Πρωινός καφές με τον Γενικό Γραμματέα του υπουργείου Εθνικής Αμυνας Αντώνη Οικονόμου (βίντεο)

Άνθρωπος με πολλές γνωριμίες ο Αντώνης Οικονόμου. Ο Θεσσαλονικιός δικηγόρος, που βρίσκεται στη θέση του Γενικού Γραμματέα στο Πεντάγωνο εδώ και 9 χρόνια, έκανε παλιά παρέα με την Ελένη Βλάχου, τον Οδυσσέα Ελύτη και τον Μάνο Χατζιδάκι πριν γνωρίσει τον Αντώνη Σαμαρά, με τον οποίον τον συνδέει μια προσωπική φιλία εδώ και 38 χρόνια.

Στο «πρωινό καφέ», τον οποίο καταφέραμε και ήπιαμε αργά το απόγευμα της Πέμπτης στο φιλόξενο χώρο της Στρατιωτικής Λέσχης Θεσσαλονίκης μετά την ομιλία που έκανε σε εκδήλωση της τοπικής ΝΔ, θυμήθηκε τα Βέρβαινα, απ’ όπου κατάγεται ο πατέρας του, τις ημέρες του 43^ου δημοτικού και τα λουκουμάκια που χάριζε στα παιδιά ο Μακαριστός Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Λεωνίδας, τα απαιτητικά χρόνια του γερμανικού («Ακόμη έχω εφιάλτες την Κυριακή ότι τη Δευτέρα θα πάω σχολείο», λέει) και την αγαπημένη του καθηγήτρια Αλεξάνδρα Ζώτου, αλλά και τις πολλές συνεργασίες που είχε με υπουργούς στο Πεντάγωνο.

Ενδιαφέρον σίγουρα και αυτό που λέει για τον ρόλο της αστικής Θεσσαλονίκης στην εξέλιξη της πόλης. «Αλλού ο αστικός πληθυσμός των πόλεων έχει επικρατήσει, εδώ όχι», σχολιάζει.

Πότε πίνετε πρωινό καφέ;

Δεν πίνω ποτέ καφέδες. Πίνω τσάι ή γάλα. Που και που ρίχνω καμία σταγόνα καφέ, έτσι για τη γεύση.

Γιατί;

Από συνήθεια Ίσως και γιατί δεν κάπνισα ποτέ μου.

Και μετά; Πως είναι το καθημερινό σας πρόγραμμα στο Πεντάγωνο;

Σε κανονικές συνθήκες καθημερινής ρουτίνας περίπου στις 9 το πρωί είμαι στο γραφείο μου στο Πεντάγωνο και περίπου στις 9.30 το βράδυ φεύγω. Αυτό είναι ένα συνεχές ωράριο με πολλές και συχνές αλλαγές και με πολλά ξαφνιάσματα στη δουλειά. Κάθε ημέρα έχουμε και κάποιο απρόοπτο.

Πάμε λίγο προς τα πίσω: Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη. Στο κέντρο, έτσι;

Στο κέντρο. Η οικογένειά μου μέχρι που πέθανε η μητέρα μου έκλεισε στο ίδιο σπίτι 143 χρόνια. Εκεί γεννήθηκε η μαμά μου, εκεί γεννήθηκα και εγώ και εκεί ζήσαμε μέχρι η μητέρα μου να φύγει από τη ζωή σε ηλικία 95 χρονών.

Κέντρο κέντρο. Μητροπόλεως…

Εκεί μεγάλωσα και εκεί έζησα. Γέννημα θρέμμα Θεσσαλονικιοί και εγώ και η μητέρα μου. Ο πατέρας μου από την Πελοπόννησο, από ένα ιστορικό χωριό της Αρκαδίας, τα Βέρβαινα που είναι πάνω από την Τρίπολη. Έχω βγάλει και ένα βιβλιαράκι που δείχνει ότι από το σπίτι μου ξεκίνησε ο Κολοκοτρώνης για να καταλάβει την Τριπολιτσά.

Ο μπαμπάς νομικός;

Νομικός και καλός. Μου εμφύσησε την αγάπη για την Πελοπόννησο. Από την ώρα που έφυγε και μετά, πηγαίνω σχεδόν κάθε χρόνο στην Πελοπόννησο συνεχώς και την έχω αγαπήσει πιο πολύ από ότι παλιά. Και βοηθώ το χωριό μου όσο μπορώ. Ο πατέρας μου προσπάθησε να μη με κάνει και εμένα νομικό και έδωσε μεγάλη μάχη γι’ αυτό.

Τι ήθελε να γίνετε;

Αρχαιολόγος. Λόγω της καθηγήτριάς μου, που την λάτρευα και μετά θάνατό της την ευγνωμονώ, την κυρία Ζώτου, που μας έκανε αρχαία ελληνικά σχεδόν, τα είχε καταφέρει. Η μακαρίτισσα προσπαθούσε να με κάνει φιλόλογο.

