10000 βήματα. Είναι το ημερήσιο όριο για τη διατήρηση μιας καλής υγείας, όπως συστήνουν οι ειδικοί. Στο Πάρνου (Pärnu) τα ξεπερνάς κατά πολύ χωρίς καν να το καταλάβεις.
Η μικρή πόλη – θέρετρο της Εσθονίας με την τεράστια ακτή και το ευμετάβλητο κλίμα του φθινοπώρου περπατιέται εύκολα, επίσης δεν σε αφήνει να χαθείς.
Αν τύχει να μπερδευτείς στο άγνωστο για εσένα μέρος, ακολουθείς απλώς τον δρόμο προς τη θάλασσα και… όλα τα τοποθετείς ξανά, κάτι δηλαδή σαν τη Θεσσαλονίκη.
Σε αυτόν τον τόπο που τα καλοκαίρια σφύζει από ζωή, από Εσθονούς και ξένους τουρίστες, που κατοικείται από μόλις 40000 μόνιμους κατοίκους -αριθμός αντιστρόφως ανάλογος της δυναμικής πολιτιστικής κινητικότητάς του- που μοιάζει τώρα τον Σεπτέμβριο να ξεκουράζεται, να ηρεμεί και να χαλαρώνει από τη μάλλον πολύβουη θερινή καθημερινότητα, η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης ετοιμάζεται να δώσει την πρώτη από τις δύο συναυλίες της στην όμορφη αυτή χώρα της Βαλτικής (Παρασκευή 26-9). Η δεύτερη θα ακολουθήσει αμέσως μετά (Σάββατο 27-9 στην πρωτεύουσα, Ταλίν).
Τα δύο μουσικά συμβαίνοντα πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των δράσεων διεθνοποίησης και εξωστρέφειάς της, που υλοποιείται με το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» και τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο Πάρνου όλα μοιάζουν έτοιμα να υποδεχτούν το γεγονός: αφίσες παντού σε πολυκαταστήματα, καφέ, εστιατόρια, ξενοδοχεία κ.α. «Α ναι, έχω δει ότι παίζετε το Σάββατο», λέει η κυρία στο service του Barbara restaurant με την ντόπια κουζίνα, όταν κάποια από τα μέλη της ελληνικής αποστολής απαντούν στην ερώτησή της για την εθνικότητα και ταυτότητά τους.
«Οι Εσθονοί έχουν κάνει πολύ καλή δουλειά ως προς την προβολή της συναυλίας», σχολιάζει τη διαπίστωσή του emakedonia.gr ο Σίμος Παπάνας.
«Έχουμε νιώσει ότι το υπουργείο είναι κάθε στιγμή δίπλα μας»
Στο λόμπι του τεράστιου ξενοδοχείου – waterpark – spa, που φιλοξενεί μουσικούς και συνοδούς ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΚΟΘ, πρώην εξάρχων βιολιστής της ορχήστρας, λίγες ώρες πριν την πρώτη δοκιμή, μιλά με ενθουσιασμό στο emakedonia.gr για την εξωστρέφεια της ορχήστρας, για το γεγονός ότι πλέον οι αποστολές έχουν ξανά τη δυνατότητα, μετά από ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα ύφεσης, να συνοδεύονται από δημοσιογράφους, έστω και αν κάποιες φορές είναι λίγοι. «Είναι πολύ σπουδαίο όλο αυτό που συμβαίνει. Είναι σημαντικό ότι έχουμε την ευκαιρία στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης να είμαστε πιο δραστήριοι στο εξωτερικό, να έχουμε έναν καλό βηματισμό και να χτίζουμε τη διεθνή εικόνα της ορχήστρας. Το Ταμείο Ανάκαμψης ολοκληρώνεται το 2025 και εδώ έχουμε μια απτή απόδειξη ότι ο στόχος του επετεύχθη, διότι θα συνεχίσει η διεθνής παρουσία μας και χωρίς αυτό πλέον, με εξεύρεση πόρων από το εξωτερικό, τους οποίους θα συμπληρώνουμε και εμείς», τονίζει ο Σίμος Παπάνας.
