Το να ξυπνήσει και να συνειδητοποιήσει ότι η πραγματικότητά του ήταν ψεύτικη - αυτός είναι ο μεγαλύτερος φόβος του όπως εξομολογείται στη «ΜτΚ» ο Σεμπάστιαν Φίτζεκ, ο μετρ του ψυχολογικού θρίλερ ο οποίος βρέθηκε στην Θεσσαλονίκη αυτή την εβδομάδα, στο πλαίσιο των 60ων Δημητρίων.
Σε εποχές που η πραγματικότητα συχνά είναι πιο φρικτή από την μυθοπλασία, ο Γερμανός συγγραφέας με τις εκατομμύρια πωλήσεις παγκοσμίως, εξηγεί πως με τα βιβλία του φιλοδοξεί να εξερευνήσει τον φόβο και να του δώσει υπόσταση, πεπεισμένος πως μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να τον κατανοήσει και τελικά να τον αφήσει… στο ράφι. Δηλώνει δειλός αφού «δεν θα κατέβαινε στο υπόγειο» και αποκαλύπτει πως ακόμα και ο ίδιος φοβάται τις ιστορίες του μέχρι να τις γράψει. Πιστεύει ότι οι αναγνώστες του συχνά τον καταλαβαίνουν καλύτερα και από τον ίδιο και συνεχίζει να ψάχνει την αλήθεια ανάμεσα σε διαφορετικές πραγματικότητες.
Ο φόβος είναι κεντρικό θέμα στα βιβλία σας. Τι σημαίνει για εσάς;
Ο φόβος, καταρχάς, είναι κάτι καλό, γιατί σε εμποδίζει να κάνεις ανόητα πράγματα. Οι άνθρωποι που λένε «εγώ δεν φοβάμαι τίποτα», συνήθως είναι πολύ ανόητοι. Όταν όμως ο φόβος μετατρέπεται σε φοβία, τότε γίνεται κάτι που επηρεάζει την καθημερινή σου ζωή. Οι ιστορίες μου συχνά ασχολούνται ακριβώς με αυτό: είναι ο φόβος λογικός ή παράλογος; Αν ακούσεις θόρυβο, είναι σωστό να μην κατέβεις στο υπόγειο ή πρέπει να πας να δεις τι συμβαίνει εκεί κάτω;
Εσείς θα κατεβαίνατε στο υπόγειο;
Μάλλον όχι, τρομάζω πολύ εύκολα. Και δεν ξέρω κανέναν συγγραφέα θρίλερ που να μην είναι δειλός. Για να γράψεις για τον φόβο, πρέπει πρώτα να τον νιώσεις. Αν δεν φοβάσαι το σκοτάδι, δεν μπορείς να γράψεις γι’ αυτό. Μπορείς να προσπαθήσεις, αλλά δεν θα είναι αληθινό. Όταν το μυαλό μου αρχίζει τις ερωτήσεις του τύπου «τι θα γινόταν αν…» και δημιουργεί ιστορίες μόνο του, αρχίζω να φοβάμαι.
Φοβάστε δηλαδή τις ίδιες σας τις ιστορίες;
Ναι, μέχρι τη στιγμή που αρχίζω να τις γράφω. Μετά, είναι σαν ψυχοθεραπεία. Όταν γράφεις για τους φόβους σου, τους δίνεις υπόσταση και μπορείς να τους αντιμετωπίσεις. Επιπλέον η γραφή σε κουράζει, σε αδειάζει - είναι ένας τρόπος να σταματήσεις την υπερανάλυση.
Αν έχεις έναν φόβο, η συμβουλή μου είναι: γράψ’ τον κάπου. Γράψε μια ιστορία ή ένα γράμμα σ’ έναν φίλο και περιέγραψε τι σε απασχολεί.
Το ίδιο ισχύει και για τον αναγνώστη. Διαβάζοντας ένα βιβλίο, περνάει με ένα «rollercoaster» μέσα από τους φόβους και στο τέλος, όταν το κλείνει, μπορεί να αφήσει μαζί του και λίγο από τον φόβο του στο ράφι.
Εσείς τι μάθατε από τον φόβο γράφοντας γι’ αυτόν;
Έμαθα πολλά για τους δικούς μου φόβους, αλλά και κάτι γενικότερο: ότι όλοι ζούμε σε διαφορετικές πραγματικότητες. Το μυαλό μας δεν μας λέει γεγονότα· μας λέει ιστορίες. Και το πιο τρομακτικό πράγμα είναι να ξυπνήσεις και να συνειδητοποιήσεις ότι η πραγματικότητά σου ήταν ψεύτικη. Ότι είχες παρερμηνεύσει τα πάντα γύρω σου.
Η ιδέα ότι ο κόσμος μας μπορεί να μην είναι όπως νομίζουμε είναι ενδιαφέρουσα και πολύ τρομακτική.
Πιστεύετε ότι αυτός είναι μεγαλύτερος φόβος από τον φόβο του θανάτου;
Δεν φοβάμαι μήπως χάσω το μυαλό μου γιατί αν το έχανα, πιθανόν δεν θα το συνειδητοποιούσα, όπως και στον θάνατο. Ο φόβος μου είναι η στιγμή που συνειδητοποιείς ότι έχασες το μυαλό σου, όχι το μετά.