Και εσείς επαναστατήσατε;

Ναι. Μια από τις επαναστάσεις που κάναμε εκείνα τα χρόνια όλοι μας ειδικά στο γερμανικό που ήταν ένα σχολείο «προοδευτικό». Τελικά έγινα δικηγόρος.

Η μαμά καθηγήτρια πιάνου;

Η μαμά καθηγήτρια πιάνου. Όταν εγώ τελείωσα το γυμνάσιο αποφάσισε ότι κάτι έπρεπε να κάνει και επειδή είχε πτυχίο πιάνου άρχισε να διδάσκει, όταν εγώ πια έφυγα για το πανεπιστήμιο και δεν είχε τι να κάνει.

Πως ήταν εκείνα τα χρόνια στο σπίτι; Η κουβέντα στο οικογενειακό τραπέζι τι περιείχε; Σχολείο, οικογένεια, πολιτική;

Οφείλω να πω ότι εκείνες οι εποχές -και αυτό αφορά όλους μας και όχι μόνο το δικό μου σπίτι- ήταν τελείως διαφορετικές. Οι συνθήκες ήταν άλλες, οι αξίες που μας μεγάλωσαν οι γονείς μου -και όχι μόνο εμένα- ήταν διαφορετικές από τις σημερινές. Μεγάλωσα σε ένα σπίτι αστικό, με τον όρο της Θεσσαλονίκης αστικό, άνετο, όχι με την έννοια του πλούσιου, αλλά άνετο, ευπρεπές. Δεμένη η οικογένεια και από τον πατέρα μου και από τη μητέρα μου. Και τώρα που μεγάλωσα και έγινα 64 χρονών πρέπει να πω ότι οφείλω παρά πολλά στους γονείς μου. Στον τρόπο που με μεγάλωσαν. Μερικές φορές θυμώνω που με μεγάλωσαν με τέτοιες ηθικές αρχές.

Γιατί το λέτε αυτό;

Γιατί η σημερινή εποχή δεν αντιμετωπίζει σωστά κάτι τέτοιο. Εγώ είμαι πάντως υπερήφανος και γι΄ αυτό και για τους γονείς μου.

Δημοτικό πήγατε στο 43^ο;

Στο 43^ο. Δίπλα στη Μητρόπολη. Μόλις αποφοίτησα έγινε Μουσείο. Τα χρόνια ήταν τελείως διαφορετικά. Κάθε μεσημέρι βγαίναμε όλη η τάξη και παίρναμε ένα λουκούμι από τον μακαριστό Μητροπολίτη Λεωνίδα, καθώς το σχολείο ήταν δίπλα στη Μητρόπολη. Άλλες, διαφορετικές εποχές. Αγαπήσαμε πράγματα και αξίες με ένα διαφορετικό τρόπο. Αυτό με το λουκουμάκι που έλεγα μας έφερνε πιο κοντά στην Εκκλησία. Πιο κοντά, αλλά χωρίς πίεση, απλά ανθρώπινα. Οι γονείς μου ήταν παρά πολύ θρησκευόμενοι και οι δύο, αλλά ποτέ δε με πίεσαν. Δε με άφησαν να πάω στο Κατηχητικό που εκείνη την εποχή ήταν της μόδας και παρόλα αυτά μου είπαν: « Όχι, δε θα πας στο Κατηχητικό».

Γιατί επιλέξατε το γερμανικό σχολείο;

Προέκυψε από μια συμφωνία που έκαναν οι γονείς μου μεταξύ τους. Ο μπαμπάς ήθελε να πάω στο δημόσιο ως γνήσιος Πελοποννήσιος και η μητέρα μου σε ιδιωτικό, γιατί είχε τελειώσει το Κολλέγιο και αγαπούσε το σχολείο της πολύ. Βρέθηκε η χρυσή τομή να πάω δημοτικό δημόσιο και γυμνάσιο ιδιωτικό. Η μητέρα μου -και αποδείχτηκε ότι είχε δίκαιο- παρά τη μεγάλη της αγάπη για το Κολλέγιο, με έστειλε στο γερμανικό θεωρώντας πολύ απλοϊκά, αλλά σωστά, ότι τα αγόρια πρέπει να πάνε στο γερμανικό και τα κορίτσια στο Κολλέγιο. Είχε δίκιο. Γιατί το σχολείο αυτό μου έκανε τρομακτικά καλό.

Τι εννοείτε;

Δεν μπορώ να πω ότι περάσαμε εκείνες τις εποχές πολύ ωραία στο σχολείο. Το γερμανικό ήταν ένα δύσκολο, ένα απαιτητικό σχολείο. Ακόμη και σήμερα τις Κυριακές βλέπω εφιάλτες ότι θα πάω την άλλη ημέρα στο σχολείο (γελάει). Αλλά μετά τα 45 μου είδα τελικά ότι το 80% του τρόπου ζωής μου, της αποτελεσματικότητάς μου και της οργάνωσής μου προέρχεται από αυτό το σχολείο. Αυτό το καρνέ που γράφω και σβήνω όλη την ημέρα και δε ξεχνώ τίποτε ποτέ, ήταν από το γερμανικό. Και κυρίως πως διαβάζεις ένα βιβλίο.

