με 0,50 λεπτά να αναλογεί σε κάθε μια.
Η «ψηφιοποίηση» του επαγγέλματος μέσα από τις εξελιγμένες εφαρμογές
Όλοι οι εκπρόσωποι των ραδιοταξί στη Θεσσαλονίκη αναγνωρίζουν την ένταξη της τεχνολογίας ως έναν θετικό παράγοντα στον κλάδο και συμφωνούν πως οι εφαρμογές έχουν καταφέρει να εξελίξουν το επάγγελμα. «Η TAXIWAY είναι η πιο καινοτόμα στον χώρο των ραδιοταξί, με την εφαρμογή να μετρά 150.000 ενεργούς χρήστες πανελλαδικά και 5 - 6.000 ημερήσιες κλήσεις, εκ των οποίων οι μισές είναι μέσω του app. Η εφαρμογή προσφέρει δυνατότητες όπως SOS κουμπί, προβολή εκτιμώμενης τιμής, ακόμα και μοίρασμα διαδρομής ανηλίκου με τον γονέα» επισημαίνει ο κ. Σταυρίδης στο emakedonia.gr σχετικά με την εφαρμογή της TAXIWAY, η οποία ναι μεν ξεκίνησε τη λειτουργία της το 2012 αλλά έχει αναβαθμιστεί πρόσφατα από τότε.
Η MERCEDES διαθέτει το app TAXICLUB, με περιορισμένη όμως χρήση, λόγω ανεπαρκούς προώθησης. «Οι χρήστες της εφαρμογής δεν είναι οι αναμενόμενοι γιατί ακόμη δεν έχουμε κάνει αρκετή προώθηση αλλά καλό θα ήταν να έχουμε και επιχορηγήσεις από το κράτος για χρήση των εφαρμογών, αντικατάσταση των αυτοκινήτων, εξοπλισμό του ραδιοταξί» αναφέρει ο κ. Μουστάκας. Η FREENOW και η Uber διαθέτουν σύγχρονες εφαρμογές με δυνατότητα προγραμματισμένων διαδρομών, επιλογής τύπου οχήματος, ηλεκτρονικής πληρωμής και παρακολούθησης της διαδρομής σε πραγματικό χρόνο. Μάλιστα ο κ. Δρακόπουλος νπροσθέτει πως Η FREENOW διαθέτει 1,8 εκατομμύρια χρήστες στην Ελλάδα, ενώ έχει αναπτύξει υπηρεσίες όπως XL οχήματα για οικογένειες ή large trunk ταξί για αποσκευές.
Oι χρεώσεις μέσω τηλεφωνικών κλήσεων και εφαρμογών
| Εταιρεία | Μέσω εφαρμογής (App) | Μέσω τηλεφωνικής κλήσης |
|---|---|---|
| Taxiway | 0€ (δεν υπάρχει χρέωση μέσω εφαρμογής) | 2 € χρέωση κλήσης |
| Radio Taxi Mercedes | 1,90€ (app) | 2 € χρέωση κλήσης+ 5 € αν κλείσεις ραντεβού |
| Radio Taxi Μακεδονία | 1€ (app) | 2 € χρέωση κλήσης |
| FREENOW | Booking fee: 1,20 €–5,65 € - Προγραμματισμένη: από 2,80 €Ακύρωση: 3,99 €–5 € | — (λειτουργεί αποκλειστικά μέσω app) |
| Uber Taxi | Booking fee: περίπου 1,20 € (προμίσθωση) | — (λειτουργεί αποκλειστικά μέσω app) |
Οι πολυεθνικές εταιρίες στην τοπική αγορά
Η είσοδος των διεθνών εφαρμογών στην αγορά ταξί της Θεσσαλονίκης (FREENOW και Uber) αλλάζει ραγδαία τους κανόνες του παιχνιδιού, φέρνοντας στο προσκήνιο ερωτήματα για τον ρόλο των πολυεθνικών, τον αθέμιτο ανταγωνισμό και την επιβίωση των επαγγελματιών οδηγών. Οι διοικήσεις των TAXIWAY και MERCEDES δηλώνουν ρητά ότι απαγορεύουν στους οδηγούς που ανήκουν στο δίκτυό τους να δραστηριοποιούνται παράλληλα και μέσω των πολυεθνικών πλατφορμών. Αντίστοιχα, ο συνεταιρισμός ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ αποθαρρύνει συστηματικά τους επαγγελματίες οδηγούς από το να συνεργάζονται με τις εν λόγω εφαρμογές.
«Κρατάμε μία απόσταση από τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες γιατί έχουν απώτερο σκοπό το κέρδος και προβαίνουν πολλές φορές σε αθέμιτο ανταγωνισμό και στις χρεώσεις και γενικότερα στις πιέσεις προς τις κυβερνήσεις για διευκολύνσεις, επισημαίνει ο Κλείμης Λεοντιάδης. Από την πλευρά του, ο Θεόδωρος Σταυρίδης, θέτει ζήτημα ελέγχου και διαφάνειας στις ψηφιακές πλατφόρμες: «Άμα αυτές οι εταιρείες αγαπούσαν το ταξί και θέλανε να συμβάλλουν στον κλάδο δεν θα αγόραζαν δικά τους οχήματα; Αυτοί δεν έχουν ούτε ένα δικό τους ταξί, είναι διαμεσολαβητές, δεν ξέρουν ποιοι άνθρωποι βρίσκονται πίσω από το τιμόνι».
