Ένα ακόμη βήμα για την αποκατάσταση του Κυβερνείου έγινε χθες, με την προκήρυξη του διαγωνισμού για όλες τις μελέτες που απαιτούνται, προκειμένου στη συνέχεια να δρομολογηθούν οι αναγκαίες παρεμβάσεις στο κτίριο. Υπενθυμίζεται ότι πριν από ένα χρόνο περίπου, στις 5 Ιουνίου 2024, υπεγράφη Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ της Βουλής των Ελλήνων, του Υπερταμείου και της ΕΤΑΔ, το οποίο προβλέπει την αξιοποίηση του Κυβερνείου ως χώρου συνάθροισης κοινού και συναφών χρήσεων. Το Υπερταμείο και η ΕΤΑΔ ανέλαβαν τη δέσμευση για την εκπόνηση των μελετών που θα βοηθήσουν να προσδιοριστεί το κόστος αποκατάστασης.
Αρχικά, έπρεπε να βρεθεί το βέλτιστο μοντέλο λειτουργίας, ώστε το κτίριο να είναι ζωντανό και ανοικτό στην κοινωνία, και ταυτόχρονα οι όποιες χρήσεις και λειτουργίες επιλεγούν να είναι βιώσιμες οικονομικά. Στον χρόνο που μεσολάβησε εκπονήθηκε μια σειρά από τεχνικές προμελέτες, αλλά και μελέτες διεύρυνσης χρήσεων, με στόχο τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης πρότασης διαχείρισης και ανάπτυξης του εμβληματικού ακινήτου της Βόρειας Ελλάδας.
Τι ζήτησαν οι τοπικοί φορείς
Όπως έγραψε και παλαιότερα η «Μακεδονία» η αρχή έγινε με τη Μελέτη Διεύρυνσης & Εξειδίκευσης Χρήσεων για τις προϋποθέσεις οικονομικής βιωσιμότητας στη λειτουργία (Placemaking).
Πρόκειται για μια σύγχρονη προσέγγιση, που εφαρμόζεται διεθνώς στην επανάχρηση των κτιρίων, η οποία δίνει έμφαση στην ανάδειξη της ταυτότητας ενός τόπου και στη δημιουργία τοποσήμων. Στο πλαίσιο αυτό, συνάφθηκε συνεργασία με:
- το Thessaloniki Convention Bureau, τον θεσμικό φορέα της πόλης που προβάλλει τον προορισμό «Θεσσαλονίκη» στη διεθνή αγορά των συνεδρίων και των επαγγελματικών συναντήσεων, με σκοπό να προσελκύσει μεγάλες διοργανώσεις, συνέδρια, επιχειρηματικές συναντήσεις, εκδηλώσεις πολιτισμού και αθλητισμού και
- την θεσσαλονικιώτικη εταιρεία Beetroot Design, η οποία κατέχει ηγετική θέση στον τομέα της οπτικής επικοινωνίας και του δημιουργικού σχεδιασμού.
Για την εφαρμογή της Μελέτης Placemaking πραγματοποιήθηκαν στοχευμένες συναντήσεις με εκπροσώπους θεσμικών φορέων, συναντήσεις, με εκπροσώπους φορέων και οργανισμών παραγωγής πολιτιστικού και τουριστικού περιεχομένου της της Θεσσαλονίκης (μουσεία, φεστιβάλ, διοργανωτές συνεδρίων κ.α.), και με εκπροσώπους της Κοινωνίας των Πολιτών, με στόχο τη συλλογή προτάσεων για το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί το κτίριο στη λογική της λειτουργίας του ως προορισμού ανοιχτού τους επισκέπτες και τους κατοίκους της πόλης και ταυτόχρονα ως χώρου που θα λειτουργεί με οικονομικά βιώσιμο τρόπο.