Νομική γιατί πήγατε;

Όπως σας είπα ο πατέρας μου και η κυρία Ζώτου ήθελαν να πάω προς το φιλολογικό. Το τονίζω ότι της οφείλω πολλά της κυρίας Ζώτου. Μπορεί και να είχα μείνει αγράμματος, αν δεν την είχα συναντήσει. Η Νομική προέκυψε γιατί θεώρησα ότι είναι μια πολύ ευρεία επιστήμη που μπορεί να σε βοηθήσει σε πάρα πολλά. Όπως και συνέβη τελικά. Ακόμη και τώρα στη θέση που κατέχω στο Πεντάγωνο όπου κλείνω συνολικά σχεδόν 9 χρόνια, νομίζω ότι ήταν καθοριστικό ότι ήμουν και δικηγόρος. 42 χρόνια στη δικηγορία δεν είναι απλό πράγμα και είναι ένα σημαντικό εφόδιο Και νομίζω ότι έκανα άριστα με την επιλογή μου.

Τι θυμάστε από εκείνα τα φοιτητικά χρόνια;

Ήταν πολιτικοποιημένα, είχαν εντάσεις, είχαν όμως και όρια και κυρίως αρχές και αξίες. Όλα αυτά μου φαίνονται σήμερα πολύ μακρινά. Γι΄ αυτό έχουμε μείνει και με πολλούς, που γνωριστήκανε τότε, φίλοι. Οι σχέσεις μου είναι από το δημοτικό, το γυμνάσιο, το πανεπιστήμιο, λίγες από τον στρατό και μετά τέλος. Τώρα που μεγαλώνουμε ξαναγυρίζουμε σε αυτούς τους φίλους που γνωρίσαμε τότε.

Ήσασταν και φιλοΠΑΣΟΚ τα φοιτητικά σας χρόνια;

Ναι, περίμενα να μου το ρωτήσεις αυτό. Δεν ήμουν ΠΑΣΟΚ με την έννοια ΠΑΣΟΚ. Σου θυμίζω ότι το γερμανικό τότε ήταν ένα αριστερό σχολείο. Και θυμάμαι πως από αντίδραση ήμουν «ΠΑΣΟΚ» χωρίς να είμαι γραμμένος πουθενά. Ως ΠΑΣΟΚ τότε ήμουν ο πιο δεξιός στην τάξη μου…

Η προσέγγιση με τη ΝΔ έγινε λόγω Αντώνη Σαμαρά;

Θα σου εξηγήσω. Κατ΄ αρχάς η καταγωγή μου είναι από το χωριό του Λαλιώτη. Τα Δολιανά. Και οι Πελοποννήσιοι έχουν μια άλλη σχέση μεταξύ τους, καμία σχέση με τους Βορειοελλαδίτες. Το 1987 κατέβηκα στην Αθήνα να δουλέψω σε ένα δικηγορικό γραφείο, όπου στην πορεία δημιουργήθηκε μια παρά πολύ καλή σχέση, θα έλεγα, πνευματική με τον δικηγόρο Γιώργο Στεφανάκη, που ήταν τότε διευθυντής στην ΕΡΤ. Τότε είχε ανοίξει για πρώτη φορά το Άγιο Όρος και πήγαμε μαζί και κάναμε τα πρώτα ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ στην αθωνική πολιτεία.

Αυτός ο άνθρωπος έπαιξε πολύ καθοριστικό ρόλο στη ζωή μου και τον είχα σαν πατέρα μου, γιατί με βοήθησε πάρα πολύ. Με φρόντισε μέχρι που πέθανε σα γιο του και του χρωστώ παρά πολλά. Τον έχω πάντα φωτογραφία στο γραφείο μου. Αυτός ο άνθρωπος μού γνώρισε πάρα πολύ κόσμο.

Πριν φτάσω στον Αντώνη Σαμαρά μου γνώρισε την Ελένη Βλάχου, τον Οδυσσέα Ελύτη και το Μάνο Χατζηδάκη, στον οποίο πήγαινα κάθε μέρα στη 1 η ώρα κάθε ημέρα και στη συνέχεια τον πήγαινα με τον σκαραβαίο μου στον Αντέννα, όπου έκανε εκπομπή. Ήταν η εποχή που τον κτυπούσε ο Κουρής και η Αυριανή. Με τον Χατζηδάκη αποκτήσαμε μια πολύ στενή σχέση, το ίδιο και με τη Βλάχου. Αυτές ήταν μεγάλες εμπειρίες που με βοήθησαν πολύ, ενώ το ίδιο συνέβη και με τον Γιάννη τον Κυριακόπουλο, τον σκιτσογράφο, με τον οποίο είμαστε ακόμη πολύ φίλοι.

