Ο Χικμέτ, ο πρωθυπουργός, τα μπλόκα και τα χαιρετίσματα του Αλιβιζάτου στον Βενιζέλο. Γράφει ο Μποξέρ*

Στη δυτική όχθη βρίσκεται σήμερα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, όπου θα έχει σειρά επαφών, το επίκεντρο των οποίων θα είναι το μεσανατολικό, αλλά και τα ενεργειακά. Το μεσημέρι θα μεταβεί στη Ραμάλα όπου θα συναντηθεί με τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς, ενώ στη συνέχεια θα ταξιδέψει μέχρι την Ιερουσαλήμ όπου θα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό της χώρας Μπενιαμίν Νετανιάχου. Στη συνέχεια θα συμμετάσχει στην τριμερή Σύνοδο Κορυφής Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, όπως στο τραπέζι θα τεθούν και τα ενεργειακά ζητήματα.

Και «αν η μισή του καρδιά» -που έλεγαν ο Γιάννης Ρίτσος και ο Ναζίμ Χικμέτ στο τραγούδι του Θάνου Μικρούτσικου- θα βρίσκεται στη δυτική όχθη, η άλλη μισή θα βρίσκεται στην Ελλάδα και τα αγροτικά μπλοκ που λίγες ώρες πριν από τα Χριστούγεννα δε φαίνονται να αποκλιμακώνονται. Στην κυβέρνηση αναζητείται μια διέξοδος που θα μπορέσει να αποκλιμακώσει τις κινητοποιήσεις, αν και τα πράγματα δεν είναι και τόσο απλά. Εδώ αξίζει να πούμε ότι η ΝΔ είχε καταφέρει και στις δύο εκλογές, τόσο του 2019 όσο και του 2023, να συγκεντρώσει υψηλά ποσοστά για τα δεδομένα της. Στον αγροτικό κόσμο τα ποσοστά της ΝΔ κυμαίνονταν περίπου στο πανελλαδικό μέσο όρο της, δηλαδή γύρω στο 40%. Το πρόβλημα ξεκίνησε μετά τις εθνικές εκλογές του 2023 και φαίνεται από το γεγονός ότι οι σημερινές αγροτικές κινητοποιήσεις είναι πολύ πιο μεγάλες και μαζικές απ’ ό,τι τα προηγούμενα χρόνια.

Το δομικό πρόβλημα βέβαια είναι η σχέση της ΝΔ με τα λαϊκά στρώματα, καθώς σε όλες τις μετρήσεις της κοινής γνώμης η ακρίβεια και ο πληθωρισμός καταγράφονται ως τα σημαντικότερα προβλήματα της χώρας σήμερα. Επίσης εξίσου σημαντικό είναι και το ότι σε όλες τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις καταγράφεται μια μεγάλη κοινωνική στήριξη προς τα αιτήματα των αγροτών. Η ανατροπή λοιπόν των μπλόκων και κανονικοποίηση της δημόσιας ζωής της χώρας αποκτά σήμερα σχεδόν κομβικό χαρακτήρα για την κυβέρνηση, καθώς έχει να κάνει και με την ανάταξη του πολιτικού κλίματος που θα επιδιώξει για τη νέα χρονιά, έτσι ώστε η ΝΔ να μην καταστεί στις επόμενες εκλογές ένα κόμμα που πρωτίστως κερδίζει υψηλά ποσοστά στα αστικά κέντρα, στα μεσαία και στα ανώτερα εισοδήματα και έχει υποχωρήσει στα λαϊκά στρώματα. Αυτό το είχε πετύχει και το 2019 και το 2023, όταν είχε καταφέρει -ιδιαίτερα σε πολύ λαϊκές περιοχές της Αθήνας, του Πειραιά αλλά εν μέρει και στη Θεσσαλονίκη- να καταγράψει υψηλά ποσοστά στις λεγόμενες λαϊκές περιοχές.

Και για να κάνουμε και μια βαθύτερη ανάλυση ψάχνοντας το γιατί και το πώς οι έμπειροι περί της πολιτικής εκτιμούν ότι ο λόγος που το αγροτικό ζήτημα «ξέφυγε» έχει να κάνει με διάφορα προβλήματα, αλλά και εσφαλμένους χειρισμούς από τη μεριά της κυβέρνησης. Το πρώτο λάθος ήταν η λανθασμένη εκτίμηση -κυρίως στην πρώτη φάση των κινητοποιήσεων- όταν στο Μέγαρο Μαξίμου υποτίμησαν τις κινητοποιήσεις και όταν κυριαρχούσε μια υπέρμετρη αισιοδοξία ότι η καταβολή των επιδοτήσεων στους αγρότες θα ήταν αρκετή για να εκτονώσει τις αντιδράσεις τους. Παράλληλα η κυβέρνηση δε φρόντισε να ανταποκριθεί σε επιμέρους προβλήματα, όπως ήταν οι επιπτώσεις του Daniel στους παραγωγούς της Θεσσαλίας, αλλά και η ευλογιά των αιγοπροβάτων, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πολλές ομάδες που αντιδράσουν ακραία στους κυβερνητικούς χειρισμούς. Επίσης ο κομματικός μηχανισμός της ΝΔ αποδείχθηκε αρκετά ανεπαρκής στην κατεύθυνση του επηρεασμού των «γαλάζιων» αγροτοσυνδικαλιστών, ώστε να οικοδομηθούν δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ της κυβέρνησης και των μπλόκων. Είναι χαρακτηριστικό εδώ ότι και οι δύο προσκλήσεις του πρωθυπουργού για διάλογο με τους αγρότες στο Μέγαρο Μαξίμου απορρίφθηκαν με συνοπτικές διαδικασίες, κάτι που τα προηγούμενα χρόνια και σε αντίστοιχες κινητοποιήσεις δεν είχε συμβεί. Άρα και η αίσθηση ή η εκτίμηση που υπήρχε στη ΝΔ περί της ετοιμότητας των αγροτών να δεχτούν τον απευθείας διάλογο ήταν τελείως λανθασμένη.

