Σαν ένα τρένο με πολλούς σταθμούς και βαγόνια σε κάθε ένα από τα οποία εκτυλίσσονται διαφορετικά γεγονότα, που όμως συνδέονται μεταξύ τους με έναν κοινό άξονα… Σκυλάδικα, ξενοδοχεία, δρόμοι, χωράφια είναι το πολύπλευρο «σκηνικό» μιας θεατρικής μυθοπλασίας που ξεπηδά από τις σελίδες ενός βιβλίου. Και έτσι… «Αυτή η νύχτα μένει!».
Ο γνωστός ομώνυμος τόμος του Θάνου Αλεξανδρή που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1994 και έγινε γνωστός αρχικά από την ταινία του Νίκου Παναγιωτόπουλου και αργότερα από την τηλεοπτική σειρά ανεβαίνει στο σανίδι από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος σε απόδοση- σκηνοθεσία του καλλιτεχνικού διευθυντή του Αστέρη Πελτέκη.
Το φιλμ πήρε έναυσμα από μια στιγμή, το σίριαλ είχε κάποια μόνο στοιχεία του βιβλίου, η απόδοση του ΚΘΒΕ έχει τη διαδρομή του κειμένου δημιουργώντας μυθοπλασία σε κάποιους χαρακτήρες, που αναφέρονται ή όχι, είναι υπαρκτοί ή φανταστικοί.
Φώτα, λουλούδια, αλκοόλ, τραγουδιστές, μουσικοί, θαμώνες και άνθρωποι του περιθωρίου που ζουν στα όρια ζωντανεύουν την Ελλάδα των δεκαετιών του ’80 και ’90, συνθήκες που ο Αστέρης Πελτέκης έχει ζήσει ως πιτσιρικάς. «Είχα μεγαλύτερη αδερφή γι αυτό κάποιες φορές είχα βρεθεί σε κάτι τέτοιες καταστάσεις. Αλλά είχα πολύ μεγάλη αντίληψη του πράγματος, ιδίως προς το τέλος της δεκαετίας του ’90, δηλαδή από το 1987 και μετά», λέει στη «ΜτΚ».
Ένα κοινωνιολογικό στίγμα
Για εκείνον αυτός ο κόσμος έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από πάρα πολλές απόψεις. Αφενός για την απλοϊκή του εκδοχή «ως ένας κόσμος που διασκεδάζει και ξεφαντώνει με έναν τρόπο τελείως διαφορετικό», όπως τονίζει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΚΘΒΕ.
Αφετέρου για ένα πιο βαθύ, ουσιαστικό, δεύτερο και τρίτο επίπεδο που έχει το δικό του κοινωνιολογικό στίγμα. «Πρόκειται για την αποτύπωση της ποπ κουλτούρας που ήρθε στην Ελλάδα, πέρασε μέσα από τα αστικά κέντρα, παρέσυρε το λαϊκό τραγούδι και κατέληξε στην επαρχία ως απόνερο ποτισμένο με την αγροτική συνθήκη και με την ως ενός βαθμού έλλειψη μόρφωσης της επαρχίας».
Ας μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα ήταν εκείνη την εποχή μια χώρα που βγήκε από 400 χρόνια Τουρκοκρατίας, δύο παγκόσμιους πολέμους, έναν εμφύλιο και μια δικτατορία. «Τότε προέκυψε ένας εθνικός λαϊκός ήλιος, γνωστός και ως σκυλάδικο. Γιατί με το τραγούδι πάντα εκφράζεται η λαϊκή θυμοσοφία με τον καλύτερο, πιο έντονο και πιο άμεσο επικοινωνιακά τρόπο. Τα τραγούδια αυτά δημιούργησαν μια ολόκληρη εποχή, ενώ οι τραγουδιστές τους την καθόρισαν. Όλα αυτά τα χρόνια των πολέμων, της δυστυχίας, των δύσκολων συνθηκών ξορκίστηκαν με τα χρήματα της ΕΟΚ, με την άνοδο του σοσιαλιστικού κινήματος στην εξουσία. Οι άνθρωποι της επαρχίας που ζούσαν σε πάρα πολύ σκληρές συνθήκες με ελάχιστα αγαθά, βρέθηκαν ξαφνικά να έχουν μπροστά τους έναν ιλουστρασιόν κόσμο διασκέδασης και νυχτερινών κέντρων που τους φαινόταν όπως οι χάντρες στους ιθαγενείς. Από εκεί που ήταν μαθημένοι σε μια σκληροτράχηλη ζωή γεμάτη στερήσεις και ελλείψεις βρέθηκαν ξαφνικά με κάτι εκατομμύρια δραχμές στα χέρια τους από τις επιδοτήσεις, που έπαιρναν σχεδόν άκοπα και αβασάνιστα. Έτσι, μετά από τόσο μεγάλο στερητικό σύνδρομο ήθελαν απλά να περάσουν καλά και πολλές φορές ουσιαστικά έκαιγαν αυτά τα χρήματα στα πόδια των διασκεδαστών αυτών των κέντρων διασκέδασης, που ο αείμνηστος Βαγγέλης Γιαννόπουλος χαρακτήριζε πολιτιστικά κέντρα. Ουσιαστικά όλο αυτό ήταν η αφορμή για ένα μεγάλο ξέσπασμα», επισημαίνει ο Αστέρης Πελτέκης.