Κάπου εκεί γνωρίσατε τον Αντώνη Σαμαρά;

Ναι, κάπου το 1987. Δεν ξέρω πως, γιατί αυτά έτσι γίνονται στη ζωή, είμαστε μαζί εδώ και 38 χρόνια. Μια σχέση που είναι πολλαπλώς καθημερινή. Τον Αντώνη Σαμαρά πέρα από την τεράστια εκτίμηση που του έχω ως πολιτικό και κυρίως ως Έλληνα, το τονίζω αυτό, η σχέση μας είναι φιλική. Αν με ρωτήσεις για τα πολιτικά χαρακτηριστικά του Αντώνη Σαμαρά θα σου απαντήσω για τα ανθρώπινα και όχι για τα πολιτικά του χαρακτηριστικά.

Ποια είναι τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά του;

Ο συναισθηματισμός του. Ανθρώπινος και πολύ άμεσος με τον κόσμο. Γι’ αυτό και μπόρεσε μετά τα «πέτρινα χρόνια» που λέει και ο ίδιος να επιστρέψει. Μόνο και μόνο λόγω της συναισθηματικής σχέσης που είχε με τους φίλους του.

Παρόλα αυτά θα σας ρωτήσω και για τον πολιτικό Αντώνη Σαμαρά. Πως ήταν ως πρωθυπουργός σε μια εποχή πολύ δύσκολη;

Θα σου απαντήσω. Μην ξεχνάμε ότι η μητέρα του ήταν Θεσσαλονικά. Ήταν φίλη με τη μητέρα μου και ίσως και γι’ αυτό και εμείς δεθήκαμε έτσι. Θυμίζω ότι το 1989 όταν ο Σαμαράς ήταν βουλευτής και υπουργός στις οικουμενικές κυβερνήσεις, ανέβαινε στη Θεσσαλονίκη και συναντούσε τους φίλους του στο σπίτι μου.

Και τους Μεσσήνιους και τους Βορειοελλαδίτες που τον ακολούθησαν παντού, σε όλα τα υπουργεία και σε όλη τη διαδρομή του. Τώρα για τον πρωθυπουργό Σαμαρά. Εκείνη η εποχή ήταν πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα και νομίζω ότι κανείς δε θα ήθελε να την ζήσει ξανά.

Η αγωνία ήταν καθημερινή για να μπορέσουμε να βρούμε τα χρήματα για τις δόσεις των δανείων, είχαμε ένα τραγικό κυνηγητό αναγκαστικού νοικοκυρέματος, οι συναντήσεις με την τρόικα, τουλάχιστον σε αυτές που παραβρέθηκα, θα μου μείνουν ανεξίτηλα χαραγμένες στο μυαλό μου, η σκληρότητα των περιστάσεων. Είναι πράγματα που δε θέλω να θυμάμαι.

Τα αντιμετώπισε σωστά;

Τα αντιμετώπισε πολύ σωστά και θεωρώ ότι θα μείνει στην ιστορία ως ο άνθρωπος που έσωσε την Ελλάδα το 2012 με 15 από τη χρεοκοπία. Θα μπορούσα να τον κρίνω κανονικά αν ήταν πρωθυπουργός σε μια νορμάλ εποχή. Αυτή ήταν όμως εποχή πολέμου.

Από την άλλη να πω ότι ο Αντώνης Σαμαράς δεν είναι ούτε τυχαία προσωπικότητα, ούτε τυχαίος άνθρωπος. Αυτός και αν είναι αστός, αυτός και αν προέρχεται από μια οικογένεια παραδοσιακή, ελληνική, του αστικού κόσμου, όπως ήταν η οικογένεια Μπενάκη και η οικογένεια Ζάννα. Κουβαλά μια ολόκληρη ιστορία το όνομά του. Είναι από τους τελευταίους εναπομείναντες Έλληνες αστούς, με βαριά ιστορία.

Και όταν τον ζήσει κανείς και δει πόσο απλός είναι, πραγματικά παραξενεύεται. Είναι μεγάλη μου τιμή που με θεωρεί τόσα χρόνια φίλο του. Είμαι σήμερα 64 χρονών και πάνω από τη μισή μου ζωή είμαι μαζί του, είναι η μισή μου ζωή. Και αυτός με παρότρυνε και με ενίσχυσε να βοηθήσουμε τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη κι μου τονίζει πάντα ότι επιτελώ εθνικό έργο με τη δουλειά μου στο υπουργείο. Και νομίζω ότι το τηρώ σωστά.

Τώρα υπάρχουν αποστάσεις μεταξύ τους.

Θα ήταν χαζό εκ μέρους μου να μην το παραδεχτώ. Εγώ όμως οφείλω και στον νυν πρωθυπουργό που με τίμησε επανειλημμένα να τον υπηρετήσω σωστά, καθώς στην πράξη υπηρετώ την πατρίδα μου. Και βέβαια δεν μπορώ να πω ότι χαίρομαι για αυτήν την κατάσταση. Γι’ αυτό επιτρέψτε μου να μην επεκταθώ.

Στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας βρεθήκατε ως Ειδικός και στη συνέχεια και ως Γενικός Γραμματέας επί κυβέρνησης Σαμαρά. Με υπουργούς και συνεργάτες μεταξύ των άλλων, τη Φώφη Γεννηματά, τον Δημήτρη Αβραμόπουλο και τον Πάνο Παναγιωτόπουλο. Πως ήταν η συνεργασία σας μαζί τους;

Με τον Πάνο τον Παναγιωτόπουλο είμασταν φίλοι και παλιά. Άριστη η συνεργασία. Είχαμε συμπέσει και μαζί ως ασκούμενοι στο γραφείο του Γιώργου Στεφάνακη. Για τον Αβραμόπουλο μπορώ να πω ότι μόνο πήρα από αυτόν τον πολιτικό. Ήταν ένας αξιοπρεπής πολιτικός, σοβαρός και επιβάλλονταν μόνο και μόνο με το κούνημα του κεφαλιού του στο υπουργείο, που είναι ένα δύσκολο υπουργείο. Είχε καταφέρει και έχει επιβληθεί με τη σοβαρότητά του, άκουγε τις εισηγήσεις μου και με εμπιστευόταν. Έχω μόνο πολύ καλά πράγματα να θυμάμαι από αυτόν.

Η Φώφη Γεννηματά;

Την άφησα τελευταία επίτηδες. Είχαμε γίνει πολύ φίλοι από τότε. Γνωριστήκαμε, γίναμε ανθρώπινα φίλοι, η σχέση μου μαζί της μέχρι τα τελευταία της ήταν εξαιρετικά στενή και την έβλεπα τακτικά. Ήταν μια Κυρία με Κάππα κεφαλαίο. Δεν έκανε ποτέ πίσω από την πλάτη κανενός, ήταν δουλευταρού, συνεπής και φιλότιμη.

Με τον Νίκο Παναγιωτόπουλο; Ήσασταν 4 χρόνια στο ίδιο υπουργείο.

Είναι ένας άνθρωπος σοβαρός, μετρημένος, αστός και αυτός. Συνεργαστήκαμε άψογα και έχω μόνο καλές στιγμές να θυμηθώ.

Με τον Νίκο Δένδια πως είναι η συνεργασία;

Θα σας επαναλάβω αυτό που είπα στον λόγο καλωσορίσματος που έκανα όταν ήρθε ο κύριος Δένδιας ξανά υπουργός στο Εθνικής Άμυνας. Θυμίζω ότι είχα συνεργαστεί μαζί του για λίγους μήνες το 2014. Είπα λοιπόν, επειδή ακριβώς τον ήξερα καλά, ότι είναι μια μεγάλη ευκαιρία για τις Ένοπλες Δυνάμεις το γεγονός ότι ο κύριος Δένδιας αναλαμβάνει το υπουργείο Εθνικής Άμυνας.

Το πίστευα απόλυτα και ευτυχώς δικαιώθηκα με τα έργα του κυρίου Δένδια. Και είμαι πολύ χαρούμενος γιατί συνέβαλα και εγώ στο να μπορέσει ο υπουργός Εθνικής Άμυνας να καταφέρει τόσα πολλά πράγματα μέσα σε δύο χρόνια. Είναι ένας πολιτικός με πολύ δυνατή προσωπικότητα και εξαιρετικά εργατικός. Θα έλεγα ότι είναι από τις λίγες περιπτώσεις τόσο εργατικών υπουργών που γνώρισα στη ζωή μου.

Πως δημιουργήθηκε η σχέση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη;

Η σχέση μου με τον κ. πρωθυπουργό δημιουργήθηκε το 2010. Γνωριστήκαμε σε ανύποπτα χρόνια και τολμώ να πω ότι κτίσαμε μια πολύ καλή σχέση. Τον εκτίμησα ιδιαίτερα και πολύ πριν φτάσει η ώρα της διαδοχής του είχα πει ότι λόγω ακριβώς αυτής της αστικής νοοτροπίας που διακρίνει και τους δύο μας «υποχρεωτικά» θα είμαι μαζί του. Πράγμα που έπραξα. Είναι ένας πάρα πολύ σοβαρός πρωθυπουργός που δίνει ένα μεγάλο αγώνα.

Και αυτός πέρασε πολλά.

Πολλές κρίσεις, Παγκόσμιες. Ο κόβιντ ήταν παγκόσμιος και νομίζω ότι πήγαμε πολύ καλύτερα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες και την Αμερική, την οποία εκ των υστέρων επισκέφτηκα και έμαθα πόσο πολύ πιο δύσκολο ήταν τα πράγματα την περίοδο της πανδημίας από ό,τι εδώ. Και μετά ενεργειακή ακρίβεια, πόλεμοι στην Ευρώπη και διεθνείς αβεβαιότητες. Δεν περάσαμε και λίγα.

Τι πρέπει να προσέξει από εδώ και πέρα; Η ΝΔ είναι σε μια δύσκολη φάση.