Θα σου πω μια ιστορία: κάποτε είχα έναν καλό φίλο που νόμιζα πως ήταν αλκοολικός. Όταν έπινε, παραληρούσε, έφτιαχνε ιστορίες. Όταν ήταν νηφάλιος, φαινόταν λογικός. Τελικά συνέβαινε το αντίθετο: έπασχε από ψυχική ασθένεια, και όταν συνειδητοποίησε ότι η πραγματικότητά του ήταν ψεύτικη, άρχισε να πίνει για να το αντέξει. Αυτή η εμπειρία με επηρέασε βαθιά και με έκανε να γράψω ψυχολογικά θρίλερ. Όταν έγραψα το Therapy, δεν κατάλαβα ότι έγραφα γι’ αυτή την εμπειρία. Το συνειδητοποίησε ένας φίλος όταν διάβασε το χειρόγραφο. Τότε κατάλαβα ότι το υποσυνείδητό μου είναι πάντα ο συν-συγγραφέας μου.
Γράφω ένα βιβλίο, και όταν το ξαναδιαβάζω, μαθαίνω κάτι για τον εαυτό μου. Πολλές φορές δεν βλέπεις μόνος σου αυτό που σε απασχολεί. Συχνά οι αναγνώστες το καταλαβαίνουν καλύτερα. Μαθητές με ρωτάνε αν εννοούσα αυτό που τους είπε ο δάσκαλός τους και τους απαντάω πως δεν ήταν αυτή η πρόθεσή μου αλλά ο δάσκαλός τους έχει δίκιο. Ο συγγραφέας δεν ξέρει πάντα τι γράφει σε βαθύτερο επίπεδο.
Νιώθετε ότι εκτίθεστε πολύ μέσα από τα βιβλία σας;
Όχι, γιατί αποφεύγω τις αληθινές ιστορίες εγκλήματος. Θέλω να ψυχαγωγώ τον αναγνώστη, όχι να τον τρομάζω με πραγματικά γεγονότα. Η πραγματικότητα είναι συνήθως πιο φρικτή από τη μυθοπλασία. Εγώ την «μαλακώνω» λίγο.
Γιατί πιστεύετε ότι οι άνθρωποι έλκονται από τον φόβο;
Δεν νομίζω ότι έλκονται από τον φόβο καθαυτόν. Αντίθετα, έλκονται από ό,τι σχετίζεται με τη ζωή. Αν δεν μας ένοιαζε, δεν θα μας ενδιέφερε αν κάποιος πεθαίνει σε μια ιστορία. Το ότι φοβόμαστε τον θάνατο σημαίνει ότι θεωρούμε τη ζωή πολύτιμη.
Σε κάθε καλό θρίλερ, μόνο ένα μικρό ποσοστό αφορά τη βία ή τη φρίκη. Το υπόλοιπο αφορά το πώς προστατεύει κάποιος τη ζωή του από μια απειλή. Ένα καλό θρίλερ δεν είναι για τον θάνατο, αλλά για τη ζωή. Ο θάνατος είναι απλώς η απειλή που μας κάνει να θέλουμε να ζήσουμε.
Αν δεν ήσασταν συγγραφέας, τι θα ήσασταν;
Αφηγητής ιστοριών, με οποιονδήποτε τρόπο. Θέλω να προκαλώ συναισθήματα, να επικοινωνώ με άλλους. Ίσως είχα μείνει στο ραδιόφωνο κι έλεγα ιστορίες από εκεί. Ή, ποιος ξέρει, μπορεί να συνέχιζα τις σπουδές μου στη Νομική - πάντα με τραβούσε το ποινικό δίκαιο γιατί δεν πρόκειται απλώς για χρήματα ή συμβόλαια, αλλά για την ελευθερία και τη ζωή ανθρώπων. Πάντως ακόμα κι εκεί, πάλι ιστορίες θα έλεγα. Στο δικαστήριο πρέπει να πείσεις, να αφηγηθείς μια ιστορία που θα αλλάξει την οπτική. Στη νομική έμαθα πώς τα ίδια γεγονότα μπορούν να έχουν διαφορετικές ερμηνείες και αυτό είναι κάτι που με συναρπάζει.
Πιστεύω ότι η ζωή είναι ένα ταξίδι γεμάτο «ταξίδια», όχι μόνο γεωγραφικά, αλλά και μέσα από ανθρώπους και εμπειρίες. Κάθε νέα γνωριμία, κάθε νέο βιβλίο, κάθε αλλαγή είναι ένα «ταξίδι». Και οι «αναμνήσεις» είναι τα σουβενίρ. Αν στο τέλος έχω πολλές αναμνήσεις γεμάτες συναισθήματα, θα νιώθω ότι έζησα μια πλήρη ζωή.
Φοβάστε ποτέ μήπως σας τελειώσουν οι ιστορίες;
Όχι, καθόλου. Φοβάμαι μόνο μήπως δεν έχω αρκετό χρόνο για να τις πω όλες.
Το τελευταίο του βιβλίο «Το Κορίτσι με το Ημερολόγιο» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.
Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 25/26 Οκτωβρίου 2025
