Υπάρχουν ιστορίες που τις ξέρουμε μόνο μισές. Και άνθρωποι που, για χρόνια, δεν τους αφήνουμε να τις πουν ολόκληρες. Η Πηνελόπη Αναστασοπούλου παρουσιάζεται στο θέατρο με τη «Μέδουσα» και μοιάζει αποφασισμένη να κλείσει έναν ατελείωτο κύκλο μισοειπωμένων αληθειών για λογαριασμό της ίδιας, αλλά και για λογαριασμό πολλών.
«Το σκεπτικό όλο ήταν να επικοινωνηθούν πράγματα που για κάποιο λόγο δεν τα λέμε ποτέ ολόκληρα», λέει στη «ΜτΚ» η ηθοποιός. «Έψαχνα χρόνια να βρω κάτι που θα μείνει, κάτι στο οποίο θα μπορεί κάποιος να ανατρέξει για να πάρει δύναμη, να ταυτιστεί, να κλάψει, να θυμώσει, να ενημερωθεί. Ο καθένας θα δει τον εαυτό του μέσα στο έργο. Το βρήκα τελικά και βρήκα και τους ανθρώπους, γιατί οι άνθρωποι είναι το πιο βασικό απ’ όλα για να κάνεις κάτι».
Η «Μέδουσα» δεν είναι απλώς ένα έργο. Είναι μια απόπειρα να σταματήσει η κρυψώνα. «Η παράσταση γίνεται γι’ αυτόν τον λόγο: για να μην κρυβόμαστε. Στον χώρο του θεάματος τα τελευταία χρόνια είχαμε πολλές αποκαλύψεις. Εγώ δεν χρησιμοποιώ τον τίτλο #metoo. Έχει γίνει καραμέλα στο στόμα ανθρώπων που δεν έχουν ιδέα τι σημαίνει. Θα προτιμούσα να λέμε «μου έχει συμβεί» ή «έχει πέσει στην αντίληψή μου». Κάθε γυναίκα έχει τη δική της ιστορία, τον δικό της βωμό, τη δική της τιμωρία, τη δική της σιωπή και τη δική της φωνή που γεννήθηκε από αυτή».
«Αποφάσισα να βγω από τη συνθήκη και να τη δω απέξω»
Η ίδια, που, ως γνωστόν, έχει καταγγείλει συγκεκριμένο ηθοποιό για σεξουαλική παρενόχληση, τον τελευταίο χρόνο, λέει πως έκανε κάτι δύσκολο: αποστασιοποιήθηκε. «Αποφάσισα να βγω από τη συνθήκη και να τη δω απέξω. Παρατήρησα πάρα πολλά πράγματα και η ανάγκη να ειπωθούν όλα αυτά έγινε ακόμη μεγαλύτερη. Όταν ακούω ανθρώπους να λένε «αμάν πια με το #metoo», γίνομαι τρελή. Το #metoo δεν είναι μια τσάντα που την πάμε και τη φέρνουμε. Είναι άνθρωποι που τους έχουν συμβεί πράγματα».
Ο μύθος —ή καλύτερα, η παρανόηση του μύθου— υπήρξε το άνοιγμα της πληγής. «Λίγοι γνωρίζουν τη ρίζα της ιστορίας της Μέδουσας. Ήταν μια γυναίκα που βιάστηκε από τον Ποσειδώνα μέσα στον ναό της Αθηνάς. Κι αντί να τιμωρηθεί ο θύτης, τιμωρήθηκε το θύμα. Αυτά τα φίδια στο κεφάλι της είναι οι ενοχές, η ντροπή, όλα αυτά που κουβαλάμε κι εμείς ως γυναίκες. Για μένα αυτό το σύμβολο με χτύπησε εκεί που πονάω. Είναι η ρίζα της πατριαρχίας. Από εκεί και πέρα όλα ήταν ντόμινο».
Μιλά και για την πιο δύσκολη πλευρά: τη μορφή του θύτη. «Η ψυχή μου έχει την τάση να βλέπει το παιδί μέσα σε κάθε άνθρωπο. Πολλοί θύτες έχουν κακοποιηθεί και οι ίδιοι. Αυτό με κάνει να συμπάσχω. Όταν ένας θύτης δεν ζητάει συγγνώμη και δεν μετανιώνει, χρειάζεται σωφρονισμό. Το έναυσμα, τουλάχιστον για μένα, είναι να σταματήσει η δράση του. Δεν έχω ευχηθεί ποτέ το κακό κανενός. Μακάρι, αν μου δινόταν η δυνατότητα, να μπορούσα να βοηθήσω».
Στη σκηνή, όμως, δεν έχει να κρυφτεί. «Η δυσκολία για μένα είναι καθημερινή τα τελευταία πέντε χρόνια. Η απόδοσή μου στη σκηνή είναι οργανική, είναι κάτι που είναι πολύ βαθιά μέσα μου. Είναι ο σκοπός της ζωής μου να είμαι δίπλα στους ανθρώπους που έχουν πληγωθεί. Οι εκφάνσεις της βίας είναι άπειρες. Στη σκηνή βγαίνει κάτι χειμαρρώδες κι ευτυχώς έχω γύρω μου ανθρώπους με βαθιά ενσυναίσθηση. Γι’ αυτό ήθελα να ξεκινήσει η παράσταση από τη Θεσσαλονίκη: εκεί νιώθω αγάπη και προστασία».
Μια Μέδουσα που ζητάει να ακουστεί
Η παράσταση, όπως λέει, είναι συλλογικό έργο. «Είχα τη βοήθεια πολύ όμορφων ανθρώπων και σοβαρών καλλιτεχνών, όπως ο διαμορφωτής του κειμένου και σκηνοθέτης της παράστασης Αντώνης Καραγιάννης, η σκηνογράφος Μαγδαληνή Σίγα που έφτιαξε και το κοστούμι μου. Θέλω επίσης να αναφέρω μια μουσική σκηνή της χώρας, που είναι κάπως παρεξηγημένη, γιατί συνέβαλαν πολύ σημαντικοί άνθρωποι του χέβι μέταλ, όπως ο Φώτης Μπενάρντο, ο σύζυγός μου, ο Σάκης Τόλης κ.α. Το γεγονός ότι βοήθησαν έχει για μένα τεράστια αξία. Υπάρχουν σοβαροί άντρες που δεν έχουν σχέση με κακοποιητικές συμπεριφορές. Γι αυτούς οι κακοποιητικές συμπεριφορές από άντρες σε γυναίκες είναι ένα μεγάλο τραύμα».
Αναφέρεται και στην τηλεόραση, από την οποία απέχει τα τελευταία χρόνια. «Όσο επιτρέπονται επαναλήψεις σειρών όπου πρωταγωνιστούν άνθρωποι οι οποίοι έχουν καταδικαστεί για επιθέσεις, εγώ δεν έχω θέση εκεί. Ελπίζω κάποια στιγμή να επανέλθει η θέση μου στην τηλεόραση. Μου έχει λείψει, είναι ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής μου που έχει χαθεί από τη μέρα μου. Έχω δουλέψει 20 χρόνια».
Η Μέδουσα της Αναστασοπούλου δεν ζητάει εκδίκηση. Ζητάει να ακουστεί. Κι όταν μια γυναίκα βρίσκει επιτέλους τον τρόπο να μιλήσει ολόκληρα - όχι μισά - τότε, ίσως, αρχίζει να ξημερώνει κάτι νέο.
Θέατρο Αθήναιον
Έως 28 Δεκεμβρίου