Ο πρωθυπουργός είναι ένας ικανός άνθρωπος που εκμεταλλεύεται, μαζεύει και μαθαίνει από τις εμπειρίες. Όσο για το τι πρέπει να προσέξει δεν είμαι αυτός που θα του υποδείξω. Νομίζω ότι από τις εμπειρίες, όσες ξέρουμε και όσες δεν ξέρουμε, γνωρίζει τι πρέπει να προσέξει. Από αυτά που έζησα στην πολιτική από τόσο κοντά το συμπέρασμα είναι το εξής: με μεγάλη ευκολία εμείς οι απέξω λέμε «μα αυτό δεν το ξέρει και δεν το κάνει», αλλά από μέσα τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Μακάρι να ήταν τόσο απλά όσο τα κρίνει όλο ο κόσμος. Αλλά δεν είναι.

Διατελέσατε στην ίδια θέση, αυτή Ειδικού του Γενικού Γραμματέα στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας σε διαφορετικές κυβερνήσεις. Επιτυχία σίγουρα. Που οφείλεται αυτό;

Αυτό όντως δεν έχει ξαναγίνει ποτέ. Να είναι ο ίδιος άνθρωπος με διαφορετικούς πρωθυπουργούς σε μια τόσο ιδιαίτερε θέση Ήταν μεγάλη τιμή για μένα να με επιλέξει ο κ. Μητσοτάκης. Και προσπαθώ όσο μπορώ να είμαι χρήσιμος.

Η εμπειρία βοήθησε;

Η εμπειρία παίζει τεράστιο ρόλο. Είναι το Α και το Ω για ένα άνθρωπο νορμάλ. Χάρις στην εμπειρία που έχω αποκτήσει μπορώ και κινούμαι πιο σίγουρα και πιο αποφασιστικά.

Φιλία υπάρχει και με τον Ευάγγελο Βενιζέλο. Τον χρειάζεται η χώρα και η πολιτική σήμερα; Δεν είναι πολυτέλεια να μην τον έχει η Ελλάδα ενεργό και παρόντα στην πολιτική σκηνή;

Ο Βαγγέλης Βενιζέλος είναι μια τεράστια προσωπικότητα, πολυσχιδής. Τον εκτιμώ και τον σέβομαι απεριόριστα, τον έζησα και αυτόν στη μάχη του 2012 με 15. Ήταν εξαιρετικός και συνεργάσιμος στα δύσκολα. Δεν κοίταξε τον προσωπικό του όφελος, αλλά το όφελος της πατρίδας. Και αυτό με κάνει να τον σέβομαι ακόμη περισσότερο. Μια προσωπικότητα που φέγγει από μακριά.

Σήμερα φοράτε γραβάτα. Στο υπουργείο;

Προσπαθώ να την αποφεύγω τη γραβάτα. Δεν μπορώ να δουλεύω 12 και 13 ώρες με γραβάτα -και αυτό είναι από το γερμανικό σχολείο κατάλοιπο- γιατί με σφίγγει. Δεν μπορώ. Έχω μια γραβάτα πάνα αν χρειαστεί για κάποια επίσκεψη ή για κάποια επίσημη υποδοχή ή να πρέπει να πεταχτώ μέχρι το Μέγαρο Μαξίμου. Την βάζω και πάω…

Δε σα ενοχλούν οι πολλές προσοχές και οι χαιρετισμοί του στρατιωτικού πρωτόκολλου;

Είναι τελείως μακράν εμού. Χαριτολογώντας πολλές φορές λέω ότι αν είσαι ψώνιο η πολλή χαιρετούρα εύκολα σε κάνει και την ψωνίζεις χειρότερα.

Βουλευτής σας ενδιαφέρει να γίνεται;

Ποτέ.

Γιατί;

Θα μπορούσα να γίνω βουλευτής το 1990 ή το 1993, τότε που ήταν πολύ πιο εύκολα, εγώ ήμουν πολύ πιο νέος και ο Αντώνης Σαμαράς ανέβαινε στο προσκήνιο. Τώρα θα ήμουν συνταξιούχος, γιατί πιστεύω ότι θα τα κατάφερνα να βγω βουλευτής. Γιατί είμαι παλιός Θεσσαλονικιός, με ξέρει ο κόσμος, τον ξέρω και εγώ. Δε μου πάει όμως αυτή η συναλλαγή με τον καθένα συμπολίτη μας, που έχει ως αντάλλαγμα τον σταυρό. Εμένα αυτή η συναλλαγή δεν είναι του χαρακτήρα μου. Εγώ και τώρα βοηθώ όλο τον κόσμο όπου μπορώ. Είναι διαφορετικά όμως να τον βοηθάς χωρίς να του ζητάς κάτι. Έχω βοηθήσει πολύ κόσμο, αρκετές χιλιάδες συμπολίτες μας. Σκεφτείτε να κατέβαινα βουλευτής. Θα ήταν όλα εύκολα, αλλά δεν το κάνω. Γιατί για μένα είναι στάση ζωής.