Όπως πληροφορείται το emakedonia.gr οι θεματικές που αναδείχθηκαν μέσα από αυτές τις συζητήσεις με φορείς και ανθρώπους του πολιτιστμού και του τουρισμού, μεταξύ άλλων, είναι:
- Η φιλοξενία περιοδικών εκθέσεων και συλλογών έργων τέχνης και συνεδριακών εκδηλώσεων
- Η διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα του κτιρίου, ανοιχτή πρόσβαση στο κοινό
- Η δημιουργία ανεξάρτητου και σταθερού φορέα διαχείρισης του κτιρίου
- Η θέσπιση κριτηρίων για τις φιλοξενούμενες δράσεις, για τη διαφύλαξη της αισθητικής και του κύρους του χώρου και των φιλοξενούμενων εκδηλώσεων
- Η διαρκής λειτουργία με μεγάλο εύρος δράσεων για σταθερή προσέλκυση κοινού κάθε ηλικίας, ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων, ειδικά για παιδιά
- Η αποκατάσταση και η χρήση του κτιρίου να διέπονται από κριτήρια βιωσιμότητας.
Σύμφωνα με πληροφορίες του emakedonia.gr στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και στη διαμόρφωση συμπερασμάτων, η ΕΤΑΔ και το Υπερταμείο συνεργάστηκαν με την εταιρεία συμβούλων διαμόρφωσης και διαχείρισης προορισμών The Visitor Attraction Company – TVAC, με έδρα τη Μεγάλη Βρετανία και εμπειρία περισσότερων από 30 χρόνων στο σχεδιασμό, ανάπτυξη και διαχείριση προορισμών, εμπορικών κέντρων, σημείων τουριστικού ενδιαφέροντος, με στόχο την προσέλκυση επισκεπτών. Όπως πληροφορείται το emakedonia.gr συνεργασία με την εταιρεία ανάπτυξης προορισμών TVAC θα είναι διαρκής, έως ότου αποδοθεί το ακίνητο προς δημόσια χρήση.
Παράλληλα με τη διερεύνηση των μελλοντικών χρήσεων και λειτουργιών του Κυβερνείου, συγκεντρώθηκαν προγενέστερες μελέτες που είχαν πραγματοποιηθεί για το Κυβερνείο. Τον Σεπτέμβριο του 2024 δημοπρατήθηκαν και ολοκληρώθηκαν μια σειρά από απαραίτητες τεχνικές μελέτες βάσης. Σύμφωνα με πληροφορίες του emakedonia.gr οι μελέτες αφορούσαν τον στατικό προέλεγχο και τη στατική επάρκεια του κτιρίου, ενώ έγινε τοπογραφική και αρχιτεκτονική αποτύπωση κτιρίων και περιβάλλοντος χώρου, γεωτεχνική μελέτη και ολοκληρώθηκαν κάποιες εργασίες υπαίθρου.
Ο διαγωνισμός
Επόμενο στάδιο της διαδικασίας ήταν η προκήρυξη του διαγωνισμού για τη μελέτη αποκατάστασης και λειτουργίας του Κυβερνείου. Ο δημόσιος ηλεκτρονικός ανοικτός διαγωνισμός προκηρύχθηκε χθες από την ΕΤΑΔ με προθεσμία συμμετοχής έως 30 Σεπτεμβρίου 2025. Οι μελετητές που θα προκύψουν από τη διαγωνιστική διαδικασία θα κληθούν μέσα σε 12 μήνες να ολοκληρώσουν όλες τις απαιτούμενες μελέτες (αρχιτεκτονικές, στατικές, μηχανολογικές, συγκοινωνιακές, υδραυλικές κλπ), να λάβουν όλες τις εγκρίσεις και αδειοδοτήσεις από τις αρμόδιες υπηρεσίες και να προετοιμάσουν τα τεύχη δημοπράτησης του έργου που θα περιλαμβάνει όλες τις εργασίες αποκατάστασης.