Προσθέστε σε όλα αυτά και την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ που επέτεινε το γενικό αρνητικό κλίμα. Πρώτον γιατί με τον ίδιο τρόπο καταβολής δηλώσεων είχαν απώλειες και πολλοί «κανονικοί» αγρότες και όχι μόνο οι «εικονικοί» αγρότες των κυκλωμάτων που εξαρθρώνονται από την ΕΛΑΣ. Και δεύτερον γιατί η εικόνα της εκτεταμένης διαφθοράς και απαξίωσης που εκπέμπονταν μέσω των απευθείας μεταδόσεων της διαδικασίας της Εξεταστικής Επιτροπής για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, επέτεινε την αντίδραση και την κακή εικόνα για τους κυβερνητικούς χειρισμούς στην κοινή γνώμη της χώρας. Έτσι σήμερα φτάσαμε σε ένα σταυροδρόμι ή σε έναν γόρδιο δεσμό που δεν είναι εύκολο να λυθεί. Γιατί μπορεί η κυβέρνηση να επικοινωνεί τη θέση ότι 20 από τις 27 αιτήματα των αγροτών έχουν με τον έναν ή άλλο τρόπο λυθεί (κάτι που τόνισε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός στη χτεσινή κυριακάτικη ανάρτησή του) και ότι αυτά που δεν έχουν επιλυθεί είτε εμπίπτουν σε κατηγορίες που δημιουργούν δημοσιονομικά ζητήματα είτε συγκρούονται με ευρωπαϊκές νόρμες, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι αγρότες θα αποχωρήσουν από τα μπλόκα. Μπορεί να φέρνει μερικούς επικοινωνιακούς πόντους στην κοινή γνώμη της χώρας, η οποία βλέπει ότι πολλά από τα αιτήματα των αγροτών έχουν ικανοποιηθεί, όμως δεν αλλάζει την απόφαση των αγροτών να διαμαρτύρονται στα μπλόκα. Με αυτήν την έννοια λοιπόν, μόνο μια ισχυρή σύγκρουση της υπόλοιπης κοινωνίας με τις αγροτικές κινητοποιήσεις εξαιτίας των οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων που δημιουργούνται από το μπλοκάρισμα της κυκλοφορίας στους δρόμους μπορεί αυτή τη στιγμή να βοηθήσει καθοριστικά την κυβέρνηση στην κόντρα της με τους αγρότες.

Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά έχει ενδιαφέρον και η απάντηση του Νίκου Αλιβιζάτου προς τον Ευάγγελο Βενιζέλο στα περί της μη διακυβερνησιμότητας της χώρας. Ο γνωστός συνταγματολόγος έχει συχνά διαφωνήσει με τον πρώην πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ σε επιστημονικά θέματα, χτες όμως σε άρθρο του στην εφημερίδα «Καθημερινή» του άσκησε κριτική και στο «πολιτικό δια ταύτα». Τι λέει με έναν θα λέγαμε ιδιαίτερα ειρωνικό τρόπο ο Αλιβιζάτος.; «Στους παρατηρητές των πολιτικών μας πραγμάτων, που εδώ και χρόνια αναγγέλλουν το τέλος του δικομματισμού και κατ’ επέκταση της μεταπολίτευσης, έχουν προστεθεί τις τελευταίες εβδομάδες και μερικοί αναπάντεχοι συνήγοροι. Πρόκειται για ορισμένους έμπειρους πολιτικούς, οι οποίοι ενώ στο παρελθόν έπλεκαν το εγκώμιο των μονοκομματικών κυβερνήσεων, μιλούν τώρα για συμμαχικές. Αν και επιτηδείως αποφεύγουν να ταχθούν υπέρ της απλής αναλογικής, οι εν λόγω πολιτικοί τονίζουν την ανάγκη για ευρύτερες συσπειρώσεις. Κατ’ αυτούς μόνον έτσι θα γίνουν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στον τρόπο που λειτουργεί η φιλελεύθερη κοινοβουλευτική μας δημοκρατία. Αν τα πράγματα μείνουν ως έχουν, ήδη προαναγγέλλουν έκρυθμες καταστάσεις, χρησιμοποιώντας μάλιστα και νεολογισμούς, όπως η κακόηχη μα και αδόκιμη «διακυβερνησιμότητα» τονίζει ο κ. Αλιβιζάτος. Και καταλήγει στο δια ταύτα του άρθρου του. «Θα συμφωνήσω στο ότι πλην απροόπτου από τις προσεχείς εκλογές το πιθανότερο είναι να μην προκύψει κυβέρνηση αυτοδύναμης πλειοψηφίας. Με τον πραγματισμό που συνήθως επιδεικνύουν όταν σφίγγουν τα πράγματα, οι πολιτικοί μας, την ανάγκην φιλοτιμίαν ποιούμενοι, θα στηρίξουν μία ή περισσότερες κυβερνήσεις συνεργασίας. Θα τις στηρίξουν όμως για λίγο, ώσπου να επανέλθουμε στην πεπατημένη. Δε θα πρόκειται με άλλα λόγια για λύση αλλά για μετάθεση του προβλήματος».

Και ο νοών νοείτω…

*Ένας Αθηναίος που ζει στη Θεσσαλονίκη