Πως είναι ο ιδιώτης Αντώνης Οικονόμου; Αγαπημένο μαγαζί στη Θεσσαλονίκη;

Να σου θυμίσω ότι τα μαγαζιά με τα οποία μεγαλώσαμε και εσύ και εγώ δεν υπάρχουν πια. Αυτό το περίφημο ότι η «Θεσσαλονίκη είναι η πρωτεύουσα του φαγητού» είναι ένας μύθος που δυστυχώς τον καταστρέψαμε και αυτόν εμείς οι Θεσσαλονικείς. Θυμήσου: Ρέμβη, Κρικέλας, Στρατής, Ελβετικό, Ρογκότης, Τίφανης, Ο Γέρος του Μοριά, Ξενοφώντας, Το Αρχιπέλαγος, ο Μπάτης στη Μηχανιώνα -ό,τι ξέραμε δεν υπάρχει. Έχει μείνει ένα διαχρονικό εστιατόριο, το Clochard, που αναγκαστικά και λόγω ηλικίας είναι το μόνιμο στέκι μου. Δυστυχώς ή ευτυχώς τώρα είμαι νυχθημερόν εκεί. Βέβαια έχω και άλλα στέκια που πηγαίνω με φίλους για λόγους φιλίας, όπου οι ιδιοκτήτες είναι φίλοι.

Πάμε λίγο στα προσωπικά σας: ήσασταν χρόνια εργένης, παντρευτήκατε μεγάλος, πήρατε διαζύγιο, ενώ είστε εδώ και καιρό σε σταθερή σχέση. Είστε δύσκολος στα προσωπικά σας;

Είμαι και εύκολος και δύσκολος. Είμαι πολύ ανεκτικός, δε νομίζω ότι ζητάω πολλά, αλλά κάποια πράγματα που θεωρώ δεδομένα ότι θα τα πάρω, εκεί είμαι και απόλυτος και δύσκολος. Ναι, παντρεύτηκα πράγματι, έχω μια πάρα πολύ καλή σχέση με την πρώην σύζυγό μου και τώρα έχω μια σταθερή σχέση.

Άρα, δεν είστε δύσκολος χαρακτήρας;

Όχι, δε το θεωρώ. Και δεν έχω απαιτήσεις.

Με μια λέξη πως θα χαρακτηρίζατε τον εαυτό σας;

Είμαι τελειομανής, με τεράστιο άγχος για τη συνέπειά μου, δηλαδή μπορεί να αγχωθώ και να ιδρώσω για να είμαι συνεπής με την ώρα. Όλα αυτά είναι κατάλοιπα του γερμανικού, μην το ξεχνάμε αυτό… Έχω την αίσθηση ότι αν αργήσω ένα λεπτό θα με δείρει κάποιος και ότι κάτι θα γίνει. Θέλω λοιπόν να είμαι συνεπής.

Χόμπι σήμερα υπάρχουν; Με τι χαλαρώνετε;

Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια δεν έχω την ηρεμία να διαβάσω, όπως έκανα παλιότερα. Αυτό μου στοιχίζει πάρα πολύ. Δεν υπάρχει η αυτοσυγκέντρωση, αλλά ούτε και ο χρόνος Τι με χαλαρώνει; Βλέπω μόνο αστυνομικές ή πολεμικές ταινίες (γελάει), όπου πρέπει να σκοτώνονται όλοι. Να είναι όλα γρήγορα ώστε να μου αποσπά το μυαλό και να μη σκέφτομαι τίποτα άλλο.

Τι ομάδα είστε;

ΠΑΟΚ μέχρι το κόκκαλο. Αυτό το θέμα δε το συζητάω. Σου θυμίζω πάντως την εποχή του Γουέμπλεϊ με τον Παναθηναϊκό. Μέσα μου είμαι πολύ φιλοπαναθηναϊκός λόγω του Γουέμπλεϊ και εκείνη την εποχή μεγαλώσαμε με αυτήν την επιτυχία.

Η Θεσσαλονίκη σήμερα: πως την βρίσκεται; Τι χρειάζεται; Σας αρέσει; Τι της λείπει από άποψη νοοτροπίας; Και πέρα από τα έργα;

Δεν είναι η πορεία της τέτοια όπως πολλών άλλων πόλεων. Θεωρώ ότι δεν είναι θέμα προσώπων, αλλά συνολικά όλων μας. Η νοοτροπία της Θεσσαλονίκης είναι αυτή που βάζει χειρόφρενο στην εξέλιξή της. Μας φταίει μονίμως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη είναι αδικημένη, μάς φταίνε όλοι και εμείς δεν κάνουμε τίποτε. Ή νομίζουμε ότι κάνουμε κάτι και μόνοι μας χύνουμε την καρδάρα. Κάθε πόλη έχει μια βελτίωση. Εδώ δεν την βλέπω και αυτό με στεναχωρεί.