Σύμφωνα με πληροφορίες του emakedonia.gr ο διαγωνισμός αφορά σε οκτώ κατηγορίες μελετών:
- Ειδικές Αρχιτεκτονικές Μελέτες: ειδική αρχιτεκτονική μελέτη κτιρίου και περιβάλλοντα χώρου, μελέτη προσβασιμότητας, παθητικής πυροπροστασίας, μελέτη ΚΕΝΑΚ αρχιτεκτονικών, ακουστική μελέτη και μελέτη ειδικού φωτισμού
- Στατικές Μελέτες: στατική μελέτη ενίσχυσης κτιρίου – αποκατάστασης βλαβών και νέων κατασκευών
- Μηχανολογικές, Ηλεκτρολογικές και Ηλεκτρονικές Μελέτες για το κτίριο και τον περιβάλλοντα χώρο, μελέτη ενεργητικής πυροπροστασίας, μελέτη ΚΕΝΑΚ Η/Μ
- Μελέτες φυτοτεχνικής διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου και έργων πρασίνου
- Περιβαλλοντική μελέτη και ένταξη στις Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις
- Μελέτη υδραυλικών έργων, διευθέτησης ομβρίων υδάτων περιβάλλοντα χώρου και διαχείρισης υδατικών πόρων
- Μελέτες συγκοινωνιακών έργων και κυκλοφοριακές μελέτες σύνδεσης
- Μελέτες ΣΑΥ (Σχέδιο Ασφάλειας και Υγείας) – ΦΑΥ (Φάκελος Ασφάλειας και Υγείας) και τευχών Δημοπράτησης
Παράλληλα, ο ανάδοχος θα πρέπει να λάβει τις απαραίτητες εγκρίσεις – αδειοδοτήσεις. Ενδεικτικά θα πρέπει να εξασφαλιστούν οι εγκρίσεις των περιβαλλοντικών όρων, της αρχιτεκτονικής μελέτης από Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής, τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Μακεδονίας Θράκης και του Υπουργείου Πολιτισμού, να εγκριθεί η κυκλοφοριακή σύνδεση, καθώς και η μελέτη ενεργητικής πυροπροστασίας από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, να δοθεί η έγκριση του δασαρχείου και τέλος η αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης του Δήμου Καλαμαριάς να εκδόσει την οικοδομική άδεια σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.4495/17 .
Οι χρήσεις που προβλέπει το Μasterplan
Η πρόταση σχεδιασμού – masterplan της ειδικής αρχιτεκτονικής μελέτης θα αποσαφηνίζει πλήρως τη στρατηγική επανάχρησης του Κυβερνείου. Σύμφωνα με πληροφορίες του emakedonia.gr οι κατευθύνσεις που δίνονται, στο πλαίσιο του διαγωνισμού, είναι ότι:
- Το κτίριο θα πρέπει να σχεδιαστεί ώστε να μπορεί να φιλοξενήσει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων πολιτιστικού, εκπαιδευτικού και κοινωνικού χαρακτήρα.
- Ο σχεδιασμός του θα πρέπει να διασφαλίζει λειτουργική ευελιξία, προσβασιμότητα, τεχνική επάρκεια και χωρική αρμονία, σύμφωνα με τις σύγχρονες αρχές βιωσιμότητας και πολιτιστικής διαχείρισης.
- Ο περιβάλλων χώρος του κτιρίου θα πρέπει να σχεδιαστεί κατά τρόπο ώστε να μπορεί να φιλοξενεί πολιτιστικές, κοινωνικές και εκπαιδευτικές εκδηλώσεις (όπως παρουσιάσεις, ομιλίες, προβολές, μουσικά δρώμενα, κ.ά.), προσφέροντας λειτουργική ευελιξία και τεχνική επάρκεια.
- Ο σχεδιασμός του υπαίθριου χώρου θα πρέπει να εντάσσεται αρμονικά στο γενικό αρχιτεκτονικό και λειτουργικό πλαίσιο του έργου και να επιτρέπει την πολλαπλή χρήση του, τόσο σε καθημερινό επίπεδο όσο και για ειδικές περιστάσεις.
Επίσης προβλέπεται η διαμόρφωση εκθεσιακών χώρων, οι οποίοι θα πρέπει να πληρούν τις κατάλληλες τεχνικές και λειτουργικές προδιαγραφές, προκειμένου να μπορούν μελλοντικά να υποδεχθούν εκθεσιακό υλικό ποικίλης φύσης (αντικείμενα, αρχειακό υλικό, ψηφιακές εφαρμογές κ.λπ.). Για τον σκοπό αυτό, στην ομάδα μελέτης θα πρέπει συμμετέχει Μουσειολόγος, με στόχο τη δημιουργία ευέλικτων εκθεσιακών χώρων με επαρκείς υποδομές (φωτισμός, στηρίξεις, πρόσβαση, συνθήκες περιβάλλοντος κ.λπ.).
Επιπλέον, το κτίριο κοσμεί σημαντικός διάκοσμος (μάρμαρα, ψηφιδωτά, γύψινα διακοσμητικά στοιχεία) και για την αξιολόγηση και αποκατάσταση του στην ομάδα μελέτης θα πρέπει να συμμετέχει Συντηρητής Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης.
