Αντιδράσεις σε δικαστές και εισαγγελείς προκαλούν οι πρόσφατες αλλαγές του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και αυτό στην ουσία, γνωστοποιήθηκε στο Συνέδριο της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων που πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη σήμερα και αύριο για τις νέες διατάξεις του νέου νόμου. Στόχος των νέων νομοθετικών διατάξεων είναι η επιτάχυνση της πολιτικής δίκης, ενώ με τον νόμο 5221/2025, οι κύριες αλλαγές είναι:
- Μείωση χρόνου έκδοσης αποφάσεων: Στόχος οι αστικές αποφάσεις πρώτου βαθμού (πρωτοδικείο) να εκδίδονται εντός περίπου 360 ημερών. Στον δεύτερο βαθμό (εφετείο) ο στόχος είναι περίπου 650 ημέρες. Η μείωση αυτή αποσκοπεί στην επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης.
- Ηλεκτρονικός φάκελος υπόθεσης (e-case file): Εισάγεται η δημιουργία ηλεκτρονικού δικογραφικού φακέλου μέσω του συστήματος ΟSDDY-PP (συστημά διαχείρισης υποθέσεων). Ο φάκελος θα περιλαμβάνει τα δικόγραφα (αγωγές, ενστάσεις, έφεση, κ.λπ.), έγγραφα, πρακτικά, παραγγελίες αποδείξεων, εκθέσεις ειδικών, έγγραφα εκπροσώπησης, αποδείξεις πληρωμής παραβόλων κ.ά. Η ψηφιοποίηση γίνεται με σκοπό την οργάνωση και την επιτάχυνση της διαδικασίας.
- Αλλαγές στη χωρική / θεσμική αρμοδιότητα δικαστηρίων: Το όριο χρηματικού ποσού για έφεση από μονομελές πρωτοδικείο σε πολυμελές εφετείο αυξάνεται από 30.000€ σε 60.000€. Για μισθωτικές διαφορές, το όριο μηνιαίου μισθώματος αυξάνεται από 800 € σε 1.000€.
- Προδικαστική φάση (“προδικασία”): Ο υφυπουργός Δικαιοσύνης είχε αναφέρει ότι αξιοποιείται «ανεκμετάλλευτος χρόνος» πριν από την εκδίκαση (προδικαστική φάση) για την εξοικονόμηση χρόνου. Σκοπός είναι η χρήση αυτής της φάσης για καλύτερο συντονισμό, προετοιμασία και αποστολή εγγράφων, ώστε να μειώνονται καθυστερήσεις αργότερα.
- Αναβολές και καθυστερήσεις: Προβλέπεται περιορισμός των αναβολών (ιδιαίτερα στο εφετείο), ώστε να μην καθυστερούν απρόβλεπτα οι δίκες. Επιπλέον, υπάρχει πρόβλεψη διαδικασίας προληπτικής ενημέρωσης του προϊσταμένου δικαστηρίου και των διαδίκων σε περίπτωση υπέρβασης της προθεσμίας για έκδοση απόφασης.
- Αρμοδιότητα για άλλες διαδικασίες / διαδικαστικές ρυθμίσεις: Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει ρυθμίσεις και για τη δημοσίευση διαθηκών. Τροποποιούνται οι διατάξεις για ανακοπές κατά αναγκαστικής εκτέλεσης, με σκοπό πιο γρήγορη εκδίκαση.
- Αλλαγές στη δικαστική αρμοδιότητα δικηγόρων/συμβολαιογράφων: Κάποιες υποθέσεις (π.χ. συναινετικά διαζύγια) θα ανατεθούν πλέον και σε συμβολαιογράφους ή δικηγόρους, ώστε να αποσυμφορηθούν τα δικαστήρια. Υπάρχει μεταρρύθμιση, ώστε οι δικηγόροι να μπορούν να χειρίζονται ορισμένες διαδικασίες που μέχρι τώρα απαιτούσαν δικαστική παρέμβαση.
- Προβλέψεις για σελίδες/περιεκτικότητα δικογράφων: Τα δικόγραφα (π.χ. αιτήσεις, υπομνήματα) θα πρέπει να είναι «σύντομα και περιεκτικά», περιορίζοντας τον υπερβολικό όγκο και τις ασύνδετες επεκτάσεις.
Αντιδράσεις από δικαστές και εισαγγελείς
«Κύρια επιδίωξη του νομοθέτη είναι η επιτάχυνση του ρυθμού απονομής της πολιτικής δικαιοσύνης. Στόχος διαχρονικός, πρόβλημα διαπιστωμένο από κάθε πολίτη της χώρας που είχε να προσφύγει στα δικαστήρια. Οι νομοθετικές αλλαγές στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας είναι ικανές να φέρουν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα; Οι αλλαγές και συνηγήσεις των προθεσμιών, η εντατικοποίηση της εργασίας των δικαστικών λειτουργών, η πειθαρχικοποίηση της υπηρεσιακής ζωής τους, πετυχαίνουν τον στόχο;» αναρωτήθηκε ο Πρόεδρος Ε.Δ.Ε και Εφέτης, Χριστόφορος Σεβαστίδης από το βήμα του συνεδρίου, ενώ στη συνέχεια, απάντησε αρνητικά, λέγοντας χαρακτηριστικά, πως δεν μπορεί να γίνει λόγος επιτάχυνσης, αν δεν αυξηθούν οι δικαστές και οι γραμματείς.
