
Η Εκκλησία μας κατά την αυριανή ημέρα, 14η του μηνός Σεπτεμβρίου, εορτάζει, όπως κάθε χρόνο τέτοια ημέρα, την Παγκόσμιο Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Η Εορτή αυτή δεν αποτελεί απλώς μία ανάμνηση ιστορικών γεγονότων -της εύρεσης του Σταυρού από την Αγία Ελένη ή της τελετής της υψώσεώς Του στα Ιεροσόλυμα- αλλά είναι, κυρίως, μία θεολογική αποκάλυψη: το ξύλο του Σταυρού γίνεται το σημείο της σωτηρίας, αφού πάνω του ο Χριστός πρόσφερε τον εαυτό Του για τη ζωή του κόσμου.
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος τονίζει χαρακτηριστικά ότι «ο Σταυρός είναι η σωτηρία των ανθρώπων, η ελπίδα των πιστών, η ανάσταση των νεκρών» (PG 49, 394), αναδεικνύοντας, με τα λόγια αυτά, το όργανο του μαρτυρίου σε τρόπαιο νίκης και ζωή, ενώ ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων, στις «Μυσταγωγικές Κατηχήσεις», ένα σπουδαίο κατηχητικό κείμενο, σημειώνει ότι «ο Σταυρός είναι το σημείο του Υιού του ανθρώπου, που θα φανερωθεί στον ουρανό, αποκαλύπτοντας σε όλους την αλήθεια» (Κατήχηση ΙΓ’, 22 - PG 33, 772).
Οι παραπάνω επισημάνσεις, για να έχουν, όμως, ουσιαστική αξία, χρειάζεται να συσχετιστούν και με τη ζωή μας. Γι’ αυτό και καλούμαστε να αναλογιστούμε, ποιο είναι το μήνυμα του Σταυρού σήμερα. Σε μία εποχή που η θυσία συχνά παρερμηνεύεται ή θεωρείται ξεπερασμένη ή, ακόμα χειρότερα, λογίζεται ως αδυναμία και «ήττα», ο Σταυρός μάς καλεί να αναθεωρήσουμε αυτές τις απόψεις και σηματοδοτεί έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, αυτόν που σημαίνεται με τη γεμάτη νόημα φράση του Χριστού: «Όποιος θέλει να με ακολουθήσει, ας αρνηθεί τον εαυτό του, ας σηκώσει τον σταυρό του και ας με ακολουθεί» (Ματθ. 16:24). Ο Σταυρός, επομένως, δεν είναι θεωρία ούτε διακοσμητικό σύμβολο είναι καθημερινή πράξη αυταπάρνησης, αγάπης και προσφοράς.
Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής γράφει ότι «Σταυρική ζωή σημαίνει αγάπη σύμφωνα με τον Χριστό, η οποία είναι ελεύθερη από τα πάθη» (Κεφάλαια περί αγάπης, Α’, 27 - PG 90, 964) και ως πάθος, εννοείται εδώ, η εξάρτηση από την ατομικότητα. Συνειδητοποιούμε, λοιπόν, ότι η αληθινή ελευθερία και η αγάπη δεν βρίσκονται στην ικανοποίηση του εαυτού αλλά στη θυσία και την προσφορά κατά το πρότυπο του Χριστού.
Γι’ αυτό και η Ύψωση του Σταυρού δεν αποτελεί απλώς ενθύμηση ενός γεγονότος του παρελθόντος, αλλά πρόσκληση να δούμε την καθημερινότητά μας στο φως της σταυρικής αγάπης, κάνοντας, με τον τρόπο αυτό, τον Σταυρό, μέτρο για τις επιλογές μας: ποια στάση παίρνουμε απέναντι στην αδικία, πώς συμπαραστεκόμαστε στους αδύναμους, πόσο πρόθυμοι είμαστε να θυσιάσουμε το προσωπικό μας συμφέρον για το κοινό καλό.
Και, όπως γράφει ο απόστολος Παύλος: «Σε μένα, το να καυχηθώ για τίποτε άλλο δεν ταιριάζει, παρά μόνο για τον Σταυρό του Κυρίου μας, Ιησού Χριστού» (Γαλ. 6:14), σ’ έναν λόγο που συνοψίζει την ουσία της σημερινής γιορτής: ο Σταυρός δεν είναι παρελθόν αλλά παρόν δεν είναι σύμβολο θανάτου αλλά πηγή ζωής.
Σήμερα, επομένως, περισσότερο από ποτέ, ο Σταυρός μάς καλεί να μεταμορφώσουμε τον κόσμο με αγάπη που δεν φοβάται να θυσιαστεί. Και αυτό είναι το μεγάλο Του μήνυμα: να γίνει η ζωή μας ύψωση του Σταυρού, της έμπρακτης, δηλαδή, αγάπης μέσα στον κόσμο.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 13-14.09.2025