Βέβαια, τα διαθέσιμα κονδύλια χρειάζονται πάντα μια σωστή διαχείριση, έναν ορθό καταμερισμό και αυτός γίνεται από το Υπουργείο Πολιτισμού, αφού η ΚΟΘ είναι ένας από τους εποπτευόμενους φορείς του στη Θεσσαλονίκη. «Το πρόγραμμα που τρέχουμε υπήρχε πριν αναλάβω. Όταν έγινα διευθυντής η χρηματοδότηση ήταν ήδη εγκεκριμένη για τρία χρόνια. Ήταν ένα ποσό καθορισμένο που ξέραμε πού πρέπει να πάει και μετά προγραμματίσαμε τις δράσεις. Το υπουργείο μας έχει στηρίξει πάρα πολύ, πολύ στοχευμένα και με ουσία. Έχουμε νιώσει ότι κάθε στιγμή είναι δίπλα μας. Η υπουργός έχει έρθει σε πολλές συναυλίες μας σε αντίθεση με τους προκάτοχούς της που τους είχαμε σπανίως. Γνωρίζει άριστα το υπουργείο ασφαλώς, αλλά αυτό που την ξεχωρίζει είναι ότι ξέρει να εκτιμά τι έχει ουσία. Παραχωρεί κεφάλαια εκεί που καταλαβαίνει ότι γίνεται δουλειά. Τη γνώρισα μέσω της θέσης, δεν την ήξερα από πριν ούτε είχαμε μιλήσει ποτέ. Προσπαθώ να την ενοχλώ όσο γίνεται λιγότερο γιατί γνωρίζω πόσο απασχολημένη είναι. Ξέρω ότι μπορεί να έχεις διαθέσιμα δύο λεπτά για να μιλήσεις μαζί της, αλλά αυτό που θα σου πει είναι ουσιαστικό και θα γίνει κιόλας. Δεν υπάρχει καμία θολότητα σε αυτά που λέει. Έχει στο μυαλό της ένα πλάνο, ξέρει να αξιολογεί, να στηρίζει, αλλά και να βρίσκει και πόρους».
«Η αρχή και το τέλος είναι η ποιότητα της ορχήστρας»
Από τον Δεκέμβριο του 2022 στο τιμόνι της ΚΟΘ και εδώ και 23 χρόνια μέλος της ο Σίμος Παπάνας είναι, προς το παρόν, εστιασμένος σε ένα συγκεκριμένο ζητούμενο. «Σκοπός μας είναι να χτίσουμε την εικόνα της ορχήστρας σιγά – σιγά σε τρεις άξονες. Ο πρώτος είναι να εδραιώσουμε το όνομά μας ως ένας από τους κυρίαρχους πολιτιστικούς φορείς των Βαλκανίων, που είναι και η περιοχή μας. Γνωρίζουν βέβαια ότι στη Θεσσαλονίκη υπάρχει μια πάρα πολύ υψηλού επιπέδου ορχήστρα και αυτό είναι ένα στοίχημα που το κερδίσαμε σταδιακά, αλλά θέλουμε αυτό να το εξελίξουμε. Ο δεύτερος συνίσταται στο να ανοίξουμε τα φτερά μας σε διεθνές επίπεδο όπως έγινε πρόσφατα με τη συναυλία μας στη Βιέννη της Αυστρίας και τώρα στην Εσθονία. Και ο τρίτος αφορά στις ηχογραφήσεις μας. Όλα αυτά συμβάλλουν στην εξωστρέφειά μας», επισημαίνει.
Μέσα στο 2025 η ΚΟΘ ταξίδεψε σε τέσσερις διαφορετικές χώρες (Βόρεια Μακεδονία, Βουλγαρία, Αυστρία και Εσθονία). Στην Εσθονία η Θεσσαλονίκη δεν ήταν μουσικά παρούσα στο παρελθόν, άρα κατά κάποιον τρόπο, με την έλευση της ορχήστρας φυτεύεται ένας σπόρος που μπορεί να βλαστήσει. Εδώ το σχήμα καλεί ο κρατικός φορέας του υπουργείου Πολιτισμού Eesti Kontsert που διαχειρίζεται τις αίθουσες της χώρας. Έτσι, οι συναυλίες πραγματοποιούνται σε συμπαραγωγή μαζί του. «Αναλαμβάνουν τα έξοδα για τους χώρους, τα μισά ξενοδοχεία, την προβολή και επικοινωνία των συναυλιών και τις εσωτερικές μετακινήσεις. Τα υπόλοιπα είναι δικά μας από το Ταμείο Ανάκαμψης», υπογραμμίζει ο Σίμος Παπάνας.