«Δεν μπορεί να γίνει λόγος για επιτάχυνση, εάν η πολιτεία δεν θεσμοθετήσει τη δικαστική μεσολάβηση, εκείνη που παγκοσμίως έχει λειτουργήσει με απόλυτη επιτυχία ως ένας πρόσφορος και σύντομος τρόπος επίλυσης των διαφορών και αποσυμφόρησης του τεράστιου πλέον όγκου των υποθέσεων που εισάγονται κάθε χρόνο στα δικαστήρια», ανάφερε ο κ. Σεβαστίδης ενώ τόνισε πως η λύση στα θέματα ταχύτητας των ρυθμών έκδοσης αποφάσεων, προϋποθέτει μια Δικαιοσύνη που σε όλα τα υπόλοιπα επίπεδα λειτουργεί ικανοποιητικά.
Ο κ. Σεβαστίδης πάντως εξαπέλυσε βέλη και κατά της στάσης των δικηγόρων έναντι των δικαστικών λειτουργών. Έκανε λόγο για «περιστατικά φαινομένων δικηγόρων που επιδιώκοντας δημοσιότητα και προβολή, ή ακόμα και απόπειρα άσκησης πίεσης προς όφελος του πελάτη τους, δεν διστάζουν να αξιοποιούν κάθε είδους συκοφαντία και χυδαιότητα σε βάρος δικαστικών λειτουργών, ακόμα και κατά τη διάρκεια μιας ακροαματικής διαδικασίας».
Ότι το δικαστικό σύστημα βρίσκεται σε μια εποχή αβεβαιότητας τόνισε, μεταξύ άλλων, κατά τον χαιρετισμό της στο συνέδριο η Προεδρος Εφετών και πρόεδρος Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης Εφετείου Θεσσαλονίκης, Σοφία Μαντζακίδου. «Είμαστε σε τροχιά αλλαγών και βρισκόμαστε σε μια αβεβαιότητα. Η ταχύτητα να μην είναι σε βάρος της ποιότητας. Εύχομαι οι προσδοκίες του νομοθέτη να επαληθευτούν, αφού ξεπεραστούν, βέβαια, οι λειτουργικές αδυναμίες του συστήματος και των δικαστηρίων», είπε χαρακτηριστικά η κ Μαντζακίδου.
Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε ο Εφέτης και πρόεδρος Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, Πέτρος Αλικάκος, ο οποίος τόνισε πως στόχος θα πρέπει να είναι μια δικαιοσύνη πιο σύγχρονη, πιο ανθρώπινη και πιο κοντά στον πολίτη.
Μάλιστα, ανέφερε πως οι προσδιορισμοί των υποθέσεων έγιναν ταχύτεροι, καθώς υπήρξε «εξωθωρακισμός» των πινακίων, των αιθουσών και του ανθρώπινου δυναμικού. Βέβαια, ο κ. Αλικάκος ανέφερε πως η κατάσταση δέχεται βελτίωσης.
«Για να πάμε πιο γρήγορα και πιο μπροστά, θεωρώ, ότι χρειάζεται ανακατανομή των οργανικών θέσεων του πρώτου βαθμού, με βάση τα πραγματικά φορτία των δικαστηρίων, και εξειδίκευση των δικαστών στο πρότυπο του ποινικού τμήματος του Πρωτοδικείου Αθηνών, ενώ τόνισε σχετικά με τις αλλαγές στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας ότι «από τη λειτουργικότητα της αστικής δίκης εξαρτάται και η βαθμολογία των ελληνικών δικαστηρίων στους διεθνείς δείκτες απονομής δικαιοσύνης που επηρεάζει άμεσα την εμπιστοσύνη των πολιτών αλλά και την προσέγγισης επενδύσεων στη χώρα μας».
Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε ο Αρεοπαγίτης Γεώργιος Σχοινοχωρίτης, υπό τον συντονισμό του οποίου ξεκίνησε η ανάλυση των νέων διατάξεων νέου νόμου 5221/2025 από δυο προέδρους πρωτοδικών και δυο καθηγητών της νομικής επιστήμης. Αύριο, από διαφορετικούς ομιλητές, θα συνεχιστεί η επεξήγηση των αλλαγών και τι επρόκειτο να γίνει στην πράξη από τον Ιανουαρίου του 2026, όταν και θα τεθεί σε ισχύ ο νέος νόμος.
