- Newsroom
Τα μέλη της Συμμαχίας για τη Μείωση της Σπατάλης Τροφίμων στην Ελλάδα αναλαμβάνουν κοινή πρωτοβουλία ενημέρωσης και δράσης κατά τη διάρκεια της τρέχουσας εβδομάδας (29-9-2025 έως 5-10-2025).
Υπενθυμίζεται ότι η 29η Σεπτεμβρίου έχει οριστεί από τον ΟΗΕ ως Διεθνής Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τις Απώλειες και τη Σπατάλη Τροφίμων, με στόχο την ενημέρωση για τις σοβαρές επιπτώσεις -περιβαλλοντικές, κοινωνικές, οικονομικές- του προβλήματος και την ενίσχυση των προσπαθειών παγκοσμίως προς επίτευξη του Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης 12.3 (μείωση κατά 50% έως το 2030).
Όπως τονίζεται από τον ΟΗΕ και την ΕΕ, η μείωση της σπατάλης τροφίμων είναι κρίσιμης σημασίας για τη βέλτιστη αξιοποίηση των παραγόμενων τροφίμων, την αντιμετώπιση της επισιτιστικής ανασφάλειας, την υποστήριξη της υγιεινής διατροφής, τη μείωση των εκπομπών αερίου θερμοκηπίου και την αποτελεσματική διαχείριση των πεπερασμένων πόρων.
Η ΕΚΠΟΙΖΩ, σε ανακοίνωσή της, αναφέρει ότι απαιτείται εντατικοποίηση της προσπάθειας από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα και απευθύνει έκκληση για δράση σε όλους, παραγωγούς, επιχειρήσεις, οργανωμένη Κοινωνία των Πολιτών, ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα, αλλά και, μεμονωμένα, από κάθε καταναλωτή.
Σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η πρώτη που θεσπίζει νομικά δεσμευτικούς στόχους μείωσης της σπατάλης τροφίμων ές το 2030 υποχρεώνοντας τα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν αποτελεσματικές δημόσιες πολιτικές και να προωθήσουν τη συνεργασία ανάμεσα στα εμπλεκόμενα μέρη.
Με στόχο τη συντονισμένη δράση κατά μήκος της αλυσίδας αξίας τροφίμων και ανάμεσα σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, στη Συμμαχία για τη Μείωση της Σπατάλης Τροφίμων (foodsavingalliancegreece.gr) στην Ελλάδα ήδη έχουν ενώσει δυνάμεις 85 «Συνεργαζόμενα Μέρη» (φορείς, επιχειρήσεις, οργανώσεις, πανεπιστήμια) και η Συμμαχία τελεί υπό την αιγίδα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Τα μέλη της Συμμαχίας υλοποιούν πρωτοβουλίες και δράσεις για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων με σημαντικό περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο, με έμφαση στην ενημέρωση και εκπαίδευση, την έρευνα και καινοτομία, και με προτεραιότητα στην πρόληψη (πρόληψη στην πηγή, αξιοποίηση για ανθρώπινη κατανάλωση μέσω δωρεάς για κοινωφελή σκοπό και τη στήριξη κοινωνικά ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού).
Επίσης, η Συμμαχία συμβάλλει με προτάσεις προς τις αρμόδιες Αρχές για τη διαμόρφωση και εφαρμογή της δημόσιας πολιτικής στην Ελλάδα.
«Η σπατάλη τροφίμων μάς αφορά όλους. Είμαστε όλοι μέρος της λύσης. Ως ενεργοί πολίτες, δεδομένου μάλιστα ότι το 50% της συνολικής σπατάλης τροφίμων συντελείται στα νοικοκυριά, καλούμαστε να συμβάλλουμε στη συλλογική προσπάθεια. Αρκεί και μόνο η υιοθέτηση ορισμένων απλών πρακτικών στην καθημερινότητά μας, ενώ μειώνοντας τη σπατάλη τροφίμων εξοικονομούμε χρήματα και παράλληλα συμβάλλουμε στον μετριασμό της κλιματικής κρίσης», τονίζεται στην ανακοίνωση.
Έκταση, οικονομικός - περιβαλλοντικός - κοινωνικός αντίκτυπος σπατάλης τροφίμων
Η ΕΚΠΟΙΖΩ παραθέτει ορισμένα στοιχεία για το θέμα:
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, περισσότεροι από 59 εκατομμύρια τόνοι τρόφιμα σπαταλώνται ετησίως κατά μήκος όλης της αλυσίδας αξίας τροφίμων από την παραγωγή έως και την κατανάλωση, με το ετήσιο κόστος (εμπορική αξία) να υπολογίζεται σε 132 δισ. ευρώ. Πάνω από το ήμισυ (54%) της συνολικής σπατάλης συντελείται στα νοικοκυριά (Ευρωπαϊκή Επιτροπή / Eurostat, 2024).
