Πώς γέμισε η «δεξαμενή» της κοινωνικής κατοικίας

Σαράντα διαμερίσματα που ανήκουν σε Δήμους της Θεσσαλονίκης, το Δημόσιο ή κοινωφελή ιδρύματα ανακαινίζονται αυτό το διάστημα, για να διατεθούν με πολύ χαμηλό ενοίκιο σε άτομα που ανήκουν στις πλέον ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Στη «δεξαμενή» κοινωνικής κατοικίας θα προστεθούν σύντομα άλλα 11 διαμερίσματα, καθιστώντας τη Θεσσαλονίκη πρωτοπόρα στον τομέα της κοινωνικής μίσθωσης στην Ελλάδα.

Τον Μάιο του 2023 ο Δήμος Θεσσαλονίκης, η Αναπτυξιακή Μείζονος Αστικής Θεσσαλονίκης- Αναπτυξιακός Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης και το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής, υπέγραψαν προγραμματική σύμβαση για την υλοποίηση του έργου «Κοινωνική Στέγαση για τις πλέον ευάλωτες ομάδες» και στα τέλη του έτους το έργο εντάχθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με προϋπολογισμό 610.500 ευρώ.

Είχε προηγηθεί έρευνα που εκπόνησε η Αναπτυξιακή Μείζονος Αστικής Θεσσαλονίκη σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο για να χαρτογραφηθεί το οικιστικό απόθεμα της πόλης, από την οποία προέκυψε ότι στο πολεοδομικό συγκρότημα υπήρχαν 35.474 μη ηλεκτροδοτούμενα οικιστικά ακίνητα. Μέρος αυτών των κλειστών και αναξιοποίητων διαμερισμάτων διαπιστώθηκε ότι ανήκε σε Δήμους και νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, ενώ περισσότερα από 16.300 (46%) εντοπίζονται χωρικά στον Δήμο Θεσσαλονίκης.

Τριάντα από τα διαμερίσματα αυτής της κατηγορίας επιλέχθηκαν για να ανακαινιστούν με χρηματοδότηση που εξασφαλίστηκε από το Ταμείο Ανάκαμψης, ώστε να γίνουν και πάλι κατοικήσιμα και να διατεθούν με κοινωνικό ενοίκιο σε άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες.

Πρόκειται για ακίνητα που ανήκουν στους Δήμους Θεσσαλονίκης, Αμπελόκηπων- Μενεμένης, Παύλου Μελά και Σιντικής Σερρών (που είχε κάποια κληροδοτήματα εντός του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης), στα ιδρύματα Παπάφειο, Χαρίσειο, Άγιος Στυλιανός, καθώς και στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.

Διπλασιάστηκαν οι πόροι

Το πρόγραμμα προχώρησε με ταχείς ρυθμούς, εντός χρονοδιαγραμμάτων και προϋπολογισμού, και αυτό δεν πέρασε απαρατήρητο από το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. H αξιοπιστία που επέδειξε ως φορέας υλοποίησης και η ταχύτητα εφαρμογής του προγράμματος για τη δημιουργία ενός αποθέματος κοινωνικής στέγης, έφεραν πρόσθετους πόρους, που μάλιστα είναι υπερδιπλάσιοι σε σχέση με το ποσό της αρχικής προγραμματικής σύμβασης. Όπως αναφέρεται στην 1η τροποποίηση της προγραμματικής συμφωνίας μεταξύ του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, του Δήμου Θεσσαλονίκης και της Αναπτυξιακής Μείζονος Θεσσαλονίκης (ΜΑΘ ΑΕ-ΑΟΤΑ), η οποία εγκρίθηκε στα τέλη Ιουλίου (ΑΔΑ: Ρ0ΖΓ46ΝΛ2Α-ΑΩΣ) εξασφαλίστηκε πρόσθετος προϋπολογισμός 770.668 ευρώ, ποσό που θα προέλθει από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Τα χρήματα της αρχικής προγραμματικής σύμβασης διατέθηκαν για την ανακαίνιση 30 διαμερισμάτων, με προϋπολογισμό περίπου 12.000 ευρώ για κάθε διαμέρισμα. Με τον πρόσθετο προϋπολογισμό θα ολοκληρωθεί και η ενεργειακή αναβάθμισή τους, ώστε να γίνουν κατοικήσιμα. Επιπλέον, τα χρήματα επαρκούν και για την ανακαίνιση και ενεργειακή αναβάθμιση 10 ακόμα διαμερισμάτων.

