Καύσωνας: Άγγιξε τους 45 βαθμούς ο υδράργυρος - Δείτε χάρτη με τις υψηλότερες θερμοκρασίες της ημέρας
102 σταθμοί με θερμοκρασίες άνω των 40 °C
Πόσες σκέψεις χωράνε σ’ ένα δευτερόλεπτο σε μια εποχή που ο εγκέφαλος δοκιμάζεται από μία «ψηφιακή τρικυμία»; Βομβαρδισμένος από εικόνες, hashtags, ψευδείς ειδήσεις και ψηφιακές φωνές που ανταγωνίζονται για μερικά κλάσματα συγκέντρωσης, ο ανθρώπινος νους καλείται να προσαρμοστεί σε ένα περιβάλλον που αλλάζει πιο γρήγορα απ’ ό,τι μπορεί να επεξεργαστεί.
Η Παγκόσμια Ημέρα Εγκεφάλου, που τιμάται κάθε χρόνο στις 22 Ιουλίου, καθιερώθηκε από τη Διεθνή Ομοσπονδία Νευρολογίας με στόχο την ενημέρωση γύρω από τις νευρολογικές παθήσεις, την πρόληψη και την ενίσχυση της εγκεφαλικής υγείας.
«H σημερινή παγκόσμια ημέρα εγκεφάλου βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταθμό της ανθρώπινης ιστορίας γιατί έχουμε την νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου που συναντά την ψηφιακή επανάσταση, δηλαδή τεχνολογικές εξελίξεις που επαναπροσδιορίζουν τόσο τον τρόπο που ζούμε όσο και τον τρόπο που λειτουργεί ο εγκέφαλός μας. Ο εγκέφαλος είναι το πιο προσαρμόσιμο όργανο», αναφέρει στο emakedonia.gr η Νικολέτα Πεταλίδου, ψυχολόγος, ψυχαναλύτρια με εξειδίκευση στην νευροψυχολογία και τις νευροεπιστήμες, επιστημονική υπεύθυνη στη Γ' Ψυχιατρική Κλινική της Πανεπιστημιακής κλινικής του ΑΧΕΠΑ και διευθύντρια του RnD της Εταιρείας Νευροεπιστημών και Αποκατάστασης.
Η υπερχρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης
To 2025 η συζήτηση για τον εγκέφαλο δεν μπορεί να μείνει έξω από τη σφαίρα των social media, της τεχνητής νοημοσύνης και του ψηφιακού τρόπου ζωής. Η υπερδιέγερση, η αποσπασματική πληροφόρηση, αλλά και η συνύπαρξη με συστήματα που μαθαίνουν από την ανθρώπινη σκέψη, επαναπροσδιορίζουν όχι μόνο τον τρόπο που επικοινωνούμε, αλλά και τον τρόπο που σκεφτόμαστε.
«Σύμφωνα με έρευνες η αλόγιστη και παρατεταμένη χρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης εντείνει την διάσπαση προσοχής, οδηγεί σε υπερκινητικότητα από παιδική ηλικία, εξαιτίας της γρήγορης κίνησης και τα έντονων χρωμάτων. Σε ασθενείς με εγκεφαλικές βλάβες μπορεί να προκαλέσουν ναυτία και επιληπτικές κρίσεις γι' αυτό και η χρήση τους δεν επιτρέπεται σε ασθενείς με εγκεφαλική κάκωση καινευροαναπτυξιακά προβλήματα», εξηγεί στο emakedonia.gr η Δρ. Άννα Εμμανουήλ, απόφοιτη του τμήματος ψυχολογίας του Α.Π.Θ., με μεταπτυχιακές της σπουδές στην Κλινική Νευροψυχολογία και διδακτορικό δίπλωμα της από το Πανεπιστήμιο Radboud στην Ολλανδία.
Όπως σημειώνει η Νικολέτα Πεταλίδου, «σύμφωνα με πρόσφατες νευροαπεικονιστικές μελέτες αποκαλύπτουν ανησυχητικά ευρήματα. Η υπερχρήση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης προκαλεί δομικές αναταραχές στον προμετωπιαίο φλοιό, την περιοχή δηλαδή που ευθύνεται για την εκτελεστική λειτουργία και τον έλεγχο των παρορμήσεων. Το φαινόμενο είναι πολύ πιο ισχυρό ειδικά στις ηλικίες οι οποίες είναι στην εφηβεία. Στους χρήστες που ξοδεύουν πάνω από 7 ώρες ημερησίως στα social media προκαλείται μείωση στην συγκέντρωση της φαιάς ουσίας στον αριστερό προμετωπιαίο λοβό. Η χρήση των social media επαναδιαμορφώνει όλα τα νευρικά δίκτυα προσοχής καθώς και καταγράφονται αυξημένα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης.
