- Newsroom
Διεθνής ομάδα ερευνητών, ανάμεσα τους και Έλληνες, αποκάλυψε τις κρυφές διεργασίες που οδήγησαν στην ιδιαίτερα ενεργή σεισμική δραστηριότητα κοντά στη Σαντορίνη στις αρχές του 2025. Η μελέτη τους, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science, δείχνει ότι η δραστηριότητα προκλήθηκε από μια τεράστια μαγματική διείσδυση - ένα κατακόρυφο στρώμα μάγματος - που διαδόθηκε κατά κύματα σε απόσταση μεγαλύτερη από 20 χιλιόμετρα μέσα στο φλοιό της Γης σε βάθος μεγαλύτερο από 10 χιλιόμετρα κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας.
Αυτό το μάγμα, όπως σημειώνουν οι ερευνητές, ήταν αρκετό «για να γεμίσει σχεδόν 200.000 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων, ή 200 φορές τη Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας, ή περίπου 200 φορές την Ακρόπολη, ή το Empire State Building περίπου 500 φορές» και προσθέτουν ότι ήταν αρκετό για να καλύψει το Μανχάταν στη Νέα Υόρκη ή τα νησιά των Βερμούδων με ένα στρώμα μάγματος πάχους περίπου 9 μέτρων.
Όπως τονίζουν, η δραστηριότητα, μοναδική παγκοσμίως, περιελάμβανε εκατοντάδες αισθητούς σεισμούς, κάποιοι με μέγεθος μεγαλύτερο από 5 βαθμούς, ενώ «προκάλεσε τοπικά κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κλείσιμο σχολείων και συναγερμό μεταξύ κατοίκων και επισκεπτών». Υπήρχε έντονη αβεβαιότητα «αν οι σεισμοί οφείλονταν σε ηφαιστειακή δραστηριότητα ή σε ολίσθηση τεκτονικών ρηγμάτων και ήταν πιθανώς προοίμιο μεγαλύτερου σεισμού».
Η ομάδα αποκάλυψε την αιτία της δραστηριότητας μέσω τεχνικών μηχανικής μάθησης, προσδιορίζοντας με ακρίβεια την χωρική κατανομή στον φλοιό της Γης περισσότερων από 25.000 σεισμούς. Η μελέτη χρησιμοποίησε αυτούς τους σεισμούς ως «εικονικούς μετρητές τάσης σε βάθος», επιτρέποντας την απεικόνιση της κίνησης του μάγματος με πρωτοφανή χωρική και χρονική λεπτομέρεια.
Η απεικόνιση αναγνωρίζει και χαρτογραφεί την διείσδυση μιας μαγματικής φλέβας, η οποία πυροδότησε τη σεισμική δραστηριότητα, αποκλείοντας την ολίσθηση τεκτονικών ρηγμάτων ως κύρια αιτία. «Η λεπτομερής χωροχρονική απεικόνιση δείχνει ότι οι διεισδύσεις μάγματος δημιουργούν σεισμούς και μπορούν να οδηγήσουν σε επικίνδυνες ηφαιστειακές εκρήξεις, με κυματική διείσδυση και παλμική μεταβολή πίεσης», σημειώνουν.
Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι αυτή η κυματοειδής διαδικασία δεν είναι μοναδική στη Σαντορίνη, αλλά αποτελεί θεμελιώδη μηχανισμό μεταφοράς μάγματος κάτω από ηφαίστεια παγκοσμίως. Οι μέθοδοι αυτές μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην παρακολούθηση μελλοντικών κρίσεων σε σχεδόν άμεσο χρόνο, ειδικά σε περιοχές με δραστηριότητα στην ανοιχτή θάλασσα ή βαθιά στο υπέδαφος.
«Η Σαντορίνη, μέρος του ελληνικού ηφαιστειακού τόξου, έχει ιστορικό καταστροφικών εκρήξεων, συμπεριλαμβανομένης της μινωικής έκρηξης (~1620 π.Χ.). Η σεισμική κρίση του 2025, αν και χωρίς έκρηξη, υπογραμμίζει τους πιθανούς κινδύνους για τους τοπικούς πληθυσμούς και τη σημασία της γεωφυσικής παρακολούθησης υψηλής ανάλυσης», καταλήγουν οι ερευνητές.