Συνολικά, μέσω του προγράμματος (αρχικός και πρόσθετος προϋπολογισμός) θα διατεθούν σχεδόν 1,4 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία κοινωνικής στέγης στη Θεσσαλονίκη.

Επίσης, στους φορείς που διέθεσαν ακίνητα για να μετατραπούν σε κοινωνικές κατοικίες προστέθηκε και το Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, που λειτουργεί υπό την εποπτεία του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας.

Οι δικαιούχοι

Μέχρι τον Μάρτιο του 2026, που είναι η καταληκτική ημερομηνία του προγράμματος, τα 40 αυτά διαμερίσματα θα διατεθούν με προσιτό ενοίκιο στους δικαιούχους του προγράμματος «Στέγαση και Εργασία», το οποίο παρέχει επιδότηση ενοικίου για δύο χρόνια, με επιπλέον παροχές για άλλα δύο χρόνια. Οι δικαιούχοι θα καταβάλλουν ενοίκιο -που είναι έως και 60-70% χαμηλότερο από τις τιμές αγοράς- στον νέο τους σπιτονοικοκύρη, τον Δήμο ή το ίδρυμα στο οποίο ανήκει το ακίνητο. Το όφελος για τους ιδιοκτήτες θα είναι διπλό: Και θα έχουν ανακαινίσει και άρα αναβαθμίσει ένα περιουσιακό τους στοιχείο από το οποίο θα εισπράττουν ένα πόσο κάθε μήνα, και θα έχουν επιτελέσει κοινωνικό έργο, εκπληρώνοντας και τη βούληση των κληροδοτών στην περίπτωση κληροδοτημάτων.

Έντεκα διαμερίσματα στο διατηρητέο της οδού Σιατίστης

Ένα κονδύλι από τον πρόσθετο προϋπολογισμό των 770.668 ευρώ θα διατεθεί για να εκπονηθούν οι απαιτούμενες μελέτες, προκειμένου ένα ολόκληρο κτίριο να χωριστεί σε 11 διαμερίσματα τα οποία, αφού διαμορφωθούν, θα προστεθούν στο απόθεμα κοινωνικών κατοικιών.

Το εν λόγω ακίνητο είναι διατηρητέο και βρίσκεται στη γωνία Φιλίππου και Σιατίστης, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Το δώρισε πριν χρόνια η οικογένεια των Τάσου και Βασιλικής Παραμάνα στον Δήμο Θέρμης, προκειμένου με τα έσοδα να χρηματοδοτήσει ένα κοινωνικό ιατρείο. Επί μία δεκαετία λειτούργησε ως ξενώνας προσφύγων υπό τη ΜΚΟ Κοινωνική Αλληλεγγύη, στη συνέχεια λειτούργησε από μετανάστες ως αυτοδιαχειριζόμενος χώρος, για να καταληφθεί το 2015 από τη συλλογικότητα του αναρχικού χώρου Mundo Nuevo. Το 2022 ο χώρος εκκενώθηκε μετά από επιχείρηση που οργάνωσε η Διεύθυνση Ασφάλειας Θεσσαλονίκης.

Το επόμενο στάδιο είναι να προχωρήσει η μελέτη για τον διαχωρισμό του κτιρίου σε 11 διαμερίσματα με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα κοινωνικής κατοικίας, ενώ στη συνέχεια η Αναπτυξιακή Μείζονος Αστικής Θεσσαλονίκης έχει εξασφαλίσει τη δυνατότητα χρηματοδότησης για τις κατασκευαστικές εργασίες.

*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Μακεδονία της Κυριακής" στις 10.08.2025