- Newsroom
Με αφορμή το νέο σχέδιο νόμου που αφορά τη δικαστική οργάνωση και λειτουργία, έχει ξεσπάσει έντονος διάλογος για τις αλλαγές που προτείνονται και τις επιπτώσεις τους στην ανεξαρτησία και αποδοτικότητα της δικαιοσύνης. Δικαστικοί φορείς και νομικοί κύκλοι εκφράζουν σοβαρούς προβληματισμούς για τις επιμέρους διατάξεις, που, όπως υποστηρίζουν, ενδέχεται να υπονομεύσουν θεμελιώδεις αρχές του δικαστικού συστήματος.
Το προωθούμενο σχέδιο νόμου για την αναδιοργάνωση της δικαστικής λειτουργίας έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, καθώς εγείρει σοβαρά ζητήματα που αφορούν την ανεξαρτησία και την αποδοτικότητα της δικαιοσύνης.
Βασική διαπίστωση αποτελεί το γεγονός ότι οι αλλαγές στο άρθρο 12, που αφορούν τη διοικητική οργάνωση των δικαστηρίων, φαίνεται να αναπαράγουν και να επιτείνουν τις ήδη υφιστάμενες δυσλειτουργίες. Η πρόβλεψη για μεταφορά και ανάθεση δικαστικών υποθέσεων χωρίς σαφή κριτήρια και με αποκλειστική ευθύνη του Πρωτοδίκη δημιουργεί αβεβαιότητα και κίνδυνο αδικίας. Παράλληλα, η καθιέρωση της διάταξης περί κατ’ εξαίρεση μεταφοράς υποθέσεων χωρίς ενημέρωση των διαδίκων, υπονομεύει το δικαίωμα στην ενημέρωση και τη διαφάνεια.
Ένα ακόμη κρίσιμο ζήτημα αφορά την εγγύηση της λειτουργικής ανεξαρτησίας των δικαστών. Η επέκταση της δικαστικής αυθαιρεσίας με επιβολή χρονικών προθεσμιών στις υποθέσεις, όπως προτείνεται, αφαιρεί από τον δικαστή την απαραίτητη ευχέρεια για τη διεξαγωγή ουσιαστικού ελέγχου και δίκαιης απονομής δικαιοσύνης. Η επιβολή αυστηρών χρονικών ορίων, χωρίς ταυτόχρονη ενίσχυση των δομών και πόρων, κινδυνεύει να οδηγήσει σε βιαστικές και ελλιπείς αποφάσεις.
Αναλυτικότερα, η ΕΝΔΕ Επικεντρώνεται στις διατάξεις εκείνες, που, όπως ισχυρίζεται, επιβαρύνουν το δικαιοδοτικό έργο, οι οποίες είναι οι εξής:
«α) η ρύθμιση του 307 ΚΠολΔ για τη μείωση των προθεσμιών έκδοσης απόφασης και τη θέσπιση προληπτικής απολογίας προς τον Προϊστάμενο ενόψει ακόμα και μόνο του ενδεχομένου υπέρβασης της προθεσμίας, με παράλληλη ενημέρωση και των διαδίκων,
β) η ραγδαία αύξηση της καθ΄ ύλην αρμοδιότητας του Πολυμελούς Πρωτοδικείου δικάζοντος κατ΄ έφεση από τις 30.000 ευρώ στις 80.000 ευρώ,
γ) η θέσπιση σταδίου προελέγχου του δικογράφου ακόμα και για την αοριστία,
δ) ο άμεσος προσδιορισμός δικασίμου με την κατάθεση του δικογράφου, χωρίς πρόνοια για μεταβατικό στάδιο και αποφυγή διπλών πινακίων και
ε) ο επαναπροσδιορισμός των ανακοπών».
Προβληματισμοί για τις Δικονομικές Προθεσμίες
Ιδιαίτερα επίμαχο είναι το άρθρο 20 που επιβάλλει προθεσμίες για την έκδοση αποφάσεων στα πολιτικά δικαστήρια. Αν και η επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης αποτελεί θεμιτό στόχο, η υλοποίησή του χωρίς σαφή επιστημονική τεκμηρίωση και χωρίς την απαραίτητη υποδομή, θέτει σε κίνδυνο την ποιότητα των δικαστικών αποφάσεων και το θεμελιώδες δικαίωμα στην πλήρη δίκη.
Αναγκαία η Επανεξέταση του Νομοσχεδίου
Οι δικαστικές ενώσεις και φορείς επισημαίνουν ότι το σχέδιο νόμου χρειάζεται εκ βάθρων επανεξέταση, με σεβασμό στην αρχή της διάκρισης των εξουσιών και διασφάλιση της λειτουργικής ανεξαρτησίας των δικαστών. Επιπλέον, προτείνεται η υιοθέτηση ολοκληρωμένου σχεδίου αναβάθμισης της δικαστικής υποδομής και αύξησης των πόρων, προκειμένου να επιτευχθεί η επιτάχυνση της δικαστικής διαδικασίας χωρίς απώλειες στην ποιότητα της απονομής δικαιοσύνης.