Πολλοί λένε ότι δε διαθέτει ενεργητική αστική τάξη. Συμφωνείτε; Ότι οι αστοί της Θεσσαλονίκης δε μπαίνουν μπροστά για να αλλάξει η πόλη.

Κοιτάξτε. Όταν μεγαλώσαμε εμείς η Θεσσαλονίκη ήταν μια πόλη πραγματικά αστική, πραγματικά πνευματική, μια πόλη πραγματικά πολιτιστική πρωτεύουσα. Είχε βιβλιοπωλεία στην πόλη ο Μανώλης ο Αναγνωστάκης, υπήρχε η γκαλερί Κοχλίας, ο Κοτζιάς, ο Μπαρμπουνάκης, αυτά ήταν βιβλιοπωλεία που ήταν στέκια της αστικής τάξης της πόλης. Όλα αυτά τα εστιατόρια που αναφέραμε προηγουμένως, ακόμη και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου και το Φεστιβάλ Τραγουδιού με τον Άλκη Στέα: όλα αυτά ήταν θεσμοί. Καλώς ή κακώς. Τώρα δεν υπάρχει τίποτα. Αλλά τότε η Θεσσαλονίκη ήταν των 300.000 κατοίκων και ο αστικός πληθυσμός ήταν «κυρίαρχος». Τώρα είμαστε σχεδόν 1,5 εκατομμύρια με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Νομίζω ότι ο κόσμος που ήρθε εδώ δεν αφομοιώθηκε και έτσι όποια αντίδραση, πνευματική, κοινωνική ή οικονομική της όποιας αστικής τάξης, μπορεί να υπάρξει, δε γίνεται. Αλλού ο αστικός πληθυσμός των πόλεων έχει επικρατήσει, εδώ όχι.

Σπάνια μιλάτε. Νομίζω ότι δεν έχετε δώσει ποτέ συνέντευξη. Γιατί;

Πράγματι έχω δώσει ελάχιστες συνεντεύξεις. Μου ζητούν συνεχώς φίλοι ή γνωστοί δημοσιογράφοι. Είναι στάση ζωής να μη δίνω συνεντεύξεις. Εδώ κάνω μια εξαίρεση, καθώς γνωριζόμαστε από τα χρόνια του γερμανικού. Αλλά και γιατί ήταν χαλαρή και όχι αμιγώς πολιτική συνέντευξη. Δε θέλω να μιλώ. Γιατί μπορεί να αδικήσω κάποιον, γιατί μπορεί να πω κάτι άθελά μου, για το οποίο θα μετανιώσω. Ό,τι κάνω το κάνω από την αγάπη μου για την πατρίδα μου και δεν έχω κάτι να εξαργυρώσω. Θεωρώ ότι η δημοσιότητα γίνεται στα πλαίσια της προβολής και της αυτοπροβολής και για κάποιον λόγο. Εγώ δεν έχω λόγο. Για μένα μιλούν τα έργα μου και η συνέπειά μου. Αν μιλήσω θα το κάνω για να πω τις εμπειρίες μου και όχι για να προβάλω τον εαυτό μου.

Αυτό πρέπει να κάνουν και οι πολιτικοί;

Οι πολιτικοί έχουν δυστυχώς το αντίτιμο του σταυρού. Εγώ μπορεί να λέω όλα αυτά, αλλά από την άλλη τους θαυμάζω κιόλας. Δε θα μπορούσα να δώσω ποτέ αυτή τη μάχη που δίνουν, με τις εκδηλώσεις και τις υποχρεώσεις που έχουν κάθε ημέρα και κάθε Σαββατοκύριακο. Εγώ δε θα μπορούσα να το κάνω ποτέ.

Μια δύσκολη στιγμή στη ζωή σας;

Η περιπέτεια της υγείας μου.

Για το τέλος η ερώτηση για το μαγικό ραβδί: Τι θα αλλάζατε στις Ένοπλες Δυνάμεις που δεν αλλάζει εύκολα;

Το έχω σκεφτεί πάρα πολλές φορές αυτό το θέμα. Θα έδινα λεφτά, κύριε Οικονόμου. Θεωρώ ότι σήμερα το μεγάλο πρόβλημα των Ενόπλων Δυνάμεων είναι το μισθολογικό. Η κυβέρνηση κάνει τα πάντα - δίνει λεφτά, δίνει αυξήσεις, αλλά δυστυχώς ό,τι και να δώσει η προσφορά αυτών των ανθρώπων είναι τεράστια σε κάθε τομέα της ελληνικής κοινωνίας. Είναι παντού, σε όλη την Ελλάδα, σε όλα τα μέρη και τα λεφτά μπορεί να ακούγονται ότι είναι καλά, αλλά δυστυχώς δεν είναι. Αν είχα, λοιπόν ένα μαγικό ραβδί θα έδινα λεφτά στους αξιωματικούς, στους υπαξιωματικούς και στους οπλίτες των Ενόπλων Δυνάμεων. Να είστε σίγουροι ότι αυτά τα λεφτά δε θα πήγαιναν ποτέ χαμένα.