Ασφαλώς όμως δεν μπορείς να κερδίσεις τίποτε αν δεν έχεις το θεμέλιο της ποιότητας. «Αν πουλάς ένα προϊόν που δεν έχει αξία μπορεί να τα καταφέρεις ελάχιστες φορές, αλλά δεν θα πας μακριά. Η αρχή και το τέλος όλου αυτού που συμβαίνει είναι η ποιότητα της ορχήστρας. Αυτό που είναι σημαντικό είναι πόσο μια συμφωνική ορχήστρα είναι καθρέφτης του μουσικού πολιτισμού μιας χώρας γιατί το να έχεις έναν σολίστα και ένα ταλέντο είναι δώρο Θεού. Μπορεί να τύχει οπουδήποτε, ακόμη και μέσα από αντιξοότητες, αυτός ο ένας να γίνει σπουδαίος και να ταξιδέψει. Όμως, το να υπάρχει μια ορχήστρα η οποία παίζει καλά, σημαίνει ότι 100 άνθρωποι βρίσκονται σε ένα πολύ υψηλό επίπεδο. Και αυτοί αποφασίζουν να μείνουν στη συγκεκριμένη χώρα, στη συγκεκριμένη πόλη. Όλο αυτό σημαίνει ότι κάτι γίνεται στον τόπο. Υπάρχει και κοινό και μουσική παιδεία που το έχει στηρίξει όλο αυτό. Είναι πολύ πιο δύσκολο να βρεθεί μια ορχήστρα να περιοδεύει σε πολύ υψηλό επίπεδο από ότι ένας άνθρωπος».
Μια ισορροπία αρχαίου ελληνικού θέματος και στάνταρ ρεπερτορίου
Η ΚΟΘ θα παρουσιάσει ένα πρόγραμμα που ξεκινά με τη συμφωνική εικόνα «Αυγή στον Παρθενώνα» του ιδρυτή της Σόλωνα Μιχαηλίδη, η οποία αποτελεί ουσιαστικά μία ευλαβική προσευχή κάτω υπό τη σκέπη του εντυπωσιακού αυτού ναού και μία εκδήλωση θαυμασμού.
Ακολουθεί η παγκόσμια πρεμιέρα ακόμη ενός κοντσέρτου για αρχαία ελληνική λύρα, που γράφεται με σχετική ανάθεση της ΚΟΘ από τον διάσημο Αμερικανό συνθέτη Λόουελ Λίμπερμαν, ο οποίος προσθέτει στα σολιστικά όργανα και το βιολί. Ο Νίκος Ξανθούλης, που αποτελεί έναν από τους πρωτεργάτες της αναβίωσης της αρχαίας ελληνικής λύρας και της τεχνικής της, συναντάται με τον εξάρχοντα βιολονίστατης ορχήστρας Αντώνη Σουσάμογλου.
Το πρόγραμμα ολοκληρώνεται με την δραματική «Συμφωνία αρ.2» του Σούμαν, ο πόνος της οποίας πηγάζει από τις ολοένα και πιο συχνές διαταραχές στο μυαλό του συνθέτη και οι ουράνιες μελωδίες της από την τρυφερή καρδιά του.
Την ΚΟΘ διευθύνει ο γνωστός Εσθονός μαέστρος Mihkel Kütson.
«Το πρώτο μέρος του ρεπερτορίου έχει αρχαίο ελληνικό θέμα. Στο δεύτερο μέρος έχουμε μια συμφωνία στάνταρ ρεπερτορίου γιατί το κοινό εδώ θέλει να ακούσει και κάτι που να το γνωρίζει. Άρα έχουμε μια ισορροπία ανάμεσα σε έργα που έχουν σχέση με την Ελλάδα και ένα έργο που πιο διαχρονικό».
Οι συναυλίες θα δοθούν στα Μέγαρα Μουσικής των δύο πόλεων.