Το 8-10% των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σε παγκόσμιο επίπεδο οφείλονται στη σπατάλη τροφίμων (IPCC, 2019).
Στην Ελλάδα, η ετήσια σπατάλη τροφίμων συνολικά (πρωτογενής παραγωγή, μεταποίηση, εμπόριο-διανομή, εστίαση, νοικοκυριά) ανέρχεται σε περισσότερους από 2 εκατομμύρια τόνους απορριμμάτων τροφίμων. Την ίδια στιγμή, 11,2% του πληθυσμού είναι αντιμέτωπο με επισιτιστική ανασφάλεια (ΕΛΣΤΑΤ, 2024).
ΕΕΚΕ
Από την πλευρά της, η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας καλεί όλους τους καταναλωτές να συμβάλουν για ένα πιο βιώσιμο και δίκαιο σύστημα τροφίμων.
Υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με τον Food and Agriculture Organization (FAO) των Ηνωμένων Εθνών, για την απώλεια και σπατάλη τροφίμων:
- Εκτιμάται ότι το 13% των τροφίμων -το ισοδύναμο 1,25 δισεκατομμυρίων τόνων- χάνονται παγκοσμίως μετά τη συγκομιδή και πριν φτάσουν στα ράφια των λιανικών πωλήσεων το 2021.
- Εκτιμάται ότι το 19% των τροφίμων -το ισοδύναμο 1,05 δισεκατομμυρίων τόνων- σπαταλήθηκε από νοικοκυριά, υπηρεσίες εστίασης και λιανικό εμπόριο το 2022.
- Τα νοικοκυριά ευθύνονται για το 60% της παγκόσμιας σπατάλης τροφίμων.
- Περίπου το 28,9% του παγκόσμιου πληθυσμού -2,33 δισεκατομμύρια άνθρωποι- αντιμετώπιζαν μέτρια ή σοβαρή επισιτιστική ανασφάλεια το 2023.
- Ένας στους ένδεκα ανθρώπους στον κόσμο βρέθηκε αντιμέτωπος με την πείνα το 2023.
- Η απώλεια και η σπατάλη τροφίμων παράγουν το 8 έως 10 τοις εκατό των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Το ζήτημα δεν είναι μόνο περιβαλλοντικό και οικονομικό αλλά και κοινωνικό και ηθικό:
- Το 2023, στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 8,5% των πολιτών δεν μπορούσε να αντέξει οικονομικά ένα γεύμα με κρέας, κοτόπουλο, ψάρι (ή ισοδύναμο χορτοφαγικό γεύμα) κάθε δεύτερη ημέρα.
- Στη χώρα μας, κατά το ίδιο έτος, αυτό το ποσοστό αγγίζει το 11,2%, με το 34,4% των φτωχών νοικοκυριών να δηλώνει ότι στερείται διατροφής που περιλαμβάνει κάθε δεύτερη ημέρα κοτόπουλο, κρέας, ψάρι ή λαχανικά ίσης θρεπτικής αξίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των μη φτωχών νοικοκυριών να ανέρχεται σε 5,6%.
Τι μπορούμε να κάνουμε
Η οργάνωση των καταναλωτών προτείνει τα εξής:
1. Ψωνίζουμε έξυπνα αγοράζοντας μόνο ό,τι χρειαζόμαστε.
2. Αποθηκεύουμε τα τρόφιμα που περισσεύουν και τα διατηρούμε στο ψυγείο ή τα καταψύχουμε για μελλοντική χρήση.
3. Εξοικειωνόμαστε με τις ετικέτες ημερομηνιών φαγητού. Η ημερομηνία «ανάλωση έως» αφορά την ασφάλεια των τροφίμων και η ημερομηνία «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από» μας ενημερώνει για την ποιότητα των τροφίμων.
4. Δωρίζουμε τρόφιμα που δεν καταναλώνουμε σε τοπικές τράπεζες τροφίμων, οργανώσεις που βοηθούν άτομα σε ανάγκη ή τα μοιραζόμαστε με γείτονες, φίλους, συγγενείς και γνωστούς.
«Η πρόσβαση στην τροφή αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα. Ενώνουμε τις δυνάμεις μας για να προάγουμε την κοινωνική συνοχή και την αλληλεγγύη ώστε όλοι οι άνθρωποι να έχουν πρόσβαση στην τροφή σε όλο τον κόσμο», καταλήγει η ανακοίνωση.