Ανησυχία εκφράζεται και για την αλλοίωση της επαγγελματικής ταυτότητας του κλάδου: «Οι περισσότεροι οδηγοί στις εφαρμογές δεν είναι ιδιοκτήτες, δεν πονάνε το ταξί, τη δουλειά και το μεροκάματο, έρχονται για δύο χρόνια στη δουλειά και φεύγουν», σημειώνει ο Θεόδωρος Σόχαλης. «Ο μόνος σκοπός των πολυεθνικών εταιρειών είναι το κέρδος χωρίς να ενδιαφέρονται για το πώς θα ζήσει ο οδηγός ή αν ο πελάτης έχει τα χρήματα για μία κούρσα», επισημαίνει ο Δημήτριος Moυστάκας.
Από την άλλη πλευρά, οι ίδιες οι εταιρείες υπερασπίζονται τον ρόλο τους στην αγορά. Όπως αναφέρει ο Κωνσταντίνος Δρακόπουλος: «Σε αντίθεση με αρκετές άλλες εταιρείες τεχνολογίας, η FREENOW έχει κάνει μια ξεκάθαρη και συνειδητή στρατηγική επιλογή, να είναι μέρος των κοινωνιών στις οποίες λειτουργεί, γι’ αυτό διαθέτει ελληνικό ΑΦΜ, καταβάλει φόρους και ΦΠΑ στην Ελλάδα και απασχολεί πάνω από 60 εργαζομένους στη χώρα μας». Αντίστοιχα, σύμφωνα με τις πληροφορίες που αναφέρονται στην επίσημη ιστοσελίδα της Uber, στην Ελλάδα η εταιρεία δηλώνει πως εφαρμόζει διαφορετικό μοντέλο λειτουργίας σε σχέση με άλλες χώρες, συνεργαζόμενη αποκλειστικά με αδειοδοτημένους επαγγελματίες οδηγούς ταξί.
Το μέλλον του κλάδου και οι απαραίτητες θεσμικές αλλαγές
Ο κλάδος των ταξί στη Θεσσαλονίκη διατυπώνει τα δικά του «σενάρια» για το μέλλον και τις αλλαγές που απαιτούνται προκειμένου να διατηρήσει τον ρόλο του ως βασικού πόλου αστικής κινητικότητας. Καταρχάς, η ανανέωση του στόλου και η εισαγωγή νέων επαγγελματιών στην αγορά προβάλλονται ως σημεία-κλειδιά για τη βιωσιμότητα του επαγγέλματος.
Όπως επισημαίνει ο Κλείμης Λεοντιάδης, «έρχονται νέα μορφωμένα παιδιά στον κλάδο, που επενδύουν πάνω στο ταξί και αγοράζουν καινούργια αυτοκίνητα, ο στόλος της Θεσσαλονίκης έχει ανανεωθεί πάρα πολύ». Παράλληλα, αναγνωρίζει ότι το μετρό «έχει πάρει ένα μέρος της επιβατικής κίνησης», αλλά τονίζει ότι «μια πόλη με μετρό αναβαθμίζεται, γίνεται πιο επισκέψιμη», μάλιστα, οι εταιρικές συστάσεις για πιάτσες και στάσεις στις στάσεις μετρό επιβεβαιώνουν τη συνύπαρξη των δύο μέσων.
Ωστόσο, χωρίς ένα σύγχρονο νομικό πλαίσιο, η τεχνολογική πρόοδος και η ανανέωση στόλου δεν αρκούν από μόνα τους. Ο Θεόδωρος Σταυρίδης τονίζει ότι «πρέπει να γίνει ένας νέος κανονισμός λειτουργίας ταξί, ραδιοταξί, γιατί ο κανονισμός που διέπει το επάγγελμα είναι το προεδρικό διάταγμα του ’87».
Από την πλευρά του, ο Δημήτριος Μουστάκας χαρακτηρίζει «ευοίωνο» το μέλλον «αν παραμείνουμε όλοι ενωμένοι», αλλά επιμένει στην αναγκαιότητα επιδοτήσεων: «Θα ήταν καλύτερο να κάνουμε ανανέωση του στόλου με επιδοτήσεις από το κράτος», και να υπάρξουν «επιχορηγήσεις για χρήση των εφαρμογών, αντικατάσταση των αυτοκινήτων, εξοπλισμό του ραδιοταξί». Αντίστοιχα ο Θεόδωρος Σόχαλης μοιράζεται το ίδιο όραμα: «Η πόλη θα δεχτεί κι άλλο κόσμο, χρειάζεται η πόλη να έχει επιλογές», επισημαίνει, ενώ προσθέτει πως «η τροχαία θα έπρεπε να ασχοληθεί με ελέγχους της υποκλοπής του έργου» και ότι «πρέπει να δημιουργηθούν νέες πιάτσες» για να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία του δικτύου.
Η FREENOW επισημαίνει ότι ο ν.4530/2018 αφήνει κενά ως προς τις ψηφιακές πλατφόρμες διαμεσολάβησης και ζητάει ρητό πλαίσιο για άδεια “διαμεσολάβησης μεταφορικού έργου”, την ανεξαρτησία των οδηγών Ε.Δ.Χ. και την κατάργηση αποκλειστικών συμβάσεων. Όπως σημειώνει ο Κωνσταντίνος Δρακόπουλος, «χρειάζονται διασυνδεδεμένα ηλεκτρονικά μητρώα υπό το Υπουργείο Μεταφορών, ώστε να πιστοποιούνται αξιόπιστα οι οδηγοί και να εξαλειφθεί η υποκλοπή έργου».