Ο ρόλος της Τεχνητής Νοημοσύνης
Για την θετική επίδραση της Τεχνητής Νοημοσύνης στην εξέλιξη της ιατρική επιστήμης μιλούν οι δύο νευροψυχολόγοι. Ειδικότερα, όπως αναφέρει η Δρ. Άννα Εμμανουήλ, «η Τεχνητή Νοημοσύνη και η εικονική πραγματικότητα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε μεθόδους γνωστικής αποκατάστασης και χρησιμοποιοιούνται στην κλινική πράξη. Όμως είναι πολύ δύσκολο σε σοβαρές εγκεφαλικές βλάβες να εφαρμόσει κάποιος αυτές τις τεχνικές». Όπως συμπληρώνει η Νικολέτα Πεταλίδου, «στην νευροαποκατστάσταση χρησιμοποιούμαι αλγοριθμική μάθηση και τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης επιτυγχάνουν, σύμφωνα με έρευνες, 67% βελτίωση στην γνωστική λειτουργία ασθενών με εγκεφαλική βλάβη.
Τι μπορεί όμως να συμβεί στον ανθρώπινο εγκέφαλο με την αλόγιστη χρήση του ΑΙ; «Παρατηρείται η υπερχρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης και των μέσων που χρησιμοποιούν μηχανική μάθηση ακόμη και για απλές ερωτήσεις. Το φαινόμενο της ψηφιακής άνοιας (digital demenτia), χαρακτηρίζεται από υπερεξάρτηση από τεχνολογικές συσκευές για βασικές γνωστικές λειτουργίες που έχουν ως αποτέλεσμα την υποτροφία νευρικών δικτύων μνήμης και προσοχής, ζήτημα που πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα οι νεαροί χρήστες», τονίζει η Νικολέτα Πεταλίδου.
Μάλιστα, μια νέα μελέτη του MIT, η οποία δημοσιεύτηκε πριν από περίπου έναν μήνα, εξετάζει πώς η χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT, επηρεάζει την εγκεφαλική λειτουργία και την κριτική σκέψη. Σε πείραμα με 54 άτομα ηλικίας 18-39 ετών, οι ερευνητές μέτρησαν τη δραστηριότητα του εγκεφάλου μέσω EEG (ηλεκτροεγκεφαλογράφημα) όσο οι συμμετέχοντες έλυναν προβλήματα χρησιμοποιώντας είτε ChatGPT, είτε Google, είτε καθόλου βοήθεια.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι βασίστηκαν στο ChatGPT παρουσίασαν χαμηλότερη δραστηριότητα σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με μνήμη, δημιουργικότητα και λήψη απόφασης. Η ομάδα που δεν χρησιμοποίησε κανένα εργαλείο είχε τα υψηλότερα επίπεδα εγκεφαλικής ενεργοποίησης και δήλωσε μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη διαδικασία σκέψης. Αντίθετα, η συνεχής χρήση εργαλείων όπως το ChatGPT φάνηκε να μειώνει με τον καιρό την εμπλοκή του χρήστη, κάνοντάς τον πιο παθητικό απέναντι στη διαδικασία επίλυσης προβλημάτων. Οι ερευνητές σημείωσαν ότι τα παραγόμενα κείμενα από την AI ήταν συχνά ομοιόμορφα και τυποποιημένα, ενώ η ανθρώπινη σκέψη, όταν λειτουργεί αυτόνομα, ενεργοποιεί περισσότερο τον εγκέφαλο.
Τι δηλώνει η ίδια η τεχνητή νοημοσύνη
Την δική του απάντηση στις έρευνες και τις μελέτες που υποστηρίζουν ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη δημιουργεί προβλήματα στον ανθρώπινο νου δίνει το ChatGPT, το διασημότερο πλέον εργαλείο OpenΑΙ,το οποίο χρησιμοποιεί ολοένα και περισσότερος κόσμος. Σε ερώτηση του emakedonia.gr το Chat GPT εξηγεί ότι «αυτό είναι ένα ενδιαφέρον και σημαντικό ερώτημα -και αξίζει να το δούμε σοβαρά, χωρίς υπερβολές ή φόβο» και ξεκαθαρίζει πως «δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η χρήση του ChatGPT ή παρόμοιων εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης προκαλεί άμεσα βλάβες στον εγκέφαλο ή «πρόβλημα» με την ιατρική έννοια του όρου».
Οι πιθανοί κίνδυνοι από υπερβολική χρήση, όπως σημειώνει η Τεχνητή Νοημοσύνη, είναι οι εξής:
Καταλήγοντας το AI τονίζει ότι «η υπερβολική εξάρτηση από οποιοδήποτε εργαλείο μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες - όχι γιατί το εργαλείο είναι «κακό», αλλά επειδή μπορεί να οδηγήσει σε παθητικότητα, αδράνεια ή κοινωνική απομόνωση. Το ίδιο ισχύει για την τηλεόραση, το YouTube, το Google, ακόμα και για τα βιβλία, αν δεν υπάρχει ισορροπία».