Παραλληλίζει αυτό το φαινόμενο με ένα άλλο είδος καλού λαϊκού θεάτρου, τον κόσμο του Σέξπιρ. «Υπάρχει μια κοσμική ισορροπία, γίνεται ένα γεγονός που την ανατρέπει, έρχονται τα πάνω κάτω και στο τέλος επανέρχεται η κοσμική ισορροπία και ξαναρχίζουν όλα από εκεί που τα είχαμε αφήσει. Η συνθήκη αυτή μοιάζει πάρα πολύ με την τεχνική του Σέξπιρ από μόνη της. Γιατί και εκεί υπάρχει ένας ρους ο οποίος είχε συγκεκριμένη διαδρομή και ξαφνικά γίνεται η έκρηξη και μετά επανέρχεται».
Για όλους τους παραπάνω λόγους το εγχείρημα του ανεβάσματος αυτού του έργου είναι τεράστια πρόκληση για τον Αστέρη Πελτέκη.
Κάτι σαν τον Σέξπιρ
Ένα βιβλίο εκατοντάδων χαρακτήρων επιχειρείται να συμπυκνωθεί σε μια θεατρική ιστορία με μυθοπλασία και με σκηνές οι οποίες απλώνουν αναγκαστικά περισσότερο. «Λογοτεχνικά είναι πιο εξελιγμένη η θεατρική απόδοση απ’ ότι το ίδιο το ντοκιμαντερίστικο στιλ του βιβλίου. Η απόδοση έχει μπει και σε διαδικασία δραματοποίησης και λογοτεχνικής αναπαράστασης κάποιων στιγμών με μεγαλύτερο άνοιγμα λογοτεχνικό, οπότε αυτό αν και έχει περιοριστεί στις ιστορίες ορισμένων από τους χαρακτήρες επεκτείνεται σε διάφορα μέρη της Ελλάδας προσπαθώντας να καλύψουμε τη στροφορμή που υπήρχε».
Η σκηνοθετική προσέγγιση εστίασε σε έναν κόσμο που αποφεύγει το μελόδραμα, που αποτυπώνει μέσα από τον μαγικό ρεαλισμό, μέσα από μια ποιητική ματιά την ωμότητα αυτής της περιόδου και την αλήθεια της, εμποτισμένη στον κόσμο της τέχνης. «Έχει στοιχεία ντοκουμέντου, αλλά περισσότερο αγγίζει τη μυθοπλασία», τονίζει ο κ. Πελτέκης.
Φυσικά υπάρχει και ένας διπλός άξονας: «Δείχνει την πολιτική κοινωνική διάσταση εκείνης της εποχής και την πραγματική ιστορία των ανθρώπων, όπως τη βίωναν εκείνη την περίοδο, χωρίς να καταλαβαίνουν ακριβώς τι σημαίνει κοινωνικά και πολιτικά. Δηλαδή το πιο δύσκολο σημείο στην προσέγγιση του έργου είναι η άγνοια των ηρώων γι αυτό που βιώνουν με τον ταυτόχρονο ‘σχολιασμό’ αυτής της κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας».
Σε όλα αυτά μεγάλη είναι η συμβολή της μουσικής του Σταμάτη Κραουνάκη που δεν περιλαμβάνει μόνο τα γνωστά μας ακούσματα, αλλά και τραγούδια και συνθέσεις ο αγαπημένος δημιουργός έγραψε αποκλειστικά για την παράσταση.
Μέσα από τη συζήτηση με τον Αστέρη Πελτέκη αντιλαμβανόμαστε ότι το έργο «Αυτή η νύχτα μένει» δεν είναι μια απλή αναβίωση ενός μουσικού είδους και των παρελκόμενών του. Είναι ένα κείμενο με έντονο κοινωνιολογικό, υπαρξιακό, πολιτικό στοιχείο που μας γυρίζει πίσω σε μια εποχή της μεταπολίτευσης η οποία μας καθόρισε όλους. Μας κάνει να βλέπουμε τα λάθη του παρελθόντος, να μην ξεχνάμε, και ίσως να διαπιστώνουμε ότι οι εποχές δεν διαφέρουν πολύ μεταξύ τους και οι μεταρρυθμίσεις χρειάζονται ακόμη χρόνο για να υλοποιηθούν.
Στην παράσταση παίζει και ο συγγραφέας του βιβλίου.
Βασιλικό Θέατρο
Πρεμιέρα: 18/12 στις 9μμ
